Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 265/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wolsztynie z dnia 7 listopada 2023 r., sygn. akt II K 193/22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut podniesiony przez prokuratora:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk poprzez oparcie rozstrzygnięcia na dowolnych ustaleniach faktycznych, niepopartych wszechstronną, a jedynie wybiórczą oceną dowodów, w szczególności poprzez uznanie za wiarygodne tylko zeznań świadków przedstawionych przez oskarżonego, podczas gdy spójne i logiczne zeznania pokrzywdzonego oraz K. Ś., pozostające zgodne z treścią dokumentu znajdującego się na k. 5 akt sprawy, zostały przez Sąd uznane za niewiarygodne, a nadto dokonanie wybiórczych ustaleń odnośnie okoliczności podpisania dokumentu na k. 5 akt sprawy.

Zarzut podniesiony przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 424 § 1 pkt 1 kpk oraz art. 7 kpk polegająca na dokonaniu przez Sąd oceny dowodów w sposób dowolny, wybiórczy, sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, w szczególności zeznań świadków w osobach:

a) B. Ś. w zakresie, w którym świadek zeznał w jakich okolicznościach oraz na jakiej podstawie prawnej wręczył oskarżonemu kwotę 50.000 zł w lipcu 2018 r., w szczególności czy świadek miał wiedzę o sytuacji majątkowej oskarżonego;

b) K. Ś. w zakresie, w którym świadek zeznał w jakich okolicznościach oraz na jakiej podstawie prawnej B. Ś. wręczył oskarżonemu kwotę 50.000 zł w lipca 2018 r., wiedzy świadka na temat umów zawieranych przez B. Ś. z oskarżonym;

c) A. M. w zakresie, w którym świadek zeznał, iż B. Ś. powiedział mu, że wyłożył całe pieniądze na dzierżawę ziemi od P. T. (1) oraz że wiedział on o sytuacji majątkowej oskarżonego w dniu 19 lipca 2018 r.

Zarzut podniesiony przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 424 § 1 pkt 1 kpk, art. 7 kpk oraz art. 410 kpk polegająca na dokonaniu przez Sąd oceny zeznań oskarżonego w sposób wybiórczy, sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego, jak również nie uwzględnieniu przez Sąd dowodów potwierdzających okoliczności, które przeczą twierdzeniom oskarżonego, w szczególności poprzez uznanie, iż:

a) wyjaśnienia oskarżonego były logiczne, konsekwentne i spójne co do istoty, co wpływa na ogólną ocenę wartości dowodowej jego wyjaśnień, świadczy o ich spontaniczności, a nie ich wyuczeniu, podczas gdy zeznania oskarżonego złożone podczas postępowania przygotowawczego w charakterze świadka (dwukrotnie) różnią się znacznie w zakresie istotnych okoliczności sprawy od jego wyjaśnień złożonych na rozprawie;

b) uiszczona przez B. Ś. kwota 50.000 zł na rzecz P. T. (1) stanowiła czynsz dzierżawny za grunty oddane przez oskarżonego braciom Ś. na podstawie zawartej umowy dzierżawy w dniu 19 lipca 2018 r. na okres od 31 października 2018 r. do 31 października 2020 r. na grunty rolne położone we wsi R. o powierzchni 9,48 ha, podczas gdy w rzeczywistości pieniądze te zostały udzielone w formie pożyczki i ewentualnie mogły być rozliczone w czynszu z tytułu dzierżawy gruntów o powierzchni ok 20 ha;

c) B. Ś. i jego brat K. Ś. mieli możliwość wejść na grunty wydzierżawione im przez P. T. (1) na podstawie umowy z dnia 19 lipca 2018 r. jednak odstąpili od tego z uwagi na zbyt duży wkład w uprawę warzyw i obawę przed problemami w trakcie upraw i podczas zbioru ze względu na możliwość zmiany właściciela gruntów, podczas gdy w rzeczywistości P. T. (1) nigdy nie zaoferował braciom Ś. możliwości wejścia na dzierżawione grunty;

d) B. Ś. i K. Ś. w dniu przekazywania oskarżonemu pieniędzy w kwocie 50.000 zł mieli wiedzę o złej sytuacji finansowej oskarżonego, podczas gdy bracia Ś. nie mieli wiedzy na temat sytuacji finansowej P. T. (1), wiedzieli jedynie, iż oskarżony potrzebuje 50.000 zł oraz domyślali się, że może mieć problemy z płynnością finansową ale że jest to sytuacja przejściowa, a jego ogólna sytuacja majątkowa jest dobra.

Zarzut podniesiony przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 424 § 1 pkt 1 kpk oraz art. 410 kpk polegająca na pominięciu przez Sąd okoliczności stwierdzonej przez biegłego sądowego, iż w dniu otrzymania przez oskarżonego od B. Ś. kwoty 50.000 zł (19 lipca 2018 r.) oskarżony był niewypłacalny, bowiem w ocenie biegłego stan niewypłacalności oskarżonego zaistniał w dniu 16 marca 2018 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy zdecydował o łącznym rozpoznaniu wszystkich zarzutów obrazy przepisów postępowania podniesionych przez apelujących gdyż zarzuty te dotyczyły tożsamych bądź łączących się ze sobą kwestii, uznając, że poprawi to przejrzystość sporządzanego uzasadnienia.

Przechodząc do meritum, kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła żadnych nieprawidłowości w przeprowadzonej przez Sąd I instancji ocenie wiarygodności materiału dowodowego, zgłoszonych w apelacjach prokuratora oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Zdaniem Sądu Okręgowego mieściła się ona granicach sędziowskiej swobody i została dokonana z poszanowaniem wszystkich dyrektyw wartościowania dowodów ustanowionych w art. 7 kpk, a więc zasad wiedzy, doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Sąd I instancji należycie ocenił wszystkie zgromadzone dowody, zestawił ze sobą ich treść i przypisał przymiot wiarygodności jedynie tym z nich bądź ich częściom, które zasługiwały na przypisanie takiej cechy w świetle art. 7 kpk. Wobec powyższego Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował ocenę dowodów w kształcie dokonanym przez Sąd Rejonowy. Warto z tego miejsca podkreślić, że odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonego, a w rezultacie ich pominięcie, jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2024 r., sygn. akt II AKa 46/24, Lex nr 3716556).

Wobec wielokrotnego odwoływania się przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w jego środku odwoławczym do treści zeznań złożonych przez podsądnego P. T. (1) w postępowaniu przygotowawczym w charakterze świadka dla wykazania zmienności przedstawianej przez niego wersji wydarzeń, a przez to braku wiarygodności jego wyjaśnień złożonych już w charakterze podejrzanego oraz oskarżonego, konieczne jest wyraźne podkreślenie, że w świetle treści art. 389 § 1 kpk jedynie wyjaśnienia oskarżonego, mogą być odczytywane na rozprawie w zakresie wynikającym z ww. przepisu. W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że nie wolno ujawniać protokołu przesłuchania takiej osoby złożonego w charakterze świadka w tym samym postępowaniu. Jest to zakaz dowodowy o charakterze stanowczym. Należy go rozumieć także jako zakaz odtwarzania w inny sposób niż odczytanie uprzednich zeznań oskarżonego złożonych w charakterze świadka. Innymi słowy, w świetle dyspozycji art. 389 § 1 kpk dowodowe znaczenie mogą mieć w procesie karnym takie, i tylko takie, oświadczenia oskarżonego, które zostały przezeń złożone „w charakterze oskarżonego bądź podejrzanego” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt SDI 91/17, Lex nr 2430780). Wobec tego Sąd Okręgowy uznał, że powoływanie się przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego na treść zeznań P. T. (1) złożonych w charakterze świadka było błędne i sprzeczne z podstawowymi zasadami postępowania karnego. Dlatego też, odnoszenie się do argumentacji powiązanej z treścią zeznań P. T. (1) złożonych w charakterze świadka było wręcz procesowo wykluczone.

Każdy z apelujących podważał prawidłowość oceny wartości dowodowej zeznań pokrzywdzonego B. Ś. oraz świadka K. Ś.. Zdaniem prokuratora oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego wymienione dowody osobowe charakteryzowały się spójnością, były logiczne, a nadto znajdowały potwierdzenie w treści dokumentu znajdującego się na k. 5 akt sprawy zatytułowanego „Potwierdzenie przyjęcia częściowej spłaty”.

Po zapoznaniu się i wzięciu pod uwagę całości materiału dowodowego niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy nie zgodził się ze stanowiskiem skarżących. Zeznania wymienionych osób, jak trafnie dostrzegł Sąd Rejonowy, wcale nie były tak zgodne i logiczne jak zapewniali skarżący. Zawierały one sprzeczności dotyczące kluczowych elementów inkryminowanego wydarzenia. Przykładowo można wskazać chociażby kwestię obecności K. Ś. przy przekazywaniu oskarżonemu gotówki w kwocie 50.000 zł przez jego brata B.. Składając zeznania K. Ś. raz zapewniał, że był osobiście obecny przy tej czynności, a następnie się z tego wycofał zasłaniając się niepamięcią. Pomimo tego w dalszym ciągu podkreślał, że na pewno pieniądze w kwocie 50.000 zł zostały przekazane P. T. (1) jako pożyczka, a nie jako należny czynsz dzierżawny za grunty oddane w dzierżawę B. Ś. przez oskarżonego. Skoro K. Ś. nie był obecny przy omawianej czynności prawnej (co jest dość zastanawiające w sytuacji kiedy ta transakcja miała być bardzo istotnym elementem rozszerzania działalności rolniczej przedsiębiorstwa prowadzonego przez braci Ś.) to wiedzę o przebiegu tego spotkania mógł czerpać wyłącznie z relacji brata, a więc jego zeznania w tym zakresie nie są obiektywne. Pokrzywdzony i jego brat nie byli konsekwentni również co do innych elementów opisu inkryminowanego zdarzenia, a to w połączeniu z brakiem innych dowodów potwierdzających ich wersję zdarzeń uniemożliwiało ocenienie ich zeznań jako wiarygodnych. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na kilka bardzo istotnych okoliczności dla prawidłowego odtworzenia stanu faktycznego tej sprawy. Mianowicie B. Ś. składając zeznania nie krył, że prowadzi już kilka procesów sądowych w sprawach cywilnych, które ciągną się kilka lat i jeszcze się nie zakończyły. Ewidentne był negatywne nastawienie pokrzywdzonego do toczenia sporów cywilnych. Ponadto przyznał on, że jego pełnomocnik procesowy doradził mu zgłoszenie niniejszej sprawy do postępowania karnego, gdyż odzyskanie pieniędzy od oskarżonego na tej drodze będzie mniej skomplikowane. Podkreślić w tym miejscu trzeba, że w nie każdym niewywiązaniu się z umowy cywilnoprawnej występują przecież znamiona przestępstwa oszustwa. Jak wynika z akt sprawy, zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oszustwa zostało zgłoszone 22 września 2020 r., czyli po upływie ponad 2 lat od daty czynu. Tymczasem prawo karne nie ma służyć równoległej do cywilnej egzekucji świadczeń pieniężnych w obrocie gospodarczym. Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 kk wiąże się z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Musi to zostać udowodnione ponad wszelką wątpliwość ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2018 r., sygn. akt II KK 448/17, Lex nr 2487642). Dlatego tak istotne w tej sprawie, było dokonanie trafnej i ostrożnej oceny zgromadzonych dowodów, a następnie ustalenie charakteru zobowiązania łączącego oskarżonego z pokrzywdzonym. Sąd Rejonowy wywiązał się prawidłowo z tych zadań, dokonując trafnej i zgodnej z art. 7 kpk oceny dowodów, a następnie stwierdzając, że pieniądze przekazane P. T. (1) przez B. Ś. w dniu 19 lipca 2018 r. stanowiły czynsz dzierżawny dla oskarżonego z tytułu zawartych w tym samym dniu dwóch umów dzierżawy gruntów rolnych, stanowiących w tamtym czasie własność P. T. (1). Istotne jest, że pomiędzy B. Ś. a P. T. (1) nie została zawarta na piśmie umowa pożyczki. Tymczasem zgodnie z art. 720 § 2 kc umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Prawdą jest, że ustawodawca wymagając takiej formy dla umowy pożyczki, czyni to wyłącznie dla celów dowodowych, a więc niezachowanie tej formy nie wpływa na ważność umowy ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 20 sierpnia 2020 r., sygn. akt III AUa 1225/18, Lex nr 3410465). Niemniej jednak w sytuacji kiedy innymi dowodami nie wykazano by strony zobowiązania zawarły umowę pożyczki (jak to miało miejsce w kontrolowanej sprawie) to w takiej sytuacji brak formy pisemnej umowy pożyczki w połączeniu z brakiem dowodów na taki charakter powstałego zobowiązania uniemożliwia ustalenie, że pomiędzy stronami stosunku zobowiązaniowego doszło właśnie do zawarcia umowy pożyczki, a nie innego rodzaju umowy cywilnej. Znamienne jest przy tym, że wyjaśnienia oskarżonego są konsekwentne i kategoryczne co do tego, że pieniądze przekazane mu przez B. Ś. stanowiły czynsz dzierżawny z tytułu zawartych w dniu 19 lipca 2018 r. umów dzierżawy gruntów rolnych. Natomiast odmienne zeznania pokrzywdzonego są nielogiczne. Skoro bowiem przekazane przez niego pieniądze w kwocie 50.000 zł miały stanowić pożyczkę dla oskarżonego, którą miał on zwrócić w terminie 1 miesiąca to w takim razie pozostawał on w zwłoce z zapłatą czynszu dzierżawnego, którego termin zapłaty został w umowach dzierżawy określony właśnie na dzień 19 lipca 2018 r. (a więc dzień przekazania gotówki przez B. Ś. na ręce P. T. (1)). Oskarżony znajdując się w trudnej sytuacji materialnej podejmowałby więc jakiekolwiek działania wobec pokrzywdzonego mające na celu odzyskanie tak wysokiej należności z tytułu czynszu dzierżawnego. Tymczasem P. T. (1) żadnych takich działań nie podjął z prostego powodu, mianowicie czynsz dzierżawny został przez pokrzywdzonego uiszczony w dniu wymagalności długu, tj. w dniu 19 lipca 2018 r., a tym samym podsądny nie miał podstaw do windykacji takiej należności w późniejszym czasie. Nie ma przy tym znaczenia, że kwota 50.000 zł była wyższa niż wysokość czynszu dzierżawnego określona w dwóch umowach dzierżawy z dnia 19 lipca 2018 r. albowiem jak wynika z dowodów osobowych zgromadzonych w tej sprawie także przy podpisaniu pierwszej umowy dzierżawy pomiędzy B. Ś. a P. T. (1) w kwietniu 2018 r., realna wysokość czynszu dzierżawnego przekazanego w gotówce była wyższa niż zapisy umowy dzierżawy i uzasadnione to było toczącymi się wobec oskarżonego postępowaniami egzekucyjnymi. Istotne jest także, że składając zeznania w postępowaniu przygotowawczym B. Ś. sam podał, że z uwagi na niewykonanie zobowiązania przez P. T. (1) wynikającego z umów dzierżawy był przez oskarżonego zapewniany, że pieniądze za dzierżawę odda w najbliższym czasie. Wbrew twierdzeniom apelujących, sam pokrzywdzony przyznał wprost, że zwrot przekazanych P. T. (1) 50.000 zł miał nastąpić jako naprawienie szkody powstałej na skutek niewykonania przez oskarżonego zobowiązania ciążącego na nim jako wydzierżawiającym B. Ś. grunty rolne, czyli nie z tytułu zwrotu należności wynikających z umowy pożyczki. Treść dokumentu znajdującego się na k. 5 akt sprawy potwierdza słuszność przedstawionego wyżej wnioskowania, a odmienne stanowisko apelujących odnośnie tego dokumentu nie zasługiwało na uwzględnienie organu odwoławczego. Sam tytuł tego dokumentu wskazuje, że jest to potwierdzenie przyjęcia częściowej spłaty, przy czym jednorazowe użycie w treści dokumentu słowa „pożyczka” zamiennie dla „wpłata” nie mogło mieć kluczowego znaczenia, gdyż P. T. (1) określono w tym dokumencie jako wierzyciela. Oskarżony będąc wierzycielem (wydzierżawiającym) nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania do oddania dzierżawcy rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a przez to zgodnie z art. 471 kc był obowiązany do naprawienia powstałej z tego tytułu szkody, tj. zwrócenia pobranego w dniu 19 lipca 2018 r. czynszu dzierżawnego. Dlatego też P. T. (1) w dniu 20 marca 2019 r. dokonał częściowego naprawienia szkody poprzez zwrot B. Ś. kwoty 5.500 zł, podpisując na jego żądanie dokument potwierdzenia przyjęcia częściowej spłaty z tytułu naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania z umów dzierżawy gruntów rolnych. Pozostając jeszcze przy zeznaniach B. i K. Ś. to obaj oni wskazywali, że w sytuacji kiedy P. T. (1) zgodnie z zapisami umów dzierżawy przekazałby im do używania grunty rolne to nie dochodziliby oni dalszej spłaty i zaliczyliby dokonaną w dniu 19 lipca 2018 r. wpłatę na poczet zawartych umów dzierżawy. Te zeznania również potwierdzają, że pieniądze w kwocie 50.000 zł zostały przekazane jako czynsz dzierżawny, a nie pożyczka. Gdyby bowiem była to pożyczka to do potrącenia tych należności konieczne byłoby złożenie stosownych oświadczeń woli, a takich brak. Apelujący wiele uwagi poświęcili wykazaniu, że z uwagi na zaufanie jakim darzyli się wzajeemnie oskarżony i pokrzywdzony doszło w obrocie pomiędzy nimi do uproszczeń i dlatego nie została zawarta na piśmie umowa pożyczki. Twierdzenia te są nieuzasadnione w świetle tego, że każda z kolejnych umów dzierżawy została pomiędzy tymi osobami zawarta na piśmie i określono w tych umowach wszystkie essentialia negotii. Trudno przyjąć by wspomniane zaufanie tych stron obowiązywało przy niektórych tylko typach umów. Zdaniem Sądu odwoławczego argumentacja apelujących dotycząca tego zagadnienia stanowi jedynie nieskuteczną próbę wykazania, że doszło do zawarcia umowy pożyczki. Negując wartość dowodową wyjaśnień oskarżonego apelujący podkreślali, że P. T. (1) w dniu 19 lipca 2018 r. znajdował się z trudnej sytuacji materialnej i potrzebował środków finansowych przed żniwami, co zdaniem apelujących potwierdzałoby zaciągnięcie przez oskarżonego pożyczki u pokrzywdzonego. Dostrzec jednak trzeba, że na dzień 19 lipca 2018 r. podsądny dysponował sporym areałem gruntów, których dzierżawa bardzo interesowała braci Ś. (zeznawali na tę okoliczność). Oskarżony miał więc inny sposób uzyskania stosownych środków finansowych na realizację zadań czekających na niego w prowadzonym gospodarstwie rolnym. Mianowicie mógł wydzierżawić stanowiące jego własność grunty i w ten sposób uzyskać należności wynikające z czynszu dzierżawnego przeznaczając te środki na spłatę zaległych zobowiązań lub też inne inwestycje w swoim gospodarstwie rolnym. Jak wynika ze zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego, takie właśnie rozwiązanie wybrał oskarżony. Niemniej jednak oskarżony nie wywiązał się z ciążącego na nim jako wydzierżawiającym zobowiązania na skutek okoliczności jakie wystąpiły po zawarciu umów dzierżawy z B. Ś., powodując w ten sposób w majątku pokrzywdzonego szkodę ale z innego tytułu niż rzekoma pożyczka. Co za tym idzie, nie było podstaw do przyjęcia, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa oszustwa. Wiarygodny materiał dowodowy przeczy także temu by w momencie zawierania umów dzierżawy bracia Ś. nie mieli wiedzy o sytuacji materialnej oskarżonego. Świadek A. M. podał wprost, że ze wspólnych spotkań oskarżonego z nim i braćmi Ś., wynikało, że ci dwaj ostatni zdawali sobie sprawę z zadłużenia P. T. (1), chociażby wobec A. M. i nie było to dla nich przeszkodą aby w dalszym ciągu z nim współpracować.

Konieczne jest jeszcze odwołanie się do treści zeznań świadka A. M., gdyż zdaniem apelujących ich treść wcale nie korelowała z wyjaśnieniami oskarżonego. Sąd Okręgowy nie zaaprobował tych wskazań skarżących, gdyż rzeczywiście wymieniony świadek wskazał wprost, że bezpośrednio od pokrzywdzonego uzyskał wiedzę o przekazaniu przez niego całego czynszu dzierżawnego na ręce oskarżonego. Istotne jest, że pokrzywdzony sam wyraźnie zaznaczył składając zeznania, że czynsz dzierżawny z tytułu pierwszej umowy dzierżawy z kwietnia 2018 r. również został przekazany oskarżonemu gotówką, jednak wtedy wynosił on 20.000 zł. W świetle powyższego za nieuprawnione należało uznać twierdzenia apelacji, zgodnie z którymi zeznania A. M. miałyby dotyczyć czynszu dzierżawnego z tytułu pierwszej chronologicznie umowy dzierżawy. Ponadto A. M. wyraźnie zaznaczył, że przekazane przez B. Ś. pieniądze stanowiły należności za dzierżawę gruntów, które w późniejszym czasie oskarżony sprzedał. Trafnie przyjął Sąd Rejonowy, że zeznania A. M. zasługiwały na wiarę i potwierdzały wyjaśnienia P. T. (1). Brak było przy tym racjonalnych podstaw by poddawać w wątpliwość prawdomówność tego świadka.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego twierdząc, że doszło do błędnej oceny wartości dowodowej zeznań B. Ś. i K. Ś. podkreślał, że ich zeznania nie dawały podstaw aby ustalić, jak to zrobił Sąd Rejonowy, że mieli oni możliwość wejścia na wydzierżawione im przez oskarżonego grunty, jednak sami od tego odstąpili z uwagi na zbyt duży wkład w uprawę warzyw i obawę przed problemami w trakcie upraw. Tymczasem okoliczności takie wynikały z zeznań B. Ś. złożonych na rozprawie w dniu 17 marca 2023 r. ( vide: k. 353), a wcześniej podał on także, że oni z bratem nie chcieli wchodzić na pola jesienią, a wystarczyłoby aby nastąpiło to wiosną (k. 160v). Powyższe dodatkowo potwierdza, że zarzuty odwoławcze zostały sformułowane niezgodnie z treścią zgromadzonych w sprawie dowodów i niejednokrotnie zawierały one dowolne dywagacje skarżących.

Konkludując powyższe, ocena dowodów osobowych w kształcie dokonanym przez Sąd Rejonowy była poprawna i zgodna z dyrektywami z art. 7 kpk, a odmienne stanowisko apelujących nie zasługiwało na aprobatę organu odwoławczego. Warto dodać, że każdy z apelujących stosował odmienne kryteria przy ocenie wiarygodności zeznań braci Ś., a inne przy kreowaniu tez o niewiarygodności wyjaśnień oskarżonego. Taki sposób oceny dowodów, daleki od kryteriów wyznaczonych w art. 7 kpk, był niepoprawny i nie zasługiwał na uwzględnienie.

Ponadto Sąd odwoławczy rozważył to co podkreślali obaj skarżący, odwołując się do treści opinii biegłego z zakresu księgowości, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił w odpowiedni sposób wniosków tej opinii przy czynieniu ustaleń faktycznych. Chociaż zarzuty te nie odnosiły się już ściśle do oceny dowodów, gdyż tej stricte w stosunku do opinii biegłego nie podważano, omówienie ich w tym miejscu było uzasadnione, gdyż dotyczyły one zagadnień ściśle powiązanych z kompleksową oceną dowodów zgromadzonych w tej sprawie. Zarówno Sąd Rejonowy, jak i Sąd II instancji uznały za wykazane opinią biegłego z dziedziny księgowości, że P. T. (1) już w dniu 19 lipca 2018 r. był niewypłacalny, gdyż stan ten wedle opinii powstał już 16 marca 2018 r. Podkreślić jednak trzeba, że potwierdzenie post factum tegoż stanu niewypłacalności nie powodowało utraty zdolności do czynności cywilnoprawnych po stronie P. T. (1). Mylił się prokurator zakładając, że ta niewypłacalność oskarżonego powodowała, że później zawarta przez niego umowa zobowiązaniowa miała niejako automatycznie oszukańczy charakter. Oskarżony zawierając nowe zobowiązania powinien mieć oczywiście świadomość, że w przypadku niewywiązania się z umowy naraża się na odpowiedzialność odszkodowawczą. Jednocześnie kalkulował, iż kolejne posunięcia majątkowe, wiążące się z uzyskaniem dodatkowych środków finansowych, pozwolą na poprawę sytuacji i zażegnanie kryzysu w prowadzonym przez niego gospodarstwie. Istotne jest przy tym, że sytuacja majątkowa oskarżonego na dzień 19 lipca 2018 r. nie miała tak dużego znaczenia jak uznawali apelujący. Na ten czas oskarżony dysponował gruntami rolnymi, które oddał w dzierżawę pokrzywdzonemu, a więc na moment zawierania umów dzierżawy mógł on obiektywnie oceniając wywiązać się z ciążącego na nim jako wydzierżawiającym zobowiązania. W ocenie Sądu odwoławczego za przyjęciem kierunkowego, oszukańczego zamiaru oskarżonego nie przemawiały także wnioski opinii A. K. – biegłego z zakresu księgowości, rachunkowości i finansów. Sąd II instancji uznał, że stwierdzona w tej ekspertyzie trwała utrata przez oskarżonego zdolności do regulowania zobowiązań z działalności gospodarczej z dniem 16 marca 2018 r., nie była wystarczającym dowodem na popełnienie przez P. T. przestępstwa oszustwa. Trzeba tu zauważyć, iż kryzysowy stan finansowy przedsiębiorstwa oskarżonego został analitycznie rozpracowany przez biegłego powołanego w niniejszej sprawie karnej kilka lat po zdarzeniu będącym przedmiotem tego procesu (opinia z dnia 9 lutego 2022 r.). Zatem post factum ujawniło się, że działalność oskarżonego była nierentowna i nie rokowała pozytywnie na przyszłość. Tak ukształtowanego wyobrażenia nie miał jednak podsądny P. T. (1) w inkryminowanym okresie czasu, kiedy to licząc na poprawę rentowności swojego gospodarstwa postanowił oddać w dzierżawę B. Ś. grunty stanowiące jego własność i przyjąć z góry należność z tytułu czynszu dzierżawnego za cały okres obowiązywania umów dzierżawy.

Wniosek

Wniosek prokuratora:

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wolsztynie.

Wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego winnego popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w sposób opisany w części wstępnej zaskarżonego wyroku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do rozpoznania przez sąd I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przeprowadzone postępowanie odwoławcze nie potwierdziło żadnych nieprawidłowości w procesie oceny dowodów dokonanym przez Sąd Rejonowy. Ocena wszystkich dowodów była prawidłowa i zgodna z dyrektywami wymienionymi w art. 7 kpk, tj. zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie było więc podstaw do wydania w instancji odwoławczej wyroku jakiego oczekiwaliby skarżący, tj. wyroku uchylającego zaskarżony wyrok i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wolsztynie. Koniecznie należało też zaznaczyć, że zgłoszony w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego wniosek o zmianę w instancji odwoławczej zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego za winnego popełnienia czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk był sprzeczny z regułą ne peius obowiązującą w postępowaniu karnym (art. 454 § 1 kpk), zgodnie z którą sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji.

Lp.

Zarzut

3.2.

Zarzut podniesiony przez prokuratora:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na zignorowaniu treści dokumentu znajdującego się na k. 5 akt, gdzie wprost wskazano, że tytułem zobowiązania P. T. (1), w stosunku do B. Ś. jest „pożyczka”.

Zarzut podniesiony przez prokuratora:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż pomiędzy P. T. (1) a B. Ś., nie doszło do zawarcia umowy pożyczki w dniu 19 lipca 2018 r., ale umów dzierżawy nieruchomości rolnych, które miały zostać zrealizowane, a także poprzez przyjęcie, że nie doszło pomiędzy stronami do zawarcia ustnej umowy pożyczki na kwotę 50.000 zł.

Zarzut podniesiony przez prokuratora:

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż P. T. (1) swoim zachowaniem nie wypełnił znamion czynu z art. 286 § 1 kk, podczas gdy analiza okoliczności ujawnionych w toku postępowania prowadzi do wniosków odmiennych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy uznał za warte przypomnienia, że zarzuty oparte na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 kpk należy formułować tylko wtedy, gdy zdaniem skarżącego w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy i trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku) ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II AKa 53/21, Lex nr 3273034). Mając powyższe na względzie należało stwierdzić, że wszystkie zarzuty podniesione przez prokuratora związane z nieprawidłową jego zdaniem oceną zgromadzonych dowodów przez Sąd Rejonowy zostały w postępowaniu odwoławczym uznane za niezasadne. Skarżący nie wykazał więc żadnych nieprawidłowości po stronie organu meriti w procesie weryfikacji materiału dowodowego pod kątem jego wiarygodności. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było uznanie za nietrafne tychże zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, które stanowiły jedynie wyraz subiektywnego stanowiska skarżącego, sprowadzających się do stwierdzenia, że oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem znamion przestępstwa z art. 286 § 1 kk. To całkowicie niesłuszne stanowisko zostało zbudowane na dowodach, którym Sąd Rejonowy słusznie odmówił wiary w newralgicznych dla odpowiedzialności karnej oskarżonego kwestiach, a mianowicie na zeznaniach pokrzywdzonego B. Ś. oraz jego brata K. Ś., a także w oparciu o dowolną interpretację treści dokumentu datowanego na 20.03.2019 r., karta 5 akt.

Zawarcie ustnej umowy pożyczki pomiędzy oskarżonym a B. Ś. nie zostało bowiem wykazane w sposób niebudzący żadnych wątpliwości wiarygodnym materiałem dowodowym, a co za tym idzie, w tym procesie nie udowodniono oskarżonemu sprawstwa przestępstwa oszustwa. Odmienny charakter stosunku zobowiązaniowego (umowa pożyczki) niż przyjął to Sąd Rejonowy wynikał jedynie z dowodów o wątpliwej wiarygodności, depozycji procesowych osób zainteresowanych wynikiem sprawy, z częściowo zmiennych ich zeznań, a więc organ meriti w oparciu o nie nie mógł poczynić takich ustaleń faktycznych jakich oczekiwałby apelujący. Natomiast treść dokumentu znajdującego się na karcie 5 akt wcale nie poświadczała, że w dniu 19 lipca 2018 r. pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym doszło do zawarcia ustnej umowy pożyczki, co zostało już szeroko omówione w pkt 3.1. niniejszego uzasadnienia. Zdaniem Sądu odwoławczego nie sposób w zachowaniu oskarżonego z dnia 19 lipca 2018 r. polegającemu na przyjęciu od pokrzywdzonego kwoty 50.000 zł jako należności z tytułu czynszu dzierżawnego dwóch umów dzierżawy, z których w późniejszym czasie oskarżony się nie wywiązał, odnaleźć znamiona przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk. Organ odwoławczy w pełni zatem podzielił stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie, a nie ogląd apelującego. Podkreślić jeszcze raz w tym miejscu trzeba, że podstawowym kryterium rozgraniczającym oszustwo od niewywiązania się z zobowiązania o charakterze cywilno-prawnym jest istnienie w chwili zawierania umowy wymaganego przez przepis karny zamiaru bezpośredniego o szczególnym zabarwieniu. Zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu związany z celem działania sprawcy oznacza, że elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w jego świadomości i muszą być objęte jego wolą. Sprawca oszustwa nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć użyć w tym celu określonego sposobu działania czy zaniechania ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 stycznia 2024 r., sygn. akt VIII AKa 259/23, Lex nr 3692702). Dlatego też nie każda, nawet nierzetelna realizacja stosunku zobowiązaniowego oznacza automatycznie zrealizowanie znamion oszustwa ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 listopada 2008 r., sygn. akt II AKa 167/08, Lex nr 491922).

Sąd II instancji uznał zatem, że zgromadzony w kontrolowanej sprawie materiał dowodowy, nie dawał podstaw do ustalenia, że w dniu 19 lipca 2018 r. oskarżonemu towarzyszył taki zamiar kierunkowy o szczególnym zabarwieniu i by celem działania podsądnego było niekorzystne rozporządzenie mieniem przez B. Ś.. W momencie zawierania dwóch umów dzierżawy gruntów oskarżony nie wprowadził pokrzywdzonego w żaden sposób w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z tych zobowiązań, a przyjęte pieniądze w kwocie 50.000 zł stanowiły należność wpłaconego z góry czynszu dzierżawnego. Na ten czas oskarżony, był właścicielem tych gruntów z ciążącym na nim jako wydzierżawiającym zobowiązaniem i mógł się z tej umowy wywiązać. Prawidłowości tego ustalenia nie zmienia fakt, że ostatecznie do wywiązania się ze zobowiązania nie doszło i oskarżony w 2019 r. sprzedał grunty rolne stanowiące przedmiot dwóch umów dzierżawy, mając jednak nadal możliwość ich użytkowania. Zanim doszło do tych czynności prawnych P. T. (1) proponował pokrzywdzonemu i jego bratu zakup wspomnianych wyżej nieruchomości, jednakże oni nie chcieli z oferty skorzystać. Ponadto oskarżony oddał część pobranego w dniu 19 lipca 2018 r. czynszu dzierżawnego zobowiązując się jednocześnie do zwrotu pozostałej części tej kwoty, co dodatkowo przemawiało za niewystępowaniem po jego stronie zamiaru doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Nie zmienia tego w żaden sposób fakt, że oskarżony nie zwrócił dotychczas pokrzywdzonemu jeszcze kwoty 44.500 zł. Utrudnieniem dla realizacji obietnicy zwrotu tej należności stanowiło wszczęcie przeciwko oskarżonemu postępowania upadłościowego przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu, przez to utracił on pełny zarząd nad swoim majątkiem i ma obowiązek stosować się do decyzji sądu upadłościowego co do spłaty zobowiązań w ustalonej kolejności. Jednak przeprowadzone postępowanie karne wykazało, że te obciążenia mają charakter wyłącznie cywilnoprawny.

Wniosek

Wniosek prokuratora:

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wolsztynie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia powyższego wniosku z uwagi na bezzasadność omówionego zarzutu. Ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd Rejonowy na temat niewyczerpania przez zachowanie oskarżonego P. T. (1) wszystkich ustawowych znamion z art. 286 § 1 kk były poprawne i w całości opierały się o wiarygodny materiał dowodowy. Natomiast przeciwne stanowisko prokuratora w tej kwestii zostało osadzone wyłącznie na dowodach osobowych, które w toku weryfikacji materiału dowodowego zostały odrzucone w kluczowej części jako niewiarygodne i tym samym nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego przedmiotowej sprawy. Wbrew twierdzeniom apelującego nie było podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Wydany przez Sąd Rejonowy wyrok uniewinniający oskarżonego P. T. (1) od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa był jedynym słusznym orzeczeniem.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w całości była całkowita niezasadność zarzutów apelacji prokuratora oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439 kpk, uzasadniających uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji. Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w pełni prawidłowo, a ze zgromadzonego materiału wyciągnął właściwe wnioski. Jednocześnie apelacje w przeważającej mierze opierały się na gołosłownej, subiektywnej polemice z ustaleniami Sądu I instancji, w związku z czym nie zostały uwzględnione. Należało zatem utrzymać decyzję Sądu, wedle której zarzucone oskarżonemu zachowanie nie znalazło dowodowego potwierdzenia. W tym zwłaszcza nie zostały podważone wyjaśnienia P. T. odnośnie charakteru umowy zawartej w dniu 19 lipca 2018 r. pomiędzy nim a B. Ś..

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Zgodnie z art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego wyłącznie przez oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek odwoławczy. Przy czym zgodnie z art. 636 § 2 kpk w razie nieuwzględnienia środków odwoławczych wniesionych przez co najmniej dwa uprawnione podmioty, stosuje się odpowiednio art. 633 kpk statuujący zasadę słuszności w postępowaniu karnym. Wobec nieuwzględnienia apelacji wniesionych przez prokuratora oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, podmioty te zgodnie z art. 636 § 1 kpk były zobowiązane do poniesienia kosztów procesu, w tym także tych kosztów, o których mowa w art. 616 § 1 pkt 2 kpk, a więc uzasadnionych wydatków oskarżonego z tytułu ustanowienia w sprawie obrońcy.

Obrońca oskarżonego na rozprawie apelacyjnej odbywającej się w dniu 4 czerwca 2024 r. zgłosił wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego kosztów obrony poniesionych przez podsądnego za obronę w II instancji według norm przepisanych. Dodatkowo w piśmie z dnia 4 czerwca 2024 r. obrońca oskarżonego zawarł wniosek o zwrot kosztów z tytułu dojazdu na rozprawę apelacyjną w łącznej kwocie 164,85 zł. Przytoczone wyżej przepisy stanowią podstawę prawną orzeczenia uwzględniającego to żądanie. Wysokość kosztów adwokata została ustalona w oparciu o § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. z 23 sierpnia 2023 r. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964), to jest w kwocie 840 zł. Uzasadniony był także zwrot wydatków adwokata poniesionych z tytułu dojazdu na rozprawę apelacyjną (w tym parkowania), w łącznej kwocie 164,85 zł. Kosztami tymi obciążono apelujących po połowie, czyli zasądzono od Skarbu Państwa oraz oskarżyciela posiłkowego B. Ś. na rzecz oskarżonego P. T. (1) w sumie 1.004,85 zł po połowie, tj. po 502,43 zł. Zwolnienie oskarżyciela posiłkowego z kosztów sądowych dokonane w pkt 3 wyroku Sądu Okręgowego nie obejmowało obowiązku zwrotu oskarżonemu wydatków poniesionych przez niego z tytułu ustanowienia w postępowaniu odwoławczym obrońcy albowiem koszty wynikające z tego tytułu (art. 616 § 1 pkt 2 kpk) nie należą do kosztów sądowych, tylko wraz z kosztami sądowymi składają się na koszty procesu (art. 616 § 1 kpk).

3.

Mając na względzie powyżej przytoczoną wyżej normę prawną zawartą w art. 636 § 1 kpk, Sąd Okręgowy kosztami sądowymi postępowania odwoławczego w połowie obciążył Skarb Państwa, a oskarżyciela posiłkowego zwolnił z obowiązku należnej od niego pozostałej części tych kosztów, w tym nie wymierzył mu opłaty za II instancję. Wydając taką decyzję odnośnie oskarżyciela posiłkowego Sąd odwoławczy kierował się treścią art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk i zasadą słuszności. Organ odwoławczy uznał, że wobec szkody doznanej przez oskarżyciela posiłkowego ze strony oskarżonego z tytułu niewywiązania się ze zobowiązania, dodatkowe obciążanie oskarżyciela posiłkowego kosztami sądowymi postępowania odwoławczego, w tym opłatą za II instancję, byłoby niesprawiedliwe.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak