Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 405/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 9 maja 2024 roku w sprawie II K 1063/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1..2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- podniesiony w apelacji prokuratora zarzut dowolnej oceny przeprowadzonych dowodów;

- podniesiony w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzut naruszenia licznych przepisów postępowania, w wyniku których doszło do błędnych ustaleń faktycznych, mających istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia .

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje okazały się zasadne w takim stopniu, że na skutek ich wniesienia zaistniała konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Zgodnie z treścią art. 436 k.p.k. Sąd odwoławczy ograniczył się w swoich rozważaniach jedynie do omówienia tych uchybień, podniesionych przez strony, które były wystarczające do wydania orzeczenia II – instancyjnego.

Sąd odwoławczy nie podzielił toku rozumowania Sądu meriti, zaprezentowanego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, który doprowadził go do podjęcia finalnej decyzji o uniewinnieniu oskarżonego.

Przede wszystkim zauważyć należy, że z analizy uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, aby Sąd meriti w ogóle ustalił, czy sporządzona przez oskarżonego mapa do sprawy II Ca 18/18 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, obiektywnie zawiera błąd, czy też nie. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy konsekwentnie unikał odpowiedzi na to, zasadnicze przecież, pytanie. Trudno dociec, jakie były ostatecznie przemyślenia Sądu Rejonowego w tym przedmiocie, gdyż, z jednej strony, dał on w całości wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, jednocześnie zaś nie zdyskwalifikował opinii biegłego R. S.. Sąd meriti stwierdził jedynie, że opinia biegłego z zakresu geodezji jest wiarygodna ,,częściowo”, nie wskazując jednak, o jaką część chodzi i jakie są powody takiej właśnie oceny tegoż dowodu. Stwierdzenie Sądu Rejonowego, że ,,zastrzeżenia i uwagi co do wniosków końcowych opinii sporządzonej przez J. B., nie dezawuują oceny strony podmiotowej zachowania oskarżonego z punktu widzenia stawianego mu zarzutu”, nic tu nie wnosi, gdyż w dalszym ciągu nie wiadomo, jakie są ustalenia Sądu I instancji, co do podstawowej kwestii: tzn., czy postawiona w akcie oskarżenia teza o sfałszowaniu mapy znalazła potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym, czy też nie. A przecież bez wiążącego ustalenia, czy mapa zaewidencjonowana w Starostwie Powiatowym w R. za numerem (...), zawierała błąd i na czym on konkretnie polegał, trudno prowadzić następcze rozważania, odnośnie zawinienia oskarżonego, a w dalszej perspektywie – stopnia społecznej szkodliwości takiego czynu.

Zdaniem Sądu Okręgowego – nie ma żadnych racjonalnych i prawnych podstaw, by negować opinię biegłego R. S.. Jest ona jasna i pełna, została poprzedzona pomiarami na gruncie i analizą dokumentacji geodezyjnej, a biegły konsekwentnie i przekonywująco uzasadnił swoje stanowisko. Biegły R. S., w przeciwieństwie do oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego (które to strony są zaineresowane – co jest poniekąd zrozumiałe – w forsowaniu swoich racji), ocenił sprawę bezstronnie i obiektywnie. Nie można zatem pominąć tych stwierdzeń biegłego, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy postawiony w akcie oskarżenia zarzut jest zasadny. Z opinii R. S. m.in. wynika, iż szerokość ewidencyjna działki nr (...) (tzw. miara czołowa), została błędnie określona przez geodetę J. B. na 36,70 m., gdyż w rzeczywistości wynosi ona 37,21 m. Błąd ten miał następnie wpływ na określenie na mapie granicy pomiędzy działkami (...), a (...). W świetle opinii biegłego R. S. nie da się więc nie zauważyć, że sporządzona przez oskarżonego mapa do sprawy II Ca 18/18 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, następnie zaewidencjonowana w Starostwie Powiatowym w R. za numerem(...) (...) (...) (...), była wadliwa, gdyż przedstawiała błędny przebieg granicy, pomiędzy działkami (...), a (...). Biegły R. S. zakwestionował też ustalony przez oskarżonego przebieg granicy pomiędzy działką (...), stanowiącą drogę, a działkami (...). W konsekwencji powyższego, nastąpił także błąd powierzchni działki (...) oraz powierzchni działek (...) w stanie nowym. Skoro rozpatrywany tu dokument w postaci mapy nie odpowiadał stanowi rzeczywistemu, to przyjąć należało, że owa mapa została sfałszowana w rozumieniu kodeksu karnego. Zgodnie bowiem ze Słownikiem Języka Polskiego ,,fałszywy”, to: ,,nieprawdziwy”, ,,niezgodny z prawdą”, ,,błędny”, ,,nieautentyczny”, ,,nieoryginalny”. Nie oznacza to automatycznie, że doszło do umyślnego sfałszowania dokumentu. Ustawodawca, decydując się na taką, a nie inną, treść art. 233 § 4a k.k., w pełni usankcjonował możliwość dopuszczenia się nieumyślnego sfałszowania opinii, czy też ekspertyzy.

W świetle opinii biegłego R. S. nie przekonuje też stanowisko Sądu Rejonowego, że oskarżonemu nie da się przypisać winy nieumyślnej.

W dziale 3.5 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Rejonowy poświęcił znaczną część rozważań na przytoczenie poglądów doktryny, po części krytycznie oceniającej wprowadzenie do systemu prawa karnego występku z art. 233 § 4a k.k. Nie wypowiadając się co do tego rodzaju poglądów, stwierdzić jedynie wypada, że przepis art. 233 § 4a k.k. jest prawem obowiązującym i nic nie zwalnia sądy od jego stosowania.

W dalszej części uzasadnienia, traktującej o powodach uniewinnienia, Sąd Rejonowy skupił się na szerokim przytoczeniu wyjaśnień oskarżonego, jednakże wciąż bez odniesienia ich do jednoznacznych i krytycznych względem sporządzonej przez J. B. mapy (a zwłaszcza wskazanym na niej przebiegu granicy pomiędzy działkami (...), a (...)), stwierdzeń biegłego R. S.. Zdaniem tegoż biegłego błędne określenie szerokości działki nr (...), jest dużym uchybieniem, które wyniknęło z tego, że oskarżony nie wykorzystał danych ewidencyjnych w zasobie geodezyjnym, nie policzył granicy na podstawie danych archiwalnych, jakim był operat podstawowy z 1963 roku. Ustalenie przedmiotowej odległości 36,70 m. było dokonane w oderwaniu od danych, które są w operacie podstawowym. Tym bardziej w terenie uwidoczniony był także punkt osnowy o nr (...). Należy zatem uznać, iż J. B. przy sporządzeniu przedmiotowej mapy nie dochował należytej staranności, wymaganej od niego jako geodety, powołanego przez organ procesowy w charakterze biegłego sądowego. Zgodnie z treścią art. 9 § 2 k.k. sprawca, choćby nie miał zamiaru popełnienia przestępstwa, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał, albo mógł przewidzieć.

Sąd I instancji uznając, iż oskarżony dopuścił się jedynie ,,błędu opiniodawczego” (który, jego zdaniem, nie skutkuje odpowiedzialnością karną), przyjął – wbrew wnioskom opinii biegłego R. S. – iż całość działań oskarżonego pozostawała w zgodzie z wiedzą w zakresie geodezji i była poprawna w sensie logicznym. Poza tym, w ocenie Sądu Okręgowego, o braku zawinienia po stronie biegłego można byłoby mówić, gdyby chodziło o opinię pozostawiającą biegłemu pewne pole interpretacji, a biegły wytłumaczyłby należycie przyjętą przy dokonywaniu wykładni metodykę dojścia na końcowych konkluzji (choćby te okazały się potem obiektywnie błędne). Zaistnienie tego rodzaju sytuacji można by ewentualnie rozważać w kontekście określenia przez oskarżonego przebiegu granicy pomiędzy działką (...) (stanowiącą drogę), a działkami (...). Jednakże w przypadku błędnego wskazania granicy pomiędzy działkami (...) mieliśmy do czynienia z ewidentnie nieprawidłowym wskazaniem – obliczeniem konkretnej odległości, którego to błędu, przy dołożeniu staranności biegły J. B. mógł uniknąć, albo – po jego wystąpieniu – błąd ten zweryfikować i skorygować, poprzez sporządzenie drugiej mapy (por. ustna opinia uzupełniająca biegłego R. S. – k. 308 - 309), czego jednak nie uczynił. Chybionym są zatem próby usprawiedliwiania oskarżonego, że dokonał on jedynie ,,nieprawidłowej interpretacji danych i własnych spostrzeżeń” oraz wyciągnął nieprawidłowy wniosek przyczynowo – skutkowy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy uznał, iż uniewinnienie oskarżonego było rozstrzygnięciem błędnym.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn podanych wyżej, Sąd odwoławczy nie mógł zgodzić się na utrzymanie w mocy wyroku uniewinniającego oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Natomiast zgodnie z treścią art. 454 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono postępowanie. Jedynym rozstrzygnięciem w takiej sytuacji mogło być tylko uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

całość wyroku

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, decyzja Sądu meriti, co do wydania wyroku uniewinniającego wobec oskarżonego, była chybiona. W konsekwencji zaskarżony wyrok należało uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim. Zachodzi tu bowiem sytuacja, o której mowa w art. 437 § 2 zdanie 2 k.p.k. w związku z art. 454 § 1 k.p.k.

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji winien powtórzyć postępowanie dowodowe. Przeprowadzając ponownie postępowanie dowodowe, Sąd Rejonowy może rozważyć zastosowanie art. 442 § 2 k.p.k. i poprzestać na ujawnieniu protokołów przesłuchania świadków, których zeznania nie miały wpływu na uchylenie wyroku. Przypomnieć też wypada, że Sąd I instancji nadal posiada autonomię w zakresie oceny dowodów, które weryfikuje w oparciu o własne przekonanie, zgodnie z zasadami określonymi w art. 7 k.p.k., a także – co jest oczywiste – ma pełną możliwość poczynienia własnych ustaleń faktycznych, wynikających z przeprowadzonych dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2014 roku - V KK 144/14; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2009 roku - II KK 224/08). W przypadku uznania, iż oskarżony popełnił zarzucany mu występek, nieodzownym będzie należyte rozważenie przez Sąd Rejonowy stopnia społecznej szkodliwości czynu.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana