Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 415/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie II Wydział Karny wydany w dniu 05 kwietnia 2024 roku w sprawie o sygn. akt II K 70/24.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność /surowość/ środka karnego poprzez orzeczenie wobec oskarżonego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w sytuacji gdy zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami (o którym mowa w art. 42 § 3 kpk in fine) przy uwzględnieniu okoliczności czynu ( K. P., jak sam wyjaśnił, sięgnął po alkohol na skutek nagłych, wysokostresowych zdarzeń zawodowych), a nadto biorąc pod uwagę sytuację osobistą (pracuje w Ł., podczas gdy zamieszkuje w K. k. B.) i rodzinną oskarżonego (K. P. ma pod opieką dwuipółroczne dziecko) co rozpatrywane łącznie winno było doprowadzić do odstąpienia od orzeczenia dożywotniego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a w jego miejsce orzeczenia łagodniejszego okresu zakazu prowadzenia środków mechanicznych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie podnieść należy, że sąd okręgowy podziela stanowisko zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, że zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen zasługuje na uwzględnienie wówczas gdy pomiędzy karą orzeczoną przez sąd I instancji a karą jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowo zastosowanych dyrektyw wymiaru kary, istnieje wyraźna, istotna, „bijąca wręcz po oczach” różnica. Oznacza to, że zarzut określony w art. 438 pkt 4 kpk zasługuje na uwzględnienie wówczas gdy spełnione są łącznie dwa warunki. Pierwszy z nich to wskazana wyżej, wyraźna, istotna różnica pomiędzy karą orzeczoną a karą jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej, a drugi to stwierdzenie naruszenia przez sąd meriti dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 KK, co może nastąpić poprzez pominięcie określonych okoliczności o charakterze obciążającym lub łagodzącym lub też nie nadanie tym okolicznościom właściwego znaczenia przy określaniu rodzaju i wymiaru kary wobec osoby oskarżonej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21.09.2021 r., II AKa 252/20). W realiach przedmiotowej sprawy obrońca oskarżonego zarzucił zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio. Podnieść należy, że w aktualnie obowiązującym stanie prawnym regułą jest orzekanie na podstawie art. 42 § 3 kk środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio, a wyjątkiem od tej zasady jest orzeczenie tego środka karnego w wymiarze niższym - wynikającym z treści art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk i art. 39 pkt 3 kk (od 3 do 15 lat). Bezsporne jest, iż orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych jest bardzo surowe, ale w okolicznościach konkretnej sprawy należy ocenić czy rażąco surowe. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ustalenia w zakresie istnienia lub braku ,,wyjątkowego wypadku, uzasadniającego szczególnymi okolicznościami" w rozumieniu art. 42 § 3 kk, powinny być dokonywane na gruncie konkretnej sprawy karnej, z uwzględnieniem całokształtu jej niepowtarzalnych realiów faktycznych i procesowych, dyrektyw wymiaru kary oraz okoliczności wpływających na ten wymiar, a zatem powinny dotyczyć charakteru popełnionego przestępstwa, jak i osoby sprawcy (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 17 marca 2022 r., III KK 234/11, OSNK 2022/5/15). W realiach przedmiotowej sprawy podnieść należy, że oskarżony dopuścił się czynu wypełniającego dyspozycję art. 178a § 4 kk i art. 180a kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Nie jest to zatem jeden z czynów ujętych w treści art. 42 § 3 kk przy popełnieniu, których pokrzywdzonymi są osoby fizyczne. W chwili zatrzymania przez funkcjonariuszy Policji w dniu zdarzenia oskarżony miał 0,49 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Jest to niewątpliwie stan nietrzeźwości przekraczający prawie podwójnie dolny próg stanu nietrzeźwości, który zgodnie z treścią art. 115 § 16 pkt 2 kk występuje, gdy zawartość alkoholu w 1 dm ³ wydychanego powietrza przekracza 25 mg/l alkoholu. Z drugiej strony nie jest to stan znacznej nietrzeźwości lub upojenia alkoholowego. Oskarżony nie jest osobą, której dotychczasowy tryb życia należałoby ocenić negatywnie, tylko miał problem życiowy spowodowany utratą prestiżowego stanowiska (prezesa (...)), które zajmował przez 24 lata i niezależnie od przyczyny jego odwołania z tego stanowiska nie radził sobie z tym problemem i ,,sięgał po kieliszek". W ten sposób popadł w jeszcze większe problemy związane z odpowiedzialnością karną za kierowanie samochodem w stanie nietrzeźwości. Z wyjaśnień oskarżonego wynika jednak, że zrozumiał swój błąd i podjął zatrudnienie w Ł. w Miejskiej Arenie (...) i (...) (był bezrobotny). Pracuje czasami online lub do pracy jeździ komunikacją publiczną ( (...)), gdyż mieszka K. koło B. (około 50 km od Ł.). Jego sytuacja życiowa zmieniła się, gdyż jest żonaty i ma syna w wieku 2 lat i 6 miesięcy. Żona jego nie pracuje i to on utrzymuje rodzinę. Jest rzeczą oczywistą, że ponowne odzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi jest niezbędne, aby w przyszłości w dalszym ciągu mógł pracować zarobkowo poza miejscem zamieszkania. Sąd rejonowy dokonując oceny czy w przypadku oskarżonego zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami w rozumieniu art. 42 § 3 kk uzasadniający orzeczenie środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w innym wymiarze niż dożywotnio ustalił, że taki przypadek nie zachodzi, gdyż oskarżony był w krótkim okresie dwukrotnie karany, a do pracy nie musi jeździć codziennie. Ponadto B. ma przyzwoitą komunikację publiczną z Ł.. Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie sąd I instancji nie dokonał dogłębnej analizy sytuacji życiowej oskarżonego. Przede wszystkim K. P. był dotychczas skazany na karę grzywny prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim wydanym w dniu 15 września 2022 roku w sprawie o sygn. akt VI K 322/22 za czyn z art. 178a § 1 kk popełniony w dniu 02 kwietnia 2022 roku. Drugi raz K. P. został skazany także na karę grzywny prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie wydanym w dniu 12 października 2023 roku w sprawie o sygn. akt II K 257/23 za przestępstwo z art. 244 kk popełnione w dniu 26 lutego 2023 roku. W istocie rzeczy oskarżony kierował drugi raz w życiu samochodem w stanie nietrzeźwości i dlatego w przedmiotowej sprawie odpowiadał za czyn z art. 178a § 4 kk. Sąd okręgowy nie podziela ustaleń sądu I instancji, że oskarżony będzie mógł dojeżdżać do pracy komunikacją publiczną. Podnieść należy, że podróż komunikacją publiczną na terenie całego kraju jest coraz trudniejsza. Występuje zjawisko ,,wykluczenia komunikacyjnego" wielu miejscowości, których mieszkańcy mogą liczyć w zasadzie tylko na własne środki transportu (lub uprzejmość ze strony znajomych i rodziny). Trudno zakładać, że oskarżony w przyszłości przez cały czas będzie mógł pracować online i bez problemu dojeżdżać do pracy komunikacją publiczną. Aktualnie charakter zatrudnienia oskarżonego wiąże się z jego doświadczeniem, które zdobył jako prezes (...), ale nie można przyjąć, że ta praca będzie stała. Sąd I instancji dopatrzył się szczególnych okoliczności stosując przepis art. 69 § 4 kk i warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat i idąc tym tokiem rozumowania, to także te same okoliczności uzasadniały zastosowanie wyjątku przy orzekaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Sąd okręgowy uznał, że można w tym przypadku odstąpić od obligatoryjnego orzeczenia tego środka karnego dożywotnio. Z drugiej jednak strony nie można nadmiernie premiować oskarżonego orzekaniem ww. środka karnego w wymiarze 10 lat. W tym przypadku zasadne jest jego orzeczenie w wysokości najwyższej (innej niż dożywotnio) przewidzianej w przepisach Kodeksu karnego aktualnie obowiązujących, a więc na okres 15 lat. Jest to i tak długi okres czasu, który pozwoli zweryfikować ocenę zachowania oskarżonego i jeżeli nie wejdzie ponownie w konflikt z prawem, to będzie miał jeszcze szansę na odzyskanie prawa jazdy. Na marginesie podnieść należy, że w dniu 4 czerwca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie SK 22/21, w którym stwierdził, że art. 42 § 3 kk ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny (Dz. U. z 2024 ro., poz.17), w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541), w zakresie, w jakim obliguje sąd do orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 ustawy - Kodeks karny, jest niezgodny z art. 45 ust.1 w związku z art. 42 ust.3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten nie został ogłoszony się w odpowiednim dzienniku urzędowym na zasadach i w trybie określonych w Konstytucji oraz ustawie z dnia 20 lipca 2000 o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U z 2019 r. poz. 1461), ale już są składane wnioski w sądzie przez skazanych o wznowienie postępowań w sprawach, w których był orzeczony dożywotnio zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych wobec skazanych na podstawie art. 42 § 3 kk.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych do wymiaru 10 lat.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro podniesiony w apelacji pisemnej przez obrońcę oskarżonego zarzut rażącej niewspółmierności /surowości/ środka karnego poprzez orzeczenie wobec oskarżonego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów okazał się w zasadniczej części jako zasługujący na uwzględnienie, to sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok. Zdaniem sądu okręgowego nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek obrońcy oskarżonego o wymierzenie oskarżonemu środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wysokości 10 lat. Sąd okręgowy wymierzył oskarżonemu ww. środek karny w wysokości 15 lat. Aktualne są rozważania sądu okręgowego zawarte w punkcie 3.1 uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 4 na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego K. P. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych przez okres 15 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Aktualne są rozważania sądu okręgowego zawarte w punkcie 3.1 uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 3 wyroku sądu okręgowego

Sąd okręgowy o kosztach postępowania odwoławczego orzekł na podstawie art. 634 kpk. Sąd okręgowy uznał, że apelacja obrońcy oskarżonego została uwzględniona w części, stąd zasadne jest, aby zasądzić od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze. Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30 złotych opłaty za drugą instancję na podstawie art. 11 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U. nr 49 poz. 223 z późn. zm ) i 20 złotych z tytułu zwrotu wydatków za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego K. P..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygniecie dotyczące orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana