Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 537/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 29 maja 2023 r. sygn. akt II K 761/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

P. P.

- obrażenia H. T. (1) w zakresie prawego barku tj. uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego I st. ( (...)) wymagającego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego oraz częściowego uszkodzenia przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzbietowego ( (...)) mogły powstać w następstwie gwałtownego wyprostu prawej kończyny górnej w stawie ramiennym z jej rotacją zewnętrzną w tym stawie; nieprawdopodobnym jest aby do powstania powyższych obrażeń doszło w sytuacji gdyby oskarżony jedynie złapał za telefon pokrzywdzonego lub jego prawą rękę (w której miał go trzymać) jednocześnie nie szarpiąc go za tą kończynę, nie wykręcając mu jej i nie odginając jej ku tyłowi w stawie ramiennym; uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego ( (...)) jest zmianą pourazową; powstaje najczęściej u sportowców i osób wykonujących intensywne ćwiczenia obręczy barkowej, u osób po zadziałaniu bezpośredniej siły zewnętrznej na bark, jak również u osób, u których miało miejsce bardzo silne pociągnięcie za ramię, często z towarzyszącą rotacją kończyny w stawie ramiennym; uszkodzenia przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzbietowego może powstać zarówno na skutek nasilających się zmian zwyrodnieniowych jak również na skutek urazu; obrażenia jakie stwierdzono u H. T. (1) tj. (...) 1 i (...) nie mają związku ze stwierdzonymi u niego w badaniu USG i rezonansu magnetycznego umiarkowanymi zwyrodnieniowymi;

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 14 czerwca 2023 roku sygn. akt II K 641/22 P. P. został skazany za czyn z art. 217 § 1 kk zw. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 4 § 1 kk na karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 10 złotych.

pisemna opinia uzupełniająca UM w Ł.

odpis wyroku

376 – 378

437 - 438

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

pisemna opinia uzupełniająca UM w Ł.

odpis wyroku

jasna, logiczna, profesjonalna, nie zawierająca sprzeczności, zupełna oraz posiadająca przekonujące uzasadnienie wyprowadzonych wniosków;

niekwestionowany dokument urzędowy;

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzuty

1

2

3

4

Zgłoszone w apelacji oskarżonego zarzuty obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia:

1)  art. 201 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez:

a)  brak powołania biegłego z zakresu badań zapisów wizualnych celem zbadania zapisów video nagrań, na których utrwalono zdarzenie będące przedmiotem niniejszego postępowania, co w konsekwencji doprowadziło Sąd do mylnego przekonania o przebiegu zdarzenia;

b)  uznanie za wiarygodną i pełnowartościową opinii (...) w Ł. w sytuacji, gdzie biegli oceniali możliwość powstania obrażeń u pokrzywdzonego w wyniku takiego zdarzenia, jakie opisywał pokrzywdzony, podczas gdy faktyczny przebieg zdarzenia miał odmienny przebieg, co ujawniła prywatna opinia biegłego z zakresu badań zapisów wizualnych;

2)  art. 410 kpk poprzez brak odniesienia się przez Sąd Rejonowy do nagrania o nazwie „. (...) (...) (...) (...) (...)” oraz nagrania o nazwie „. (...) (...) (...) (...) (...)”, na których to nagraniach najlepiej zostało zarejestrowane inkryminowane zdarzenie, co w konsekwencji doprowadziło Sąd I Instancji do mylnego przekonania co do przebiegu przedmiotowego zdarzenia;

3)  art. 7 kpk polegającą na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów poprzez:

a)  uznanie za wiarygodne zeznań pokrzywdzonego H. T. (1) w zakresie opisywania inkryminowanego zdarzenia, podczas gdy pokrzywdzony opisał zdarzenie w sposób odmienny, aniżeli wyglądało to w rzeczywistości i zostało zarejestrowane na nagraniach z kamer Szkoły Podstawowej Nr (...) w B.;

b)  uznanie za wiarygodne zeznań świadka P. T. w zakresie opisywania inkryminowanego zdarzenia, podczas gdy P. T. w ogóle nie była bezpośrednim świadkiem tego zdarzenia i opisywała je wyłącznie „ze słyszenia” i w sposób odmienny, aniżeli wyglądało to w rzeczywistości i zostało zarejestrowane na nagraniach z kamer Szkoły Podstawowej Nr (...) w B.;

c)  odmowę dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego P. P., który wskazywał na brak wykręcania ręki pokrzywdzonego i dokonania uszkodzenia jego ciała, jak również w zakresie podjętej przez oskarżonego obrony przed większym i silniejszym napastnikiem poprzez użycie gazy pieprzowego;

4)  art. 170 § 1 pkt 2 kpk polegającą na bezpodstawnym oddaleniu wniosków dowodowych oskarżonego:

a)  o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych kryminalistyków z zakresu informatyki z Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w Ł., którzy mieliby oczyścić i wyostrzyć nagranie z kamery nr 8 z budynku szkoły, oznaczonego jako „(...) (...) (...) (...)_ (...) (...)”, na którym to nagraniu zarejestrowano moment zdarzenia będącego przedmiotem niniejszego postępowania;

b)  o zobowiązanie H. T. (1) do przedstawienia pełnej dokumentacji medycznej za lata od stycznia 2011 roku do grudnia 2021 roku, a w konsekwencji dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej na okoliczność stanu zdrowia pokrzywdzonego przed zdarzeniem z dnia 20 stycznia 2021 roku, postępującej choroby degeneracyjnej - zwyrodnieniowej (zgodnie z opinią biegłego R. E.), która to choroba spowodowała konieczność zabiegu operacyjnego pokrzywdzonego;

Zgłoszony w apelacji oskarżonego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, iż oskarżony „gwałtownie i energicznie uderzył pokrzywdzonego H. T. w prawą rękę, a następnie złapał jego dłoń, szarpał ją, po czym gwałtownie odgiął prawą kończynę górną w stawie ramieniowym do tyłu (wyprost) z jej rotacją zewnętrzną w tym stawie.

Zgłoszone w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzuty obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia:

1)  art. 7 kpk oraz art. 410 kpk poprzez błędną ocenę materiału dowodowego polegającą na:

- uznaniu, że oskarżony nie obejmował zamiarem uszkodzenia barku oskarżyciela posiłkowego, podczas gdy sposób działania oskarżonego, wcześniejszy konflikt z oskarżycielem posiłkowym, a także zasady doświadczenia życiowego prowadzą do wniosku, że oskarżony łapiąc za dłoń oskarżyciela posiłkowego, a następnie szarpiąc ją i gwałtownie odginając ją w stawie ramieniowym do tyłu, co najmniej przewidywał wystąpienie skutku w postaci spowodowania uszkodzenia stawu ramieniowego oskarżyciela posiłkowego, tj. działał co najmniej w zamiarze ewentualnym, a w konsekwencji czego doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, poprzez błędną kwalifikację prawną czynu oskarżonego, jako występku stypizowanego w art. 157 § 3 kk, podczas gdy właściwą kwalifikacją powinien być przepis art. 157 § 1 kk;

- uznaniu, że wina i społeczna szkodliwość czynu oskarżonego są nieznaczne, podczas gdy właściwa ocena zachowania oskarżonego prowadzi do wniosku, że stopień społecznej szkodliwości czynu oraz stopień winy wykluczają zastosowanie wobec oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania;

- uznaniu, że żądana przez oskarżyciela posiłkowego kwota odszkodowania jest zbyt wysoka, podczas gdy zasadność roszczenia w zakresie odszkodowania wynikała w sposób bezsporny z załączonych dokumentów;

- uznaniu za okoliczność łagodzącą (uzasadniającą warunkowego umorzenie postępowania) motywację oskarżonego, sprowadzającą się jedynie do chęci spotkania z synem, podczas gdy oskarżony nie realizuje kontaktów z synem w terminach wskazanych przez sąd, a jego działanie podejmowane pod pozorem realizowania kontaktów synem, ma na celu prowokowanie sytuacji konfliktowych z matką dziecka, a także z oskarżycielem posiłkowym H. T. (1);

- uznaniu, że oskarżony działał w zamiarze nagłym, pod wpływem silnego bodźca, podczas gdy analiza zachowania oskarżonego prowadzi do wniosku, że jego działanie było przemyślane i od początku ukierunkowane na konflikt z oskarżycielem posiłkowym i jego prowokowanie, a nie na spotkanie z synem;

- pominięciu faktu, że oskarżony, pomimo uregulowania przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. (sygn. akt Il Ca 648/22) kontaktów oskarżonego z synem w obecności kuratora w świetlicy szkolnej, nie wykonuje ustalonych kontaktów we wskazanym przez Sąd miejscu i czasie, natomiast próbuje realizować kontakty w miejscu i terminach;

- dokonaniu ustaleń, że P. T. (córka oskarżyciela posiłkowego) utrudnia kontakty z dzieckiem oskarżonego;

- uznaniu, że oskarżony na skutek działania H. T. (1) „praktycznie nie ma kontaktu z synem”;

2)  art. 627 kpk poprzez zasądzenie tytułem poniesionych w sprawie wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika kwoty 2880 zł, podczas gdy faktycznie poniesione przez oskarżyciela posiłkowego wydatki z tytułu ustanowienia pełnomocnika w sprawie wyniosły 7380 zł, tj. w kwocie mniejszej aniżeli stawka maksymalna określona przez obowiązujące przepisy w sprawie opłat za czynności adwokackie;

Zgłoszone w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego:

1)  art. 46 § 1 kk poprzez jego niezastosowanie, w szczególności poprzez nie zasądzenie przez Sąd odszkodowania oraz zadośćuczynienia związanego z czynem oskarżonego polegającym na uszkodzeniu stawu ramieniowego oskarżyciela posiłkowego;

2)  art. 67 § 3 kk poprzez jego błędne zastosowanie polegające na zasądzeniu przez Sąd wyłącznie nawiązki związanej z czynem stypizowanym w art. 157 § 2 kk oraz zaniechanie orzeczenia nawiązki w związku z przyjętą nieumyślnością działania oskarżonego, podczas gdy nieumyślność działania oskarżonego nie wpływa w żaden sposób na wyłączenie jego odpowiedzialności w zakresie odszkodowania oraz zadośćuczynienia.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1 i 2

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia może wynikać bądź z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd „braku”), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd dowolności). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 kpk), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. W orzecznictwie podnosi się jednak, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas: „gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania”, nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu (w. SN z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84), przy czym jest to aktualne jedynie przy zarzucie błędu o charakterze „dowolności”. Tego typu zarzut co do błędu w ustaleniach faktycznych to bowiem, nie sama odmienna ocena materiału dowodowego przez skarżącego, lecz wykazanie, jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej ocenie materiału dowodowego (w. SN z 22 stycznia 1975 r., I KR 197/74, OSNKW 5/1975, poz. 58).

W związku z tym, stwierdzić należy, iż nietrafne są zarzuty zmierzające do wykazania, iż w sposób nieuprawniony przyjęto, iż oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu w konsekwencji naruszenia wymienionych w środku odwoławczym przepisów tzn. art. 7 kpk, art. 170 § 1 pkt 2 kpk, art. 201 kpk, czy też art. 410 kpk, które mogłoby mieć wpływ na treść orzeczenia.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasadnie przypisał P. P. sprawstwo czynu z art. 157 § 1 i 3 kk oraz art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, gdyż w sposób uprawniony oparł się na dowodach obciążających oskarżonego odmawiając jednocześnie wiary jego wyjaśnieniom. W tym zakresie podzielić należy przede wszystkim wniosek Sądu I instancji dotyczący tego, że na prawdzie polegały zeznania H. T. (1), a nie wyjaśnienia P. P.. Za wersją bowiem oskarżyciela posiłkowego przemawiało nagranie, które znajduje się w aktach na płycie CD w kop. z k. 9 ( (...) (...)- (...)). Wynika z niego wprost, że to P. P. w momencie kiedy jego syn zaczął przed nim uciekać za plecy swojej matki (P. T.) ruszył w stronę H. T. (1), który tą sytuację nagrywał i zaatakował go. Twierdzenie zatem w tej sytuacji, że to oskarżony miał zostać zaatakowany przez pokrzywdzonego i obronie przed jego atakiem użył gazu pieprzowego jest oczywistym nadużyciem ze strony P. P. i stanowi jedynie przyjętą przez niego linię obrony. Ponadto, przeprowadzona w sprawie opinia biegłych z (...) Ł. z jednej strony wspiera obraz wydarzeń przedstawiany przez pokrzywdzonego, a z drugiej zaprzecza temu co utrzymuje P. P.. Obrażenia bowiem jakich doznał oskarżyciel posiłkowy mogły powstać w mechanizmie przez niego opisywanym, natomiast nieprawdopodobnym jest aby do powstania obrażeń u H. T. (1) doszło w sytuacji gdyby oskarżony jedynie złapał za telefon pokrzywdzonego lub jego prawą rękę (w której miał go trzymać) jednocześnie nie szarpiąc go za tą kończynę, nie wykręcając mu jej i nie odginając jej ku tyłowi w stawie ramiennym. Obdarzenie w takim stanie rzeczy walorem wiarygodności zeznań H. T. (1) było jak najbardziej uzasadnione i wbrew temu co podnosi oskarżony nie powodów, aby taką ocenę skutecznie podważać. W szczególności zaś poczynionym ustaleniom nie zaprzeczają nagrania z monitoringu Szkoły Podstawowej nr (...) w B., a brak odniesienia do nich przez Sąd a quo nie miał wpływu na treść zaskarżonego wyroku. Nawet bowiem poprawione nagrania załączone do apelacji oskarżonego opierające się na plikach o nazwach: „(...) (...) (...) (...)” i „(...) (...) (...) (...)” z którymi Sąd Okręgowy się zapoznał nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że nie doszło do wykręcenia pokrzywdzonemu ręki przez oskarżonego. Ponadto, jak wynika z treści samego dokumentu opracowanego na prywatne zlecenie P. P. przez M. K. zdarzenie zostało zarejestrowane w bardzo niewielkim obszarze kadru tuż przy jego krawędzi, gdzie są największe dystorsje obiektywu i jakość nagrania jest znacznie gorsza niż w centralnej jego części. W związku z tym, nie ma możliwości technicznych na większą poprawę jakości ww. materiału i dokonanie bardziej czytelnych powiększeń od tych, które wykonano i przedstawiono. Ponadto, poprawione nagrania przedstawiono także biegłym z (...) Ł. w Ł. i zapoznanie się z nimi przez medyków sądowych w związku z wydawaniem opinii uzupełniającej również nie wpłynęło na treść wniosków, które wcześniej formułowali w opinii podstawowej. Reasumując, stwierdzić zatem należy, iż brak odniesienia się do nagrań z monitoringu szkoły przez Sąd Rejonowy nie miał żadnego wpływu na treść zaskarżonego wyroku, podobnie jak i nie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badań zapisów wizualnych. Kropla bowiem zasłaniająca obiektyw z jednej z kamer i ograniczenia techniczne wynikające z zarejestrowania zdarzenia jedynie w niewielkim obszarze kadru nie pozwalały na to, aby przy pomocy ww. nagrań jednoznacznie rozstrzygnąć przebieg zdarzenia. Podkreślić jednak w tym miejscu z całą stanowczością należy, że wcale nie oznacza to, iż w sprawie nie było innych dowodów dzięki którym udało się poczynić kategoryczne i pewne ustalenia faktyczne. Tak jak bowiem wcześniej już wskazywano zeznania H. T. (1), nagranie, które przedstawił oraz opinia biegłych z (...) w Ł. były ku temu wystarczające. Sens natomiast poczynionych przed chwilą wypowiedzi jest natomiast taki, że wbrew temu co podnosi oskarżony w swojej apelacji, nagrania z monitoringu nie podważają relacji oskarżyciela posiłkowego.

Z tego samego powodu nieuprawnione jest podważanie także przez oskarżonego oceny zeznań P. T.. Ponadto zaś, wymieniona pomimo tego, że była przy zdarzeniu w toku rozprawy podała, że nie widziała jednak jego przebiegu, na którą to okoliczność zwracał uwagę Sąd Rejonowy.

Wersja przedstawiana przez H. T. (1) nie doznaje także uszczerbku w związku z podnoszonymi przez oskarżonego wątpliwościami odnośnie genezy obrażeń, których miał doznać pokrzywdzony. Oskarżyciel posiłkowy bowiem wcześniej nie miał problemów z barkiem (por. k. 193 odw.) i domaganie się od niego dokumentacji medycznej sprzed 10 lat wstecz było bezprzedmiotowe. Uszkodzenie zaś obrąbka stawu ramiennego ( (...)) jest zmianą pourazową i w świetle opinii biegłych, której należało przyznać moc dowodową, obrażenia jakie stwierdzono u H. T. (1) ((...)i (...)) nie mają związku ze stwierdzonymi u niego w badaniu USG i rezonansu magnetycznego umiarkowanymi zwyrodnieniowymi (por. k. 376 – 378).

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne w sposób niewątpliwy, po dokonanej w sposób swobodny, zgodny z dyrektywami zawartymi w przepisach art. 7 kpk ocenie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie (art. 92 i 410 kpk) oraz zgodnie z zasadą prawdy materialnej (art. 2 § 2 kpk) i obiektywizmu (art. 4 kpk).

Wracając jeszcze do zarzutu obrazy art. 7 kpk w ocenie wyjaśnień oskarżonego wskazać należy, że Sąd I instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w ocenie przeprowadzonych dowodów i ocena ta podlega ochronie przewidzianej w art. 7 kpk dopóty, dopóki nie zostanie wykazana jej błędność. Jak słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 kpk wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk); stanowi wynik rozważenia wszystkich tych okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk); jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - argumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 kpk); (por.m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z: 24 lutego 2011 r. w sprawie III KK 382/2010 r., z 7 lipca 2010 r. w sprawie II KK 147/2010, z 13 czerwca 2007 r. w sprawie V KK 5/2007, z 25 września 2002 r. w sprawie II KKN 79/2000 oraz wyroki Sądu Najwyższego z: 22 lutego 1996 r. w sprawie II KRN 199/95, 9 listopada 1990 r. w sprawie WRN 149/90). Sąd odwoławczy rozpoznający apelację dokonuje natomiast kontroli swobodnej oceny dowodów dokonanej przez Sąd pierwszej instancji (porównaj: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003 r., s. 90 - 94; S. Waltoś, Proces karny - zarys systemu, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2003 r., s. 255 - 259). Może przy tym poprzestać na odwołaniu się do rozważań Sądu I instancji, gdy zarzuty apelacji ograniczają się do gołosłownej polemiki z oceną Sądu (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2021 r. w sprawie II KK 170/21).

W przeciwieństwie do tego, co zostało zarzucone w apelacji Sąd a quo należycie zweryfikował wyjaśnienia P. P. i w sposób uprawniony obalona została teza, jakoby to oskarżony miał zostać zaatakowany przez oskarżyciela posiłkowego.

Sąd I instancji dokonując oceny dowodów i sporządzając uzasadnienie nie naruszył przepisów wskazywanych w apelacji. Z treści całokształtu pisemnych motywów wyroku wynika, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Przeprowadzona zaś ocena materiału dowodowego mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów, gdyż pozostaje w zgodzie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Apelacja oskarżonego natomiast stanowi w istocie rzeczy jedynie wybiórczą polemikę z ustaleniami sądu rejonowego, gdyż poza wyartykułowaniem gołosłownych hipotez próbujących odwrócić role osób biorących udział w zdarzeniu i dotyczących tego, co rzekomo ma być widoczne na nagraniach nie wskazuje konkretnie, w którym momencie sąd a quo przekroczył zasadę swobodnej oceny dowodów i dopuścił się błędów w tym zakresie.

Ad 3 i 4

Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem spowodował umyślnie u pokrzywdzonego lekki uszczerbek na zdrowiu w postaci przejściowego zapalenia spojówek oraz nieumyślnie średni uszczerbek na zdrowiu w postaci uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego I st. ( (...)) wymagającego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego oraz częściowego uszkodzenia przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzbietowego ( (...)). W oparciu bowiem o okoliczności towarzyszące zdarzeniu w postaci nagłej oraz emocjonalnej reakcji oskarżonego na ucieczkę przed nim syna i niechęć do spotkania się z nim oraz nagrywanie tej sytuacji przez pokrzywdzonego, siłę zadanego uderzenia oraz szarpnięcie prawej kończyny górnej, a także rodzaj użytego narzędzia i sposób jego użycia (rozpylenie gazu pieprzowego w bliskiej odległości od oczu) należy wnioskować, że P. P. umyślnością obejmował jedynie spowodowanie lekkiego uszczerbku na zdrowiu. Spowodowanie natomiast średniego uszczerbku na zdrowiu u pokrzywdzonego w postaci obrażeń w zakresie prawego barku należało kwalifikować jako działanie nieumyślne. W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób bowiem przyjmować, że P. P. szarpiąc przez chwilę oskarżyciela posiłkowego oraz odginając jego prawą rękę w stawie ramieniowym swoją świadomością obejmował przynamniej możliwość spowodowania takim swoim zachowaniem średniego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego i chciał takiego skutku albo na nastąpienie takiego skutku się godził. Jest bowiem jasne, że w granicach tzw. obiektywnej przewidywalności właściwej przeciętnemu człowiekowi o zwykłej wiedzy i doświadczeniu, chwycenie człowieka za dłoń, a następnie szarpnięcie i odgięcie prawej kończyny górnej w stawie ramieniowym nie prowadzi do uszkodzenia obrąbka stawu ramiennego I st. ( (...)) wymagającego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego oraz częściowego uszkodzenia przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzbietowego ( (...)). Na gruncie faktycznym niniejszej sprawy nie ustalono żadnych szczególnych okoliczności, które przyjęcie tej „obiektywnej przewidywalności” uzasadniałyby. Oczywiście postać średniego uszczerbku na ciele nie musi być sprecyzowana w świadomości sprawcy, ale nie oznacza to oczywiście, że „zamiar ogólny” jest szczególną postacią zamiaru obejmującą jakiekolwiek skutki zamachu na zdrowie drugiego człowieka. Możliwe jest ponadto stosowanie kumulatywnej kwalifikacji w stanach faktycznych, w których sprawca tym samym działaniem wywołuje różne skutki stypizowane w ustawie, z których tylko część jest objęta zamiarem (umyślnością) sprawcy, część zaś objęta jest nieumyślnością. Inaczej mówiąc, gdy sprawca podejmując określone zachowanie będzie chciał lub godził się na spowodowanie tylko lekkiego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego tym zachowaniem, a spowoduje skutek w postaci średniego uszczerbku, to odpowie z art. 157 § 1 i 3 kk oraz art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (por. w tej kwestii wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 17 listopada 2021 r. IV KK 55/20).

Zasadnym okazał się natomiast zarzut pełnomocnika dotyczący braku podstaw do tego aby warunkowo umorzyć postępowanie karne przeciwko oskarżonemu. W stosunku bowiem do P. P. zachodziła bezwzględna przeszkoda do jego warunkowego umorzenia. Zgodnie bowiem z art. 66 § 1 kk instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego może być stosowana, w ściśle wyznaczonych warunkach, m.in. tylko do sprawcy, którego właściwości warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że będzie przestrzegał porządku prawnego, ale również nie karanego za przestępstwo umyślne. Oskarżony tymczasem prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 14 czerwca 2023 roku sygn. akt II K 641/22 został skazany za czyn z art. 217 § 1 kk zw. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 4 § 1 kk na karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 10 złotych. W stosunku do P. P. nie został zatem spełniony warunek wcześniejszej niekaralności za przestępstwo umyślne, który stanowi przesłankę stosowania warunkowego umorzenia postępowania. Bierze się bowiem pod uwagę tylko to, czy w czasie orzekania oskarżony był już prawomocnie skazany za przestępstwo umyślne, a nie czas popełnienia czynu, za które skazanie to nastąpiło (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 1 października 2008 r. V KK 238/08).

W związku z powyższym, w miejsce warunkowego umorzenia postępowania Sąd Okręgowy w miejsce warunkowego umorzenia postępowania za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie 1 zaskarżonego wyroku na podstawie art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył P. P. grzywnę w wysokości 150 stawek dziennych po 10 złotych. Wymierzona kara zdaniem Sądu uwzględnia stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu okoliczności obciążające i łagodzące, cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego, jak również nie przekracza stopnia winy. P. P. w chwili czynu nie był karany i dopuścił się jego w reakcji na nagłą sytuację jaką była reakcja jego syna (niechęć spotkania z ojcem i ucieczka przed nim oraz nagrywanie tego przez pokrzywdzonego). Nie można jednakże nie było nie zauważać tego, że P. P. miał przy sobie przygotowany gaz pieprzowy i użył go. Poza tym, to sam sprowokował całą tą sytuację nachalną chęcią spotkania się z synem akurat wtedy kiedy jest odbierany ze szkoły. Tego zaś typu zachowanie z pewnością nie służy dobru dziecka, które tak naprawdę traktowane instrumentalnie w „rozgrywce” prowadzonej przez P. P. z jego matką i jej ojcem. Wszystko to sprawiało, że oskarżonemu należało wymierzyć wyraźnie odczuwalną grzywnę, gdyż tylko w ten sposób można liczyć, że zapobiegnie to popełnianiu przez niego kolejnych przestępstw.

Zgodnie z art. 46 § 1 kk w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

W myśl natomiast art. 444 § 1 kc oraz 445 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, a ponadto sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z uwagi na to, że P. P. został skazany, a pokrzywdzony wystąpił ze stosownym wnioskiem Sąd Okręgowy po uchyleniu rozstrzygnięcia z punktu 2 związanego z warunkowym umorzeniem postępowania, na zasadzie art. 46 § 1 kk orzekł od P. P. na rzecz H. T. (1) kwotę 1236,74 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody w części oraz kwotę 5000 złotych tytułem zadośćuczynienia. Uwzględnione przy tym zostały udokumentowane koszty które wyniknęły z uszkodzenia ciała i wywołania rozstroju zdrowia pokrzywdzonego [115,76 zł (k. 49) + 41,98 zł (k. 50) + 529 zł (k. 200) + i 550 (k. 201) = 1236,74 zł]. W przypadku natomiast zadośćuczynienia wzięte zostało pod uwagę to, że pokrzywdzony odczuwał dolegliwości bólowe oraz dyskomfort związany z zapaleniem spojówek, musiał się poddać zabiegowi operacyjnemu i przez trzy dni był hospitalizowany oraz przebył rehabilitację. W związku z tym, dojść należało do wniosku, że ewentualna kwota należnego pokrzywdzonemu zadośćuczynienia za krzywdę, której doznał z pewnością nie była niższa niż ww. suma.

Powyższe oczywiście nie stoi na przeszkodzie ewentualnego dochodzenia niezaspokojonej części roszczenia majątkowego w drodze postępowania cywilnego (art. 46 § 3 kk). Kwestia jednak utraty korzyści na które zwracał uwagę pełnomocnik pokrzywdzonego (zarobku i składek na pracowniczy program emerytalny) powinna być już rozstrzygnięta poza postępowaniem karnym.

Sąd władny jest miarkować kwotę wynagrodzenia, a także stwierdzić brak podstaw do zasądzenia wyższego wynagrodzenia, jeżeli skala aktywności przedstawiciela procesowego strony pozostawała na przeciętnym poziomie. Oczywiste pozostaje przy tym, że chociaż pełnomocnika z wyboru łączy z jego klientem „umowa określająca jego wynagrodzenie w granicach dopuszczalnej szerokiej autonomii i sąd nie powinien ingerować w sferę uprawnień stron tej umowy”, to nie oznacza powyższe, że sąd pozbawiony jest możliwości kontroli w tym zakresie. Przedmiotowe wynagrodzenie zasądzane jest bowiem od oskarżonego w przypadku jego skazania w ramach rozstrzygania o wydatkach poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego (patrz: postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 czerwca 2002 r. o sygn. II AKz 393/11 publ. LEX nr 1001377, KZS 2011/9/117, z dnia 30 września 2009 r. sygn. II AKz 643/09 publ. Prok. i Pr.-wkł. 2010/11/41 oraz wyrok tego Sądu z dnia 5 czerwca 2009 r. sygn. II AKa 61/09 publ. KZS 2009/9/100, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r. sygn. I KZP 1/11 publ. OSNKW 2011/5/38). Biorąc zatem pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także nieskomplikowany charakter sprawy i wkład pracy zastępcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, które nastąpiło już po dwóch terminach rozpraw w pełni zasadnym było przyznanie przez sąd rejonowy oskarżycielowi posiłkowemu zwrotu wydatków w wysokości odpowiadającej dwukrotności stawki minimalnej określonej w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.).

Wniosek.

apelacji oskarżonego:

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie P. P. od zarzucanych mu czynów lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na to, że zarzuty apelacji okazały się niezasadne, to wnioski zawarte w środku odwoławczym również nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wnioski.

apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że czyn przypisany oskarżonemu wypełnia znamiona art. 157 § 1 kk i wymierzenie oskarżonemu za niego kary ograniczenia wolności wg uznania Sądu;

- zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwoty 19 934, 42 zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 10 000 zł tytułem częściowego zadośćuczynienia;

- zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwoty 7380 zł tytułem wydatków poniesionych w sprawie związanych z ustanowieniem pełnomocnika;

zasadny

częściowo zasadne

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Omówiono w punkcie 3.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w zakresie, w którym nie został zmieniony.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Omówiono w punkcie 3.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

1.  wymierzenie P. P. w miejsce warunkowego umorzenia postępowania za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie 1 na podstawie art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 10złotych;

2.  uchylenie rozstrzygnięcia o nawiązce z punktu 2;

3.  orzeczenie od P. P. na rzec H. T. (1) na podstawie art. 46 § 1 kk:

a)  kwoty 1236,74 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody w części;

b)  kwoty 5000 złotych tytułem zadośćuczynienia;

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono w punkcie 3.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV

Z uwagi na skazanie dopiero przez sąd odwoławczy, na podstawie o art. 3 ust. w zw. z art. 10 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49 poz. 223 z późn. zm.) wymierzył oskarżonemu jedną opłatę za obie instancje według kary przez siebie orzeczonej tzn. 150 zł.

W oparciu natomiast o art. 627 kpk w zw. z art. 635 kpk, sąd zasądził od oskarżonego:

- na rzecz Skarbu Państwa kwotę 855,19 zł tytułem zwrotu wydatków w postępowaniu odwoławczym, na którą to sumę złożył się ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism w II instancji postępowania sądowego (20 zł) oraz wynagrodzenie za sporządzenie opinii uzupełniającej przez (...) (...) w Ł. na etapie postępowania odwoławczego (835,19 zł);

- na rzecz H. T. (1) 840 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu odwoławczym (§ 11 ust. 2 pkt 4 i ust. 7 w zw. z § 15 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.).

7. PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana