Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2024r.

Sąd Rejonowy w Giżycku IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Bożena Makowczenko

Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Kurzynowska – Lubecka

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2024r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. M.

przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy (...) w M.

o odprawę rentową

1.  Powództwo oddala.

2.  Odstępuje od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego.

Bożena Makowczenko

Sygn. akt IV P 61/23

UZASADNIENIE

Powódka J. M. w pozwie z dnia 14 września 2023r. wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 33588 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 sierpnia 2019r. do dnia zapłaty oraz o zasadzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, że zatrudniona była u pozwanego od dnia 1 marca 1994r. do 12 sierpnia 2019r. na stanowisku głównego księgowego. Z dniem 12 sierpnia 2019r. pozwany pracodawca rozwiązał z powódką umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu niezdolności powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego tj. na podstawie art. 53§1pkt 1 lit. b kp.

W 2018r. powódka zaczęła mieć problemy z kręgosłupem odcinka lędźwiowo – krzyżowego oraz ze stawami biodrowymi. W oparciu o wykonane badanie MR stawów biodrowych oraz badanie MR kręgosłupa odcinka lędźwiowo – krzyżowego u powódki stwierdzono po stronie lewej możliwy konflikt panewkowo - udowy typu kleszczowego oraz obustronnie w podchrzęstnych warstwach szpiku panewki pojedyncze, zwyrodnieniowe zmiany drobnotorbielowate. Ponadto, zdiagnozowano u powódki między innymi spłycenie fizjologiczne lordozy kręgosłupa lędźwiowego, niewielkie prawo wypukłe wygięcie kręgosłupa lędźwiowego, naczyniak o dużej zawartości tkanki tłuszczowej lub obszar ogniskowego stłuszczenia szpiku, odwodnienie i nieznaczne obniżenie tarczy międzykręgowej L5-S1, L4- L5 i L3- L4 z obecnością niewielkiej zwyrodnieniowej przebudowy przylegających części trzonów, jak również zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzywyrostkowych.

W dniu 8 listopada 2018r. powódka trafiła do Wojewódzkiego Szpitala (...) w O. Oddziału Klinicznego Neurochirurgicznego, w którym w dniu 9 listopada 2018r. przeprowadzono u niej zabieg operacyjny. Powódce zalecono oszczędny tryb życia, przeciwwskazano wykonywanie pracy fizycznej i siedzącej, zalecono stosowanie leków przeciwbólowych. Ponadto, wystawiono zwolnienie lekarskie za pobyt w szpitalu oraz na 30 dni. Powódka przebywała wówczas na zwolnieniu lekarskim od dnia 8 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r.

Po przebytej operacji powódka w okresie od 25 lutego 2019r. do 18 marca 2019r. uczęszczała na zabiegi rehabilitacyjne. W konsekwencji, w okresie od 14 lutego 2019r. do 31 marca 2019r. powódka na zwolnieniu chorobowym. Po zakończeniu cyklu fizjoterapeutycznego u powódki nie nastąpiła znacząca poprawa stanu zdrowia. W dalszym ciągu odczuwała ona dolegliwości bólowe kręgosłupa i wymagała dalszego leczenia w poradni specjalistycznej. Powódka dalej przebywała na zwolnieniu lekarskim przez okres od 1 kwietnia 2019r. do 21 kwietnia 2019r. i dalej w okresie od 22 kwietnia 2019r. do 8 maja 2019r.

W związku z wnioskiem powódki z dnia 15 marca 2019r. (...) Oddział w O. decyzją z dnia 24 kwietnia 2019r. przyznał powódce prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 maja 2019r. do 6 sierpnia 2019r. i od 7 sierpnia 2019r. do 5 września 2019r.. W tych też okresach powódka w dalszym ciągu przebywała na zwolnieniu lekarskim. Ponadto, decyzją z dnia 13 września 2019r. (...) Oddział w O. przyznał powódce prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 6 września 2019r. do 4 grudnia 2019r.

Następnie, z dniem 12 sierpnia 2019r. pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę na czas nieokreślony bez zachowania okresu wypowiedzenia z uwagi na niezdolność powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego o czym mowa w art. 53§1 pkt 1 lit. b kp.

W dniu 14 października 2019r. powódka złożyła do ZUS-u wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2019r. uznała powódkę za zdolną do pracy. Na tej podstawie ZUS decyzją z dnia 2 stycznia 2020r. odmówił powódce prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Powódka złożyła odwołanie od tej decyzji do Sądu Okręgowego w O. (...) za pośrednictwem (...) Oddział w M..

Sąd Okręgowy w O. (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 11 lipca 2022r. oddalił odwołanie powódki. Po złożeniu przez powódkę apelacji od tego wyroku Sąd Apelacyjny w B. (...) wyrokiem z dnia 28 marca 2023r. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję (...) Oddział w O. i przyznał powódce prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 5 grudnia 2019r. do 30 czerwca 2021r. Decyzją z dnia 8 maja 2023r. (...) Oddział w O. przyznał powódce prawo do renty od dnia 5 grudnia 2019r.

Podała dalej powódka, że mając powyższe na uwadze, po przeszło 3 latach postępowania sądowego w przedmiocie przyznania powódce prawa do renty, skierowała powódka do pozwanego wniosek o przyznanie jednorazowej odprawy w związku z przejściem na rentę. Pozwany odmówił powódce wypłaty jednorazowej odprawy wskazując, ze podstawa rozwiązania umowy o pracę nie była okoliczność przejścia na rentę, a okoliczność niezdolności powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Ponadto, pozwana podniosła, że roszczenie powódki jest roszczeniem przedawnionym.

Mając na celu polubowne rozstrzygniecie sporu powódka wystąpiła do pozwanego z pismem z dnia 21 lipca 2023r. , w którym wezwała do spełnienia świadczenia zakreślając termin 7 dni. Pozwana ponownie odmówiła o czym podała w piśmie z dnia 26 lipca 2023r.

W ocenie powódki stanowisko pozwanego jest błędne i nie może zostać zaakceptowane. W ocenie powódki przysługuje jej roszczenie o wypłatę jednorazowej odprawy rentowej której wysokość wynosi kwotę 33588,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2019r. tj. od dnia następującego po dniu rozwiązania z powódką umowy o pracę.

W dalszej części uzasadnienia podała powódka, że zgodnie z przepisem art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008r. o pracownikach samorządowych pracownikowi samorządowemu przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. W związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia – po 10 latach pracy, trzymiesięcznego wynagrodzenia - po 15 latach pracy, sześciomiesięcznego – po 20 latach pracy.

Podała powódka, że zatrudniona była u pozwanego od dnia 1 marca 1994r. do dnia 12 sierpnia 2019r. na stanowisku głównego księgowego. Od 8 listopada 2018r. do 12 sierpnia 2019r. przebywała nieprzerwanie na zwolnieniu lekarskim przy czym od dnia 9 maja 2019r. do 4 grudnia 2019r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne. W dniu 12 sierpnia 2019r. pracodawca rozwiązał z nią umowę o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53§1 pkt 1 lit. b kp z uwagi na jej niezdolność do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Od dnia 5 grudnia 2019r. przyznane zostało powódce prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Wobec powyższego należy wskazać, że powódce przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości 6 – miesięcznego wynagrodzenia .

Podkreśliła powódka, że prawo do odprawy przysługuje jej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę. Powódka spełniła warunki uprawniające ja do renty z tytułu niezdolności do pracy w dniu 5 grudnia 2019r.tj. od dnia zaprzestania pobierania przez nią świadczenia rehabilitacyjnego po rozwiązaniu stosunku pracy.

Wskazała, że związek miedzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę inwalidzką lub emeryturę jest ujmowany szeroko w orzecznictwie Sądu najwyższego. Do nabycia prawa do odprawy nie jest konieczne aby rozwiązano stosunek pracy z powodu przejścia na rentę lub emeryturę. Przyczyna nie ma wpływu na prawo do tej odprawy. Przywołała powódka wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 1999r. w sprawie I PKN 174/99, w którym to SN wskazał, ze wystarczy w tym zakresie związek czasowy tj. przejście na emeryturę lub rentę bezpośrednio po ustaniu stosunku pracy. Związek ten jest zachowany także wtedy gdy pracownik przechodzi na rentę lub emeryturę w pewnym okresie po ustaniu stosunku pracy lecz następuje to bezpośrednio po okresie nieprzerwanego pobierania zasiłku chorobowego zapoczątkowanego jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2022r. w sprawie I (...) 60/21 rozważał warunkujący prawo do odprawy rentowej związek funkcjonalny miedzy nabyciem przez pracownika prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy a znacznie wcześniejszym ustaniem stosunku pracy. Stwierdził, że związek ten zachodzi także wtedy gdy prawo do renty powiązane jest z wypadkiem przy pracy, choroba zawodową lub konsekwencją innej choroby, która wystąpiła przed ustaniem stosunku pracy. Choroba powódki skutkująca uzyskaniem przez nią prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powstała przed ustaniem stosunku pracy czego dowodem jest pozostawanie przez nią na zwolnieniu lekarskim nieprzerwanie do 8 listopada 2018r. do dnia rozwiązania stosunku pracy tj. do dnia 12 sierpnia 2019r.

Sąd Najwyższy uznał, że zwrotu „przechodzącemu na rentę inwalidzką lub emeryturę ” nie wynika, że w każdym wypadku powodem rozwiązania stosunku pracy musi być zamiar uzyskania jednego z tych świadczeń. Wystarczy bowiem, że występuje określone następstwo w czasie między rozwiązaniem stosunku pracy a uzyskaniem prawa do renty inwalidzkiej, tym bardziej, że z reguły uzyskanie prawa do renty zwykle poprzedzone długotrwałą chorobą i nie zbiega się w czasie z datą ustania zatrudnienia. Pracownik, który po upływie okresu zasiłkowego, trwającego nieprzerwanie uzyskuje rentę inwalidzką powinien być traktowany jako przechodzący na rentę bezpośrednio po zakończeniu stosunku pracy gdyż między ustaniem stosunku pracy a uzyskaniem renty nie nastąpiło żadne zdarzenie, które by tę bezpośredniość przerwało.

W dalszej części uzasadnienia powódka szeroko omówiła orzecznictwo Sądu Najwyższego, który to w swoich wyrokach wypowiadał się na temat związku między ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę lub emeryturę.

Podała, że z uwagi na wydaną w dniu 2 stycznia 2020r. przez ZUS decyzję odmowną w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy złożyła odwołanie od tej decyzji do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. (...) . Sąd Okręgowy w O. (...) w dniu 11 lipca 2022r. czyli po ponad 2 latach od złożenia pozwu rozpoznał sprawę i oddalił odwołanie powódki. Powódka wniosła od tego wyroku apelację, na skutek której Sąd Apelacyjny w B. (...) wyrokiem z dnia 28 marca 2023r. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję ZUS. Natomiast (...) Oddział w O. wykonał ten wyrok dopiero w dniu 8 maja 2023r.

Wskazała dalej powódka, że wystąpienie przez nią z roszczeniem o wypłatę jednorazowej odprawy pieniężnej w związku z przejściem na rentę przed upływem 3- letniego terminu było obiektywnie niemożliwe.

Podkreśliła, ze zgodnie z art. 8 kp nie można czynić ze swego prawa użytku który byłby sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Te dwie klauzule generalne umożliwiają uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Klauzula zasad współżycia społecznego odwołuje się do społecznie akceptowanych norm moralnych, które regulują postępowanie w stosunkach miedzy ludźmi, wyrażają wartości powszechnie uznane w społeczeństwie, stanowiące składnik kultury europejskiej, takie jak uczciwość, sprawiedliwość społeczna , dobre obyczaje. Ujmując rzecz ogólnie można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania. W praktyce zatem można odwoływać się do takich pojęć jak zasady słuszności, zasady uczciwego obrotu, zasady uczciwości czy lojalności.

Wskazała nadto, że odprawa rentowa i emerytalna mają charakter świadczenia socjalnego, ich celem jest ułatwienie pracownikowi przystosowania się do nowych warunków związanych z przejściem na emeryturę lub rentę. Jest świadczeniem powszechnym, ustawowo gwarantowanym. Każdy pracownik powinien ją otrzymać raz w życiu gdy traci swój status pracownika w związku z przejściem na rentę lub emeryturę.

Podniosła, że postępowanie sądowe w przedmiocie renty trwało ponad 3 lata. Przez cały ten czas powódce nie przysługiwało prawo do renty. Dopiero wyrok Sądu Apelacyjnego ostatecznie potwierdził, że powódce przysługuje prawo do renty od dnia 5 grudnia 2019r.

Brak wypłaty powódce odprawy rentowej stanowi, zdaniem powódki, naruszenie zasad współżycia społecznego. Niedotrzymanie przez powódkę terminu przedawnienia było przez nią niezawinione. Jego przyczyną była przewlekłość postępowania sądowego. Nieprzyznanie i niewypłacenie odprawy pozbawi ją możliwości korzystania z prawa, które jej przysługuje. W przedmiotowej sprawie wyznaczone przez obowiązujące normy prawne typowe zachowanie podmiotu korzystającego ze swego prawa jest ze względów moralnych niemożliwe do zaakceptowania ponieważ w przedstawionych okolicznościach zagraża podstawowym wartościom, na których opiera się porządek społeczny i którym prawo powinno służyć.

W ocenie powódki, przepis art. 8 kp określa granice wykonywania praw podmiotowych przez pracownika i pracodawcę. Działanie lub zaniechanie stron stosunku pracy, mimo że zgodne z przysługującymi im uprawnieniami, stanowi nadużycie prawa jeżeli są sprzeczne z jego społeczno – gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego.

Co do zasady, podniesienie zarzutu przedawnienia stanowi wykonywanie prawa podmiotowego, jednakże korzystanie z tego zarzutu może w konkretnej sprawie zostać uznane za nadużycie prawa podmiotowego jako pozostające w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Sąd Najwyższy wskazał, że oceniając zgodność zarzutu przedawnienia z zasadami współżycia społecznego należy wziąć pod uwagę: charakter dochodzonego roszczenia, przyczynę opóźnienia oraz czy opóźnienie z wniesieniem pozwu nie było nadmierne.

W zakresie odsetek powódka podała, że liczenie ich od dnia 13 sierpnia 2019r. wynika z faktu, że jednorazowa odprawa pieniężna w związku z przejściem na rentę lub emeryturę jest wypłacana w dniu ustania stosunku pracy. Odprawa ta zatem powinna być wypłacona powódce w dniu 12 sierpnia 2019r.

Pozwany pracodawca – Gminny Ośrodek Pomocy (...) w M. – w odpowiedzi na pozew powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postepowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że powódka dwukrotnie zwracała się do pozwanego o wypłatę odprawy lecz uczyniła to po upływie terminu przedawnienia roszczenia wynikającego z art. 291§1kp.

Podniósł pozwany, że zgodnie z brzmieniem tego przepisu roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne. Stosunek pracy powódki uległ rozwiązaniu z dniem 12 sierpnia 2019r. zaś na mocy orzeczenia sądowego powódka uzyskała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z dniem 5 grudnia 2019r. Zarzucił pozwany, że powódka nie wskazała, którą zasadę współżycia społecznego w jej ocenie pozwany naruszył odmawiając wypłaty odprawy. Powoływanie się przez powódkę na zasady współżycia społecznego w ocenie pozwanego jest nieuzasadnione. Powódka mogła zwrócić się do pozwanego o wypłatę odprawy nawet w trakcie toczącego się procesu dotyczącego uznania powódki za niezdolną do pracy. Postępowanie to ani nie zawiesiło ani nie przerwało biegu przedawnienia roszczenia o doprawę .

Pozwany oprócz zarzutu przedawnienia podniósł także, że rozwiązanie stosunku pracy z powódką nie było związane z przejściem powódki na rentę z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku bowiem powódki stosunek pracy nie uległ rozwiązaniu z bezpośrednim przejściem lub nawet zamiarem przejścia na rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Wskazał, że powódka złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w dniu 14 października 2019r. Jednakże, zaskarżyła do Sądu Pracy rozwiązanie z nią stosunku pracy domagając się przywrócenia do pracy. Rozprawa w tej sprawie odbyła się w dniu 14 stycznia 2021r. już po tym jak powódka złożyła wniosek o przyznanie renty a mimo to podtrzymywała swoje stanowisko i żądała przywrócenia do pracy. Powództwo to zostało oddalone a powódka nie składała apelacji.

Na koniec podkreślił pozwany, że jest podmiotem niosącym pomoc osobom potrzebującym. Kwota żądana przez powódkę jest wysoka a jednocześnie domaganie się odsetek od dnia 13 sierpnia 2019r. stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest poza sporem.

Powódka pozostawała pracownikiem pozwanego od dnia 1 marca 1994r. do 12 sierpnia 2019r. Pracowała na stanowisku głównego księgowego.

W 2018r. powódka zaczęła mieć problemy z kręgosłupem odcinka lędźwiowo – krzyżowego oraz ze stawami biodrowymi. W oparciu o wykonane badanie MR stawów biodrowych oraz badanie MR kręgosłupa odcinka lędźwiowo – krzyżowego u powódki stwierdzono po stronie lewej możliwy konflikt panewkowo - udowy typu kleszczowego oraz obustronnie w podchrzęstnych warstwach szpiku panewki pojedyncze, zwyrodnieniowe zmiany drobnotorbielowate. Ponadto, zdiagnozowano u powódki między innymi spłycenie fizjologiczne lordozy kręgosłuoa lędźwiowego, niewielkie prawo wypukłe wygięcie kręgosłupa lędźwiowego, naczyniak o dużej zawartości tkanki tłuszczowej lub obszar ogniskowego stłuszczenia szpiku, odwodnienie i nieznaczne obniżenie tarczy międzykręgowej L5-S1, L4- L5 i L3- L4 z obecnością niewielkiej zwyrodnieniowej przebudowy przylegających części trzonów, jak również zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzywyrostkowych.

W dniu 8 listopada 2018r. powódka trafiła do Wojewódzkiego Szpitala (...) w O. Oddziału Klinicznego Neurochirurgicznego, w którym w dniu 9 listopada 2018r. przeprowadzono u niej zabieg operacyjny. Wystawiono zwolnienie lekarskie za pobyt w szpitalu oraz na 30 dni. Powódka przebywała wówczas na zwolnieniu lekarskim od dnia 8 listopada 2018r. do 12 grudnia 2018r.

Po przebytej operacji powódka w okresie od 25 lutego 2019r. do 18 marca 2019r. uczęszczała na zabiegi rehabilitacyjne. W konsekwencji, w okresie od 14 lutego 2019r. do 31 marca 2019r. powódka na zwolnieniu chorobowym. Po zakończeniu cyklu fizjoterapeutycznego u powódki nie nastąpiła znacząca poprawa stanu zdrowia. W dalszym ciągu odczuwała ona dolegliwości bólowe kręgosłupa i wymagała dalszego leczenia w poradni specjalistycznej. Powódka dalej przebywała na zwolnieniu lekarskim przez okres od 1 kwietnia 2019r. do 21 kwietnia 2019r. i dalej w okresie od 22 kwietnia 2019r. do 8 maja 2019r.

W związku z wnioskiem powódki z dnia 15 marca 2019r. (...) Oddział w O. decyzją z dnia 24 kwietnia 2019r. przyznał powódce prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 maja 2019r. do 6 sierpnia 2019r. i od 7 sierpnia 2019r. do 5 września 2019r. W tych też okresach powódka w dalszym ciągu przebywała na zwolnieniu lekarskim. Ponadto, decyzją z dnia 13 września 2019r. (...) Oddział w O. przyznał powódce prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 6 września 2019r. do 4 grudnia 2019r.

Z dniem 12 sierpnia 2019r. pozwany pracodawca rozwiązał z powódką umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu niezdolności powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego tj. na podstawie art. 53§1pkt 1 lit. b kp.

W dniu 14 października 2019r. powódka złożyła do ZUS-u wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2019r. uznała powódkę za zdolną do pracy. Na tej podstawie ZUS decyzją z dnia 2 stycznia 2020r. odmówił powódce prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Powódka złożyła odwołanie od tej decyzji do Sądu Okręgowego w O. (...) za pośrednictwem (...) Oddział w M..

Sąd Okręgowy w O. (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 11 lipca 2022r. oddalił odwołanie powódki. Po złożeniu przez powódkę apelacji od tego wyroku Sąd Apelacyjny w B. (...) wyrokiem z dnia 28 marca 2023r. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję (...) Oddział w O. i przyznał powódce prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 5 grudnia 2019r. do 30 czerwca 2021r. Decyzją z dnia 8 maja 2023r. (...) Oddział w O. przyznał powódce prawo do renty od dnia 5 grudnia 2019r.

/dowód: akta ZUS, akta IV P 137/19, akta osobowe powódki/

W piśmie z dnia 15 maja 2023r. powódka skierowała do pozwanego wniosek o przyznanie jednorazowej odprawy w związku z przejściem na rentę.

Kolejne wezwanie do wypłaty odprawy zawarła powódka w piśmie z dnia 21 lipca 2023r.

/dowód: pismo z dnia 15 maja (...)., z dnia 21 lipca 2023r. - akta osobowe powódki/

Pozwany odmówił powódce wypłaty jednorazowej odprawy wskazując, że podstawą rozwiązania umowy o pracę nie była okoliczność przejścia na rentę, a okoliczność niezdolności powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Ponadto, pozwana podniosła, że roszczenie powódki jest roszczeniem przedawnionym.

/dowód; pismo pozwanej z dnia 26 lipca 2023r. – akta osobowe powódki /

Przechodząc do oceny żądania powódki wskazać należy na wstępie, iż należało je oddalić.

Prawo do odprawy rentowej powódki wynika, co pozostaje poza sporem, z treści uregulowań zawartych w art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008r. o pracownikach samorządowych, zgodnie z którym pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Z kolei, w myśl art. 38 ust. 3 tej ustawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości:

1)po 10 latach pracy - dwumiesięcznego wynagrodzenia;

2)po 15 latach pracy - trzymiesięcznego wynagrodzenia;

3)po 20 latach pracy - sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Aby zatem można było mówić o nabyciu przez powódkę prawa do odprawy co do zasady należałoby przyjąć, iż powódka spełniła wszystkie wymienione wyżej przesłanki, czyli: spełniła warunki do przyznania emerytury lub renty, przeszła na rentę a jej stosunek pracy ustał w związku z przejściem na ww. świadczenie.

Jak wspominano wyżej, powódka prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy nabyła z dniem 5 grudnia 2019r. Stosunek pracy między stronami uległ rozwiązaniu z dniem 12 sierpnia 2019r. przy czym podstawą jego rozwiązania był przepis art. 53§1pkt 1 lit. b kp tj. niezdolność powódki do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego.

Między zatem datą nabycia prawa do renty a ustaniem stosunku pracy minął pewien okres.

Taki stan faktyczny jednak - wbrew argumentacji pozwanego – pozwolił na przyjęcie istnienia związku między rozwiązaniem stosunku pracy powódki a nabyciem przez nią prawa do renty. Sąd jest bowiem zdania, iż taka odległość czasowa między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do renty oraz tryb rozwiązania stosunku pracy tego związku nie niweczy. Zdaniem Sądu, uregulowania prawne w tym zakresie nie wskazują wprost aby koniecznym warunkiem nabycia prawa do tego świadczenia było to aby nabycie przez pracownika prawa do emerytury/renty miało miejsce jeszcze w trakcie trwania danego stosunku pracy. Wystarczającym bowiem jest aby między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do tego świadczenia istniał związek przyczynowy. W tym zakresie Sąd w pełni podziela argumentację prezentowaną w procesie przez stronę powodową a odnoszącą się w szczególności do istoty funkcjonalnego związku przyczynowego. W szczególności wskazanym jest przywołanie tez postawionych w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2008r. wydanym w sprawie I PK 54/08, w którym to wskazano między innymi, że: „związek ustania stosunku pracy z przejściem na emeryturę lub rentę nie musi być przyczynowo - skutkowy a może być też funkcjonalny albo czasowy. Podano nadto w uzasadnieniu tego wyroku, że nie jest konieczne rozwiązanie stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę ani nie jest konieczne aby przejście na emeryturę lub rentę nastąpiło równocześnie z rozwiązaniem z tego powodu stosunku pracy. Przepisy szczególne przewidujące prawo do tego rodzaju odprawy nie zawierają zastrzeżenia dotyczącego jednego określonego sposobu rozumienia związku między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę warunkującego prawo do odprawy. W szczególności przepisy te nie przewidują możliwości pozbawienia prawa do tego świadczenia tylko z tego powodu, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z innej przyczyny np. z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, w tym z powodu zmian organizacyjnych powodujących ograniczenie zatrudnienia, jeżeli po ustaniu stosunku pracy z tej przyczyny pracownik przeszedł na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ spełniał warunki uprawniające do emerytury lub renty.”

Powyżej prezentowany pogląd nie jest odosobniony bowiem w literaturze i orzecznictwie w tym temacie wskazuje się, że odprawa przysługuje pracownikowi w związku z nabyciem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, a nie pracownikowi, który nabył już prawo do tych świadczeń lub też w chwili nabycia tego prawa. Oznacza to, że ustawodawca zakłada, iż odprawa przysługuje także po rozwiązaniu stosunku pracy, a więc tym samym osobom, które pracownikami już nie są. Powstanie prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej nie musi mieć miejsca bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, byleby między tym rozwiązaniem a powstaniem prawa do tych świadczeń zachodził „związek”. Może to być, oczywiście, związek przyczynowy i czasowy, ale wystarczy także związek funkcjonalny, gdyż w przeciwnym razie ustawodawca posłużyłby się bardziej restryktywną z punktu widzenia interesów pracownika formułą prawną, wymagającą np. by rozwiązanie stosunku pracy następowało „z powodu” (z przyczyny) nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej bądź też z powodu podjęcia przez strony (stronę) stosunku pracy działań zmierzających do uzyskania przez pracownika emerytury lub renty inwalidzkiej i uzyskania przez niego takiego świadczenia.

Pogląd prezentowany wyżej z pewnością można odnieść do niniejszej sprawy bo z takim właśnie stanem faktycznym mamy w niej do czynienia.

Powódka od momentu rozpoczęcia przebywania na zwolnieniach lekarskich, które to ostatecznie doprowadziły do rozwiązania stosunku pracy, nieprzerwanie aż do dnia, w którym nabyła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy czyli do dnia 5 grudnia 2019r. pozostawała na zwolnieniach lekarskich a następnie na świadczeniu rehabilitacyjnym. Między zatem schorzeniem powódki a nabyciem prawa do renty istniał związek czasowy i funkcjonalny. Nie podjęła żadnego zatrudnienia po ustaniu stosunku pracy z pozwaną.

Tym samym, zdaniem Sądu, przyjąć należy, iż spełnione zostały w odniesieniu do powódki przesłanki nabycia przez nią prawa do odprawy emerytalnej wymienione w przywołanych wyżej przepisach.

Mimo jednak powyższych ustaleń Sąd uznał, iż roszczenie powódki należało oddalić z uwagi na jego przedawnienie.

Także i ten fakt pozostawał poza sporem bowiem powódka przyznawała, iż termin przedawnienia w tej sprawie minął. Datą wymagalności roszczenia jest dzień 12 sierpnia 2019r. tymczasem pozew w tej sprawie wpłynął do Sądu w dniu 15 września 2023r. czyli po ponad trzech latach o jakich mowa w art. 291§kp.

Sad nie podzielił jednak argumentacji powódki, w której powoływała się na zasady współżycia społecznego i ich naruszenie przez pozwanego podnoszącego zarzut przedawnienia. Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy - i na co też wskazywała sama powódka - oceniając zgodność zarzutu przedawnienia z zasadami współżycia społecznego należy wziąć pod uwagę: charakter dochodzonego roszczenia, przyczynę opóźnienia oraz czy opóźnienie z wniesieniem pozwu nie było nadmierne.

Tymczasem argumentacja powódki była z jednej strony niespójna i ogólnikowa, z drugiej nie zasługiwała na akceptację. Sprowadzała się bowiem do tego, że przyczyną opóźnienia w złożeniu pozwu było długo trwające postępowanie sądowe dotyczące ustalenia prawa powódki do renty z tytułu niezdolności do pracy. W istocie trwało ono ponad 3 lata, jednak – zdaniem Sądu – proces ten w żaden sposób nie uniemożliwiał powódce złożenia przez nią pozwu dotyczącego wypłaty odprawy. Jak słusznie zaznaczył pozwany, postępowanie to mogłoby zostać zawieszone i oczekiwać na zakończenie procesu w sprawie renty. Powódka zachowałaby termin a jej roszczenie mogłoby być poddane ocenie w procesie po zakończeniu postępowania przed Sądem Okręgowym w O. (...). Powódka jednak zaniechała złożenia pozwu tłumacząc, że początkowo nie miała wiedzy, iż w ogóle prawo do tej odprawy jej przysługuje. Taką wiedzę pozyskała dopiero po zakończeniu sprawy dotyczącej jej prawa do renty.

Powyższe oznacza, że to nie z powodu procesu toczącego się przed Sądem Okręgowym w O. (...) powódka zaniechała złożenia pozwu. Nie sądziła, że prawo do takiej odprawy powódka ma.

Sąd jest zdania, iż od powódki jako pracownika pracującego wiele lat jako główna księgowa i zajmującego się przecież wypłacaniem i naliczaniem takich świadczeń jak odprawa rentowa czy emerytalna można oczekiwać podstawowej wiedzy w tym zakresie a zatem wyjaśnienia te nie zasługują na wiarę i akceptację. W tej sytuacji podnoszony przez powódkę zarzut z art. 8 kp nie został uwzględniony.

W zakresie orzeczenia o kosztach procesu Sąd uznał, iż obciążanie powódki kosztami zastępstwa procesowego byłoby dla niej zbyt dotkliwe i stąd z obowiązku tego powódkę zwolnił.

Bożena Makowczenko