Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Danuta Domańska

Protokolant starszy sekretarz sądowy Emilia Witkowska-Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2023 roku w Toruniu

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o przeliczenie świadczenia

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 20 maja 2022 roku nr (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do przeliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przysługującej J. S., z uwzględnieniem okresu zatrudnienia w (...) w O. od 16 lipca 1984 roku do 31 grudnia 1985 roku jako okresu składkowego, poczynając od dnia 01 kwietnia 2022 roku do dnia 19 sierpnia 2022 roku;

II.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III.  żądanie przeliczenia emerytury, z uwzględnieniem okresu zatrudnienia w (...) w O. od 16 lipca 1984 roku do 31 grudnia 1985 roku jako okresu składkowego, przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T..

Sędzia Danuta Domańska

Sygn. akt IV U 511/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 maja 2022 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. – powołując się na art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 504), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25.04.2022r. – odmówił ubezpieczonemu J. S. prawa do przeliczenia renty.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że okres zatrudnienia od 8 lutego 1980 r. do 25 października 1980 r. został uwzględniony w stażu pracy uprzednio w decyzji o przyznaniu renty z 5 sierpnia 2020 r. Wynagrodzenia za lata 1987 – 1988 z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z Przedsiębiorstwa (...) S.A. w P. zostały uwzględnione w podstawie wymiaru również w decyzji z 5 sierpnia 2020 r., gdyż dokumenty te ubezpieczony dołączył w oryginale do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy z 6 lipca 2020 r. Pozostałe dołączone przez ubezpieczonego dokumenty nie wniosły nic nowego do sprawy, zaświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z dniem 30 września 1991 r. oraz umowa o pracę na budowie nie stanowią podstawy do uwzględnienia okresu zatrudnienia do stażu pracy (umowa o pracę nie jest dokumentem wiarygodnie poświadczającym podjęcie zatrudnienia). Organ rentowy odmówił przeliczenia renty, ponieważ ubezpieczony nie przedłożył nowych dokumentów mających wpływ na wysokość świadczenia.

W odwołaniu od powyższej decyzji J. S. wskazał, że podjął starania
w celu pozyskania świadectwa pracy z (...) w O., które okazały się nieskuteczne. Podobne problemy mieli współpracownicy ubezpieczonego, przy czym organ rentowy zaliczył im okresy zatrudnienia u tego pracodawcy. Do odwołania ubezpieczony załączył oświadczenie w sprawie braku dokumentów oraz pisemne zeznania potwierdzające sporny okres zatrudnienia złożone przez świadków R. Ż. i M. R..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł
m. in., że z informacji udzielonej przez Wydział Świadczeń Emerytalno – Rentowy świadek R. Ż. w okresie od 20 lipca 1979 r. do 31 marca 1986 r. zatrudniony był
w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P.
i w świadectwie pracy z 28 marca 1986 r. odnotowano jedynie, że w okresie od 13 lipca
1984 r. do 2 lutego 1986 r. przebywał na urlopie w (...). Brak dokumentu potwierdzającego podjęcie pracy w spornym okresie. Natomiast świadek M. R. również nie przedstawił dokumentów poświadczających pracę na budowie w ZSRR. Do stażu pracy ma uwzględniony okres od 26 maja 1980 r. do 22 listopada 1985 r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) w G. oraz od 1 grudnia 1985 r. do 31 lipca 1989 r. z tytułu działalności gospodarczej w zakładzie malarskim i tapicerskim
w G..

W piśmie z dnia 27 września 2022 r. ubezpieczony wskazał, że pracował w ZSRR w okresie od 24.01.1985r. do 31.12.1985r., w okresie od 16.07.1984 r. do 23.01.1985 r. odbywał przygotowanie zawodowe przed wyjazdem za granicę do G. (budowa (...)). Następnie, w okresie od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1985 r. pracował w K. (ZSRR).

/ vide: - pismo ubezpieczonego - k. 25 akt/.

Na rozprawie w dniu 06 grudnia 2023r. ubezpieczony wniósł o przeliczenie świadczenia otrzymywanego od ZUS z zaliczeniem okresu spornego jako okresu składkowego z wynagrodzeniem minimalnym. Ubezpieczony oświadczył, że nie jest w stanie wskazać osoby zatrudnionej na stanowisku montera w Polsce z okresu jego zatrudnienia w ZSRR w celu wykazania wynagrodzenia zastępczego. Ubezpieczony oświadczył też, że otrzymuje emeryturę od dnia 20 sierpnia 2022r. i złożył wniosek do protokołu o przeliczenie również jego emerytury z uwzględnieniem okresu jego zatrudnienia od 16.07.1984r. do 31.12.1985r. u tego samego pracodawcy jako okresu składkowego.

/ vide: - protokół rozprawy z dnia 06 grudnia 2023r. - od 00:00:02 do 00:20:41/.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. S. (ur. (...)) w okresie od 25 czerwca 1981r. do 23 stycznia 1986r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. w charakterze montera. W czasie tego zatrudnienia ubezpieczony zwrócił się pismem z dnia 15.11.1982r. do Dyrekcji (...) w O. o zakwalifikowanie go do grupy pracowników na budowę eksportową w zawodzie zbrojarz - betoniarz. Wskazał, iż podejmie się każdej powierzonej mu pracy.

Pismem z dnia 7.01.1983r. do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) i (...) Żywnościowej w O. - w związku ze złożonym przez J. S. wnioskiem - zwróciło się o wyrażenie zgody na udzielenie J. S. urlopu bezpłatnego na okres jednego roku, na co pismem z dnia 12.01.1983r. to przedsiębiorstwo wyraziło zgodę ( bez wskazania okresu urlopu bezpłatnego).

Pismem z dnia 10.07.1984r. (...) Przedsiębiorstwo (...) w G. do (...) w O. poinformowało, iż udziela urlopu bezpłatnego J. S. od dnia 12.07.1984r. do 12.01.1986r.

Dowód: - świadectwo pracy ubezpieczonego z dnia 3.02.1986r. - k. 27 akt osobowych z (...) Przedsiębiorstwa (...) w G. ( późniejsza nazwa (...) Sp. z o.o. w G.) - akta osobowe - k. 100 akt,

- pismo ubezpieczonego z dnia 15.11.1982r., pismo (...)w O. z dnia 7.01.1982r., pisma (...) Przedsiębiorstwa (...) z dnia 12.01.1983r. i z dnia 10.07.1984r. - w aktach osobowych ubezpieczonego z (...) w O. - k. 21 akt,

- zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy od 00:34:39 do 00:40:12.

W trakcie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w G. okresie od 12 lipca 1984 r. do 12 stycznia 1986 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym, co zostało potwierdzone w jego świadectwie pracy wystawionym w dniu 3.02.1986r. przez to przedsiębiorstwo oraz przez następcę prawnego (...) Spółkę z o.o. w G..

Dowód: świadectwo pracy z dnia 3.02.1986r. – k. 27 akt osobowych ubezpieczonego z (...) Przedsiębiorstwa (...) – k. 100 akt ( w kopercie) oraz świadectwo pracy wystawione ubezpieczonemu w dniu 09.08.2001r. przez (...) spółkę z o.o. w G. – k. 16 akt kapitału początkowego ubezpieczonego,

- zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy od 00:34:39 do 00:40:12.

J. S. w dniu 16 lipca 1984r. podjął pracę w (...) – Zrzeszeniu Przedsiębiorstw Budownictwa i (...) w O.. Zakład ten zatrudniał około 3000 pracowników budowlanych, zaopatrzeniowych i biurowych, których delegował do pracy na budowie eksportowej miasta i elektrowni atomowej w K. (ZSRR). Przed wyjazdem za granicę, w celu sprawdzenia i odbycia instruktażu pracownicy budowalni byli kierowani do pracy na budowie cukrowni w G. na okres od 3 do 6 miesięcy. Po pozytywnym ukończeniu instruktażu kierowani byli do pracy w ZSRR. Podstawowy czas pracy wynosił 8 godzin.

W okresie od 16 lipca 1984 r. do 23 stycznia 1985 r. ubezpieczony pracował
w pełnym wymiarze czasu pracy przy budowie cukrowni w G. na stanowisku betoniarz – zbrojarz, otrzymywał wynagrodzenie za pracę, na weekendy przyjeżdżał do domu. Brał też udział w instruktażu przedwyjazdowym na Budowę K. Elektrowni (...) w ZSRR prowadzonej przez (...) w zakresie: ogólnym o budowie w kraju, na terenie którego będzie prowadzona, organizacji wyjazdu, wybranych zagadnień z przepisów celno – dewizowych, obowiązków pracownika zatrudnionego na terenie ZSRR. Podpisał oświadczenie w dniu 22.01.1985r. , iż brał udział w powyższym instruktażu.

Ubezpieczony podpisał też instrukcję wyjazdową dla pracownika skierowanego do pracy na budowie w ZSRR, w której zobowiązano go do przestrzegania regulaminu pracy, zarządzeń organizacyjnych i porządkowych (...), przestrzegania w pracy przepisów bhp, zgłoszenia się do pracy w (...) w K. - ZSRR. Przed wyjazdem do ZSRR odbyło się zebranie w O. na temat pracy za granicą, pouczono ich, czego nie robić i jak dobrze wykonywać pracę. W zebraniu uczestniczyli ubezpieczony oraz świadek R. Ż., który pracował razem z ubezpieczonym w G..

Dowód: - instrukcja wyjazdowa, oświadczenie ubezpieczonego o braniu udziału w instruktażu przedwyjazdowym na Budowę K. Elektrowni (...) w ZSRR - w aktach osobowych ubezpieczonego z Biura Eksportu w O. - k. 21 akt,

- zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy - od 00:34:39 do 00:40:12, od 00:46:41 do 00:53:22,

- zeznania świadka M. R. na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy - od 00:20:21 do 00:30:39,

- zeznania świadka R. Ż. na rozprawie w dniu 16 marca 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy – od 00:14:11 do 00:19:21.

Ubezpieczony podpisał w dniu 11.01.1985r. z (...) w O. umowę o pracę na budowie (...) ZSRR na czas określony od 24.01.1985r. do 31.12.1985r.

W okresie od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1985 r. ubezpieczony pracował
w pełnym wymiarze czasu pracy na budowie eksportowej w ZSRR. Początkowo ubezpieczony został skierowany na budowę elektrowni atomowej (...) K. (ZSRR). Powierzono mu stanowisko betoniarza – zbrojarza. Z czasem ubezpieczony został przeniesiony na inną budowę, gdzie wykonywał obowiązki pracownika zaopatrzeniowego. Ubezpieczony kierował samochodem lub ciągnikiem siodłowym, za pomocą których transportował materiały budowlane (cegły, pustaki, pręty). Ponadto, po powrocie z trasy, wykonywał prace betoniarza – zbrojarza lub pomagał w pracach porządkowych. Przez cały okres pracy w ZSRR ubezpieczony pracował w wymiarze 10 godzin dziennie, tj. przez
8 godzin podstawowego czasu pracy oraz 2 godziny nadliczbowe, za które następnie mógł odebrać urlop, pracował też w soboty – w nadgodzinach.

Ubezpieczony i R. Ż. pracowali w tym samym czasie i na tej samej budowie w ZSRR, z takim samym wynagrodzeniem, R. Ż. miał kontakt z ubezpieczonym w czasie wykonywania pracy, pracowali razem, wykonując powierzone prace fizyczne, mijali się lub widzieli się w biurze.

Dowód: - zeznania świadka R. Ż. na rozprawie w dniu 16 marca 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy – od 00:08:35 do 00:33:25,

- zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy - od 00:34:39 do 00:53:22,

- umowa o pracę na budowie (...) K. – ZSRR z dnia 11.01.1985r. zawarta pomiędzy J. S. i (...) w O. – w aktach osobowych z (...) – k. 21 akt,

- umowa o pracę na budowie z dnia 10.01.1985r. zawarta pomiędzy R. Ż. i (...)w O. – k. 52 akt,

- zaświadczenie z dnia 2.06.1985r. K. Elektrowni (...) o zatrudnieniu R. Ż. w charakterze pracownika fizycznego w K. Elektrowni (...) ZSRR od 24.01.1985r. do 31.12.1985r. – k. 53 akt,

- zaświadczenie tożsamości R. Ż. ze wskazaniem miejsca zamieszkania: K. – do 31.12.1985r. – k. 54 akt.

W dniu 29 sierpnia 1984r. M. R. zawarł z Biurem Eksportu w O. umowę o pracę na czas określony od 12.09.1984r. do 30.09.1985r. na stanowisku malarza na budowie (...) K. ZSRR. Podjął zatrudnienie 14.09.1984r. i faktycznie pracował w okresie od 14.09.1984r. do 30.09.1985r. na budowie B. w ZSRR , wykonywał obowiązki malarza – brygadzisty, potem jako majstra, wysłany był przez Biuro Zrzeszenia w O.. Poznał tam ubezpieczonego, który przyjechał do pracy na budowę Elektrowni w K.. M. R. pamięta, iż była wówczas zima, na początku 1985r. Spotykali się razem na stołówce, przywożeni autobusami z różnych budów. Co trzy miesiące pracownicy jeździli do Polski. Na wiosnę 1985r. ubezpieczony zawoził paczkę od M. R. z ZSRR do jego rodziny w Polsce. Gdy M. R. zjeżdżał do Polski, to ubezpieczony pozostał w ZSRR.

Dowód: - zeznania świadka M. R. na rozprawie w dniu 06 kwietnia 2023r. – protokół elektroniczny rozprawy - od 00:05:59 do 00:31:57,

- umowa o pracę z dnia 29.08.1984r. M. R. – k. 66 akt,

- zaświadczenie tożsamości ze wskazaniem miejsca zamieszkania: K. – do 30.09.1985r. – k. 67 akt.

Po zakończeniu pracy na budowie eksportowej ubezpieczony nie powrócił do pracy
w macierzystym zakładzie pracy. Stosunek pracy ustał w dniu 24 stycznia 1986 r. z powodu porzucenia pracy.

Dowód: świadectwo pracy wystawione ubezpieczonemu w dniu 09.08.2001r. przez (...) spółkę z o.o. – k. 16 akt kapitału początkowego.

W spornym okresie w (...) – (...)
(...) w O. na budowie eksportowej w ZSRR zatrudnieni byli:



M. R. – w okresie od 14 września 1984 r. do 30 września 1985 r.;



R. Ż. – w okresie od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1985 r., na stanowisku betoniarz – zbrojarz.

Dowód: - zaświadczenie tożsamości dot. świadka M. R. – k. 8, 67 akt

sądowych,

- umowa o pracę na budowie dot. świadka R. Ż. – k. 52 akt

sądowych,

- zaświadczenie dot. świadka R. Ż. – k. 53 akt sądowych,

- zaświadczenie tożsamości dot. świadka R. Ż. – k. 54 akt sądowych,

- umowa o pracę na budowie dot. świadka M. R. – k. 66 akt

sądowych,

- zeznania świadka M. R. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 6.04.2023 r. od 00:05:59 do 00:31:57,

- zeznania świadka R. Ż. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 16.03.2023 r. od 00:08:35 do 00:37:17.

W dniu 6 lipca 2020 r. J. S. złożył do organu rentowego wniosek
o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2020 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu rentę
z tytułu częściowej niezdolności do pracy w kwocie zaliczkowej od 7 lipca 2020 r. do
30 czerwca 2022 r. Wysokość świadczenia wyniosła 1 943,15 zł. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 36 lat i 19 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 3 miesięcy i 28 dni. Organ rentowy nie uwzględnił okresów:



od 12 czerwca 1981 r. do 24 czerwca 1981 r.,



od 12 lipca 1984 r. do 23 stycznia 1986 r.,



od 24 stycznia 1986 r. do 24 stycznia 1986 r.,



od 8 maja 1990 r. do 30 czerwca 1990 r.,



od 1 września 1991 r. do 30 września 1991 r.

Decyzją z dnia 31 stycznia 2022 r. organ rentowy rozliczył zaliczkę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 7 lipca 2020 r. Wysokość świadczenia wyniosła 1 975,04 zł. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił okresy składkowe
w wymiarze 37 lat i 20 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 3 miesięcy i 28 dni. Organ rentowy nie uwzględnił okresów:



od 12 czerwca 1981 r. do 24 czerwca 1981 r.,



od 12 lipca 1984 r. do 23 stycznia 1986 r.,



od 24 stycznia 1986 r. do 24 stycznia 1986 r.,



od 8 maja 1990 r. do 30 czerwca 1990 r.,



od 1 września 1991 r. do 30 września 1991 r.

Dowód: - wniosek – k. 1 – 3 akt emerytalnych,

- decyzje ZUS – k. 57, 61 akt emerytalnych.

W dniu 26 stycznia 2022 r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek
o ponowne obliczenie renty, do którego załączył m. in. oświadczenie na druku ERO oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres od 6 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1994 r., od 6 czerwca 1978 r. do 30 kwietnia 1994 r. oraz od 14 kwietnia 1986 r. do
30 czerwca 1990 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) S.A.
w P..

Decyzją z dnia 8 lutego 2022 r. organ rentowy – powołując się na art. 114 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – odmówił ubezpieczonemu prawa do przeliczenia świadczenia. W uzasadnieniu wskazał, że decyzją z dnia 31 stycznia 2022 r. rozliczono zaliczkę emerytury ubezpieczonego od 7 lipca 2020 r. uwzględniając wynagrodzenia za lata 1986 – 1990 z zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu
z Przedsiębiorstwa (...) S.A. w P., gdyż dokumenty te zostały już dołączone do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z 6 lipca 2020 r.).
W związku z tym, że ubezpieczony nie przedłożył nowych dokumentów mających wpływ na wysokość świadczenia, brak podstaw do przeliczenia świadczenia.

Dowód: - wniosek – k. 63 akt emerytalnych,

- załączniki – k. 64 – 69 akt emerytalnych,

- decyzja ZUS – k. 73 akt emerytalnych.

W dniu 26 kwietnia 2022 r. ubezpieczony złożył w organie rentowym kolejny wniosek
o ponowne obliczenie renty, do którego załączył m. in. zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu za okres od 6 czerwca 1978 r. do 30 kwietnia 1994 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. w P., umowę o pracę na czas określony od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1986 r. na budowie (...) K. – ZSRR na stanowisku betoniarz – zbrojarz, zaświadczenie o zatrudnieniu na budowie Z. w B. w Iraku w okresie od 8 lutego 1980 r. do 25 października 1980 r., zaświadczenie
o rozwiązaniu umowy o pracę i zaświadczenie o przebywaniu na zasiłku chorobowym.

Zaskarżoną decyzją z dnia 20 maja 2022 r. organ rentowy – powołując się na art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – odmówił ubezpieczonemu prawa do przeliczenia renty, gdyż nie przedłożył on nowych dokumentów mających wpływ na wysokość świadczenia.

Dowód: - wniosek – k. 78 akt emerytalnych,

- załączniki - k. 80 – 85 akt emerytalnych,

- zaskarżona decyzja ZUS – k. 88 akt emerytalnych.

J. S. od dnia 20 sierpnia 2022r. otrzymuje emeryturę, przyznaną w związku z ukończeniem 65 roku życia decyzją emerytalną ZUS z dnia 22 sierpnia 2022r. nr (...).

/ okoliczność wskazana przez ubezpieczonego i pełnomocnika organu rentowego na rozprawie w dniu 06 grudnia 2023r./.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych i aktach organu rentowego, a także w oparciu o zeznania świadków R. Ż. i M. R. oraz w oparciu o dowód z przesłuchania ubezpieczonego.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zaliczone w poczet materiału dowodowego
w sprawie, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, ani prawdziwości zawartych w nich informacji, nie wzbudziły one także wątpliwości Sądu. Należy przy tym nadmienić, iż organ rentowy kwestionował okres zatrudnienia ubezpieczonego od 16 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1985 r. w (...) – Zrzeszeniu Przedsiębiorstw Budownictwa i (...) w O.. W toku postępowania nie udało pozyskać się kompletnej dokumentacji osobowej ubezpieczonego za ten okres (w szczególności brak świadectwa pracy). Niemniej jednak w szczątkowych aktach osobowych (k. 21 akt sądowych) znajdują się dokumenty, które potwierdzają, że ubezpieczony brał udział w instruktarzu przedwyjazdowym i miał podjąć pracę na budowie eksportowej w ZSRR, tj.:



pismo z 10 lipca 1984 r. – w którym wskazano, że macierzysty zakład pracy udzielił urlopu bezpłatnego J. S. od 12 lipca 1984 r. do 12 stycznia
1986 r.;



umowa o pracę z 11 stycznia 1985 r. – w której wskazano, że ubezpieczony ma pracować w K. (ZSRR) jako betoniarz – zbrojarz w okresie od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1985 r.;



oświadczenie z 22 stycznia 1985 r. – w którym ubezpieczony oświadcza, że brał udział
w instruktażu przedwyjazdowym na Budowę K. Elektrowni (...) w ZSRR prowadzonej przez (...);



instrukcja wyjazdowa dla ubezpieczonego skierowanego do pracy na budowie
w ZSRR;



zaświadczenie z 3 lipca 1984 r. o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wydane przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w G. na potrzeby Zrzeszenia Przedsiębiorstw Budownictwa i (...) w O. (w aktach osobowych).

Co więcej, ze zgromadzonej dokumentacji wynikało, że w okresie od
25 czerwca 1981 r. do 24 stycznia 1986 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Sp. z o. o. w G.. W aktach osobowych ubezpieczonego
z tego zakładu pracy (k. 100 akt sądowych) znajdowały się m. in. dokumenty:



pismo z 9 lipca 1984 r. – w którym zawarta była informacja, że w dniu 12 lipca
1984 r. ubezpieczony wyjedzie do pracy na budowę eksportową ze wstępną praktyką w kraju;



wniosek ubezpieczonego z 10 lipca 1984 r. o udzielenie urlopu bezpłatnego od
12 lipca 1984 r. na 18 miesięcy celem podjęcia pracy za granicą;



karta obiegowa zmiany – z której wynikało, że od 12 lipca 1984 r. ubezpieczony jest na urlopie bezpłatnym.

W świadectwie pracy z (...) Przedsiębiorstwa (...) w G. wskazano zaś, że w okresie od 12 lipca 1984 r. do 24 stycznia 1986 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym. Dokumenty te tworzone były na bieżąco i zawarte w nim zapisy miały być przeznaczone na potrzeby ówczesnego pracodawcy i pracownika, nie zaś dla potrzeb postępowania sądowego.

Sąd wskazuje dodatkowo, że ubezpieczony przedłożył kserokopie listów wysyłanych do niego przez żonę w 1985 r. (k. 75 – 77 akt sądowych). Listy te adresowane były do miejscowości K., co potwierdza, że w spornym okresie ubezpieczony przebywał na terenie ZSRR.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków R. Ż. i M. R. oraz zeznaniom ubezpieczonego, gdyż były jasne, logiczne i zrozumiałe oraz wzajemnie się uzupełniały, tworząc łącznie spójną całość. Znajdowały również potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej ubezpieczonego. R. Ż. był zatrudniony razem z ubezpieczonym przez (...) w O. w tym samym okresie, co ubezpieczony, na początku na budowie cukrowni w G., potem na budowie eksportowej w ZSRR. Jego zeznania są spójne z zeznaniami ubezpieczonego, wzajemnie się pokrywają i uzupełniają. R. Ż. wykazał swoje zatrudnienie dokumentami wskazanymi w części ustalającej stan faktyczny uzasadnienia, nie otrzymał natomiast, tak ja ubezpieczony, świadectwa pracy za powyższy okres pracy. Jednakże jego zeznania dotyczące faktycznego świadczenia pracy przez ubezpieczonego są wiarygodne i pozwalają na ustalenie, iż ubezpieczony faktycznie podjął zatrudnienie i wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie umowy o pracę, za co otrzymywał wynagrodzenie.

Sąd nie znalazł też podstaw, aby odmówić waloru wiarygodności zeznaniom świadka M. R., który od początku 1985r. do 30.09.1985r. spotykał ubezpieczonego na stołówce na budowie w ZSRR i mimo że oboje pracowali na różnych budowach, to zeznania M. R. również są dowodem na wykonywanie pracy przez ubezpieczonego na budowie eksportowej.

Świadkowie potwierdzili, że ubezpieczony był zatrudniony na budowie eksportowej w K.. M. R. zeznał, że „Ja wiem, że pan S. pracował w tym samym czasie co ja w Związku (...), bo spotykaliśmy się jak autobusy zwoziły nas na stołówkę. Ja wiem, że jak ja zjeżdżałem już do Polski to on nadal został w Związku (...). On też pracował na budowie bo na stołówkę zjeżdżał w ciuchach roboczych, ale nie wiem co dokładnie robił” (elektroniczny protokół rozprawy z dnia 6.04.2023 r. od 00:05:59 do 00:17:47), a także „Raczej wnioskodawca przyjechał w 1985 r. na początku, pamiętam, że później zawiózł do mnie do domu paczkę” (elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 6.04.2023 r. od 00:20:21 do 00:30:39). Świadek potwierdził również, że przed wyjazdem na budowę eksportową trzeba było pracować na budowie cukrowni w G. przez około 3 – 6 miesięcy. Z kolei świadek R. Ż. wyjaśnił, że „W Rosji byliśmy w 1985 r. Pod koniec stycznia 1985 r. tam pojechaliśmy, a wróciliśmy na koniec roku 1985 r. Byliśmy tam prawie rok” (elektroniczny protokół rozprawy z dnia 16.03.2023 r. od 00:08:35 do 00:14:11) oraz „Przed wyjazdem do Rosji byliśmy zatrudnieni w G. razem
z panem S. jako zbrojarz – betoniarz. Tam budowaliśmy cukrownię, trzeba było swoje odsłużyć, żeby wyjechać na kontrakt” (elektroniczny protokół rozprawy z dnia 16.03.2023 r. od 00:14:11 do 00:19:21). Świadek potwierdził też, że po powrocie do Polski razem z ubezpieczonym nie wrócili do pracy w macierzystym zakładzie pracy, ponieważ zależało im wyłącznie na pracy na kontrakcie. Ubezpieczony sprecyzował, że w ZSRR początkowo został skierowany na budowę elektrowni atomowej (...) K. i pracował na stanowisku betoniarz – zbrojarz. Z czasem został przeniesiony na inną budowę, gdzie wykonywał obowiązki pracownika zaopatrzeniowego. Kierował samochodem lub ciągnikiem siodłowym, za pomocą których transportował materiały budowlane (cegły, pustaki, pręty). Ponadto, po powrocie z trasy wykonywał prace betoniarza – zbrojarza lub pomagał w pracach porządkowych.

Uwadze Sądu nie uszło, że w toku postępowania organ rentowy kwestionował zatrudnienie świadków R. Ż. i M. R. na budowie eksportowej w K. (ZSRR). Jak podnosił - z informacji udzielonej przez Wydział Świadczeń Emerytalno – Rentowy świadek R. Ż. w okresie od 20 lipca 1979 r. do 31 marca 1986 r. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. i w świadectwie pracy z 28 marca 1986 r. odnotowano jedynie, że w okresie od 13 lipca 1984 r. do 2 lutego 1986 r. przebywał na urlopie w (...) Zrzeszenia Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego i (...). Natomiast świadek M. R. również nie przedstawił dokumentów poświadczających pracę na budowie w ZSRR. Do stażu pracy ma uwzględniony okres od 26 maja 1980 r. do
22 listopada 1985 r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...)
w G. oraz od 1 grudnia 1985 r. do 31 lipca 1989 r. z tytułu działalności gospodarczej w zakładzie malarskim i tapicerskim w G.. Sąd nie znalazł jednak podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom świadków, tym bardziej, że znalazły one potwierdzenie w zgromadzonej dokumentacji świadków. Z zaświadczenia z dnia 2 czerwca 1985 r. wystawionego przez (...) wynikało bowiem, że R. Ż. jest zatrudniony w K. Elektrowni (...) ZSRR na stanowisku pracownika fizycznego od 24 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1985 r. Zaświadczenie to wydano w celu przedłożenia w kasach biletowych. Co więcej, świadek przedłożył dokument tożsamości
z dnia 31 grudnia 1985 r., w którym wskazano, że jego miejscem zamieszkania w ZSRR był K.. Podobnie świadek M. R. przedłożył świadectwo tożsamości
z 30 września 1985 r., w którym jako miejsce jego zamieszkania w ZSRR wskazano K..

Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego w całości, pokrywały się bowiem z zeznaniami świadków i przedłożoną dokumentacją do akt sprawy, w tym dokumentacją znajdującą się w aktach osobowych ubezpieczonego.

Odwołanie ubezpieczonego było zasadne w zakresie żądania przeliczenia pobieranej przez niego renty.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 z późn. zm.; dalej jako „ustawa”), w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Z kolei w myśl art. 15 ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6 cytowanego artykułu).

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. (por. też uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku o sygn. III UZP 2/03 opubl. w OSNAPiUS z 2003 roku nr. 14 , poz.338)

Stosownie do treści art. 6 ust. 2 pkt. 1 a i c ustawy emerytalnej za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

- na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki
z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową (pkt 1a),

- obywateli polskich za granicą - w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem
9 maja 1945 r. (pkt 1c).

W niniejszej sprawie jako okres spełniający te warunki został wskazany przez ubezpieczonego okres zatrudnienia w (...) – Zrzeszeniu Przedsiębiorstw Budownictwa i (...) w O. od 16 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1985 r. W ocenie Sądu, mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy, powyższy okres winien podlegać zaliczeniu do stażu ubezpieczeniowego jako okres składkowy. Wprawdzie w toku postępowania nie udało się pozyskać kompletnej dokumentacji osobowej ubezpieczonego, jednakże udało się pozyskać dokumentację częściową, z której wynikało, że ubezpieczony w spornym okresie podjął kroki niezbędne do podjęcia pracy na budowie eksportowej, tj. wykonywał pracę na budowie cukrowni w G. ( jako warunek do wyjazdu za granicę), wziął udział w instruktażu przedwyjazdowym do ZSRR, uzyskał urlop bezpłatny w ówczesnego pracodawcy i podpisał umowę o pracę na budowie eksportowej.

Okoliczności te, jak również faktyczne wykonywanie pracy w okresie spornym znalazły potwierdzenie także w zeznaniach świadków oraz samego ubezpieczonego. Należy zaznaczyć, że świadkowie w spornym okresie również byli zatrudnieniu w spornym zakładzie pracy na budowie eksportowej w ZSRR razem z ubezpieczonym, a więc mieli na ten temat kompletną, bezpośrednio pozyskaną wiedzę. Z zeznań tych osób wynika sposób funkcjonowania zakładu pracy, zakres obowiązków pracowników, czas ich pracy, a także obowiązki. Okoliczności te potwierdzają zatem, że sporne zatrudnienie było faktycznie przez ubezpieczonego realizowane.

W tym stanie rzeczy Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak
w pkt. I sentencji wyroku. Sąd zobowiązał organ rentowy do przeliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przysługującej ubezpieczonemu - od dnia 01 kwietnia 2022r. ( od pierwszego dnia złożenia wniosku o przeliczenie renty) - do dnia 19 sierpnia 2022r. ( tj. do ostatniego dnia pobierania renty).

Jednocześnie, na mocy art. 118 ust. 1a ustawy Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, skoro okoliczności dotyczące spornego okresu zatrudnienia ubezpieczonego zostały wykazane dopiero w toku postępowania sądowego za pomocą środków dowodowych, którymi organ rentowy nie dysponował ( akta osobowe, zeznania świadków) - (pkt. II sentencji wyroku).

W punkcie III, przekazując żądanie przeliczenia emerytury, jako nowe żądanie, do rozpoznania organowi rentowemu, Sąd orzekł na mocy art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.

Sędzia Danuta Domańska