Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. G.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda B. G. kwotę 6.273 zł (sześć tysięcy dwieście siedemdziesiąt trzy złote) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 28 listopada 2022 roku do dnia zapłaty;

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt V GC 1253/23upr

UZASADNIENIE

Wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 15 lipca 2024 roku

Powód B. G. złożył w dniu 11 października 2023 roku (data stempla pocztowego) pozew przeciwko (...) sp. z o.o. w T., w którym wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kwoty 6.273 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 28 listopada 2022 roku do dnia zapłaty a także koszty procesu w tym koszty zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje żądanie wskazał, że zrealizował zamówienie na rzecz pozwanego obejmujące wykonanie podsypki i usługę sprzętową. W związku z tym wystawił fakturę VAT, której pozwany nie opłacił mimo wezwań do zapłaty.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu w dniu 17 października 2023 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu. (k. 27)

Pozwany wniósł skutecznie sprzeciw od nakazu zapłaty skarżąc go w całości. Wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że jedyną osobą uprawnioną do reprezentacji pozwanego na zewnątrz jest jej prezes P. S.. Powód zaś nie wykazał by pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy. (k. 33-34)

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego, powód podtrzymał swoje żądanie i argumentację wyrażoną w pozwie. Wskazał, że powód zrealizował na rzecz pozwanego usługę, co potwierdzają podpisane przez pracowników pozwanego dokumenty WZ. Pozwany nigdy nie negował wykonania usługi, nie składał do niej innych zastrzeżeń mimo kierowania do niego wezwań do zapłaty. (k. 46-47)

Sad ustalił, co następuje:

Powód B. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest produkcja wyrobów budowlanych z betonu.

Pozwany (...) sp. z o.o. w T. prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest między innymi roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Prezesem Zarządu spółki jest P. S., funkcję prokurenta oddzielnego sprawował do dnia 15 października 2019 roku J. S. (1).

( dowód: Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej – k. 9, Informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. 10-13)

Pozwany złożył zamówienie telefonicznie na sprzedaż Podsypki B-10 i dowóz towaru na budowę znajdującą się w miejscowości Z..

( dowód: zeznania świadka B. S. złożone na piśmie – k. 100, zeznania świadka J. S. (2) złożone na piśmie – k. 102-103)

Powód w dniu 8 i 9 listopada dostarczył i wydał pozwanemu podsypkę betonową. Wystawił dokumenty WZ, które podpisał pracownik pozwanego. W dniu 15 listopada 2022 roku wystawił fakturę VAT na kwotę 6.273 zł brutto tytułem sprzedaży podsypki B-10 oraz wykonania dwukrotnie usługi sprzętowej. Termin płatności określił na 25 listopada 2022 roku.

( dowód: faktura VAT- k. 14, dokumenty WZ – k. 15-16)

Ze względu na brak zapłaty za fakturę powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem datowanym na dzień 18 maja 2023 roku, które nadał pocztą w dniu 18 maja 2023 r.

( dowód: wezwanie do zapłaty – k. 17, potwierdzenie nadania – k. 18)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy sąd ustalił na podstawie niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów i wydruków komputerowych, zeznań świadka. Zeznania świadka B. S. J. S. (2) sąd uznał za wiarygodne.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w całości sporny. Pozwany zasłaniał się zarzutem, że umowa nie została zawarta z osobą upoważnioną do zawierania umów, tj. z Prezesem Zarządu pozwanej spółki. Forsował przekonanie, że powód nie wykazał zasadności dochodzonego roszczenia, w tym istnienia zobowiązania po stronie pozwanego. Powód zaś wskazywał, że doszło między stronami do zawarcia umowy sprzedaży podsypki i dostawy na plan budowy (z usługą sprzętową). Usługa została zrealizowana, a pozwany nie składał żadnych zastrzeżeń.

Na początku rozważań, należy podkreślić, iż istnienie sporu między stronami, co do zasady, obliguje jedną z nich do udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W myśl art. 6 k.c. i 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, gdyż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Art. 6 k.p.c. reguluje podstawowe reguły dowodowe. Pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza „zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu” jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi „ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu", od której wyjątki mogą wskazywać niektóre przepisy szczególne ( tak: Nazaruk P. - Ciszewski J. (red.), Jędrej K., Karaszewski G., Knabe J., Nazaruk P., Ruszkiewicz B., Sikorski G., Stępień-Sporek A. - Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II., LexisNexis 2015). Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik ( por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76, z glosą A. Zielińskiego, Palestra 1998, nr 1-2, s. 204; wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113; uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 października 2000 r., II UKN 33/00, OSNP 2002, nr 10, poz. 251). Jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał ( zob. wyrok SA we Wrocławiu z 18.01.2012 r., I ACa 1320/11, LEX nr 1108777).

Powód dochodził roszczenia z tytułu umowy sprzedaży i umowy o świadczenia usług. Umowa ta miała zatem charakter mieszany. Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. W myśl art. 734 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W myśl art. 735 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Umowa o świadczenie usług a także umowa sprzedaży może być zawarta w dowolnej formie, także formie ustnej lub dorozumianej.

Powód celem wykazania zasadności swojego roszczenia przedłożył dokumenty w postaci dokumentów WZ, potwierdzających dostawę towaru na budowę obsługiwaną przez pozwanego. Przedłożył także fakturę VAT oraz pisemne wezwanie do zapłaty kierowane na adres pozwanego. Zaproponował także dowód z zeznań świadków, którzy potwierdzili okoliczności wynikające z dokumentów. W ocenie sądu zaproponowany materiał dowodowy był wystarczający dla wykazania zasadności dochodzonego roszczenia. Pozwany bronił się, twierdząc że powód nie wykazał by dokonywał z osobą upoważnioną jakichkolwiek ustaleń w zakresie sprzedaży towarów i świadczonej usługi. Jednocześnie jednak nie zaprzeczył, że towar ten trafił na plac budowy obsługiwany przez pozwanego. Nie przedłożył również żadnych dokumentów świadczących o tym, by sprzeciwiał się świadczeniu na jego rzecz usługi bądź dostawy towaru. Nie odpowiedział na wezwanie do zapłaty.

W ocenie sądu, choć umowa nie miała formy pisemnej ani dokumentowej, doszło między stronami do jej zawarcia w sposób dorozumiany. Umowa dorozumiana to forma umowy, która zostaje zawarta poprzez działania pozajęzykowe, które jednoznacznie świadczą o woli obu stron. Umowa dorozumiana jest ważna także w sytuacji, gdy wypowiedzi językowe, które pojawiły się w trakcie zawierania umowy, nie zostały sformułowane w jednoznaczny sposób. Ważna rolę pełnią komunikaty oraz zachowania, które powinny wyraźnie wskazywać na dążenie do zawarcia porozumienia w kwestii umowy. Istotna jest zarówno treść wypowiedzi, jak i jej kontekst oraz okoliczności. Duże znaczenie odgrywają te ostatnie, ponieważ pozwalają ustalić, czy wola pojawiła się z każdej ze stron. Na znaczenie umowy dorozumianej wpływa więc kilka czynników, a nie tylko treść komunikatu językowego, który może być często mylący lub nie do końca oddawać istotę intencji jednej lub obu stron. W myśl art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Z kolei art. 65 k.c. określa oświadczenie woli jako zależne od okoliczności, w których jest składane, panujących zwyczajów oraz obowiązujących zasad współżycia społecznego. We wszystkich umowach bardziej znaczący jest zgodny zamiar stron oraz cel umowy, a nie jej dosłowne brzmienie. Mając na uwadze stanowiska i twierdzenia stron procesu, w ocenie sądu wola pozwanego została potwierdzona poprzez zachowanie mające miejsce w trakcie wykonania transakcji i po wykonaniu usługi. Pozwany nie protestował przed odebraniem towaru, nie protestował również przeciwko wykonaniu usługi sprzętowej. Kierownik budowy potwierdził odbiór towaru i złożył podpis na dokumencie WZ. Po wezwaniu pozwanego do zapłaty, nie wyraził on jakiegokolwiek zaniepokojenia ze względu na wystawienie faktury VAT na sprzedaż towaru i wykonanie usługi której rzekomo nie zamawiał. Stąd w ocenie sądu twierdzenia pozwanego są mało przekonujące, a między stronami doszło do zgodnego zawarcia umowy. Skoro pozwany nie protestował nie tylko przeciwko samemu wystawieniu faktury, ale także kwocie na fakturze w ocenie sądu była to stawka, na którą obie strony się umówiły i którą obie strony akceptowały.

Na marginesie sąd wskazuje, że dokumenty WZ podpisywał kierownik budowy, którego należy poczytywać jako osobę upoważnioną do odbioru usługi i towaru. Znamienne są w tym kontekście twierdzenia pozwanego, że strony nie zawierały żadnej umowy w tym zakresie, jednak mimo to powód wiedział jaki towar jest pozwanemu do budowy potrzebny a kierownik budowy go przyjął. Bez ustaleń stron w tym zakresie dostawa towaru musiałaby spotkać się ze sprzeciwem odbierającego, o takim jednak w niniejszej sprawie nie ma mowy. Absurdalne są też twierdzenia pozwanego jakoby to tylko Prezes Zarządu był upoważniony do zamawiania i odbierania usług. Uznając te twierdzenia za prawdę, Prezes Zarządu musiałby być na każdej budowie i jednocześnie w siedzibie pozwanego dokonując transakcji handlowych, biurowych, księgowych i faktycznych. Gdyby Prezes Zarządu musiał potwierdzać dokonanie wszystkich nawet najdrobniejszych czynności faktycznych związanych z działaniem kierowanego przez siebie zakładu, to skutecznie uniemożliwiłoby jego prawidłowe funkcjonowanie. W myśl art. 97 k.c. Osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.

Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń uznał, iż nie ma przeszkód, żeby domniemywać pełnomocnictwa pracownika do dokonywania czynności mieszczących się w ramach działalności przedsiębiorstwa jeśli istnieje obiektywne przekonanie , że osoba jest do tego umocowana. Zaznaczył przy tym, że terminu „usługi” w rozumieniu art. 97 k.c. nie należy zawężać tylko do czynności faktycznych. Wskazał, że tego rodzaju domniemanie umocowania można zastosować do każdej ze stron transakcji gdyż przyznawanie mocniejszej ochrony jednej stronie transakcji nie byłoby racjonalne. (zob. Wyrok SN z 24.02.1998 r., I CKN 517/97, LEX nr 307345).

Mając powyższe na uwadze, sąd uznał, że strona powodowa udowodniła zasadność swojego roszczenia, a pozwany nie zaproponował żadnych dowodów dla wykazania okoliczności niwelujących. W związku z tym, na mocy art. 535 k.c. i art. 736 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.273 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 28 listopada 2022 roku do dnia zapłaty jak w pkt I sentencji wyroku.

Co do żądania powoda zasądzenia na jego rzecz kosztów odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, to opierał on je na przepisie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tj. z dnia 23 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 893); zwana dalej również „ustawą”). Ustawa ta stanowi w zakresie w niej uregulowanym lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego oraz innych ustaw regulujących umowy nazwane. Trzeba zaznaczyć, iż ustawa reguluje stosunki między szeroko pojętymi przedsiębiorcami (art. 2 ustawy) w zakresie transakcji handlowych. Na mocy art. 2 pkt 2 ustawy w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. z 11 czerwca 2019 r. – Dz.U. z 2019 r. poz. 1292) ustawa ma też zastosowania do podmiotów prowadzących działalność wytwórczą w rolnictwie. Przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością (art. 4 pkt 1 ustawy). Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie; 2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Z uwagi na powyższe uznać należało, że umowa sprzedaży i umowa o świadczenie usług zawarta przez strony miała charakter transakcji handlowej. W tym kontekście – wobec braku terminowej zapłaty przez pozwanego ceny i wynagrodzenia – powód nabył uprawnienie do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Konsekwencją rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu było orzeczenie o kosztach procesu w pkt II sentencji wyroku w myśl zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Zgodnie z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie pozwany jest stroną przegrywającą postępowanie, więc to on winien zwrócić poniesione przez powoda koszty procesu. Do niezbędnych kosztów postępowania poniesionych przez powoda należało zaliczyć koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.), opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł i opłatę sądową od pozwu w kwocie 400 zł. Łącznie zasądzono od powoda na rzecz pozwanego 2.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień;

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu z pouczeniem nr 7

3.  Z apelacją lub po 21 dniach od doręczenia.

T. dnia 25 lipca 2024 r.

Sędzia Ryszard Kołodziejski