Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: Stażysta Monika Daras

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2024 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia górniczej emerytury

na skutek odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia (...) r. sygn.: (...)

1.  umarza postępowanie w zakresie objętym decyzją z dnia 23 czerwca 2023 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  zasądza od wnioskodawcy P. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 180,00 (sto osiemdziesiąt 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 287/23

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia (...), znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. – po rozpoznaniu wniosku P. K. z dnia 25 czerwca 2021 roku- wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie V U 803/21 z dnia 15 grudnia 2022r., przeliczył emeryturę od (...). na kwotę 5930,41zł. Wysokość emerytury od 1 lipca 2022 roku wyniosła 6544,37zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury wynoszący 179,82%.

Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,82% przez kwotę bazową 4512,41 zł co dało kwotę 8114,22 zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy wynoszący łącznie 535,20 miesięcy ZUS obliczył według przeliczników:

- 205 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 369 miesięcy;

- 10 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,5, co dało 15 miesięcy

-126 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,2, co dało 151,20 miesięcy

W odwołaniu pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w części i obliczenie podstawy wymiaru jak to było pierwotnie w decyzji z dnia 30 czerwca 2022r. Wskazał, że organ rentowy przeliczając emeryturę zastosował błędną podstawę wymiaru emerytury, inną niż w poprzednich emeryturach. W decyzji z dnia 30 czerwca 2022r. wyniosła ona 8682,22 zł, a w zaskarżonej decyzji wynosi 8114,22 zł.

Nadto podniósł, że ZUS nie wskazał szczegółowo jakie okresy zaliczył w wymiarze półtorakrotnym z zastosowaniem przelicznika 1,8 a jakie do pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,2 i czy zaliczył wnioskodawcy jako składkowy okres odbywania służby wojskowej.

Jednocześnie pełnomocnik odwołującego wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz ubezpieczonego kosztów zastępstwa adwokackiego według obowiązujących stawek.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wskazał, że w zaskarżonej decyzji została wskazana podstawa wymiaru 8114,22 zł. przed waloryzacją, po waloryzacji od 1 marca 2022 roku podstawa ta wniosła 8682,22zł. ZUS podniósł, że pomimo

nie wymienienia w zaskarżonej decyzji okresów pracy górniczej obliczonych przelicznikiem 1,2, faktycznie zostały one uwzględnione przy ustalaniu wysokości świadczenia.

ZUS podniósł, że po złożeniu odwołania od niniejszej decyzji dokonał ponownej analizy i stwierdził, że do 15 miesięcy pracy górniczej został zastosowany przelicznik 1,5, podczas gdy wnioskodawca nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. Wobec tego organ rentowy wskazał, że wyda w najbliższym możliwym terminie decyzję wskazującą ilość miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8 i 1,2 z wyszczególnieniem podstawy wymiaru również po waloryzacji od 1 marca 2022r.

W piśmie z dnia 25 lipca 2023r. pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, że przelicznik 1,2 winien zostać zastosowany do nie więcej niż 100 miesięcy pracy górniczej, natomiast do kolejnych 22 miesięcy powinien mieć zastosowanie przelicznik 1,8.

W piśmie procesowym z 23 sierpnia 2023 roku pełnomocnik wnioskodawcy kwestionował ilość miesięcy przeliczonych przelicznikiem 1,2 tj. 122 miesiące, w jego ocenie powinno być 2250 dniówek półtorakrotnych, a jest 1979. Wskazał, że spornymi są okresy:

- od dnia 1 października 1989r. do dnia 30 czerwca 1991r.,

- od dnia 1 lipca 1991r. do dnia 27 lipca 1993r.,

- od dnia 21 lutego 1995r. do dnia 31 grudnia 1996r.,

- od dnia 1 stycznia 2006r. do dnia 14 stycznia 2007r.

W piśmie z dnia 7 lipca 2023r. organ rentowy wskazał, że wydał nową decyzję z dnia 23 czerwca 2023r. ustalającą prawidłowy staż pracy górniczej i wysokość świadczenia od (...). i wniósł o umorzenie postępowania w części w jakiej roszczenie wnioskodawcy zostało zaspokojone w/w decyzją.

Na rozprawie w dniu 14 marca 2024r. pełnomocnik ZUS wniósł o umorzenie postępowania w części w jakiej roszczenie zostało zaspokojone decyzją z dnia 23 czerwca 2023r., oddalenie odwołania w pozostałej części oraz zasądzenie od skarżącego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pełnomocnik wnioskodawcy nie brał udziału w rozprawie, pomimo prawidłowego zawiadomienia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca urodzony (...) w dniu 21 czerwca 2021r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Ubezpieczony wniósł o

przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

W rozpoznaniu tego wniosku ZUS wydał decyzję z dnia 9 sierpnia 2021r., którą przyznał ubezpieczonemu od (...). prawo do emerytury górniczej. Obliczona wysokość świadczenia wyniosła 5562,50 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2011 roku do grudnia 2020 roku, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 179,19%.

Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,19% przez kwotę bazową 4512,41 zł., co dało kwotę 8085,792 zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy wynoszący łącznie 473,40 miesięcy ZUS obliczył według przeliczników:

- 135 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 243 miesięcy;

-192 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,2, co dało 230,4 miesięcy

(dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5, decyzja z 9 sierpnia 2021r. k. 40 – w aktach emerytalnych ZUS)

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim prawomocnym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2022 roku sygn. akt VU 803/21 – po rozpoznaniu odwołania P. K.- zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 9 sierpnia 2021 roku i przyznał wnioskodawcy prawo do zaliczenia do emerytury górniczej w wymiarze półtorakrotnym z zastosowaniem przelicznika 1,8 do wysokości emerytury górniczej okresów:

- od dnia 1 października 1989r. do dnia 30 czerwca 1991r.,

- od dnia 1 lipca 1991r. do dnia 27 lipca 1993r.,

- od dnia 21 lutego 1995r. do dnia 31 grudnia 1996r.,

- od dnia 1 stycznia 2006r. do dnia 14 stycznia 2007r. oraz oddalił odwołanie w pozostałej części.

(dowód: odwołanie k. 1-2, wyrok z 15 grudnia 2022r. k. 113 – akt sprawy Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim sygn. VU 803/21)

W dniu 24 marca 2022 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury.

(dowód: wniosek – 84 akt ZUS)

Decyzję z dnia 5 kwietnia 2022r. ZUS przeliczył ubezpieczonemu od 1 marca 2022 roku emeryturę górniczą w zakresie stażu pracy i podstawy wymiaru. Obliczona wysokość świadczenia wyniosła 5699,17 zł., po waloryzacji od 1 marca 2022 roku 6098,11zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2012 roku do grudnia 2021 roku, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 179,82%.

Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,82% przez kwotę bazową 4512,41 zł., co dało kwotę 8114,22 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji od 1 marca 2022 roku wynosi 8682,22zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy wynoszący łącznie 487,2 miesięcy ZUS obliczył według przeliczników:

- 142 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 255,6 miesięcy;

-193 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,2, co dało 231,6 miesięcy

(dowód: decyzja z 5 kwietnia 2022r. k. 88 – w aktach emerytalnych ZUS)

P. K. od 3 lipca 1989r. do 22 czerwca 2022r. zatrudniony był w (...) (wcześniej (...) w B.).

(dowód: świadectwo pracy k. 95 – akt ZUS)

W dniu 22 czerwca 2022 roku P. K. złożył wniosek o doliczenie stażu pracy i podjęcie wypłaty świadczenia.

(dowód: wniosek – k. 94 akt ZUS)

Decyzję z dnia 30 czerwca 2022r. ZUS przeliczył ubezpieczonemu od 1 czerwca 2022 roku emeryturę górniczą w zakresie stażu pracy i podjął jej wypłatę. Obliczona wysokość świadczenia wyniosła 6148,75 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2012 roku do grudnia 2021 roku. Podstawa wymiaru należnego świadczenia po waloryzacji od 1 marca 2022 roku wynosi 8682,22zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy ZUS obliczył według przeliczników:

- 145 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 261 miesięcy;

-193 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,2, co dało 231,6 miesięcy

(dowód: decyzja z 30 czerwca 2022r. k. 99 – w aktach emerytalnych ZUS)

Wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w sprawie VU 803/22, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 1 lutego 2023r. wydał decyzję, którą ustalił wysokość

emerytury wnioskodawcy od (...) . na kwotę 5930, 41zł., po waloryzacji od 1 lipca 2022 roku na kwotę 6544,37zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury wynoszący 179,82%.

Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,82% przez kwotę bazową 4512,41 zł i wyniosła 8114,22 zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy łącznie 384 miesiące ZUS obliczył według przeliczników:

- 205 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 369 miesięcy

- 10 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,5, to jest 15 miesięcy.

(dowód: decyzja k. 141 akt ZUS)

W piśmie z dnia 8 lutego 2023r. P. K. wskazał, że w decyzji ZUS z 1 lutego 2023r. znalazł się błąd, gdyż decyzja ta nie zawiera określenia ilości uwzględnionych miesięcy pracy górniczej z przelicznikiem 1,2.

(dowód: pismo k. 146 – akt ZUS)

W piśmie z (...) roku ZUS wyjaśnił, że w decyzji z (...) roku wystąpił błąd, gdyż nie wskazano, że do emerytury zaliczono 126 miesięcy z przelicznikiem 1,2. Podkreślono natomiast, że pomimo tego błędu, kwota emerytury w decyzji z (...) roku została obliczona prawidłowo, gdyż okres ten został uwzględniony zarówno do prawa jak i wysokości.

(dowód: pismo ZUS – k. 156, 161 akt ZUS)

Eliminując wskazany przez ubezpieczonego błąd ZUS wydał zaskarżoną decyzję (okoliczność bezsporna).

Po ponownej analizie sprawy ZUS stwierdził, że w zaskarżonej decyzji z (...) roku do 10 miesięcy pracy górniczej błędnie zastosowany został przelicznik 1,5 dotyczący pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. Wnioskodawca takiej pracy bowiem nigdy nie wykonywał, gdyż pracował w kopalni odkrywkowej.

Z tych względów ZUS w dniu 23 czerwca 2023r. wydał nową decyzję o ustaleniu należnej skarżącemu emerytury od (...). w wysokości 5930,41zł.

Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,19% przez kwotę bazową 4512,41 zł i wyniosła

8085,79 zł.

Okres pracy górniczej wnioskodawcy łącznie 515,40 miesięcy ZUS obliczył według przeliczników:

- 205 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8, co dało 369 miesięcy

-122 miesiące z zastosowaniem przelicznika 1,2 to jest łącznie 146,40 miesięcy.

Od dnia 1 czerwca 2022 roku ZUS przyjął do obliczenia emerytury wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 179,82%. Podstawa wymiaru należnego świadczenia obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,82% przez kwotę bazową 4512,41 zł., co dało kwotę 8114,22 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji od 1 marca 2022 roku wynosi 8682,22zł. Po doliczeniu stażu oraz przeliczeniu podstawy wymiaru emerytura wynosi 6534,82zł. Po doliczeniu stażu od 1 lipca 2022 roku emerytura wynosi 6544,38zł.

Do ustalenia stażu górniczego ZUS przyjął:

- 215 miesięcy z zastosowaniem przelicznika 1,8

-123 miesiące z zastosowaniem przelicznika 1,2.

Po waloryzacji od 1 marca 2023 roku emerytura wynosi 7512,95zł.

(dowód: pismo ZUS k.169, decyzja z 23 czerwca 2023r. k. 167 – akt ZUS)

ZUS ustalił, że wnioskodawca w okresach zaliczonych prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie V U 830/21, przepracował w wymiarze półtorakrotnym - zgodnie z wykazem dniówek półtorakrotnych sporządzonym przez zakład pracy- łącznie 1563 dniówek, których ilość w spornych okresach kształtowała się następująco:

- od 1 października 1989r. do 30 czerwca 1991r.- 469,

- od 1 lipca 1991 do 27 lipca 1993r, - 445,

- od 21 lutego 1995 do 31 grudnia 1996r. - 405,

- od 1 stycznia 2006 do 14 stycznia 2007 - 244 ,

(dowód: wykaz dniówek półtorakrotnych k. 11-12 - akt ZUS, pismo ZUS z 2 listopada 2023r. k. 27 – akt sprawy)

Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie od 28 lipca 1993 roku do 23 stycznia 1995 roku. Okres ten został wnioskodawcy zaliczony do stażu pracy z kodem 22 w wymiarze 1 roku, 5 miesięcy i 27 dni

(dowód: wyciąg z książeczki wojskowej – k. 21 akt ZUS, decyzja z 9.08.2021 wraz z załącznikami – k. 40-44 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Pełnomocnik skarżącego podnosił, iż w zaskarżonej decyzji ZUS nie wskazał szczegółowo, jakie okresy zaliczył w wymiarze półtorakrotnym z zastosowaniem przelicznika 1,8, a jakie do pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,2. Ponadto zarzucił, że przeliczając emeryturę zastosował zaniżoną podstawę wymiaru emerytury, gdyż w decyzji z dnia 30 czerwca 2022r. wyniosła ona 8682,22 zł, a w zaskarżonej decyzji tylko 8114,22 zł.

W zakresie podstawy wymiaru świadczenia należy wskazać, że w zaskarżonej decyzji podstawa wymiaru świadczenia została ustalona prawidłowo w wysokości 8114,22 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2012 roku do grudnia 2021 roku, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 179,82%. Podstawa ta została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 179,82% przez kwotę bazową 4512,41 zł., co dało kwotę 8114,22 zł. Kwota 8682,22zł. to podstawa wymiaru emerytury, ale po waloryzacji od 1 marca 2022 roku. W decyzji z 30 czerwca 2022 roku ZUS wskazał jedynie wysokość podstawy wymiaru emerytury po waloryzacji od 1 marca 2022 roku. Stąd kwota 8682,22zł. Nie wskazał natomiast wysokości tej podstawy przed waloryzacją. Jeszcze raz zatem należy podkreślić, że wysokość podstawy wymiaru emerytury skarżącego przed waloryzacją wynosi 8114,22zł., tak jak to ustalono prawidłowo w zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się z kolei do dniówek zaliczonych w zaskarżonej decyzji do emerytury górniczej w wymiarze półtorakrotnym i do wysokości z przelicznikiem 1,8, w okresach pracy górniczej wynikających z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie VU 803/21 tj. od 1 października 1989r. do 30 czerwca 1991r., od 1 lipca 1991 do 27 lipca 1993r, od 21 lutego 1995 do 31 grudnia 1996r., od 1 stycznia 2006 do 14 stycznia 2007 roku, to ZUS w tym zakresie bazował na ewidencji pracodawcy znajdującej się na k.11-12 akt ZUS. Z ewidencji tej wynika, że wnioskodawca w okresach zaliczonych mu do emerytury górniczej w wymiarze półtorakrotnym z przelicznikiem 1,8 prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. w sprawie VU 803/21 przepracował łącznie 1563 dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym, w tym w okresie;

- od 1 października 1989r. do 30 czerwca 1991r.- 469 dniówek

- od 1 lipca 1991 do 27 lipca 1993r, - 445 dniówek,

- od 21 lutego 1995 do 31 grudnia 1996r. - 405 dniówek,

- od 1 stycznia 2006 do 14 stycznia 2007 - 244 dniówek sporządzonych przez zakład pracy dla skarżącego.

Pełnomocnik skarżącego nie zakwestionował ewidencji dniówek przodkowych sporządzonych za sporne okresy przez pracodawcę skarżącego, co pozwala ją uznać za miarodajny dokument do czynienie ustaleń w tym zakresie. Nie zgłosił także jakichkolwiek zastrzeżeń do wyliczeń organu rentowego w zakresie ilości przepracowanych dniówek przodkowych na podstawie w/w ewidencji. Dlatego też Sąd uznał te wyliczenia – wobec barku zarzutów – za prawidłowe. Żądanie natomiast skarżącego zaliczenia do pracy górniczej z w/w spornego okresu dniówek półtorakrotnych w wymiarze 2250 jako niepoparte żadnymi dowodami, Sąd uznał za gołosłowne.

Ponieważ w decyzji z 23 czerwca 2023 roku ZUS zaliczył skarżącemu do pracy górniczej więcej okresów z przelicznikiem 1,8 (215 miesięcy) niż w zaskarżonej decyzji (205 miesięcy), w tym zakresie Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. umorzył postepowanie w tym zakresie.

Stosownie bowiem do treści art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

W decyzji z 23 czerwca 2023 roku ZUS wyeliminował także ze stażu górniczego skarżącego objęty zaskarżoną decyzją okres 10 miesięcy zaliczony przelicznikiem 1,5, z tytułu prac stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywanych pod ziemią. ZUS podniósł bowiem, że wnioskodawca nigdy nie pracował pod ziemią, a jedynie na odkrywce, a zatem zaliczenie tego okresu do stażu górniczego zaskarżoną decyzją było oczywista omyłką. Ponieważ jest to zmiana na niekorzyść, to w tym zakresie, w przypadku gdyby wnioskodawca tą okoliczność kwestionował, służy mu odrębne odwołanie.

Podobna sytuacja dotyczy okresów zaliczonych do pracy górniczej z przelicznikiem 1,2. W zaskarżonej decyzji było ich 126, a w decyzji z 23 czerwca 2023 roku jest ich 123. Ponieważ jest to zmiana na niekorzyść, to w tym zakresie, w przypadku gdyby wnioskodawca tą okoliczność kwestionował, służy mu odrębne odwołanie.

Z kolei okres służby wojskowej od 28 lipca 1993 roku do 23 stycznia 1995 roku został wnioskodawcy zaliczony do stażu pracy z kodem 22 w wymiarze 1 roku, 5 miesięcy i 27 dni decyzją ZUS z dnia 9 sierpnia 2021 roku.

Z uwagi na gołosłowność pozostałych podniesionych w odwołaniu zarzutów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając, w myśl § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) od P. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.