Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 kwietnia 2024 r.

I.  Stanowiska stron

1.  Powód Miasto S. W. – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika – pozwem z 17 listopada 2021 r. wniósł o zasądzenie od pozwanych B. W. oraz I-L. I. W. kwoty 1.544,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty. Swoje roszczenie wywodził z faktu zalegania przez pozwanych z uiszczaniem opłat za użytkowanie wieczyste.

2.  W dniu 23 listopada 2021 r. został wydany nakaz zapłaty, którym Referendarz Sądowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu ( nakaz zapłaty, k. 20)

3.  Pozwani nie odebrali korespondencji zawierającej pozew wraz z załącznikami oraz nakaz zapłaty i w związku z tym, Sąd postanowieniem z dnia 17 lutego 2022 r. ustanowił kuratora dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych B. W. i I-L. I. W. ( postanowienie, k. 65).

4.  W dniu 15 marca 2023 r. kurator dla nieznanych z miejsca pobytu wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty, zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o obciążenie powódki kosztami postępowania, a także o przyznanie wynagrodzeni tytułem pełnionej funkcji kuratora. Kurator wskazywał, że wypowiedzenie ówcześnie obowiązującej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego pismem z dnia 24 czerwca 2008 r. było nieskuteczne z uwagi na jego niepoprawne doręczenie pozwanym. Wskazał, że korespondencję zawierającą wypowiedzenie podpisała osoba trzecia zamiast pozwanych oraz brak jest dowodów na to, aby pozwani zamieszkiwali w lokalu przy ul. (...). Ponadto kurator wskazał, że dla skuteczności wypowiedzenia konieczne jest doręczenie pisma wypowiadającego dotychczasową wysokość opłaty obojgu małżonkom – przy czym powinno być skierowane nie łącznie, a osobno do każdego z małżonków oddzielnym pismem. Kurator wskazał, że małżonkom W. doręczono wypowiedzenie łącznie, co jest błędne ( sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 71-72v, pismo, k. 80).

5.  Pełnomocnik powoda w odpowiedzi na sprzeciw wskazywał, że pozwani w okresie od daty dokonania aktualizacji opłaty, a na pewno od 2010 r. do 2017 r. regularnie dokonywali zapłaty tytułem użytkowania wieczystego, w zaktualizowanej wysokości, nie kwestionowali opłaty i uiszczali ją w całości. Wynika z tego, że z pewnością mieli wiedzę o dokonanej aktualizacji. Powód zaprzeczył, aby nie doręczono pozwanym wypowiedzenia dotychczasowej wysokości opłaty rocznej. Nawet przy przyjęciu uchybień w procedurze aktualizacji – czemu powód zaprzecza – pozwani poprzez brak jakiejkolwiek reakcji przez kilka lat i dokonywania opłat za użytkowanie wieczyste uznali, że wyrażają zgodę na opłatę w tej kwocie. Skierowanie wypowiedzenia do obydwu małżonków nie ma znaczenia, ponieważ mogli oni z łatwością wykorzystać ten fakt, jeżeli mieliby zamiar nie zgodzić się z wysokością zaktualizowanej opłaty.

6.  Na rozprawie pełnomocnik kuratora wskazał, że kwestionuje dokumenty dołączone do odpowiedzi na sprzeciw, które nie są podpisane, są jedynie wydrukiem komputerowym. Kwestionuje dodatkowo, iż pozwani dokonywali jakichkolwiek wpłat z tytułu użytkowania wieczystego – obydwa dokumenty dotyczą jedynie B. W., nie pozwanej.

II.  Fakty ustalone w sprawie

5. Małżonkowie B. W. orsz I-L. I. W. są użytkownikami wieczystymi części działki o nr (...) z obrębu 5-02-08, położonej w W. przy ul. (...), związanych z użytkowaniem lokali nr (...) w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej. Pozwani nabyli lokal na podstawie umowy sprzedaży z dnia 10 maja 2005 r.

dowód: wyciąg z księgi wieczystej nr (...), k. 6-10, akt notarialny z dnia 10 maja 2005 r., k. 11-13v

6. Pismem z dnia 24 czerwca 2008 r. – w treści którego jako adresaci pisma wskazani zostali łącznie I-L. I. W. oraz B. W. – Urząd Miasta(...) W. D. Ś. wypowiedział dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu. W piśmie tym wskazano, że wypowiedzenie odniesie swój skutek w dniu 31 grudnia 2008 r. i nowa opłata wynosić będzie 1.567,97 zł począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r., a podwyższenie opłaty jest spowodowane zmianą wartości gruntu przy zachowaniu dotychczasowej stawki. Pismo – adresowane do I-L. I. W. – został odebrane w dniu 1 lipca 2008 r. przez J. W..

dowód: wypowiedzenie, k. 14-14v; potwierdzenie nadania, k. 15-15v

7. B. W. oraz I-L. I. W. pod dokonaniu wypowiedzenia dotychczasowej wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego uiszczali opłaty w latach 2010-2017 zgodnie z obowiązującą stawką opłaty, a w sytuacji pozostawania w zwłoce z jej uiszczeniem opłacali również naliczone odsetki.

dowód : zestawienie zarachowania operacji, k. 91

8. W dniu 11 czerwca 2018 r. skierowano wezwanie nr WE- (...) do uregulowania zadłużenia z tytułu opłaty rocznej za rok 2018. Należność główna wyniosła 1.544,47 zł, a odsetki za zwłokę liczone od dnia 4 kwietnia 2018 r. wyniosły 20,44 zł. Łączna kwota należności wyniosła 1.564,91 zł.

dowód: wezwanie, k. 18 oraz k. 19

9. Z tytułu niezapłaconych należności na dzień 10 listopada 2021 r. łączna kwota zadłużenia wyniosła 1.901, 34 zł. na kwotę tą składały się kwota 1.544,47 zł z tytułu opłaty rocznej oraz kwota 356,87 zł tytułem należnych odsetek. Skierowane zostały dwa powiadomienia – do B. W. oraz do I-L. I. W.. Na dzień 16 października 2023 r. ta kwota wyniosła 2.231,27 zł.

dowód: zestawienie niezapłaconych należności, k.,17 oraz k. 18, zestawienie niezapłaconych należności, k. 92

III.  Ocena dowodów

10. Sąd oparł fakty ustalone w sprawie na wszystkich dokumentach zgromadzonych w aktach (stanowiących dowód bez wydania w tym przedmiocie postanowienia, art. 243 ^{( 2)} k.p.c.). Ich wiarygodność nie budziła wątpliwości sądu. Odnosząc się do podnoszonych przez pełnomocnika kuratora zarzutów podnoszonych na rozprawie w dniu 23 stycznia 2024 r., należy wskazać, że fakt, iż wydruki komputerowe nie zostały podpisane nie stanowi argumentu, dla którego wydruki te nie mogą stanowić dowodu w sprawie. Przepisy oddziału 2 „Dokumenty” k.p.c. stosuje się do dokumentów zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich wystawców. Z przepisu art. 243 ^{( 1)} k.p.c. wynika, że dokument prywatny, aby być uznany za takowy, nie musi zawierać podpisu – niezbędna jest jedynie możliwość ustalenia jego wystawcy. Nie ulega natomiast wątpliwości, że wystawcą zestawienia zarachowania operacji księgowych, wykonanego w dniu 16 października 2023 r., jest – zgodnie z treścią dokumentu – Urząd D. Ś. (...). W.. Z dokumentu tego wynika jednoznacznie, że w latach 2010-2017 uiszczana była opłata z tytułu użytkowania wieczystego w zaktualizowanej wysokości. Opłata ta została przypisana na konto pozwanego B. W., ul. (...). Z dokumentu tego nie wynika co prawda, kto konkretnie dokonywał spornych opłat, trudno jednak uznać, aby odbywało się to bez wiedzy pozwanych B. W. czy I-L. I. W., skoro to oni obowiązani byli do dokonywania opłat i to do nich skierowane zostało wypowiedzenie dotychczasowej opłaty, zaś wypowiedzenie odebrał dorosły domownik – J. W..

IV. Ocena prawna

11. Powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Zarzuty podnoszone przez kuratora dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych, mające w ocenie kuratora przemawiać za koniecznością oddalenia powództwa, były w tej sprawie bezzasadne.

12. Zasady ustalania wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego uregulowane zostały w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami . Stosownie do treści art. 78 ust. 1 u.g.n. właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie.

13. Stosownie do treści art. 77 ust. 1 u.g.n. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, podlega aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Organ zamierzający dokonać aktualizacji opłaty rocznej zobowiązany jest wypowiedzieć na piśmie użytkownikowi wieczystemu wysokość dotychczasowej opłaty rocznej. Wypowiedzenie to, jako w istocie wypowiedzenie zmieniające umowę o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste, dla swej skuteczności musi być dokonane na piśmie w terminie najpóźniej do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, musi zawierać ofertę przyjęcia opłaty w nowej wysokości oraz wskazanie sposobu wyliczenia nowej wysokości opłat. Użytkownik wieczysty musi również zostać poinformowany o możliwości kwestionowania zasadności aktualizacji bądź wysokości opłaty rocznej przed samorządowym kolegium odwoławczym, na podstawie art. 78 ww ustawy. Zgodnie z treścią art. 78 ust. 2 powołanej ustawy użytkownik wieczysty może, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

14. Do doręczenia wypowiedzenia stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 43 k.p.a. pismo może zostać doręczone za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi w przypadku nieobecności adresata, jeżeli osoba taka podjęła się oddania pisma adresatowi. Samo jednak wypowiedzenie jest czynnością prawną, do której znajdą zastosowanie przepisy prawa cywilnego, w tym przepisy o oświadczeniach woli (w tej sprawie w szczególności art. 60-61 k.c.). Jeżeli użytkownikami wieczystymi są na małżonkowie na zasadach wspólności majątkowej, stosuje się do nich odpowiednio przepisy o współwłasności łącznej – zarówno zawarcie umowy użytkowania wieczystego, jak i wypowiedzenie zmieniające wysokość opłaty rocznej musi dotyczyć obojga małżonków. Przy takich czynnościach konieczny jest łączny udział małżonków – co oznacza, że oświadczenie woli o wypowiedzeniu dotychczasowej opłaty rocznej należy skierować do obojga małżonków, każdego osobno (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. akt IV CSK 43/10). Jednocześnie, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gd doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.). Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne) – art. 231 k.p.c.

15. Strona powodowa w sposób dostateczny wykazała, że oświadczenie woli o wypowiedzeniu zmieniającym wysokość opłaty za użytkowanie wieczyste, skierowane przez Miasto S. W. do małzonków B. W. i I-L. I. W., dotarło do obojga małżonków w taki sposób, że mogli zapoznać się z jego treścią, a w konsekwencji – wypowiedzenie to odniosło skutek. Na to, że małżonkowie zapoznali się z treścią wypowiedzenia wskazuje fakt, iż w latach od 2010 r. do 2017 r., jak wynika z zestawienia zarachowania operacji księgowych, B. W. uiszczał opłatę za użytkowanie wieczyste w zaktualizowanej wysokości, żaden z małżonków nie kwestionował wysokości opłaty, nie było zaległości w opłatach. Skoro B. W. uiszczał rzeczoną opłatę, to trudno obronić tezę, że problemowe pisemne wypowiedzenie dotychczas opłaty nie dotarło do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią. Jeśli chodzi zaś o I-L. I. W., to należy wskazać, że pismo zawierające wypowiedzenie opłaty – skierowane do I-L. I. W., zostało odebrane przez dorosłego domownika, J. W., w trybie przywołanego wyżej art. 43 k.p.a., i brak jest jakichkolwiek podstaw faktycznych w tej sprawie, aby uznać, że J. W. nie był dorosłym domownikiem pozwanych oraz że nie przekazał pisma adresatce. Wykonywanie służebności osobistej mieszkania przez W. i J. W., które miało wskazwać, w ocenie kuratora, na niezamieszkiwanie przez B. W. i I-L. I. W. pod adresem wskazanym w spornym wypowiedzeniu, ograniczone zostało przecież jedynie do jednego, 19-metrowego pokoju, z niemal 70-metrowego mieszkania, składającego się z dwóch pokoi, kuchni, przedpokoju i łazienki w wc (§ 1 i 5 umowy sprzedaży). Nie ma zatem podstaw do przypuszczania, że J. W. nie był dorosłym domownikiem pozwanych.

16. W niniejszej sprawie zatem do pozwanych B. W. i I-L. I. W. dotarło oświadczenie woli, pisemne, o wypowiedzeniu dotychczasowej wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości gruntowej, w którym wskazano przyczynę wypowiedzenia – ustalenie nowej wartości nieruchomości – jak też przedstawiono ofertę nowej wysokości opłaty rocznej obowiązującej od dnia 1 stycznia 2009 r. wraz ze sposobem jej kalkulacji. Okoliczność, że pozwani uiszczali opłatę w wysokości wskazanej w wypowiedzeniu – nieprzerwanie przez 7 lat – świadczy o tym, że zapoznali się z podwyższoną opłatą i nie podjęli kroków w celu jej zaskarżenia zgodnie z treścią pouczenia . Powyższe działanie wiąże się z dorozumianym wyrażeniem zgody na ustalenie nowej opłaty w podwyższonej wysokości.

V. Koszty procesu

17. O kosztach procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanych B. W. i I-L. I. W. solidarnie (art. 105 § 2 k.c.) na rzecz powoda kwotę 2.206,82 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Na zasądzoną kwotę składała się: kwota 200 zł tytułem opłaty od pozwu (k. 5), kwota 900,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ( § 2 pkt 3 Rozporządzenia MS z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), kwota 900 zł tytułem wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu oraz kwota 206,82 zł (k. 50,48v) tytułem poniesionych przez powoda wydatków za doręczenia komornicze.

18. W punkcie drugim wyroku Sąd przyznał kuratorowi dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanych wynagrodzenie w wysokości 1.107 zł na podstawie § 1, 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej, powiększając kwotę wynagrodzenia – 900,00 zł – o kwotę 207 zł tytułem podatku VAT (por. argumentację przedstawioną w uzasadnieniu uchwały SN z 5 listopada 2021 r., III CZP 68/20, zapadłej wprawdzie na gruncie wynagrodzenia dla kuratora procesowego, o którym mowa w art. 69 § 1 k.p.c., jednak sam Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały podniósł, że analogiczne rozwiązanie należy zastosować do innych kuratorów procesowych ustanawianych dla strony w postępowaniu cywilnym). Sąd podwyższył minimalną stawkę wynagrodzenia, o której mowa w § 1 wspomnianego wyżej Rozporządzenia, uznając, że nakład pracy kuratora uzasadnia przyznanie mu wynagrodzenia w wysokości 100% stawki wynagrodzenia dla profesjonalnego pełnomocnika. Sąd miał również na uwadze fakt, że kwota 360,00 zł wynikająca z § 1 omawianego Rozporządzenia w żaden sposób nie przystaje do obecnych realiów rynkowych i nie może stanowić godnego wynagrodzenia za nakład pracy kuratora, niezależnie tak naprawdę od stopnia zawiłości sprawy, liczby terminów rozpraw czy czynności podjętych w sprawie. Jednocześnie w ocenie sądu kuratorowi należało przyznać jedno wynagrodzenie, niezależnie od faktu, iż kurator pełnił funkcję dla dwojga pozwanych solidarnie (współuczestników materialnych), analogicznie jak w przypadku, w którym w miejscu kuratora występowałby profesjonalny pełnomocnik (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015 r., III CZP 29/15). W punkcie IV wyroku Sąd nakazał pobrać od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa kwotę 207,00 zł tytułem nieuiszczonej wydatków na poczet wynagrodzenia kuratora, pokrytych tymczasowo z sum Skarbu Państwa (zaliczka powoda wynosiła bowiem 900,00 zł).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

ASR Agnieszka Pikała