Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 109/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 1329/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

J. Z.

Karalność

Sytuacja majątkowa

Naruszenia przepisów ruchu drogowego

Karta karna

Informacja e - (...)

Informacja

k.230-233

k.228

k.234-236

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karta karna

Informacja e - (...)

Informacja

Dokumenty sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty. Nie były kwestionowane i nie budziły żadnych wątpliwości.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kar orzeczonych wobec J. Z. poprzez zastosowanie kar wolnościowych mimo iż 1. oskarżony jest osobą wielokrotnie karaną więcej niż imponujący katalog skazań (k.181-184), 2. Był uprzednio karany za czyny z art. 178 § 1 kk oraz art. 178 § 4 kk i za te przestępstwa sądy orzekały wobec w/wym. kary pozbawienia wolności (k.182 odw., 183 odw., 184 odw.), 3. aktualnie rozpoznawana sprawa dotyczy czterech przestępstw popełnionych w krótkim okresie bo: 15 lutego 2021 r., 16 lipca 2021 r. oraz 4 listopada 2021 r. i świadczy o rażącym lekceważeniu przez oskarżonego nie tylko porządku prawnego, ale także rozstrzygnięć organów wymiaru sprawiedliwości.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut był zasadny.

Na wstępie przypomnieć należy, że rażąca niewspółmierność oznacza znaczną dysproporcję pomiędzy wymierzoną karą, środkiem karnym lub nawiązką a taką represją, która powinna być wymierzona, aby w odczuciu społecznym uznana została za sprawiedliwą. Nie każda więc nietrafność wymiaru środka represji karnej uzasadnia zmianę orzeczenia. Zarzut rażącej niewspółmierności jest zasadny wtedy, gdy kara, środek karny lub nawiązka wprawdzie mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, ale nie uwzględnia w sposób właściwy okoliczności dotyczących sądowego ich wymiaru (art. 53–56 kk). Zarzut ten może dotyczyć wyboru rodzaju kary, środka karnego, nawiązki lub innego środka albo ich wysokości, czy też niezastosowania np. instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 stycznia 2021 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 143/20, rażąca niewspółmierność, zachodzi tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary.

Sąd Okręgowy podziela również pogląd Sądu Apelacyjnego w Poznaniu zawarty w wyroku z dnia 3 marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 211/20. Wskazano w nim, że zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Niewspółmierność więc zachodzi wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 438 pkt 4 kpk ta niewspółmierność kary musi być „rażąca”. Chodzi tu więc przy wykazaniu tego zarzutu nie o każdą różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - rażąco niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Tym samym dopiero wykazanie rażącej niewspółmierności kary, a więc istnienia wyraźnej dysproporcji między karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary, uzasadnia korektę zaskarżonego wyroku przez sąd odwoławczy.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, zdaniem Sądu Okręgowego, w pełni podzielającego stanowisko prokuratora, oskarżony nie zasługiwał na wymierzenie kar ograniczenia wolności. Tak jednostkowych, jak i łącznej. Jedyną właściwą reakcją powinny być kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Oskarżony jest bowiem osobą wielokrotnie karaną, w dwukrotnie za czyn z art. 178a § 1 kk i raz za czyn z 178a § 1 i 4 kk, nie wyciągając żadnych wniosków. Ani z dotychczasowych skazań, niemal wyłącznie na kary pozbawienia wolności, ani z pobytów w zakładzie karnym. Co więcej, aż czterech czynów będących przedmiotem niniejszej sprawy dopuścił się w odstępach zaledwie kilku miesięcy, nie tylko dwukrotnie łamiąc dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, ale też kierując w stanie nietrzeźwości z wynikiem ponad 1,2 promila i nie zatrzymując się do kontroli drogowej. Trudno tu dostrzec jakiekolwiek okoliczności łagodzące, a tym bardziej przemawiające za karami wolnościowymi. W dodatku ograniczenia wolności. Zdaniem Sądu Okręgowego kwestionowane rozstrzygnięcie niczego by go nie nauczyło. Tym bardziej, że trudno przypuszczać, że wykonał karę 2 lat ograniczenia wolności, polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie. Zwłaszcza, że identyczną wymierzono mu wyrokiem Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 13 września 2021 r. w sprawie o sygn. akt II K 518/21, postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2024 r. zamieniając ją na zastępczą karę pozbawienia wolności. Co więcej, dwóch z czterech przestępstw będących przedmiotem niniejszej sprawy dopuścił się w dniu 4 listopada 2021 r., a więc po daniu mu w/w szansy. Szansy, na jaką oskarżony niewątpliwie nie zasługuje, będąc sprawcą niepoprawnym i tak regularnie, jak i poważnie naruszającym porządek prawny.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego J. Z. za czyn I. kary 1 roku pozbawienia wolności; za czyn II. 6 miesięcy pozbawienia wolności; za czyn III. 6 miesięcy pozbawienia wolności; za czyn IV. 6 miesięcy pozbawienia wolności; a także o orzeczenie kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek był niezasadny.

Z opisanych niżej względów Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżony wyrok powinien być uchylony, dając możliwość skierowania sprawy na rozprawę, przeprowadzenia przewodu sądowego i orzeczenia kar, tak jednostkowych, jak i łącznej, które oskarżony mógłby zakwestionować. Uczynienie tego w tym momencie i zważywszy na istotne naruszenia proceduralne, których dopuścił się Sąd Rejonowy, pozbawiłoby oskarżonego w tej specyficznej sytuacji instancji odwoławczej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Wydanie korzystnego dla oskarżonego wyroku w trybie art. 338a kpk w sytuacji, gdy pozbawiono prokuratora możliwości złożenia sprzeciwu od kary, która była rażąco niewspółmierna.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zaskarżony wyrok zapadł w trybie art. 338a kpk. Tymczasem niewątpliwie nastąpiło to w sposób wadliwy. Po pierwsze, sprawę skierowano na posiedzenie w tym przedmiocie nie na wniosek oskarżonego, ale z inicjatywy samego Sądu Rejonowego. Po drugie, wprawdzie zawiadomiono o nim prokuratora, a ten był wówczas nieobecny, jednak nie poinformowano go o rozstrzygnięciu, jakie miałoby zapaść i uniemożliwiono zajęcie stanowiska. Stało się tak dlatego, że dopiero wówczas, na posiedzeniu, obrońca oskarżonego złożył wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Biorąc pod uwagę treść art. 343a § 1 kpk, z którego wynika obowiązek doręczenia prokuratorowi odpisu wniosku, Sąd Rejonowy powinien odroczyć posiedzenie i przesłać mu odpis protokołu zawierającego w/w wniosek. Wówczas, po wielce prawdopodobnym wniesieniu sprzeciwu, wniosek nie zostałby uwzględniony i skierowano by sprawę na rozprawę. Tam, po przeprowadzeniu przewodu sądowego w całości, wydano by wyrok, który mogłyby zakwestionować wszystkie strony. W tym także oskarżony, który - przy istotnym naruszeniu przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania - nie miał żadnego powodu, żeby kwestionować to korzystne dla niego rozstrzygnięcie. Wprawdzie prokurator zarzucił jedynie rażącą niewspółmierność kary, pomijając obrazę w/w przepisu, jednak - kierując się art. 440 kpk - Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że utrzymanie orzeczenia w tym kształcie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe i - biorąc pod uwagę konieczność skierowania sprawy na rozprawę i przeprowadzenia przewodu sądowego w całości - należało je uchylić i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Jak już wyżej wskazano, Sąd Okręgowy - kierując się art. 440 kpk - doszedł do wniosku, że utrzymanie orzeczenia w tym kształcie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe i - biorąc pod uwagę konieczność skierowania sprawy na rozprawę i przeprowadzenia przewodu sądowego w całości - należało je uchylić i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Uwzględnienie apelacji prokuratora spowodowałoby, że dopiero teraz, na etapie postępowania odwoławczego, wymierzono by oskarżonemu bezwzględne kary pozbawienia wolności, od których nie mógłby się odwołać. W sytuacji, gdy doszło do istotnego naruszenia przepisów postępowania, którego oskarżony nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji, da to obu stronom możliwość przedstawienia swoich stanowisk i podjęcia stosownych decyzji procesowych.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy powinien skierować sprawę na rozprawę i przeprowadzić przewód sądowy w całości, rozstrzygając o winie i ewentualnie karach. Tak jednostkowych, jak i łącznej, które będą uwzględniać wszystkie okoliczności - zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego. Powyższe pozwoli obu stronom przedstawić swoje stanowiska i - w zależności od wyniku postępowania - podjąć stosowne decyzje pro cesowe.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Otwocku na rzecz adw. J. D. kwotę 1.033,20 złote, w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Wprawdzie zaskarżony wyrok został uchylony, a sprawa przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, jednak z uwagi na złożenie wniosku i zasadność rozliczenia już w tym momencie należności w tym zakresie orzeczono jak powyżej. Wysokość wynagrodzenia wynikała z § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

z dnia 14 maja 2024 r.

7.  PODPIS

0.1.1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 1329/21

0.1.1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana