Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 758/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Robert Bednarczyk (spr.)

Sędzia Waldemar Masłowski

Sędzia Andrzej Żuk

protokolant Monika Mazur

po rozpoznaniu w dniach 31 stycznia 2024 r. i 22 marca 2024 r.

sprawy

1.  I. B. ur. (...) w K., c. W., W.;

2.  P. C. ur. (...) w K., s. W., W.;

3.  W. C. ur. (...) w K.,
s. M., N.,

oskarżonych z art. 280 § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. i art. 157 § 1 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze

z dnia 28 sierpnia 2023 r. sygn. akt II K 21/22

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonych I. B., P. C. i W. C.;

II.  na podstawie art. 2 ustęp 1 ustawy z dn. 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych wymierza oskarżonym opłaty:

- I. B. i W. C. w kwotach po 180 złotych,

- P. C. w kwocie 120 złotych.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 758/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 28 sierpnia 2023r. w sprawie II K 21/22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk, poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, co w konsekwencji skutkowało dokonaniem przez Sąd błędnych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie i bezpodstawne przyjęcie, że zachowanie oskarżonej wypełnia znamiona art. 284 § 1 kk, a oskarżonych P. C. i W. C. z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 284 § 1 kk, podczas gdy oskarżona nie pozbawiła definitywnie władztwa poszkodowanego nad pojazdem, który posiadał kluczyki zapasowe do pojazdu i w późniejszym terminie odebrał pojazd korzystając z tych kluczyków,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający na nie istotny wpływ, polegający na przyjęciu, iż oskarżona działała w zamiarze przywłaszczenia mienia, a oskarżeni działali w zamiarze pomocnictwa dokonania przywłaszczenia mienia, w sytuacji gdy żaden dowód przeprowadzony w sprawie, nie wskazuje by oskarżona miała zamiar rozporządzeniem mienia należącym do majątku wspólnego z zamiarem powiększenia swego majątku kosztem majątku drugiego małżonka, a tylko takie zachowanie jest spenalizowane,

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający na nie istotny wpływ, polegający na przyjęciu, iż w wyniku zdarzenia z dnia 13 kwietnia 2017 r. poszkodowany doznał obrażeń w postaci stłuczenia głowy i kręgosłupa szyjnego, w sytuacji gdy z karty informacyjnej z SOR-u w J. wynika, że nie ujawniono u J. B. (1) żadnych zmian o charakterze urazowym kręgosłupa szyjnego i głowy, a ponadto na głowie nie ujawniono żadnych widocznych śladów świadczących o uderzaniu głową J. B. (1) w słupek metalowy,

4. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający na nie istotny wpływ, polegający na przyjęciu, iż P. C. był czynnym uczestnikiem zdarzenia z dnia 13 kwietnia 2017 r. i tym samym przypisanie mu zarzutu pomocnictwa w przywłaszczeniu, zmuszanie pokrzywdzonego do opuszczenia pojazdu i naruszenia jego czynności ciała, podczas gdy materiał zgromadzony w sprawie potwierdza, że P. C. był jedynie obserwatorem zdarzenia, a nie jego uczestnikiem.

5. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający na nie istotny wpływ, polegający na przyjęciu, iż W. C. zmuszał pokrzywdzonego do opuszczenia pojazdu i posesji, w sytuacji gdy to poszkodowany zaatakował I. B. (chwycił ją za szyję), a działanie W. C. nakierowane były na ochronę zaatakowanej córki,

6. obraza przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 5 § 2 kpk poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości które wystąpiły, na niekorzyść oskarżonych P. C. i W. C., tj. uznanie, że P. C. naruszył czynności ciała poszkodowanego i zmuszał go do opuszczenia pojazdu, podczas gdy nie miał on w ogóle bezpośredniej styczności z poszkodowanym, co potwierdza nagranie z monitoringu. Ponadto uznanie, iż W. C. naruszył czynności ciała poszkodowanego, w sytuacji gdy poszkodowany nie doznał żadnych widocznych zmian urazowych co potwierdza karta informacyjna, a także zmuszał poszkodowanego do opuszczenia pojazdu i posesji, podczas gdy chronił córkę oraz dokonał zaboru telefonu poszkodowanego, na co nie ma żadnego dowodu.

7. rażąca niewspółmiemość kar wyrażająca się w wymierzeniu oskarżonym: I. B. kary 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat, W. C. kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lata, P. C. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 1 roku, a które to kary nie odpowiadają dyrektywom wymiaru kary oraz nie uwzględniają w należytym stopniu okoliczności dotyczących osoby oskarżonych, a mających wpływ na ograniczenie wysokości przedmiotowej kary, w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy wyraźnie wskazuje, iż wymierzenie oskarżonym kary innego rodzaju niż pozbawienie wolności przy zastosowaniu art. 37a kk będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonych celów jakim służy kara.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonych nie zasługuje na uwzględnienie. W zakresie zarzutu 1 podnieść należy, że dokonanie przez sąd odwoławczy nowej, odmiennej oceny dowodów jest uzasadnione tylko wówczas, gdy w wyniku kontroli odwoławczej stwierdzona zostanie dowolność oceny poczynionej przez sąd pierwszej instancji. Jeżeli ocena dokonana przez sąd pierwszej instancji jest zgodna z zasadami, o których mowa w art. 7 k.p.k., to pozostaje ona pod ochroną prawa i nie ma podstaw do jej zmiany w postępowaniu odwoławczym. Jeżeli sąd odwoławczy nie wykaże błędności oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów, jakiej dokonał sąd pierwszej instancji, nie może tej oceny zmienić w postępowaniu odwoławczym nawet wówczas, gdyby to on orzekając w pierwszej instancji dowody te ocenił odmiennie (por. wyrok SN z dnia 27 lutego 2018 r. III KK 286/17 LEX nr 2559388). W przedmiotowej sprawie ocena zebranych w toku prowadzonego postepowania dowodów, jakiej dokonał Sąd I instancji nie jest dowolna a swobodna, zaś Sąd w pełni ją akceptuje i podziela. Słusznie Sąd Rejonowy uznał zeznania J. B. (1) za wiarygodne z powołaniem się na ich spójność i konsekwencję oraz dostrzegając ich zbieżność z materiałem dowodowym o charakterze obiektywnym a także zgodność z logika i doświadczeniem życiowym. Mowa tu o nagraniach z monitoringu, ekspertyzie i materiale fotograficznym, które to dowody wprost potwierdzają prawdziwość zeznań pokrzywdzonego, jak również J. B. (2) oraz bilingów połączeń telefonicznych. Nie sposób przy tym podważyć logikę przedstawionych przez Sąd Rejonowy powodów, dla jakich za wiarygodne uznane zostały te fragmenty wypowiedzi J. B. (1), jakie dotyczą zdarzeń niezarejestrowanych przez kamerę. Nie uszło uwadze Sądu Rejonowego i to, że pokrzywdzony miał w dacie zdarzenia wykupioną polisę ubezpieczeniową stanowiącego przedmiot czynu zabronionego pojazdu oraz aktualny jego przegląd. W połączeniu z jego twierdzeniami oraz postawą procesową wprost wskazuje to na brak woli J. B. (1) w zakresie przekazania spornego pojazdu I. B.. Trafne jest zatem ustalone, że pozostające w sprzeczności ze wskazanymi wyżej dowodami i nieprzystające do takiego toku rozumowania relacje oskarżonych nie odpowiadają prawdzie. W zakresie zarzutów 2-5 podnieść należy, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest trafny tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania, przy czym zarzut ten nie może polegać na polemice z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku. Sama więc możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych, który mógł mieć wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia. Skoro zatem Sąd Rejonowy nie uchybił treści art. 7 kpk i ustrzegł się błędów logicznych w tym zakresie, to ustalony przez ów Sąd stan faktyczny żadnych błędów nie zawiera i odpowiada prawdzie. Dotyczy to zarówno kwestii wolicjonalnej sprawców, o czym mowa niżej, jak i czynnego udziału w zdarzeniu P. i W. C. oraz doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń ciała. W tej ostatniej kwestii Sąd Rejonowy zasadnie odwołał się do twierdzeń pokrzywdzonego, nagraniu zdarzenia oraz wolnej od określonych w art. 201 kpk opinii biegłego lekarza M. G.. Bezspornym jest, że od 06 grudnia 2015 r. I. B. i J. B. (1) pozostawali w faktycznej separacji, zaś I. B. -wyprowadzając się- zabrała ze sobą - samochód osobowy marki P. (...) i pozostawiła J. B. (1) samochód osobowy marki C. (...) o nr rej. (...), przy czym oba te pojazdy stanowiły ich małżeńską wspólność ustawową. Słusznie Sąd Rejonowy ustalił, że pokrzywdzony nigdy nie deklarował zamiaru przekazania oskarżonej posiadanego przez siebie samochodu do użytkowania. Faktem jest, że przywłaszczenie wymaga działania w zamiarze bezpośrednim kierunkowym postąpienia z cudzą rzeczą (lub prawem majątkowym), tak jakby się było jej właścicielem (animus rem sibi habendi). Sprawca przywłaszczenia musi więc zmierzać do zatrzymania cudzej rzeczy lub innego mienia (prawa majątkowego) dla siebie lub innej osoby bez żadnego do tego tytułu (por. wyrok SN z dnia 6 stycznia 1978 r., V KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64). Taka sytuacja miała jednak miejsce w realiach przedmiotowej sprawy. Wszak treścią prawa własności jest- zgodnie z art. 140 kodeksu cywilnego korzystanie z przedmiotu własności i rozporządzanie taką rzeczą. I. B. pozbawiając pokrzywdzonego posiadania i przekazując przedmiotowy samochód innej osobie, wbrew woli J. B. (1) postąpiła jak właściciel, trwale włączając w ten sposób ów pojazd do swojego majątku. Odwołać się należy do słusznego rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 6 maja 2004 r., V KK 316/03, OSNKW 2004, nr 7-8, poz. 70), w jakim stwierdzone zostało, że o zamiarze przywłaszczenia może świadczyć odmowa zwrotu cudzej rzeczy lub darowanie jej innej osobie, co miało wszak miejsce w realiach przedmiotowej sprawy. Sąd Rejonowy ustalił zatem w tym zakresie stan faktyczny w sposób prawidłowy a zachowania poszczególnych oskarżonych trafnie zakwalifikował. Przedstawione w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wywody są w tej materii prawidłowe a Sąd Odwoławczy aprobuje je i podziela. Spostrzeżenie to dotyczy zarówno sprawstwa oskarżonej w zakresie przywłaszczenia, nie sprawczych form działania w tym zakresie, podjętych przez W. i P. C., jak też zachowań, podjętych przez obu mężczyzn w trakcie udzielania pomocy I. B., jakie nie były objęte jej zamiarem. Oceny tej nie zmieniają zawarte w apelacji argumenty, mające charakter polemiki z poprawnie dokonaną przez Sąd I instancji oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego, trafną rekapitulacją stanu faktycznego i zasadnie przeprowadzoną jego subsumpcją. Jednocześnie wskazać należy, że przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wątpliwości nieusuwalnych. W zakresie znaczeniowym tego pojęcia nie mieszczą się wątpliwości, które należy rozwiązywać poprzez ocenę wiarygodności dowodów. Wątpliwości nieusuwalne dotyczą bowiem tego, czego ocena wiarygodności dowodów nie usunie (por. post.SN z dnia 5 marca 2020 r. II KK 14/20, LEX nr 3123176). W przedmiotowej sprawie dokonana zgodnie z określonymi przez art. 7 kpk ocena zebranych dowodów, o czym była już mowa nie prowadzi do zasadnego powstania jakichkolwiek wątpliwości co oznacza, że art. 5 § 2 kpk nie ma zastosowania a co za tym idzie nie mógł być i nie został naruszony. Nie jest zasadny również zarzut, sformułowany alternatywnie. Wskazać bowiem należy na współdziałanie przestępne oskarżonych w niesprawczej formie w odniesieniu do W. i P. C. (bo taką jest wszak pomocnictwo), towarzyszący ich zachowaniu zamiar dokuczenia pokrzywdzonemu, stosunkowo znaczne natężenie agresji i złej woli, przekładające się na znaczny stopień winy i zupełny brak czynników, choćby częściowo usprawiedliwiających zamiar przywłaszczenia samochodu, o jakim mowa. Wszak, skoro stanowi on składnik majątku dorobkowego I. i J. B. (1), to podlegać powinien albo umownemu, albo sądowemu podziałowi wraz z pozostałymi składnikami tegoż majątku. Nie sposób akceptować nawet w części działań, stanowiących w swej istocie formę niedozwolonej samopomocy. Wymierzone kary, środki probacyjne i kompensacyjne nie rażą w tej sytuacji surowością, co wyłącza możliwość ingerencji instancyjnej także i w tej materii.

Wniosek

1. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie I. B., P. C. i W. C.,

2. zasądzenie na rzecz adw. M. Z. kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonym z wyboru za II instancję według norm prawem przepisanych.

3. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie art. 37a kk i orzeczenie wobec oskarżonych grzywny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Podniesione w apelacji zarzuty nie okazały się zasadne a co za tym idzie również zawarte w niej, korelujące z zarzutami wnioski zasadne nie są.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji jest wolny od uchybień, opisanych w apelacji i nie zawiera on również uchybień, o jakich mowa w art. 439 kpk i art. 440 kpk..

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze stanowi przepis art. 636 § 1 k.p.k. Sąd nie stwierdził podstaw faktycznych, uzasadniających odstąpienie od obciążania oskarżonych tymi należnościami, jakie z racji wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia sprowadzają się do wymierzenia opłat.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana