Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Napiórkowska – Kasa

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2021 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko Syndykowi (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej w W.

o odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę, nagrodę jubileuszową, odprawę pieniężną, zadośćuczynienie w związku z mobbingiem

1.  umarza postępowanie w części dotyczącej roszczenia o nagrodę jubileuszową w kwocie 13.650,00 zł (trzynaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt złotych 00/100);

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od M. Z. na rzecz Syndyka (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej w W. kwotę 2.880,00 zł (dwa tysiące osiemset osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI P 481/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 grudnia 2018 roku (data nadania) M. Z. wniosła o zasądzenie od Syndyka (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej w W. kwot: 11.700 zł tytułem odprawy za okres 3 miesięcy, 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia za mobbing, 13.650 zł tytułem nagrody jubileuszowej za okres 40 lat pracy. Ponadto wniosła o uznanie, że rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 21 listopada 2018 roku jest nieuzasadnione.

Powódka podała, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione i nie zgadza się z przyczynami wypowiedzenia oraz że nigdy nie odmówiła wykonania czynności związanych z pracą, które zostały wyszczególnione w piśmie z dnia 09 listopada 2018 roku i 19 listopada 2018 roku.

Powódka ostatecznie sprecyzowała, że dochodzi odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę w kwocie 11.700 zł brutto.

(pozew – k. 1-4, pismo z daty 3 stycznia 2019 roku – k. 23)

W odpowiedzi na pozew pozwany Syndyk wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podał, że nagroda jubileuszowa dla powódki zostanie uwzględniona na uzupełniającej liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Odnośnie odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę wskazał, że powódka przyjęła zakres obowiązków związanych z prowadzeniem postępowań windykacyjnych w dni 04 października 2016 roku ponieważ wtedy doszło do przeniesienia powódki do Biura Ryzyka Kredytowego. W zakresie jej obowiązków nie było podane jakimi wierzytelnościami powódka ma się zajmować, a jakimi nie. Powódka przez okres ponad 2 lat od wręczenia jej nowego zakresu obowiązków, które wykonywała nie kwestionowała powierzonych sobie zadań, nie podnosiła też, że nie posiada wiedzy merytorycznej do zajmowania się określonymi kategoriami spraw.

(odpowiedź na pozew – k. 29-30)

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka łącznie pracowała u upadłego od 15 kwietnia 1992 roku. Ostatnio była zatrudniona w Banku Spółdzielczym na postawie umowy o pracę na czas nieokreślony określony od dnia 02 stycznia 2014 roku na stanowisku inspektora kasjera na pełen etat za wynagrodzeniem 3.500 zł. Od 01 lipca 2015 roku wynagrodzenie powódki ustalono na kwotę 3.900 zł.

Powódka od 15 lipca 2016 roku została przeniesiona ze stanowiska Starszego Skarbnika na stanowisko Specjalisty w Biurze Ryzyka Kredytowego. W dniu 4 października 2016 roku powódce przedstawiono zakres zadań i obowiązków na stanowisku Specjalisty w Biurze Ryzyka Kredytowego. Powódka w ramach swoich obowiązków jako pracownik miała za zadanie:

1)  Analizowanie akt spraw kredytowych przekazanych do ZRW;

2)  Monitorowanie sytuacji kredytowej dłużników,

3)  Wystawianie wyciągów z ksiąg Banku,

4)  Wystawianie pism związanych z dochodzeniem wierzytelności banku,

5)  Czynności związane z przygotowaniem pozwu do Sądu,

6)  Właściwe naliczanie należności z tytułu zobowiązań klientów wobec banku,

7)  Egzekwowanie należności oraz innych zobowiązań klientów wobec banku,

8)  Monitowanie procesu windykacyjnego zgodnie z uregulowaniami wewnętrznymi banku,

9)  Sporządzania dokumentów niezbędnych w procesie windykacji roszczeń,

10)  Bieżące uzupełniane tabeli zobowiązań klientów wobec banku,

11)  Przygotowanie i wysyłanie wezwań do zapłaty,

12)  Korespondencja z komornikami,

13)  Kontakty z klientami zalegającymi z płatnościami,

14)  Monitorowanie procesu windykacyjnego zgodnie z uregulowaniami wewnętrznymi banku,

15)  Sporządzanie okresowych sprawozdań z efektywności przeprowadzonych działań windykacyjnych.

Zakres obowiązków powódka przyjęła do wykonania z dniem 04 października 2016 roku. Nie składała zastrzeżeń pisemnie lub ustnie do punktów dotyczących jej obowiązków, nie wnosiła o wyłączenie poszczególnych kategorii spraw od prowadzenia przez nią w ramach pracy w Biurze Ryzyka Kredytowego z powodu braku wiedzy lub doświadczenia.

(umowa o pracę, aneks – k. 5-8, zaświadczenie – k. 34, aneks nr (...) – cz. B a.o. powódki; zakres obowiązków powódki z dnia 4 października 2016 roku – cz. B. a.o. powódki; świadectwa pracy – cz. C. a.o. powódki; wyrok z dnia 3 lipca 2017 roku wydany w sprawie o sygn. akt VI 544/15 – cz. B. a.o. powódki)

W dniu 7 listopada 2018 roku w ramach Biura Ryzyka Kredytowego w Banku doszło do podziału obsługiwanych spraw związanych z windykacją należności. Sprawy które podlegały ponownemu przydziałowi obejmowały m.in. sprawy spółek prawa handlowego oraz duże należności. Konieczność nowego podziału wynikała z zakończenia stosunków pracy z kilkunastoma osobami z Biura Ryzyka Kredytowego.

Dyrektor Biura L. C. (1) polecił kierownikowi aby rozdzielił sprawy według swojego uznania. Powódce zostało przydzielone 11 postępowań, w tym sprawy (...). (...) Sp. z o.o., (...) M. H., (...) Sp. z o.o. (...) Sp. z o.o. oraz A. A. B..

(zeznania świadka L. C. (1) – k. 64-65 i k. 159-160)

Pismem z dnia 09 listopada 2018 roku powódka zwróciła się do swojego przełożonego L. C. (1) w związku z przydzielonymi jej z dniem 07 listopada 2018 roku umowami kredytowymi - 11 sztuk do windykacji opiewającym u na duże kwoty informując, że nie jest w stanie prowadzić windykacji z powodu braku wiedzy prawnej i braku przeszkolenia na temat windykacji spółek prawa handlowego i gospodarczego, wskazując, że może to spowodować złe prowadzenie windykacji. Podała, że ostatnio pracowała w zespole (...) i nie miała do czynienia z windykacjami i kredytami. Poprosiła o odebranie jej spraw spółek: (...). (...) Sp. z o.o., (...) M. H., (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. i A. A. B.. Z podobnym pismem o odebranie tych spraw zwróciła się 19 listopada 2018 roku bezpośrednio do Syndyka Banku.

Przełożony powódki poinformował ją tego samego dnia mailowo, że sprawy, o których wnosi o odebranie wymagają tylko monitowania, zapoznania ze sprawą, a w przypadku wątpliwości oraz konieczności pomocy - zwrócenia się do kierownika, który wskaże osobę do pomocy.

Powódka poinformowała przełożonego, że odmawia przyjęcia spraw, ponieważ aby je monitorować musiałaby zapoznać się z aktami sprawy, czego nie jest w stanie zrobić z powodu braku wiedzy prawniczej. Nie jest w stanie tego wykonać bez wsparcia prawnego.

Przełożony powódki poinformował ją mailowo oraz ustnie, że jeśli nie posiada wiedzy prawniczej z zakresu prowadzenia postępowań windykacyjnych spółek prawa handlowego lub dużych należności to w Banku i biurze syndyka funkcjonują prawnicy, którzy mogą udzielić jej pomocy. Powódka dysponowała również szablonami pism, które wykorzystywała od października 2016 roku. Po sporządzeniu pisma, wezwania do zapłaty, pozwu lub ze sprawą problematyczną mogła zwrócić się do kierownika, a ten następnie pokierowałby ją do odpowiedniej osoby, w tym radcy prawnego.

(pisma – k. 10-11v, wiadomości mail – k. 13-15; zeznania świadka L. C. (1) –k. 64-65 i k. 159-160)

Obowiązkiem powódki po otrzymaniu spraw po podziale, w tym spółek prawa handlowego było zapoznanie się z aktami oraz monitorowanie dochodzonych należności. Powódka w przypadku braku wiedzy miała możliwość wzięcia udziału w cyklicznych szkoleniach organizowanych przez prawników zatrudnionych przez syndyka.

(zeznania świadka L. C. (1) – k. 159-160)

Powódka przed powierzeniem jej do windykacji spraw w listopadzie 2018 roku nie zgłaszała do przełożonych lub syndyka jakichkolwiek zastrzeżeń odnośnie braku wiedzy na temat prowadzenia postępowań dotyczących poszczególnych kategorii spraw.

( zeznania świadka L. C. (1) –k. 64-65 i k. 159-160)

Pismem z dnia 21 listopada 2018 roku (odebranym przez powódkę 28 listopada 2018 roku) Bank Spółdzielczy złożył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który upływał w dniu 28 lutego 2018 roku. Jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę wskazano odmowę na piśmie powódki datowanym na dzień 19 listopada 2018 roku wykonywania poleceń pracodawcy ze względu na wskazany przez powódkę brak kompetencji do wykonywania powierzonych pracownikowi obowiązków oraz związane z tym odmowy przyjęcia do windykacji 6 oznaczonych indywidualnie spraw. Odmowa ta wiązała się z odmową wykonania co najmniej następujących czynności:

1)  Analizowanie akt spraw kredytowych przekazanych do ZRW;

2)  Monitorowanie sytuacji kredytowej dłużników,

3)  Wystawianie wyciągów z ksiąg Banku,

4)  Wystawianie pism związanych z dochodzeniem wierzytelności banku,

5)  Czynności związane z przygotowaniem pozwu do Sądu,

6)  Właściwe naliczanie należności z tytułu zobowiązań klientów wobec banku,

7)  Egzekwowanie należności oraz innych zobowiązań klientów wobec banku,

8)  Monitowanie procesu windykacyjnego zgodnie z uregulowaniami wewnętrznymi banku,

9)  Sporządzania dokumentów niezbędnych w procesie windykacji roszczeń,

10)  Bieżące uzupełniane tabeli zobowiązań klientów wobec banku,

11)  Przygotowanie i wysyłanie wezwań do zapłaty,

12)  Korespondencja z komornikami,

13)  Kontakty z klientami zalegającymi z płatnościami,

14)  Monitorowanie procesu windykacyjnego zgodnie z uregulowaniami wewnętrznymi banku,

15)  Sporządzanie okresowych sprawozdań z efektywności przeprowadzonych działań windykacyjnych,

- które znajdowały się w szczegółowym wykazie Zakresu Zadań i Obowiązków Pracownika Zatrudnionego na stanowisku Specjalisty w Biurze Ryzyka Kredytowanego (część III, pkt 2 – 15), który powódka zaakceptowała i przyjęła do stosowania w dniu 07 października 2016 roku. Powódka została pouczona o 21 dniowym terminie na odwołanie się od wypowiedzenia do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie.

(wypowiedzenie – k. 9-9v)

Pismem z dnia 28 września 2018 roku powódka zwróciła się do pozwanego syndyka z prośbą o naliczenie i wypłacanie jej nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, (które upłynęło w sierpniu 2018 roku). Podała, że w Banku pracuje nieprzerwanie od 15 kwietnia 1992 roku.

W dniu 08 października 2018 roku pełnomocnik Syndyka udzielił powódce odpowiedzi, że przysługujące pracownikom Banku nagrody jubileuszowe są sukcesywnie wpisywane na listę wierzytelności w trybie art. 237 Prawa upadłościowego i naprawczego. Ewentualna wypłata zostanie dokonana w ramach planu podziału.

(pismo – k. 17, odpowiedź – k. 18)

Z żadnym z pracowników oprócz powódki pozwany Bank nie zakończył stosunku pracy przez wypowiedzenie umowy o pracę dokonane przez pracodawcę.

Na dzień rozwiązania z powódką umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia Bank Spółdzielczy zatrudniał 74 pracowników.

Nie został zatrudniony żaden pracownik na miejsce powódki bezpośrednio po zakończeniu jej stosunku pracy. Jej stanowisko pracy jako specjalisty nie zostało zlikwidowane w strukturach Banku. Pozwana zawarła w dniu 27 listopada 2019 roku umowę o pracę na czas nieokreślony z jednym nowym pracownikiem na stanowisku specjalisty w Biurze Ryzyka Kredytowego z takim samym zakresem obowiązków co powódki.

(zestawienia – k. 125-126; umowa o pracę – k. 127, zakres obowiązków – k. 129-129v)

Postanowieniem z dnia 30.12.2015 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie o sygn. akt X GU 1449/15 ogłosił upadłość (...) Banku (...) w W. z możliwością zawarcia układu. Postanowieniem z dnia 22.02. 2016 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych w sprawie o sygn. akt X GUp 656/15 zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) Banku (...) na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego. Sprawa obecnie toczy się w XIX Wydziale pod sygn. akt XIX GUp 64/19.

Wierzytelność powódki z tytułu nagrody jubileuszowej w kwocie 13.650 zł została umieszczona na uzupełniającej liście wierzytelności z urzędu. Czwarta uzupełniająca lista wierzytelności została zatwierdzona postanowieniem z dnia 15 czerwca 2020 roku wydanym przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie XIX Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych w sprawie XIX GUp 64/19 Ap 5.

(uzupełniająca lista wierzytelności – k. 83; postanowienie – k. 122-124)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, aktach osobowych powódki oraz zeznań świadka L. C. (1), i powódki. Autentyczność dokumentów nie była kwestionowana przez żądaną ze stron procesu. Odnośnie zeznań świadka L. C. (1) to Sąd dał im, wiarę w całości jako spójnym i logicznym z materiałem dowodowym w postaci dowodów z dokumentów oraz częściowo z zeznaniami samej powódki M. Z..

Odnośnie dokumentacji medycznej powódki, czyli informacji od lekarza (k. 53) oraz dalszych zwolnień lekarskich to Sąd nie oparł się na niej ponieważ wynika z niej, że powódka odbyła poradę lekarską. Z dokumentacji nie wynika, jaki był przebieg wizyty lekarskiej, a przede wszystkim kiedy powstały nawracające zaburzenia depresyjne, czy miały związek z pracą powódki i wypowiedzeniem umowy o pracę. Powódka ponadto w toku swoich zeznań nie podnosiła żadnych szczegółowych kwestii zwięzłych z leczeniem psychiatrycznym, tj. nie wskazywała kiedy się leczyła, kiedy rozpoczęła leczenie.

Odnośnie zeznań powódki M. Z. Sąd dał jej wiarę zakresie okoliczności przekazania spraw w listopada 2018 roku. Nie zostało natomiast przez powódkę udowodnione to, co zeznawała w zakresie, że przy przyjęciu do Biura Ryzyka Kredytowego miała obiecane, że będzie zajmowała się drobnymi sprawami, kredytami konsumpcyjnymi. W aktach osobowych powódki, a także zeznaniach świadka L. C. (1) te okoliczności nie znajdują potwierdzenia. Powódka nie przedłożyła na tę okoliczność żadnych dokumentów. Nie jest wiarygodne to, że powódka nie musiała wykonywać powierzonych jej zadań związanych z 6 sprawami, których wnosiła o odebranie z powodu nieujęcia tych kategorii spraw w zakresie obowiązków. Z podpisanego przez powódkę zakresu obowiązków nie wynika, że miała zajmować się sprawami np. osób fizycznych, kredytów konsumpcyjnych czy spraw na niewielkie kwoty. Taki zapis nie znajduje się w podpisanym przez nią zakresie obowiązków. Nie jest również wiarygodne, że nie mogła wykonywać spraw, o których odebranie wniosła z powodu braku szkoleń czy wiedzy. Z ustaleń Sądu wynika, że w Banku organizowane były przez pracowników syndyka szkolenia, które związane były z tematem windykacji. Ponadto powódka mogła zwrócić się do przełożonych z prośbą o pomoc, co zostało potwierdzone w korespondencji mailowej. Brak wiedzy nie został ponadto wykazany, ponieważ powódka przez ponad 2 lata pracowała, jako specjalista w Biurze Ryzyka Kredytowego i tam wykonywała obowiązki. Na okoliczność, że zajmowała się tylko sprawami na niewielkie kwoty, czy osób fizycznych nie przedłożyła żadnych dokumentów, nie powołała żadnych świadków. Wobec czego jest to dla Sądu niewiarygodne.

Odnośnie okoliczności pojmowanych przez powódkę jako mobbing Sąd nie dał jej wiary w zakresie w jakim wskazywała, że L. C. (1) jako jej przełożony dopuszczał się zachowań polegających na krzyczeniu, zmuszaniu do wykonywania obowiązków poza zakresem czynności powódki. Nie jest wiarygodne, że dyrektor nie posiadał wiedzy na temat spraw którymi się zajmował i był zdenerwowany jak musiał komuś pomagać. W tym zakresie powódka prócz swoich zeznań nie przedłożyła żadnych innych dowodów na te okoliczności. Zachowaniem noszącym znamiona krzyku, nacisku, znęcania się psychicznego zaprzeczył L. C. (1), który dokładnie opisał jak wyglądała praca w Biurze Ryzyka Kredytowego. Zeznania powódki są dodatkowo niewiarygodne, ponieważ ogólnie stwierdziła, że jej przełożony krzyczał na nią, wymuszał pracę nawet, jeśli była niezgodna z prawem. Nie podała ona konkretnie, w jakich dniach miało dojść do takich zdarzeń. Nie opisała konkretnie okoliczności tych zdarzeń, które miały mieć miejsce, nie przedstawiła ich pełnego kontekstu. Wobec czego Sąd nie miał podstaw aby dać im wiarę ponieważ są one sprzeczne z zeznaniami świadka L. C. (1), którego powódka oskarżyła o stosowanie mobbingu, a także były one ogólne, podczas gdy zeznania tego świadka charakteryzowały się wyższą szczegółowością.

Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania Sądu w tej sprawie były cztery roszczenia: 1) o nagrodę jubileuszową w kwocie 13.650 zł, 2) o odszkodowanie w kwocie 11.700 zł (3 x 3900 zł), 3) o zadośćuczynienie z tytułu moobingu w kwocie 4.000 zł. oraz 4) o odprawę pieniężną w kwocie 11.700 zł.

W zakresie roszczenie o nagrodę jubileuszowa za 40 lat pracy postępowanie podlegało umorzeniu z następujących przyczyn. Przyczyna umorzenia postępowania określona w art. 355 § 1 k.p.c. jest zbędność postępowania co stanowi ogólny przejaw uznania przez ustawodawcę, że nie jest dopuszczalne kontynuowanie postępowania w sytuacji, w której jego cel został osiągnięty w inny sposób. W rezultacie wydanie wyroku stało się zbędne. Uzyskanie przez powoda po wszczęciu postępowania tytułu egzekucyjnego w postaci wyciągu z zatwierdzonej przez sędziego komisarza listy wierzytelności skutkuje umorzeniem postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2019 r. III CZP 55/18). Wierzytelność w kwocie 13.650 zł, której powódka dochodzi, jako nagrody jubileuszowej została przez Syndyka Banku z urzędu umieszczona na czwartej liście wierzytelności która została zatwierdzona postanowieniem Sądu z dnia 15 czerwca 2020 roku. W tej sytuacji powódka dysponuje już tytułem wykonawczym, którym może dochodzić nagrody jubileuszowej w kwocie 13.650 zł, o którą wnosiła w niniejszym postępowaniu. Wydanie wyroku stało się niedopuszczalne w tej sprawie w części dotyczącej nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy ponieważ, wydanie wyroku w tej sprawie i jego uprawomocnienie się spowodowałoby, że powódka dysponowałaby dwoma tytułami wykonawczymi dotyczącymi tego samego roszczenia. Tym samym postępowanie podlega umorzeniu w części dotyczącej nagrody jubileuszowej na podstawie art. 355 k.p.c. gdzie zbędne było wyrokowanie, o czym orzeczono jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Roszczenie o odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę w kwocie 11.700 zł podlegało oddaleniu z następujących przyczyn.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Z utrwalonego już orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być dokonane z konkretnie wskazanej przyczyny - zgodnie z art. 30 § 4 k.p. i musi być ono uzasadnione. Wskazanie przyczyny oznacza przedstawienie konkretnego i prawdziwego zdarzenia lub zachowania (zdarzeń lub zachowań), które w okolicznościach poprzedzających wypowiedzenie lub mu towarzyszących uzasadnia - zdaniem pracodawcy - wypowiedzenie stosunku pracy. Opis przyczyny musi umożliwiać jej konkretyzację w miejscu i czasie, jako że ma umożliwić pracownikowi obronę przed zarzutami, a sądowi pracy - sprawdzenie zgodności czynności wypowiedzenia z prawem. Przyczyna wskazana w oświadczeniu pracodawcy musi być prawdziwa i konkretna - to znaczy wynikać z konkretnie przedstawionych zarzutów, tak aby była dla pracownika jasna i zrozumiała. Należy podkreślić, że to pracownik, jako adresat oświadczenia pracodawcy, musi rozumieć z jakiego powodu pracodawca rozwiązuje z nim umowę o pracę i móc ocenić czy z jego perspektywy podane zarzuty są prawdziwe i uzasadniające decyzję pracodawcy. Ponadto gdy pracownik zakwestionuje zasadność wypowiedzenia umowy o pracę, postępowanie przed sądem pracy toczy się w granicach zakreślonych przyczyną podaną w wypowiedzeniu. Dalsza konkretyzacja i uzupełnianie przyczyny wypowiedzenia mogą służyć pełniejszemu uzasadnieniu wypowiedzenia, nie mogą jednak usunąć wadliwości (niekonkretności) określenia jego przyczyny w oświadczeniu. Co więcej, skonkretyzowana przyczyna wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę powinna być mu znana najpóźniej z chwilą otrzymania pisma wypowiadającego umowę.

Pracodawca może wskazać kilka przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę, w tym przyczyny dotyczące pracownika i inne niedotyczące pracownika, a wypowiedzenie jest uzasadnione, gdy choćby jedna ze wskazanych przyczyn jest usprawiedliwiona. Możliwa jest sytuacja, w której żadna z podanych przyczyn nie uzasadnia wypowiedzenia, lecz łącznie czynią wypowiedzenie zasadnym (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 2005 r, OSNP nr 17-18 z 2006 poz. 265 oraz w wyroku z dnia 8 stycznia 2007 r M.P.Pr. nr 5 z 2007 poz. 251). Nie może być jednak sytuacji, że pracodawca powołuje wiele przyczyn wypowiedzenia tylko po to aby w ramach ewentualnego postępowania sądowego mógł liczyć na to, iż któraś z nich okaże się rzeczywista i uzasadniona.

W niniejszej sprawie powódka nie zarzucała oświadczeniu pracodawcy, że przyczyny wskazane w wypowiedzeniu są niekonkretne lub ogólne. Jednakże Sąd niezależnie od tego stwierdził, że przyczyny wskazane w wypowiedzeniu datowanym na 21 listopada 2018 roku były dostatecznie skonkretyzowane, aby powódka miała możliwość zapoznania się na etapie przedsądowym. W oświadczeniu pracodawcy wskazał, że przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest odmowa wykonania poleceń wymienionych jako wycinek z zakresu obowiązków powódki w zakresie 6 indywidulanie oznaczonych spraw powierzonych powódce. Oznacza to, że powódka miała możliwość konkretyzacji przyczyny i utożsamienia jej z konkretnymi zdarzeniami ponieważ sama po przydzielaniu jej m.in. tych 6 spraw wnosiła o zwolnienie z obowiązku prowadzenia ich, czyli m.in. monitorowania sytuacji kredytowej, zaznajamiania się z aktami, sporządzania pism. Tym samym nawet jeśli nie zostały wymienione konkretne sprawy (poprzez enumeratywne wskazanie podmiotów) to powódka wiedziała jaka jest przyczyna wypowiedzenia ponieważ sama wnosiła o odebranie spraw, a w konsekwencji odmówiła wykonania polecenia pracodawcy aby się nimi zajmować.

Należy przejść do rozważania czy wypowiedzenie jest uzasadnione, tj. czy przyczyny wskazane w nim potwierdziły się i mogły stanowić podstawę do złożenia wypowiedzenia. Wypowiedzenie jest zwykłym trybem rozwiązania umowy o pracę, który nie wymaga takiej doniosłości przyczyn jak w przypadku rozwiązania umowy pracę bez wypowiedzenia. W toku postępowania Sąd ustalił, ze powódka odwiodła wykonania polecenia obowiązków związanych z windykacją 6 oznaczonych indywidulanie spraw i m.in. nie wykonała analizy tych akt, monitorowania sytuacji kredytowej dłużników, monitorowania procesu windykacyjnego – (...), (...) Sp. z o.o., (...) M. H., (...) Sp. z o.o., Modny Kubek, A. A. B.. Te kredyty do prowadzenia procesu windykacyjnego zostały jej przydzielone w związku z podzieleniem obowiązków pracowników, którzy się nimi zajmowali. Powódka była najdłużej zatrudnionym pracownikiem Biura Ryzyka Kredytowego, w jej zakresie obowiązków nie było wyszczególnione, że ma zajmować się tylko kredytami do danej kwoty pieniężnej lub osobami fizycznymi. Oznacza to, że ze względu na doświadczenie, które posiadała, oraz brak wyłączenia zajmowania się kredytami na duże należności lub spółek prawa handlowego nie miała prawa odmówić zajmowania się dużymi kredytami dotyczącymi tych spraw. Powódka nie wykazała, że wcześniej się nimi nie zajmowała oraz że od objęcia obowiązków w BRK od 04 października 2016 roku jako specjalista, kiedykolwiek informowała, że nie będzie wykonywała windykacji nad podmiotami – spółkami prawa handlowego. Powódka przed powierzeniem jej do prowadzenia tych spraw z czym wiązało się prowadzenie czynności oznaczonych numerami od 2 do 15 w wypowiedzeniu nie informowała pracodawcy, że nie posiada wiedzy jak takie postępowania prowadzić.

Pracodawca miał prawo oczekiwać od najdłużej zatrudnionego specjalisty w Biurze Ryzyka Kredytowego na dany moment, aby jemu polecić zajęcie się sprawami spółek prawa handlowego i postępowaniami na duże należności. Powódka nie miała podstaw do odmowy wykonania polecenia, ponieważ wykonywanie go mieściło się w jej kompetencjach, które były określone jej zakresem obowiązków, w którym nie było wyłączeni tych kategorii spraw. Ponadto jak wynika z ustaleń Sądu w pozwanym banku byli zatrudnieni prawnicy, którzy mogli służyć powódce pomocą, podobnie jak jej przełożony L. C. (1). Ponadto powódka miała możliwość konsultowania z nimi kroków podejmowanych w problematycznych dla niej sprawach. Wbrew temu co próbowała przedstawić nie została ona pozostawiona bez pomocy osób trzecich, nawet jeśli te sprawy były dla niej problematyczne. Nie było obiektywnie uzasadnione aby powódka mogła odmówić wykonania polecania służbowego pracodawcy związanego z prowadzeniem 6 spraw z powodu możliwych ujemnych następstw w wyniku ich prowadzenia przez powódkę i możliwości popełnienia błędów. Powódka na dzień 07 listopada 2018 roku, czyli kiedy otrzymała przedmiotowe sprawy posiadała możliwości do ich prowadzenia zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą, ewentualnie z pomocą osób trzecich w tym L. C. (1).

Udowodnione zostało, że powódka odmówiła zajęcia się całokształtem postępowań spółek (...), (...) Sp. z o.o., (...) M. H., (...) Sp. z o.o., Modny Kubek, A. A. B.. Oznacza to tym samym, że nie wykonała ona czynności określonych w wypowiedzeniu, a w szczególności czynności, o której mowa w pkt 2 i 3 – analizowania akt spraw kredytowych przekazanych do ZRW i monitorowania sytuacji kredytowej dłużników. Tym samym przyczyny wskazane w wypowiedzeniu były uzasadnione, ponieważ potwierdziło się zdarzenie związane z odmową wykonania polecenia przez powódkę. Przyczyny wskazane w wypowiedzeniu mogły stanowić podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę.

Wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 21 listopada 2018 roku jest zgodne z prawem i uzasadnione co skutkuje oddaleniem powództwa o odszkodowanie.

Kolejnym roszczeniem powódki było roszczenie o zadośćuczynienie w kwocie 4.000 zł

za roztrój zdrowia wywołany mobbigniem.

Zgodnie z treścią przepisu art. 94 ³ § 1 k.p., pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników (§ 2). Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (§ 3). Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów (§ 4).

Z legalnej definicji mobbingu, zawartej w cytowanym art. 94 ³ § 2 k.p., wynika konieczność wykazania nie tylko bezprawności działania, ale także jego celu - poniżenie, ośmieszenie, izolowanie pracownika - i ewentualnych skutków działań pracodawcy - rozstrój zdrowia (por. K. Jaśkowski, E. Maniewska, Komentarz do Kodeksu pracy, Lex 2011). Wszystkie przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie, zatem działania pracodawcy muszą być jednocześnie uporczywe i długotrwałe oraz polegać na nękaniu lub zastraszaniu pracownika (vide wyrok Sądu Najwyższego z 5 października 2007 r., II PK 31/07, OSN 2008/21-22/312). Badanie i ocena subiektywnych odczuć osoby mobbingowanej nie może stanowić podstawy do ustalania odpowiedzialności mobbingowej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., III PK 2/09, LEX nr 510981). Jeśli pracownik postrzega określone zachowania jako mobbing, to zaakceptowanie jego stanowiska uzależnione jest od obiektywnej oceny tych przejawów zachowania w kontekście ujawnionych okoliczności faktycznych. Ocena, czy nastąpiło nękanie i zastraszanie pracownika oraz, czy działania te miały na celu i mogły lub doprowadziły do zaniżonej oceny jego przydatności zawodowej, do jego poniżenia, ośmieszenia, izolacji, bądź wyeliminowania z zespołu współpracowników, opierać się musi na obiektywnych kryteriach (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 2008 r., II PK 88/08, LEX nr 490339). Dla uznania określonego zachowania za mobbing wymagane jest stwierdzenie, iż pracownik był obiektem oddziaływania, które według obiektywnej miary może być ocenione za wywołujące jeden ze skutków określonych w art. 94 ³ § 2 k.p. Przy ocenie tej przesłanki niezbędne jest stworzenie obiektywnego wzorca ofiary rozsądnej, co z zakresu mobbingu pozwoli wyeliminować przypadki wynikające z nadmiernej wrażliwości pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 22 września 2005 r., III APa 60/05, LEX nr 215691). Warto w tym miejscu dodać, że ciężar dowodu w zakresie faktów świadczących o mobbingu spoczywa na pracowniku (tak też E. Maniewska, Komentarz aktualizowany do art. 94 ³ Kodeksu pracy, LEX,el.,2013). Cechą mobbingu jest ciągłość oddziaływania na pracownika (działanie uporczywe i długotrwałe). Zachowania takie nie mogą być tym samym zrachowaniami jednorazowymi, incydentalnymi z perspektywy określonego czasu branego pod uwagę przy ocenie.

W niniejszej sprawie powódka, na której spoczywał ciężar dowodu, nie zdołała wykazać, że jakkolwiek działanie jej przełożonego mogło nosić znamiona mobbingu. Powódka w argumentacji którą podnosiła w zakresie mobbingu wskazała że była poddawana nieustannej presji, zastraszaniu przez przełożonego L. C. (2). Nie zdołała wykazać jednak podnoszonych przez siebie kwestii, a jej zeznania okazały się niewiarygodne o czym była mowa wyżej. Powódka podnosiła, że jej współpracownicy sami zwalniali się z pracy w Biurze Ryzyka Kredytowego z powodu panującej atmosfery pracy. Nie przedłożyła na tę okoliczność żadnych dowodów, nie wnioskowała o przesłuchanie świadków. Odnośnie zachowań, które jej zdaniem nosiły znamiona mobbingu podnosiła, że L. C. (2) miał krzyczeć, wywierać na nią presję, czy też zastraszać. Jednakże powódka nie podała konkretnie, kiedy takie sytuacje miały mieć miejsce i jakie konkretnie kwestie miał wypowiadać jej przełożony. Ograniczyła się tylko od ogólnego powołania się na okoliczności jej zdaniem prawdziwe, które się nie potwierdziły. Ogólnie powoływała się na to, że dyrektor czasami „wpadał” do pokoju i miał wykrzykiwać pewne kwestie. Nie zostały wykazane jakiekolwiek zdarzenia, które związane byłby z krzykiem na powódkę, jej poniżaniem w tym w obecności innych pracowników. Określone i użyte przez powódkę w zeznaniach na rozprawie słowo - czasami nie może być utożsamiane z długotrwałym przymiotem nękania lub zastraszania pracownika. Tylko długotrwałość zachowań implikuje istnienie mobbignu.

Ponadto powódka wskazała, jej stan psychiczny był związany z wręczeniem jej wypowiedzenia (k. 112v). Dodatkowo podkreśla to, że nie doznała ona żadnych działań mających na celu jej poniżenie, ośmieszenie lub wyeliminowanie spośród grona pracowników przez jej przełożonego w toku wykonywania przez nią pracy. Tym samym zeznania powódki są wewnętrznie sprzeczne odnośnie mobbignu – najpierw podnosi, że uszczerbku na zdrowiu miała doznać z powodu działań przełożonego, podczas gdy w końcówce zeznań na rozprawie wskazuje, że miało to miejsce po otrzymaniu wypowiedzenia i to właśnie spowodowało uszczerbek w psychice. Dodatkowo z zeznań świadka L. C. (2) jako przełożonego powódki wynika, że w Biurze Ryzyka Kredytowego powódka pracowała od 2016 roku i nie składała żadnych zastrzeżeń co do jego zachowania, jak innych pracowników. Powódka nie zaoferowała w tym zakresie żadnego przeciwdowodu. Rozstrój zdrowia powódki którego ewentualnie doznała nie był związany z dzianiami pracodawcy lub jego podwładnych ponieważ, takich działań w toku postępowania dowodowego nie wykazano.

Reasumując Sąd uznał, że nie doszło do stosowania wobec powódki żadnych działań noszących znamiona mobbingu. Zbędnym tym samym było prowadzenie dalszego postępowania dowodowego w tym zakresie, również odnośnie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z urzędu na okoliczność oceny uszczerbku na zdrowiu powódki i związku z działaniami pracowników pozwanego banku. Wobec czego roszczenie o zadośćuczynienie podlegało oddaleniu.

Roszczenie o odprawę pienieżną w kwocie 11.700 zł jest niezasadne z następujących przyczyn. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Zgodnie z art. 10 ust. i 2 tej ustawy - przepisy art. 5 ust. 3-6 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1. W przypadku określonym w ust. 1 pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu.

W tej sprawie niewątpliwie pozwany pracodawca zatrudniał na dzień wypowiedzenia powyżej 20 osób (k. 125) – 74 osoby. Nie zostało przez powódkę wykazane, aby jej wypowiedzenie umowy o pracę było podyktowane redukcją etatów lub likwidacją stanowisk pracy przy ograniczaniu działalności pozwanego Banku w związku z upadłością. Przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę było wyłączne zarzucenie powódce określonych czynności związanych z odmową wykonania polecenia wydanego przez pracodawcę odnośnie obsługi spraw określonych kategorii. Przyczyny wskazane w oświadczeniu o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę potwierdziły się. Stanowisko powódki nie zostało zlikwidowane, a na jej miejsce, chociaż po dłuższym czasie został zatrudniony inny pracownik na czas nieokreślony z tym samym zakresem obowiązków co powódka (k.127-129v). Ponadto z żadnym pracownikiem oprócz powódki nie rozwiązano umowy z inicjatywy pracodawcy (k. 126). Przeciwnie – kilku pracowników złożyło wypowiedzenia albo zawarli porozumienia w przedmiocie zakończenia stosunku pracy.

Reasumując nie została spełniona przesłanka ustania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących powódki jako pracownika, jako przyczyny stanowiącej wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy ani nie zaistniały zwolnienia grupowe. Wobec czego roszczenie o odprawę nie podlega uwzględnieniu, gdyż wyłączną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę były te wskazane w oświadczeniu pracodawcy w piśmie z dnia 21 listopada 2021 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. uznając, że strona pozwana wygrała w całości – w zakresie roszczeń majątkowych w kwocie 29.350 zł oraz roszczenie o odszkodowane za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę. Stawkę kosztów Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłaty za czynności radców prawnych – 180 zł za roszczenie o odszkodowanie oraz § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia - 2.700 zł za roszczenia majątkowe (3.600 zł x 75%). Odnośnie kosztów zastępstwa procesowego w zakresie postępowania umorzonego w części, o czym orzeczono jak w punkcie 1 sentencji wyroku Sąd zważył, że pozwana wygrała również ponieważ umorzenie postępowania w tym zakresie nie było konsekwencją zaspokojenia roszczenia powódki w tym postepowaniu, a ponadto już na etapie przedsądowym powódka miała wiedzę na podstawie pisma od Syndyka, że jej wierzytelność zostanie ujęta na liście wierzytelności. Tak też się stało, wierzytelność z tytułu nagrody jubileuszowej została ujęta na czwartej liście uzupełniającej z urzędu, więc roszczenie powódki już w momencie wniesienia pozwu podlegało z urzędu uwzględnieniu w toku postępowania upadłościowego.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)