Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2024 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Karolina Chudzinska

Protokolant: st. sek. sąd. Małgorzata Myślińska

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2024 roku w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z odwołania A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. B. w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 7 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 9 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 12 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 13 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 21 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 21 sierpnia 2019 roku, numer: (...)

z dnia 2 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 3 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 5 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 6 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 9 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 9 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 10 września 2019 roku, numer: (...)

z dnia 10 września 2019 roku, numer: (...)

w sprawie A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. B. w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

przy udziale J. K., K. K., M. K. (1),
M. K. (2), D. R., D. P., M. F., B. B. (1), M. R., K. B., B. B. (2)

o podstawę wymiaru składek

1)  oddala odwołania;

2)  zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę
15 480 złotych (piętnaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

3)  zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę
2.610 złotych (dwa tysiące sześćset dziesięć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Karolina Chudzinska

Sygn. akt VI U 3461/19

UZASADNIENIE

Kolejnymi decyzjami z dnia 7 sierpnia 2019 r., 9 sierpnia 2019 r.,
12 sierpnia 2019 r., 13 sierpnia 2019 r., 21 sierpnia 2019 r., 2 września 2019 r., 3 września 2019 r., 5 września 2019 r., 6 września 2019 r., 9 września 2019 r. oraz z dnia 10 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wykonywania pracy u płatnika składek
A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) dla ubezpieczonych: J. K. (12/2017 – 5/2018, 7/2018 – 10/2018), K. K. (11/2016 – 2/2017, 4/2017 – 6/2017, 8/2017 – 11/2017, 2/2018 – 5/2018, 7/2018 – 10/2018), M. K. (3) (12/2016),
M. K. (1) (1/2018 – 2/2018), M. K. (2) (11/2016 – 12/2016), I. K. (11/2016 – 12/2016, 2/2017 – 4/2017, 6/2017 – 8/2017), D. P. (7/2017 – 8/2017), D. R. (11/2016 – 1/2017), A. R. (10/2016), M. R. (8/2018 – 10/2018), B. B. (1) (4/2018 – 5/2018), K. B. (9/2017 – 10/2017), M. F. (2/2017 – 5/2018) i B. B. (2) (10/2018).

W uzasadnieniu każdej z ww. decyzji organ rentowy wskazał, że kontrola przeprowadzona u płatnika składek wykazała, że ww. ubezpieczeni w ramach umów zawartych z A. B. wykonywali prace przy prowadzeniu gospodarstwa domowego i świadczyli usługi opieki nad osobami starszymi lub chorymi, jak również usługi marketingowo – rekrutacyjne. Prace te wiązały się z koniecznością wyjazdu za granicę. Ubezpieczeni za wykonane prace otrzymywali tzw. „dodatkowe świadczenia pieniężne” uzależnione m.in. od stopnia ciężkości pracy, stanu zdrowia podopiecznych czy znajomości języka niemieckiego. Miejscem pracy było każdorazowe miejsce świadczenia usługi opieki. Od części wynagrodzenia, tj. od wypłaconych ubezpieczonym tzw. „dodatkowych świadczeń pieniężnych”, które zgodnie z ustaleniami kontroli stanowią przychód ubezpieczonych, płatnik składek nie zadeklarował składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne.
W ocenie organu rentowego płatnik składek bezpodstawnie zaniżył podstawy wymiaru składek na ww. ubezpieczenia, w związku z czym konieczne stało się wydanie decyzji w stosunku do każdego z ubezpieczonych w celu ustalenia prawidłowej podstawy wymiaru składek za okresy wykonywania umów.

Odwołania od ww. decyzji złożył płatnik składek – A. B. prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...), zaskarżając ww. decyzje w całości. Odwołująca sformułowała szereg zarzutów wskazując, że zaskarżone decyzje nie zostały wydane przez organ administracji publicznej, lecz przez starszego specjalistę, który to nie jest organem administracyjnym. To – w jej ocenie – dyskwalifikuje możliwość uznania tych decyzji za decyzje w sensie prawnym i sprawia, że konieczne jest zwrócenie akt organowi rentowemu w trybie art. 467 § 4 k.p.c. Odwołująca wskazała, że z treści ww. decyzji nie wynika w sposób jednoznaczny, w jaki sposób organ rentowy ustalił wysokość podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, ani też na jakie konkretnie ubezpieczenia organ rentowy dokonał przypisu składek należnych od pracownika i od pracodawcy, co uniemożliwia zweryfikowanie prawidłowości naliczenia tych składek, a co również uzasadnia zwrot akt organowi rentowemu celem uzupełnienia istotnych braków w materiale sprawy na podstawie
art. 467 § 4 pkt 2 k.p.c. Ponadto odwołująca dodała, że wydając zaskarżone decyzje organ rentowy dokonał błędnych, powierzchownych ustaleń faktycznych, które pozostają w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Nie rozpoznał indywidualnie każdej ze spraw, lecz przeprowadził dowód z przesłuchania zaledwie kilku świadków, traktując wszystkie sprawy „hurtem”, podczas gdy sposób realizacji każdej z umów oraz ustalenia pomiędzy ubezpieczonymi a płatnikiem składek były różne i układały się w różny sposób. Zdaniem odwołującej ani w treści zaskarżonych decyzji, ani w protokole pokontrolnym z dnia 3 kwietnia 2019 r. nie ma jakichkolwiek dowodów na poparcie twierdzeń przytoczonych w sentencji i w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji. Organ rentowy pominął również to, że umowy zlecenia były zawierane na znacznie dłuższe okresy aniżeli okres, w którym ubezpieczeni wykonywali pracę za granicą. Świadczy to o odbyciu przez ubezpieczonych podróży służbowych, a co za tym idzie konieczności wypłacenia diet wskazanych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Organ rentowy błędnie przyjął, że wyjazd ubezpieczonych za granicę nie stanowi podróży służbowej w rozumieniu art. 77 ^{( 5)} § 1 k.p., podczas gdy zamiarem i rzeczywistą wolą stron była praca w Polsce, zaś zagraniczne wyjazdy odbywały się na polecenie służbowe w celu wykonywania konkretnego zadania w określonym czasie w rozumieniu art. 12 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady numer 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Ponadto odwołująca zarzuciła dopuszczenie się przez organ rentowy błędnych ustaleń faktycznych poprzez przyjęcie, że „dodatkowe świadczenie pieniężne z tytułu podróży odbywanych poza granice kraju” stanowiło wynagrodzenie za pracę, podczas gdy świadczenie to stanowiło dietę z tytułu podróży służbowej, która to była przez płatnika składek pomniejszana stosownie do rodzaju i ilości wyżywienia, które zostało zapewnione ubezpieczonym. Wobec tego świadczenie to nie powinno było zostać uwzględnione przez organ rentowy w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pominął rzeczywistą wolę i zamiar stron wyrażanych w treści umów łączących strony, czym naruszył art. 65 k.c. oraz art. 353 ^{( 1)} k.c. Z ostrożności procesowej w przypadku uznania przez Sąd, że „dodatkowego świadczenia pieniężnego” nie można uznać za dietę wypłacaną z tytułu podróży służbowej odwołująca zarzuciła naruszenie § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez uznanie, że dodatkowe świadczenie pieniężne wypłacane ubezpieczonym związane z ich zwiększonymi kosztami wyżywienia poza granicami kraju stanowiło przychód w rozumieniu ustawy podatkowej, podczas gdy świadczenie to nie stanowi przychodu z uwagi na to, że podróż poza granicami kraju odbywała się w interesie pracodawcy, a nie w interesie ubezpieczonych, jak również nie przyniosło ono ubezpieczonym korzyści w postaci powiększenia aktywów. Skoro świadczenie to nie stanowi przychodu to tym samym nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek. Zdaniem odwołującej doszło też do naruszenia § 2 ust. 1 pkt 16 cytowanego rozporządzenia poprzez jego niezastosowanie, a który to przepis obliguje organ rentowy do nieoskładkowania części wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju za każdy dzień pobytu. Odwołująca wskazała również, że organ rentowy błędnie oparł swe ustalenia na podstawie stron internetowych firmy i portalu facebook, zwłaszcza, że niniejsze kanały wykorzystywane są do działalności marketingowej/ reklamowej firmy, które to z oczywistych względów nie mogą stanowić wiarygodnego źródła informacji. Ponadto organ rentowy zaniechał powiadomienia płatnika składek o terminach i miejscu przesłuchania świadków, czym rażąco naruszył art. 79 § 1 i 2 k.p.a. i pozbawił płatnika możliwości obrony swoich praw i udziału przy czynnościach dowodowych, w tym możliwości zadawania pytań. Z tego względu – zdaniem odwołującej – zasadne jest uchylenie zaskarżonych decyzji na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 ^{( 1)} k.p.c. i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania, a w sytuacji nieuwzględnienia ww. wniosków formalnych, odwołująca wniosła o merytoryczne rozpoznanie sprawy i zmianę zaskarżonych decyzji poprzez ustalenie, że ubezpieczeni nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w wysokości i w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach i o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań oraz o zasądzenie od odwołującej się na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w każdej z połączonych spraw. W uzasadnieniu pełnomocnik organu rentowego podtrzymał stanowisko zaprezentowane w treści zaskarżonych decyzji. Dodał, że z zeznań przesłuchanych w sprawie osób wynika, że ubezpieczeni zatrudnieni przez A. B. wyjeżdżali do pracy w celu opieki nad osobami starszymi i chorymi doN. i L.. Pracowali tam przez siedem dni w tygodniu z przerwą w wymiarze dwóch godzin dziennie. Podczas pobytu w Polsce, pomiędzy kolejnymi wyjazdami, nie wykonywali żadnych czynności w ramach zawartych umów zlecenia. Ubezpieczeni nie wystawiali rachunków do umów, nie sporządzali harmonogramów pracy, nie ponosili kosztów wyżywienia i zakwaterowania za granicą, które to były zapewnione im przez rodziny podopiecznych. Ubezpieczeni wyjeżdżali na okresy miesięczne lub dłuższe, a umowy zlecenia były zawierane na rok. Organ rentowy dodał również, że wysokość „dodatkowego świadczenia pieniężnego” uzależniona była od stanu zdrowia podopiecznego, stażu pracy opiekuna, posiadanych referencji i znajomości języka niemieckiego, a dodatkowym atutem było posiadanie prawa jazdy. W niektórych przypadkach wysokość tego świadczenia była z góry ustalana w poleceniu wyjazdu służbowego. Była to stawka dobowa. Niektórzy z ubezpieczonych w Polsce i zagranicą zajmowali się czynnościami marketingowymi polegającymi na roznoszeniu ulotek. Reasumując, zdaniem organu rentowego „dodatkowego świadczenia pieniężnego” nie można kwalifikować jako diety, gdyż świadczenie to stanowiło zasadnicze źródło utrzymania ubezpieczonych. Wobec tego płatnik składek zobowiązany był uiścić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne również od przychodów uzyskiwanych z tytułu „dodatkowego świadczenia pieniężnego”, czego nie uczynił.

Sąd Okręgowy połączył sprawy z odwołań dotyczących ww. ubezpieczonych do wspólnego ich rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt
VI U 3461/19.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

A. B. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) w B.. Głównym przedmiotem tej działalności jest świadczenie usług opieki nad osobami starszymi bądź schorowanymi poza granicami Polski.

/okoliczności bezsporne/

Płatnik składek zatrudniała osoby (w przeważającej części kobiety) na podstawie umów zlecenia, na podstawie których powierzała im prace w charakterze opiekunów osób starszych bądź schorowanych na terenie N.lub L.. Przed wyjazdem do pracy ustalała (zwykle telefonicznie) ze zleceniobiorcami wysokość wynagrodzenia według stawki dziennej, które było uzależnione od doświadczenia zawodowego, ciężaru pracy i znajomości języka obcego. Płatnik składek ustalała dla każdego ze zleceniobiorców stawkę dzienną wynagrodzenia (którą nazywała „dodatkowym świadczeniem pieniężnych” z tytułu pracy służbowej poza granicami kraju), wskazując zarazem kwotę minimalnego miesięcznego wynagrodzenia. Wynagrodzenie było przekazywane raz w miesiącu przelewem na rachunek bankowy zleceniobiorców w walucie euro. Na każdy wyjazd wystawiane były odrębne druki delegacji. Firma ze środków własnych pokrywała koszt dojazdu zleceniobiorców na terytorium N. bądź L. oraz koszty ich powrotu do kraju. Na terenie N. zleceniobiorcami opiekował się koordynator z firmy (...). Zleceniobiorcy mieszkali zwykle u osób, względem których sprawowały opiekę i w zakresie podstawowych posiłków żywiły się u tych osób. Nie ponosiły z tego tytułu żadnych kosztów.

Oprócz świadczenia usług opieki za granicą, w czasie pobytu na terenie Polski (pomiędzy kolejnymi wyjazdami do N. czy L.), firma zlecała niektórym z tych osób świadczenie usług promowania firmy. Polegało to na informowaniu osób z zewnątrz, na czym polega działalność firmy i świadczone przez nią usługi w celu pozyskania nowych zleceniobiorców. Za pozyskanie nowego zleceniobiorcy osoba mająca zawartą umowę o świadczenie usług marketingowo – reklamowych miała wypłacane dodatkowe wynagrodzenie (premię). Czynności marketingowo – reklamowe miały charakter sporadyczny, okazjonalny.

A. B. ubiegała się o wystawienie dla ubezpieczonych zaświadczeń A1 i o kartę ubezpieczenia zdrowotnego.

/dowód: zeznania świadka R. K., nagranie audio, k. 269 akt; zeznania świadka E. B., nagranie audio, k. 269 akt; zeznania odwołującej A. B., k. 442 – 445 v. akt; akta kontroli ZUS/

Ubezpieczona I. K. w latach 2016 – 2017 zawarła w ramach działalności (...) umowy zlecenia, na podstawie których zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Zgłaszając się do pracy we (...) ubezpieczona poszukiwała pracy opiekunki osób starszych za granicą. Ofertę pracy otrzymała od znajomej, która udostępniła jej numer kontaktowy do firmy. Ubezpieczona zdecydowała się podjąć pracę na rzecz (...) z uwagi na atrakcyjne warunki finansowe. Umowę zlecenia otrzymała pocztą w dwóch egzemplarzach, po czym jeden podpisany egzemplarz podpisała i odesłała na adres firmy. W ramach umów zlecenia ubezpieczona opiekowała się podopiecznym, świadczyła wobec niego czynności pielęgnacyjne (myła go, kąpała, ubierała, zmieniała pampersy, pomagała w toalecie), gotowała, sprzątała w miejscu jego zamieszkania, prała, prasowała, podawała leki. Posiłki przygotowywała na zmianę z córką podopiecznego. Pieniądze na zakupy niezbędne do przygotowywania posiłków ubezpieczona otrzymywała od córki podopiecznego. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego, nie ponosiła kosztów z tego tytułu. Ubezpieczona przez cały okres świadczenia usług opiekuńczych przebywała na terenie N.. Z reguły jednorazowy pobyt na terenie N. trwał około dwóch miesięcy, po czym ubezpieczona przez kolejne dwa miesiące przebywała w Polsce. Pobyt w Polsce przeznaczony był na odpoczynek. Na każdy wyjazd ubezpieczona otrzymywała polecenie wyjazdu służbowego. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenia wyjazdów służbowych, które dotyczyły okresów: 23.04.2016 r. – 8.06.2016 r., 14.07.2016 r. – 24.08.2016 r., 11.10.2016 r. – 30.11.2016 r., 15.01.2017 r. – 31.03.2017 r., 31.05.2017 r. – 31.07.2017 r. Za wykonaną pracę w poleceniach wyjazdów służbowych zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 25,42 euro, nie mniej niż 1.100 euro netto miesięcznie, a następnie 26,33 euro, nie mniej niż 1.150 euro netto miesięcznie. Za wykonaną pracę ubezpieczona otrzymywała jedno wynagrodzenie – płacę zasadniczą. Nie obejmowało ono tzw. „diet”. Nikt z ramienia (...) nie nadzorował pracy ubezpieczonej w miejscu świadczenia usług opiekuńczych, ani nie wydawał jej bieżących poleceń. Dojazd na teren N. i powrót do kraju zapewniała (...). Ubezpieczona otrzymywała od (...) bilet podróży. Ubezpieczona nie wykonywała na rzecz (...) usług marketingowo – rekrutacyjnych na terenie Polski. Ubezpieczona zmarła w dniu (...) roku.

/dowód: umowa zlecenie, k. 58 akt; zeznania ubezpieczonej I. K.,
k. 150 – 156 akt; odpis skrócony aktu zgonu, k. 289 akt; polecenia wyjazdów służbowych, akta kontroli ZUS, t. X/

Ubezpieczona K. K. w latach 2016 – 2018 zawarła w ramach działalności (...) umowy zlecenia, na podstawie których zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Ubezpieczona poszukiwała pracy opiekuna osób starszych za granicą. O ofercie pracy na rzecz (...) dowiedziała się od znajomych. Ubezpieczona zawarła z (...) trzy umowy zlecenia, każdą z nich na okres jednego roku. W ramach umów zlecenia ubezpieczona świadczyła pracę przy prowadzeniu gospodarstwa domowego osoby podopiecznej, robiła zakupy, gotowała, prała, prasowała, dotrzymywała towarzystwa podopiecznemu na co dzień, towarzyszyła mu w wizytach lekarskich oraz świadczyła pomoc w czynnościach pielęgnacyjnych. Wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej była określona w stawce dziennej i wynosiło ono około 18,75 euro netto – 41,81 euro netto dziennie. Wysokość stawki dziennej wynagrodzenia była zależna od stanu zdrowia podopiecznego, warunków pracy i stopnia znajomości języka niemieckiego. Ubezpieczona wynagrodzenie to traktowała jako „dietę”. Faktycznie ubezpieczona uzyskiwała wynagrodzenie za pracę w kwocie od 900 euro netto miesięcznie do 1.200 euro netto miesięcznie i było ono obliczone z uwzględnieniem stawki dziennej wynagrodzenia. W czasie pobytu w Niemczech ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Nie ponosiła kosztów z tego tytułu. Kupowała jedynie słodycze i przekąski dla siebie. Standard wyżywienia zależał od rodziny. Ubezpieczona przygotowywała posiłki dla podopiecznych z produktów udostępnionych jej przez rodzinę podopiecznych bądź robiła zakupy za pieniądze udostępnione jej przez rodzinę podopiecznych. Pracę ubezpieczonej za granicą nadzorował koordynator z (...). Nikt z (...) nie wydawał jej jednak bieżących poleceń co do sposobu wykonania pracy. Na każdy wyjazd (...) wystawiała jej polecenia wyjazdów służbowych. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenia wyjazdów służbowych, które dotyczyły okresów: 27.10.2016 r. – 4.01.2017 r., 4.03.2017 r. – 4.05.2017 r., 15.07.2017 r. – 15.10.2017 r., 19.01.2018 r. – 28.04.2018 r., 5.06.2018 r. – 5.09.2018 r., 4.10.2018 r. – 4.11.2018 r. Za wykonaną pracę w poleceniach wyjazdów służbowych zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 23,74 euro, nie mniej niż 1.050 euro netto miesięcznie, a następnie 23,11 euro, nie mniej niż 1.050 euro netto miesięcznie, 27,94 euro, nie mniej niż 1.200 euro netto miesięcznie, 26,09 euro, nie mniej niż 1.200 euro netto miesięcznie. Na terenie kraju ubezpieczona świadczyła na rzecz (...) usługi rekrutacyjno – marketingowe w ramach zawartych umów zlecenia. Usługi te polegały na roznoszeniu ulotek i poszukiwaniu nowych osób do opieki na rzecz osób starszych za granicą. Ulotki rozdawała znajomym oraz pozostawiała je w biurze pracy i w hufcach. Za świadczenie tych usług otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie. Usług tych nie świadczyła za granicą. Praca na rzecz (...) stanowiła dla ubezpieczonej podstawowe źródło utrzymania.

/dowód: umowy zlecenia, k. 56 akt; polecenia wyjazdów służbowych, k. 56 akt; zeznania ubezpieczonej K. K., k. 159 – 166 akt; polecenia wyjazdów służbowych, akta kontroli ZUS, t. X/

Ubezpieczona D. R. w 2016 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Umowę tę zawarła na okres jednego roku, tj. od dnia 30 października 2016 roku do dnia 29 października 2017 roku. Tym niemniej jednak w ramach tej umowy tylko jeden raz pojechała do pracy za granicę, tj. w okresie od dnia 30 października 2016 roku do dnia 20 grudnia 2016 roku. O pracy na rzecz (...) ubezpieczona dowiedziała się z ogłoszenia zamieszczonego w internecie. Po zgłoszeniu chęci podjęcia pracy ubezpieczona uczestniczyła w procesie rekrutacji, która odbywała się w formie telefonicznej. Ubezpieczona w ramach ww. umowy świadczyła opiekę nad osobą starszą i prowadziła jej gospodarstwo domowe. Opieka odbywała się całodobowo i obejmowała pielęgnację, organizację czasu wolnego, pomoc w codziennych czynnościach (ubraniu się, umyciu), przygotowywanie posiłków. (...) wystawiła jej polecenie wyjazdu służbowego na okres od dnia 30 października 2016 roku do dnia 20 grudnia 2016 roku, jako „dodatkowe świadczenie pieniężne z tytułu podróży” – stawka dzienna wynagrodzenia wskazując kwotę 25,42 euro, nie mniej niż 1.100 euro netto miesięcznie. Ubezpieczona przebywała poza granicami kraju przez cały okres wskazany w poleceniu wyjazdu służbowego. Praca we (...) stanowiła dla ubezpieczonej jedyne źródło utrzymania. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Nie ponosiła kosztów z tego tytułu. Koszty te pokrywał podopieczny bądź członkowie jego rodziny. Ubezpieczona przygotowywała posiłki dla podopiecznego. Posiłki te przyrządzała z produktów udostępnionych jej przez podopiecznego. Składniki niezbędne do przygotowania posiłków zakupował mąż podopiecznej. Ubezpieczona sama nie robiła zakupów. Poza czynnościami opiekuńczymi w N.ubezpieczona w ramach umowy zlecenia wykonywała również czynności marketingowo – rekrutacyjne na terenie Polski. Polegały one na promocji firmy i prezentowaniu korzyści płynących z pracy we (...). Czynności te wykonywała w miejscu swojego zamieszkania. Umowa zlecenia została rozwiązana przez (...) z dniem 6 marca 2017 roku z powodu braku ofert.

/dowód: zeznania ubezpieczonej D. R., k. 168 – 174 akt; rozwiązanie umowy zlecenia, k. 175 akt; informacja dla osoby ubezpieczonej, k. 176 – 177 v. akt; zakres obowiązków, k. 178 akt; polecenie wyjazdu służbowego, k. 179 akt; umowa zlecenie, k. 180 – 182 akt/

Ubezpieczona M. K. (2) w 2016 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. O możliwości podjęcia pracy ubezpieczona dowiedziała się z ogłoszenia zamieszczonego w internecie. Przed zawarciem umowy zlecenia uczestniczyła w procesie rekrutacji, który odbył się w formie telefonicznej. Na podstawie umowy zlecenia ubezpieczona przebywała za granicą w okresie od dnia 26 października 2016 roku do dnia 21 listopada 2016 roku. Więcej wyjazdów nie odbyła. Do zakresu obowiązków ubezpieczonej w ramach zawartej umowy należało prowadzenie gospodarstwa domowego, gotowanie, przygotowywanie posiłków (śniadań, obiadów, kolacji), sprzątanie domu i łazienek, pielęgnacja podopiecznego, mycie, kąpanie, ubieranie, przebieranie, zmiana pampersów. Pracę tę ubezpieczona świadczyła całodobowo, w tym pozostawała w gotowości do świadczenia opieki również w nocy. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Nie ponosiła kosztów z tego tytułu. Składniki spożywcze niezbędne do przygotowywania posiłków kupowała rodzina podopiecznego, a zdarzało się, że zakupy robiła ubezpieczona ze środków pieniężnych udostępnionych jej przez podopiecznego. Praca ubezpieczonej była kontrolowana przez (...). Natomiast nikt z ramienia (...) nie wydawał ubezpieczonej bieżących poleceń co do sposobu wykonywania pracy. Poza ww. czynnościami ubezpieczona nie wykonywała w ramach umowy zlecenia czynności marketingowo – rekrutacyjnych. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenia wyjazdów służbowych, które dotyczyły okresów: 26.10.2016 r. – 5.11.2016 r. Za wykonaną pracę w poleceniach wyjazdów służbowych zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 30,42 euro, nie mniej niż 1.250 euro netto miesięcznie.

/dowód: zeznania ubezpieczonej M. K. (2), k. 187 – 193 akt; polecenia wyjazdów służbowych, akta kontroli ZUS, t. X/

Ubezpieczona D. P. (poprzednie nazwisko: W.) w 2017 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Umowę zawarła w dniu 23 czerwca 2017 roku na okres do dnia 22 czerwca 2018 roku. Tym niemniej jednak w ramach ww. umowy ubezpieczona tylko jeden raz wyjechała do pracy do N.w okresie od dnia 24 czerwca 2017 roku do dnia 28 lipca 2017 roku. Ubezpieczona sprawowała opiekę nad osobą starszą, mającą problem z samodzielnym poruszaniem się. Do jej obowiązków należało prowadzenie domu, gotowanie, robienie zakupów, pranie, prasowanie, pomoc w utrzymywaniu higieny ciała podopiecznej i dotrzymywanie towarzystwa podopiecznemu. (...) wystawiała ubezpieczonej polecenie wyjazdu służbowego na ww. okres, jako „dodatkowe świadczenie pieniężne z tytułu podróży” – stawka dzienna wynagrodzenia wskazując kwotę 35,35 euro, nie mniej niż 1.150 euro netto miesięcznie. Z dniem 31 sierpnia 2017 roku (...) rozwiązała z ubezpieczoną umowę zlecenia z uwagi na brak ofert pracy.

/dowód: umowa zlecenie, k. 60 akt; rozwiązanie umowy zlecenia, k. 60 akt, polecenie wyjazdu służbowego, k. 60 akt; zakres obowiązków, k. 60 akt/

Ubezpieczony J. K. w 2017 roku zawarł w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązał się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi poza granicami kraju. Umowę tę wykonywał w 2017 i w 2018 roku na terenie N.. (...) wystawiła ubezpieczonemu polecenia wyjazdów służbowych, które dotyczyły okresów: 30.06.2018 r. – 10.07.2018 r., 15.07.2018 r. – 2.09.2018 r., 20.09.2018 r. – 20.10.2018 r., 31.10.2018 r. – 8.11.2018 r. Za wykonaną pracę w poleceniach wyjazdów służbowych zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 48,67 euro, nie mniej niż 1.900 euro netto miesięcznie, a następnie 43,23 euro, nie mniej niż 1.700 euro netto miesięcznie, 32,54 euro, nie mniej niż 1.400 euro netto miesięcznie, 37,38 euro, nie mniej niż 1.550 euro netto miesięcznie.

/dowód: polecenia wyjazdów służbowych, akta kontroli ZUS, t. IX/

Ubezpieczona M. K. (3) w 2016 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi poza granicami kraju. Umowę tę wykonywała tylko w listopadzie 2016 roku. Ubezpieczona zmarła w dniu (...) roku.

/dowód: akta kontroli ZUS; odpis skrócony aktu zgonu, k. 202 akt/

Ubezpieczona M. K. (1) w 2017 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi poza granicami kraju. Umowę tę wykonywała w grudniu 2017 roku i w styczniu 2018 roku. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenie wyjazdu służbowego, które dotyczyło okresu: 15.12.2017 r. – 11.01.2018 r. Za wykonaną pracę w poleceniu wyjazdu służbowego zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 19,88 euro, nie mniej niż
950 euro netto miesięcznie.

/dowód: polecenie wyjazdu służbowego, akta kontroli ZUS, t. X/

Ubezpieczona B. B. (1) w 2018 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi poza granicami kraju. Ubezpieczona jest emerytowanym nauczycielem i jej zamiarem było podjęcie pracy za granicą w charakterze opiekuna osoby starszej. Do obowiązków ubezpieczonej należała pielęgnacja podopiecznego, gotowanie i zajmowanie się mieszkaniem podopiecznego (utrzymywanie porządku). Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Ubezpieczona gotowała sama z produktów udostępnionych jej przez podopiecznego bądź jego rodziny. Zakupy robiła rodzina podopiecznego, zdarzało się, że ubezpieczona sporadycznie kupowała chleb z pieniędzy podopiecznego bądź jego rodziny. Ubezpieczona nie ponosiła kosztów zakwaterowania i wyżywienia na terenie N.. Jedynie słodycze i przekąski dla siebie ubezpieczona kupowała z własnych środków. Ubezpieczona pracowała w zasadzie całodobowo. Pracę ubezpieczonej za granicą nadzorował koordynator z (...), który utrzymywał z nią kontakt telefoniczny (trzy razy w trakcie pobytu). Koordynator rozmawiał z ubezpieczoną o warunkach pracy u podopiecznego oraz kontraktował się z rodziną podopiecznego, czy są zadowoleni z usług świadczonych przez ubezpieczoną. Nikt z ramienia (...) nie wydawał jej jednak bieżących poleceń w zakresie wykonywanych obowiązków. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenie wyjazdu służbowego, które dotyczyło okresu: 7.03.2018 r. – 7.04.2018 r. Za wykonaną pracę w poleceniu wyjazdu służbowego zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 35,35 euro, nie mniej niż 1.150 euro netto miesięcznie.

/dowód: zeznania ubezpieczonej B. B. (1), nagranie audio, k. 305 akt
VI U 3900/19 przed połączeniem; polecenie wyjazdu służbowego, akta kontroli ZUS, t. IV/

Ubezpieczona M. F. w latach 2017 – 2018 zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Do zakresu obowiązków ubezpieczonej należała pielęgnacja podopiecznego, gotowanie oraz dbanie o porządek w jego domu. Składniki niezbędne do przygotowania posiłku ubezpieczona kupowała samodzielnie ze środków finansowych podopiecznego. Zdarzało się również, że składniki spożywcze kupowała rodzina podopiecznego (córka, syn). Ubezpieczona nigdy z własnych środków nie płaciła za zakupy dla podopiecznego. Ubezpieczona nie ponosiła żadnych kosztów zakwaterowania ani wyżywienia na terenie N.. Pracę ubezpieczonej na terenie N. nadzorowała koordynatorka oraz pielęgniarka. Konsultantka tłumaczyła ubezpieczonej jakie konkretnie prace ma wykonywać.

/dowód: zeznania ubezpieczonej M. F., nagranie audio, k. 328 akt VI U 3900/19 przed połączeniem/

Ubezpieczona B. B. (2) w 2018 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Umowa została zawarta w dniu 19 września 2018 roku na okres jednego roku. W ramach tej umowy ubezpieczona jedynie jeden raz wyjechała do pracy do N., a jej pobyt trwał od dnia 19 września 2018 roku do dnia 1 października 2018 roku. Ubezpieczona trafiła do podopiecznej, która była wobec niej agresywna i ostatecznie zrezygnowała z tej pracy. Do obowiązków ubezpieczonej należało wykonywanie czynności pielęgnacyjnych wobec podopiecznej, przygotowywanie posiłków (śniadań, obiadów, kolacji, kawy), robienie zakupów, dbanie o czystość w miejscu zamieszkania podopiecznego, dotrzymywanie towarzystwa oraz dbanie o psa. Ubezpieczona robiła zakupy z pieniędzy udostępnianych jej przez rodzinę podopiecznego. Nikt z ramienia (...) nie kontrolował pracy ubezpieczonej ani nie zlecał jej bieżących prac. Wynagrodzenie otrzymała stosownie do liczby przepracowanych dni. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznej. Jako że samowolnie wróciła do Polski, nie otrzymała zwrotu kosztów powrotu do kraju. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenie wyjazdu służbowego, które dotyczyło okresu: 20.09.2018 r. – 1.10.2018 r. Za wykonaną pracę w poleceniu wyjazdu służbowego zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 34,16 euro, nie mniej niż 1.450 euro netto miesięcznie.

/dowód: zeznania ubezpieczonej B. B. (2), nagranie audio, k. 365 akt VI U 3900/19 przed połączeniem; polecenie wyjazdu służbowego, akta kontroli ZUS, t. IV/

Ubezpieczona K. B. w 2017 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie N.. Do obowiązków ubezpieczonej należało przygotowywanie posiłków, towarzyszenie podopiecznemu, dbanie o jej czystość fizyczną, spacery, robienie zakupów. Ubezpieczona zamieszkiwała i żywiła się u podopiecznego. Nie ponosiła kosztów z tego tytułu. Artykuły spożywcze niezbędne do przygotowania posiłków udostępniała rodzina podopiecznego. Za zakupy płacił mąż podopiecznej. Ubezpieczona nie płaciła z własnych środków za zakupy dla podopiecznego. (...) wystawiła ubezpieczonej polecenie wyjazdu służbowego, które dotyczyło okresu: 2.08.2017 r. – 13.09.2017 r. Za wykonaną pracę w poleceniu wyjazdu służbowego zostało określone następujące wynagrodzenie za pracę nazwane „dodatkowym świadczeniem pieniężnym z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy”, tj. stawka dzienna wynagrodzenia 19,88 euro, nie mniej niż
950 euro netto miesięcznie.

/dowód: zeznania ubezpieczonej K. B., nagranie audio, k. 411 akt VI U 3900/19 przed połączeniem; polecenie wyjazdu służbowego, akta kontroli ZUS, t. IV/

Ubezpieczona M. R. w lipcu 2018 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi na terenie L.. O możliwości pracy na rzecz (...) ubezpieczona dowiedziała się z internetu. Przed podpisaniem umowy zlecenia ubezpieczona została poddana procesowi rekrutacji, który został przeprowadzony w formie telefonicznej. W trakcie rekrutacji sprawdzano stopień znajomości języka obcego. Ubezpieczona wówczas nie znała języka niemieckiego. Umowa zlecenia została jej przesłana korespondencyjnie. Na podstawie umowy zlecenia ubezpieczona zobowiązała się do świadczenia usług asystenta osoby starszej i usług reklamowych (rozdawania ulotek). Ubezpieczona dbała o to, ażeby osoba starsza poradziła sobie w codziennym funkcjonowaniu, dotrzymywała jej towarzystwa, opiekowała się nią i pielęgnowała ją. Usługi opiekuńcze ubezpieczona świadczyła w L., zaś ulotki reklamowe rozdawała w czasie pobytu w Polsce i w L.. Ulotki rozdawała przypadkowym przechodniom. Ulotki te zawierały treści promujące pracę w firmie (...). Ubezpieczona nie prowadziła rozmów rekrutacyjnych. W zakresie działalności marketingowej ubezpieczona nie miała ustalonego wymiaru godzin pracy. Miesięcznie miała rozdać plik ulotek. Nikt tego nie kontrolował, ani nie weryfikował ilości rozdanych ulotek. Ubezpieczona nie posiada dokumentów potwierdzających wykonywanie usług marketingowych, ani rozliczeń w tym zakresie. Wynagrodzenie ubezpieczonej składało się z wynagrodzenia za świadczenie usług marketingowych plus dieta za pobyt zagranicą. Wynagrodzenie było ustalone przez (...). Wynagrodzenie za usługi reklamowe było stałe (50 euro), zaś wysokość wynagrodzenia za usługi opiekuńcze była różna w zależności od długości pobytu zagranicą. Ubezpieczona otrzymywała tzw. „dietę” w wysokości około 40 euro za każdy dzień pobytu za granicą. Oprócz „diety” nie otrzymywała żadnego innego wynagrodzenia za świadczenie usług opiekuńczych zagranicą. Wynagrodzenie było ubezpieczonej przekazywane na rachunek bankowy w walucie euro, do połowy następnego miesiąca. Ubezpieczona zamieszkiwała z podopiecznym. Żywiła się we własnym zakresie. Podopieczny był bowiem stołowany w restauracji. Ubezpieczona nie przygotowywała mu posiłków. Ubezpieczona sama kupowała sobie jedzenie oraz ponosiła koszty dojazdu do podopiecznego. W czasie pobytu zagranicą ubezpieczona miała kontakt z koordynatorem, który sprawdzał, czy ubezpieczona trafiła pod właściwy adres. Osobiście nikt z ramienia firmy nie kontrolował pracy ubezpieczonej. Ubezpieczona była tylko u jednej podopiecznej. W czasie wykonywania umowy zlecenia M. R. była ubezpieczona w KRUS.

/dowód: zeznania ubezpieczonej M. R., k. 486 – 491 v. akt
VI U 3900/19 przed połączeniem/

Ubezpieczona A. R. w 2016 roku zawarła w ramach działalności (...) umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz opieki nad osobami starszymi lub chorymi poza granicami kraju. Ubezpieczona nie żyje od ponad dwóch lat.

/dowód: akta kontroli ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego i w aktach kontroli ZUS, których wiarygodność nie budziła wątpliwości, a które to nie były kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił również na podstawie zeznań ubezpieczonych w osobach: K. K., M. K. (2), I. K., D. R., M. R., B. B. (1), K. B., M. F. i B. B. (2), a także na podstawie zeznań świadków R. K. i E. B. złożonych na okoliczność warunków pracy i warunków wynagradzania na podstawie umów zlecenia zawieranych przez A. B. w ramach działalności (...), w tym zakresu obowiązków, wysokości i składników wynagrodzenia oraz sposobu ich ustalania. Zeznania te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były one jasne i logiczne.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił częściowo także na podstawie pisemnych zeznań odwołującej A. B.. Sąd jako wiarygodne uznał te zeznania odwołującej, w których odniosła się do zakresu działalności prowadzonej przez siebie firmy, albowiem zeznania te korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Natomiast odmówił wiary tym zeznaniom odwołującej, w których zeznała co do sposobu wynagrodzenia obowiązującego osoby, z którymi zawierano umowy zlecenia, w tym aby ustalona „dieta” dotyczyła kosztów wyżywienia i kosztów utrzymania na terenie N.. Zeznania te pozostają w oczywistej sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, z którego w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że koszty zakwaterowania i wyżywienia ubezpieczonych poza granicami kraju były pokrywane przez podopiecznych bądź ich rodziny.

Ubezpieczeni D. P., J. K. i M. K. (1) nie złożyli zeznań na piśmie w wyznaczonym terminie, mimo zobowiązania Sądu. Tym niemniej jednak stan faktyczny sprawy w stosunku do ubezpieczonych możliwy był do ustalenia na podstawie innych dowodów zgromadzonych w sprawie. Wobec tego Sąd – na zasadzie art. 302 § 1 k.p.c. – pominął dowód z zeznań ww. ubezpieczonych. Sąd uznał, że oczekiwanie na złożenie zeznań przez ww. osoby przy dotychczasowej biernej ich postawie, zmierzałoby wyłącznie do bezzasadnego przedłużenia postępowania, czego jednak Sąd zamierzał uniknąć. Ponadto ubezpieczeni M. K. (3) i A. R. zmarły.

Sąd Okręgowy – na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. – pominął dowód z zeznań świadków R. G., J. R., B. F. i D. J., albowiem pomimo zobowiązania Sądu nie złożyły one zeznań na piśmie w terminie wyznaczonym przez Sąd, zaś pełnomocnik odwołującej zgłosił sprzeciw co do przeprowadzenia dowodu z zeznań ww. świadków złożonych w innych sprawach toczących się przed tutejszym Sądem w tożsamym przedmiocie, a w ocenie Sądu bezpośrednie przesłuchanie ww. osób zmierzałoby wyłączenie do bezzasadnego przedłużania postępowania. Ponadto Sąd oddalił – na zasadzie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. – dowody z zeznań pozostałych świadków, w tym wskazanych przez pełnomocnika odwołującej. W ocenie Sądu przesłuchiwanie dalszych osób w charakterze świadków (będących w większości zleceniobiorcami (...)) wydaje się bezcelowe. Mając na względzie przedmiot działalności firmy oraz duży obszar jej działalności skierowanej głównie za granicę, osoby te z obiektywnego punktu widzenia nie dysponują wiedzą odnośnie warunków pracy i wynagradzania innych osób (w tym ubezpieczonych występujących w niniejszej sprawie), zaś ogólny zarys praktyki wypracowanej w ww. firmie w zakresie zatrudnienia i wynagradzania zleceniobiorców został wykazany na podstawie innych dowodów (niekwestionowanych przez strony). Sąd oddalił również dowód z zeznań świadka A. K., zgłoszony w treści odwołania na okoliczność wypłacania przez odwołującą diet, odbywania przez zainteresowanych podróży służbowych, zwiększonych kosztów wyżywienia ubezpieczonych poza granicami kraju, które to musieli pokrywać ubezpieczeni, albowiem świadek na stałe zamieszkuje na terenie N., a powyższe okoliczności zostały w sposób wystarczający ustalone na podstawie pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie, które to Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1230) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1 - 3 stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Z kolei w myśl art. 18 ust. 3 ww. ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Zgodnie z dyspozycją art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1285) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

W myśl art. 4 pkt 9 ustawy systemowej pojęcie przychodów należy rozpatrywać z uwzględnieniem przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu m.in. umowy zlecenia. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia
26 lipca 1992 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.:
Dz. U. z 2022 r., poz. 2647) przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane m.in. od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.

Stosownie zaś do treści § 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej „składkami”, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą”, oraz § 2. Zgodnie zaś z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody z tytułu diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17.

Kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia tego,
czy organ rentowy zasadnie zaliczył do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych: J. K., K. K., M. K. (3), M. K. (1), M. K. (2), I. K., D. P., D. R., A. R., M. R., B. B. (1), K. B. , M. F. i B. B. (2) kwoty tzw. „dodatkowych świadczeń pieniężnych” wypłacanych im z tytułu wykonywania pracy opiekunów osób starszych i schorowanych na terytorium N. bądź L.w ramach umów zlecenia zawieranych z A. B. w ramach działalności (...). Odwołująca twierdziła bowiem, że „dodatkowe świadczenie pieniężne” stanowiło dietę z tytułu kosztów wyżywienia z związku z wykonywaniem pracy w podróży służbowej za granicą, co – jej zdaniem – skutkuje brakiem podstaw do uwzględnienia tych kwot w podstawie wymiaru składek. Organ rentowy uważał natomiast, że kwoty tzw. „dodatkowych świadczeń pieniężnych” nie stanowią diety, lecz przychód ubezpieczonych i w związku z tym podlegają one uwzględnieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym obowiązujących zasad wynagradzania pracy ubezpieczonych z tytułu sprawowania opieki nad osobami starszymi i schorowanymi poza granicami kraju potwierdza słuszność stanowiska organu rentowego. W ocenie Sądu – wbrew twierdzeniom odwołującej – nie można stwierdzić, aby praca ubezpieczonych na terenie N. bądź L. stanowiła podróż służbową w rozumieniu obowiązujących przepisów i w konsekwencji, aby
tzw. „dodatkowe świadczenia pieniężne” stanowiły dietę z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Wskazać bowiem należy, że definicję podróży służbowej zawiera
art. 77 ⁵ § 1 k.p., który stanowi, że pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Podróż służbowa nie jest tym samym co wykonywanie pracy. Podróż służbowa ma miejsce wówczas, gdy pracownik wykonuje zadanie służbowe „poza stałym miejscem pracy”. Musi mieć charakter incydentalny, krótkotrwały i wyjątkowy na tle obowiązków pracowniczych. Polecone pracownikowi do wykonania w podróży służbowej zadanie służbowe różni się od pracy określonego rodzaju do wykonywania, której pracownik zobowiązuje się w stosunku pracy (art. 22 § 1 k.p.). Innymi słowy, ze względu na przedmiot podróży służbowej istotne jest to, że pracownik ma wykonywać czynności pracownicze wyznaczone do zrealizowania w poleceniu pracodawcy, które nie powinno należeć do zwykłych umówionych czynności pracowniczych. Tak rozumiane wykonywanie pracy w ramach zatrudnienia pracowniczego czy umowy zlecenia, nie może polegać na stałym przebywaniu ubezpieczonych w podróży służbowej w czasie i w zakresie równoległym do wykonywania głównego przedmiotu umowy (por. wyr. SA w Szczecinie z dnia 11 września 2018 r., III AUa 122/18, LEX nr 2579814; wyr. SA we Wrocławiu z dnia 9 stycznia 2018 r., III AUa 981/17, LEX nr 2956879; wyr. SA we Wrocławiu z dnia 12 września 2019 r., III AUa 472/19, LEX nr 2773714). Osoba wykonująca swą stałą pracę za granicą, czy to na podstawie umowy o prace, czy też na jakiejkolwiek innej podstawie prawnej, nie przebywa w podróży służbowej. W tej sytuacji świadczenie pracodawcy, choćby nazwane zostało dietą z tytułu podróży służbowej, wypłacone pracownikowi nieodbywającemu takiej podróży, a mającemu miejsce pracy za granicą nie jest należnością, o której mowa w § 2 pkt 15 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko przychodem stanowiącym podstawę wymiaru składek w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (por. wyr. SA w Gdańsku z dnia 25 października 2016 r., III AUa 830/16, LEX nr 2237391). W § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia użyte jest pojęcie podróży służbowej, które należy odnieść jednakowo do każdej szeroko rozumianej podstawy zatrudnienia, nie tylko w rozumieniu art. 2 k.p., w tym do świadczenia usług na podstawie umowy cywilnoprawnej (por. wyr. SA we Wrocławiu z dnia 8 lutego 2018 r., III AUa 1475/17, LEX nr 2686165). Istotne jest to, że instytucja podróży służbowej nie może być dowolnie aplikowana, a tym bardziej instrumentalnie, dla ukrywania wynagrodzenia za pracę, czasu pracy, czy dla zmniejszenia obciążeń podatkowych i składkowych (por. post. SN z dnia 18 czerwca 2020 r., II UK 336/19, LEX nr 3212827).

W przedmiotowej sprawie ubezpieczeni wskazani imiennie w zaskarżonych decyzjach na podstawie umów zlecenia w przedsiębiorstwie (...) wykonywali pracę w istocie wyłącznie w zamiarze wyjazdu poza granice kraju (do N.bądź L.) celem świadczenia usług opieki nad osobami starszymi bądź schorowanymi, albowiem jedynie tego rodzaju praca pozwalała im osiągnąć oczekiwane, adekwatne do niedogodności związanych z koniecznością długotrwałego świadczenia usług poza miejscem ich codziennej aktywności życiowej oraz relatywnie, jak na warunki krajowe i brak wymogu kwalifikacji fachowych, wysokie wynagrodzenie. Ubezpieczeni wręcz wprost wskazywali, że poszukiwali pracy polegającej na sprawowaniu opieki nad seniorami poza granicami kraju. Istotę prac wykonywanych w ramach łączących strony umów zlecenia stanowiła stała (trwająca wiele tygodni lub miesięcy) praca na terenie N. bądź L., sprowadzająca się do udzielania szeroko pojętej pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego podopiecznego (codziennej pielęgnacji, przygotowywania posiłków, sprzątania, itp.). Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż ubezpieczeni albo nie wykonywali pracy na rzecz odwołującej na terenie Polski, udając się po ustaleniu terminu rozpoczęcia pracy do N.w celu realizacji istoty zawartych umów zlecenia albo też wykonywali w kraju mające zupełnie marginalny i bez znaczenia dla głównego przedmiotu świadczonych przez nich usług opieki okazjonalne, incydentalne i nieweryfikowane przez zleceniodawcę, lecz mieszczące się w pojęciu „usług marketingowo – rekrutacyjnych” czynności sprowadzające się do wręczenia ulotek dotyczących działalności firmy i możliwości ewentualnego podjęcia pracy na jej rzecz przez nowe osoby. Wykonywanie tego typu sporadycznych i incydentalnych usług „rekrutacyjnych” czy „reklamowych” w żadnym razie nie oznaczało, iż tacy zleceniobiorcy pracę w kraju świadczyli stale, a wyjazdy do N. bądź L. były dla nich czymś wyjątkowym (niecodziennym) w stosunku do ich codziennych zadań. Wręcz przeciwnie, stałym miejscem pracy dla wszystkich ubezpieczonych były N.bądź L., a nie Polska. Powierzenie ubezpieczonym tych czynności miało jedynie służyć wykreowaniu nieprawdziwego obrazu rzekomego świadczenia części pracy w Polsce, co w zamyśle zleceniodawcy miało zapewne nadawać wyjazdom opiekunów za granice charakter rzekomych podróży służbowych (pozorować taki właśnie charakter faktycznego stałego oddelegowania do pracy poza granicami kraju).

W konsekwencji powyższych rozważań słuszną jest konstatacja organu rentowego, iż A. B. jako płatnik składek nie miała podstaw do wypłaty zleceniobiorcom nieoskładkowanych należności z tytułu kosztów ponoszonych w związku z rzekomymi podróżami służbowymi. Od wypłacanego ubezpieczonym tzw. „dodatkowego świadczenia pieniężnego”, stanowiącego bezsprzecznie część wynagrodzenia za pracę w N. bądź L., A. B. winna była odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

O tym, że wbrew twierdzeniom odwołującej, stała praca zleceniobiorców poza granicami kraju nie mogła być uznana za „permanentną” podróż służbową świadczy również fakt, iż płatnik składek zobowiązywała się do wystąpienia do ZUS o wydanie zaświadczenia A1, a zatem dokumentu potwierdzającego podleganie przez ubezpieczonych polskim ubezpieczeniom społecznym. A. B. wystąpiła o wydanie takich zaświadczeń w odniesieniu do znakomitej większości ubezpieczonych. Wyjazdy pracowników opierały się zatem na ich oddelegowaniu do stałej, stanowiącej istotę umowy zlecenia pracy za granicą, a nie odbywaniu kilkutygodniowych czy kilkumiesięcznych podróży służbowych . Pracownik skierowany do wykonywania pracy na terenie innego państwa Unii Europejskiej w rozumieniu art. 14 ust. 1 lit. A Rozporządzenia Rady (EWG) z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego dla pracowników najemnych nie przebywa w zagranicznej podróży służbowej – art. 77 ⁵ § 1 k.p. (wyr. SA we Wrocławiu z dnia 1 marca 2018 r., III AUa 1734/17, LEX nr 2956866).

W ocenie Sądu nadawany przez odwołującą tzw. „dodatkowym świadczeniom pieniężnym” charakter nieoskładkowanych należności z tytułu kosztów ponoszonych w związku z podróżami służbowymi („diet”) podważa nawet już sam sposób ich naliczania. W odniesieniu do poszczególnych zleceniobiorców odwołująca ustalała indywidualnie dobową stawkę tych należności wyrażoną w euro, której wysokość była uzależniana od warunków zatrudnienia przy opiece nad osobami starszymi w N. bądź w L., w tym od stopnia niepełnosprawności takich osób oraz poziomu znajomości języka niemieckiego. W przypadku rzeczywistych należności z tytułu podróży służbowych, rozporządzenie regulujące zasady ich wypłacania nie uzależnia ich wysokości od warunków świadczenia pracy (wykonywania zatrudnienia), a jedynie od czasokresu przebywania w podróży służbowej (§ 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej), zapewnienia bądź nie bezpłatnego wyżywienia (§ 14 rozporządzenia) i poziomu życia, a w zasadzie od kosztów utrzymania (kosztów wyżywienia i innych drobnych wydatków, kosztów noclegów) w danym państwie (załącznik określający wysokość diet i limitu za nocleg). W niniejszej sprawie ubezpieczeni w czasie pracy na terenie N. bądź L.pozostawali zakwaterowani w miejscu zamieszkania podopiecznych. Żywili się w zakresie podstawowych posiłków u podopiecznych. Ponadto ubezpieczeni nie ponosili kosztów dojazdu do miejsca świadczenia pracy ani powrotu do kraju, albowiem koszty te w całości pokrywała (...). Uprawnionym jest więc wniosek, że ubezpieczeni nie ponosili w istocie jakichkolwiek dodatkowych kosztów związanych z wyjazdem do N. bądź L. (za wyjątkiem bieżącego, dodatkowego utrzymania ponad to zagwarantowane przez zleceniodawcę). Jedynie ubezpieczona M. R. wskazywała, że nie żywiła się wspólnie z podopiecznym, dlatego że rodzina wykupowała mu posiłki w restauracji. Koszty wyżywienia pokrywała z własnych środków. Tym niemniej jednak ustalona wobec niej dzienna stawka wynagrodzenia na kwotę 40 euro dziennie była stosunkowo wysoka w porównaniu do wynagrodzenia innych ubezpieczonych, co oznacza, że została ustalona z uwzględnieniem konieczności poniesienia przez nią niezbędnych kosztów wyżywienia na terenieN.. Wobec powyższego uznać należało, że pod określeniem „dodatkowe świadczenie pieniężne” kryła zasadnicza część faktycznego, uzgodnionego już na etapie zawierania umowy wynagrodzenia ubezpieczonych, które to – jako przychód ubezpieczonych – powinno podlegać oskładkowaniu. Podjęta przez odwołującą próba wykazywania, że wyjazdy ubezpieczonych za granicę odbywały się „w interesie zleceniodawcy”, a nie w interesie ubezpieczonych, w świetle ustalonego stanu faktycznego, jak i doświadczenia życiowego skazana musi być na niepowodzenie. Oczywistym jest, iż tzw. „dodatkowe świadczenie pieniężne” stanowiło ukrytą (przed oskładkowaniem) cześć wynagrodzenia osób wykonujących pracę opiekunów poza granicami kraju. Działanie odwołującej, która przyznała ubezpieczonym diety, a które co do zasady rekompensować miały zwiększone koszty utrzymania związane z delegacją, w wysokości niewspółmiernie wyższej w stosunku do uzyskiwanego przez nie wynagrodzenia ustalonego w umowach zmierzało do obejścia prawa. Celem i zamiarem płatnika było w rzeczywistości opłacenie niższych składek na ubezpieczenie społeczne zainteresowanych z wyłączeniem z ich podstawy wymiaru właśnie owych diet w myśl § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia (por. wyr. SA we Wrocławiu z dnia
9 kwietnia 2018 r., III AUa 856/17, LEX nr 2940117).

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do zmiany zaskarżonych decyzji w kształcie żądanym w złożonych odwołaniach, albowiem decyzje te są prawidłowe. Nie podważają tego również rzekome błędy proceduralne popełnione jeszcze na etapie postępowania administracyjnego, a powoływane przez odwołującą zarówno w treści złożonych odwołań, jak i w toku postępowania. Zauważyć bowiem trzeba, że przedmiotem rozpoznania w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego zasadniczo nie jest zgodność z prawem decyzji organu rentowego, lecz prawo, roszczenie lub obowiązek skarżącego, o którym organ rozstrzygnął w zaskarżonej decyzji. Kompetencje sądu powszechnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mają charakteru kompetencji ściśle kontrolnych, w których zasadniczym lub wyłącznym kryterium oceny jest zgodność z prawem decyzji organu rentowego, co jest zasadą kontroli legalności decyzji administracyjnych wykonywanej przez sądy administracyjne (por. wyr. SN z dnia 18 grudnia 2018 r., II UK 433/17, OSNP 2019/6/79). Tym samym ewentualne uchybienia organu rentowego przepisom Kodeksu postępowania administracyjnego, za wyjątkiem skutkujących bezwzględną nieważnością decyzji lub mających charakter rażących nie mogą być skutecznie podnoszone na etapie postępowania odwoławczego. W niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy nie dostrzegł rażących naruszeń prawa w postępowaniu przed organem rentowym, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonych decyzji i przekazania sprawy organowi rentowemu celem ponownego rozpoznania w trybie
art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c., ani też nie znalazł podstaw do zwrotu sprawy w trybie
art. 467 § 4 k.p.c. celem uzupełnienia materiału sprawy.

Mając wszystko powyższe na względzie, Sąd Okręgowy, na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania, o czym orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Okręgowy wydał w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wskazaną w art. 98 § 1 k.p.c., który to przepis stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Natomiast w myśl art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z
art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach.

Z uwagi na to, że odwołania A. B. zostały oddalone, uznać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. jest stroną wygrywającą spór w niniejszej sprawie i w związku z tym ma prawo do zwrotu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość tych kosztów Sąd ustalił z uwzględnieniem przepisu § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1935), w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołań, który to stanowi, że opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2 – 4. Zgodnie zaś z dyspozycją
§ 9 ust. 2 rozporządzenia stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, jak i w sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym. W judykaturze przyjmuje się jednak, że składki na ubezpieczenie społeczne nie są świadczeniami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, lecz świadczeniami na to ubezpieczenie, dlatego też wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego za udział w postępowaniu przed sądem w sprawie o składki jest uzależniona od wartości przedmiotu sporu (post. SA w Krakowie z dnia
24 września 2012 r., III AUz 164/12, LEX nr 1220520). Mając na względzie całokształt okoliczności niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wysokość należnych organowi rentowemu kosztów zastępstwa procesowego należy ustalić zgodnie z wartością przedmiotu sporu w każdej z połączonych spraw (por. post. SN z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 164/11, LEX nr 1254636).

W stosunku do każdego z odwołań wartość przedmiotu sporu wynosiła względem: J. K. (6.965 zł), K. K. (11.233 zł), M. K. (3) (190 zł), M. K. (1) (888 zł), M. K. (482 zł), I. K. (5.133 zł), D. P. (1.741 zł), D. R. (1.593 zł), A. R. (170 zł), M. R. (3.804 zł), B. B. (1) (1.742 zł), K. B. (1.225 zł), M. F. (10.302 zł) i B. B. (2) (557 zł).

Wobec powyższego należne organowi rentowemu wynagrodzenie wynosiło odpowiednio: 1.800 zł (§ 2 pkt 4 ww. rozporządzenia), 3.600 zł (§ 2 pkt 5 ww. rozporządzenia), 90 zł (§ 2 pkt 1 ww. rozporządzenia), 270 zł (§ 2 pkt 2 ww. rozporządzenia), 90 zł (§ 2 pkt 1 ww. rozporządzenia), 1.800 zł (§ 2 pkt 4 ww. rozporządzenia), 900 zł (§ 2 pkt 3 ww. rozporządzenia), 900 zł (§ 2 pkt 3 ww. rozporządzenia), 90 zł (§ 2 pkt 1 ww. rozporządzenia), 900 zł (§ 2 pkt 3 ww. rozporządzenia), 900 zł (§ 2 pkt 3 ww. rozporządzenia), 270 zł (§ 2 pkt 2 ww. rozporządzenia), 3.600 zł (§ 2 pkt 5 ww. rozporządzenia), 270 zł (§ 2 pkt 2 ww. rozporządzenia). Zsumowanie tych kwot pozwala uzyskać kwotę 15.480 złotych.

W toku postępowania w sprawie o sygn. akt VI U 3461/19 (przed połączeniem ze sprawą VI U 3900/19 dotyczącej zainteresowanych: J. K., K. K., M. K. (3), M. K. (1), M. K., I. K., D. P., D. R.) odwołująca złożyła zażalenie na postanowienie z dnia 16 sierpnia 2022 roku w sprawie o sygn. akt VI Uo 216/22 w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie Sędziego, które postanowieniem z dnia 20 grudnia 2022 roku w sprawie o sygn. akt
VI Uz 54/22 p-I zostało oddalone. Natomiast w odpowiedzi na zażalenie pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym. Zgodnie z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw w postępowaniu zażaleniowym przed sądem okręgowym - 25% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 50% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł. Mimo, że r.pr. Ż. K. zgłosiła swój udział w postępowaniu zażaleniowym po raz pierwszy i nie uczestniczyła wcześniej w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (organ rentowy był reprezentowany przez r.pr. E. F.), Sąd uznał, że organowi rentowemu należy się wynagrodzenie obliczone z zastosowaniem 25% stawki minimalnej wynagrodzenia. Zastosowanie stawki 50% byłoby niewspółmiernie wysokie w stosunku do nakładu pracy pełnomocnika. Już tylko na marginesie wskazać należy, że mając na względzie charakter instytucji jaką jest organ rentowy i obowiązujące go zasady reprezentacji, uznać należy, że składanie pism procesowych na etapie postępowania zażaleniowego przez innego radcę prawnego aniżeli ten, który występował w postępowaniu pierwszoinstancyjnym sugeruje celowość działania, tj. zmierzanie wyłączenie do generowania wyższych kosztów zastępstwa przy znikomym nakładzie pracy pełnomocnika. W tym stanie rzeczy organowi rentowemu za udział w postępowaniu zażaleniowym przysługuje zwrot kosztów zastępstwa procesowego w stosunku do ww. zainteresowanych odpowiednio: 450 zł, 900 zł, 120 zł, 120 zł, 120 zł, 450 zł, 225 zł i 225 zł (25% z ww. stawek wynagrodzenia wskazanych w akapicie poprzedzającym obliczonych według wartości przedmiotu sporu), tj. łącznie 2.610 złotych.

Zgodnie z treścią art. 98 § 1 ¹ k.p.c., Sąd Okręgowy zasądził zwrot kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie cytowanych przepisów, postanowił jak w punkcie 2 i 3 sentencji wyroku.

Sędzia Karolina Chudzinska