Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

29 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 29 maja 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania W. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z 20 czerwca 2023 r., znak (...)

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

oddala odwołanie.

sygn. akt: VII U 1163/23

UZASADNIENIE

W. B. 7 lipca 2023 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 20 czerwca 2023 r., znak (...), odmawiającej mu przyznania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Odwołujący w uzasadnieniu wskazał, że powodem braku składek przez ostatnie 10 lat jest leczenie jego dolegliwości powodującej brak możliwości podjęcia pracy i odprowadzania składek emerytalno-rentowych (odwołanie z 7 lipca 2023 r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że odwołujący w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku, tj. od 31.01.2013 r. do 30.01.2023 r. udowodnił 4 lata, 2 miesiące i 23 dni stażu. Natomiast w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy, tj. od 1.09.2012 r. do 31.08.2022 r. ww. udowodnił 4 lata, 7 miesięcy i 1 dzień stażu (odpowiedź na odwołanie k. 4-4v. a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. B., urodzony (...), z zawodu wyuczonego jest stolarzem, pracował w zawodzie, prowadził działalność gospodarczą. Przed 1.09.2022 r. pracował jako konserwator. Od 7.08.2023 r. odwołujący pracuje jako pracownik fizyczny w firmie budowlanej (opinia biegłego reumatologa k. 18-21 a.s.).

Odwołujący od 2008 r. ma rozpoznane reumatoidalne zapalenie stawów. Ze względu na zaostrzenie choroby w latach 2019-2020, po zakwalifikowaniu do programu lekowego, odwołujący otrzymywał leczenie biologiczne z dobrym efektem klinicznym. Program lekowy zakończono we wrześniu 2023 r. 8.03.2023 r., w trakcie leczenia biologicznego, odwołujący wystąpił o ustalenie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. 26 kwietnia 2023 r. lekarz orzecznik ZUS po zebraniu wywiadu chorobowego, po przebadaniu W. B. i po analizie dokumentacji medycznej, uznał go za osobę trwale, częściowo niezdolną do pracy. Lekarz orzecznik jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazał 1.09.2022 r. Orzecznik stwierdził, że rozpoznane u opiniowanego reumatoidalne zapalenie stawów powoduje u niego naruszenie sprawności organizmu w stopniu średnim, naruszenie sprawności ma charakter przewlekły. Zaawansowanie procesu chorobowego w opinii lekarza orzecznika nie rokowało powrotu do pracy odwołującego przez okres 12 miesięcy. Na tej podstawie ZUS decyzją z 11 maja 2023 r., znak: (...), odmówił odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego od 31 stycznia 2023 r. W uzasadnieniu decyzji ZUS zasugerował odwołującemu, że może wystąpić z wnioskiem o przyznanie mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, ponieważ jest częściowo niezdolny do pracy (opinia biegłego reumatologa k. 18-21 a.s., decyzja z 11 maja 2023 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

22 maja 2023 r. ubezpieczony złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy wydał decyzję z 20 czerwca 2023 r., znak (...), odmawiającą ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji ZUS powołał się na treść art. 57 w związku z art. 58 ustawy emerytalnej i wskazał, że W. B. nie spełnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego 5 lat, niezbędnego do przyznania renty, uzależnionego od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Organ rentowy wskazał, że odwołujący w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku, tj. od 31.01.2013 r. do 30.01.2023 r. udokumentował 4 lata, 2 miesiące i 23 dni stażu. Natomiast w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy, tj. od 1.09.2012 r. do 31.08.2022 r. ww. udowodnił 4 lata, 7 miesięcy i 1 dzień stażu (wniosek o ustalenie prawa do renty z 22 maja 2023 r. – k. 1-3v. a.r., decyzja z 20 czerwca 2023 r.- k. 35 a.r.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, inicjując niniejsze postępowanie (odwołanie z 7 lipca 2023 r., k. 3 a.s.).

Sąd postanowieniem z 16 sierpnia 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu reumatologii na okoliczność ustalenia – po przeprowadzeniu badania – daty powstania niezdolności do pracy W. B. ( postanowienie z 16 sierpnia 2023 r., k. 6 a.s.).

W opinii z 18 października 2023 r. biegły sądowy reumatolog C. W. w oparciu o dokumentację medyczną oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stwierdził u odwołującego serododatnie reumatoidalne zapalenie stawów / (...)/ w okresie remisji klinicznej. Biegły określił, że częściowa niezdolność do pracy powstała u odwołującego od dnia 1 września 2022 roku. W uzasadnieniu opinii biegły wskazał, że aktualnie nie stwierdza u opiniowanego takiego naruszenia funkcji i wydolności narządu ruchu, które sprowadzałyby długotrwałą niezdolność do pracy z powodu w/w chorób narządu ruchu, w aktualnym stopniu zaawansowania. Zdaniem biegłego brak jest też cech aktywnego zapalenia stawów i zniekształceń charakterystycznych dla zapalnej artropatii. Biegły wskazał, że rozpoznane u W. B. choroby narządu ruchu, reumatoidalne zapalenie stawów, w ocenie retrospektywnej na podstawie wywiadu chorobowego i dokumentacji medyczno - orzeczniczej, powodowały naruszenie funkcji organizmu badanego w stopniu umiarkowanym po 31 sierpnia 2022 r., z utratą zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi przez wnioskodawcę kwalifikacjami. Biegły wskazał, że odwołujący odpowiada na zastosowane leczenie farmakologiczne, w tym biologiczne - brak jest cech aktywnego zapalenia stawów. W sierpniu 2023 r. stan zdrowia pozwolił odwołującemu na podjęcie pracy zawodowej w charakterze pracownika fizycznego w firmie budowlanej. Biegły podkreślił, że (...) jest chorobą przewlekle postępującą, przebiegającą z okresami zaostrzeń i remisji objawów chorobowych, a rokowanie jest niepewne. W opinii biegłego odwołujący ma kontynuować dotychczasowe leczenie w Poradni Reumatologicznej, zleconą farmakoterapię oraz wymaga systematycznej rehabilitacji (opinia biegłego z 18 października 2023 r. k. 18-21 a.s.).

Strony nie wnosiły zastrzeżeń do powyższych opinii biegłych.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziły zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się również na opinii sporządzonej przez biegłego sądowego reumatologa C. W.. Opinia ta została sporządzona w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego i bezpośredniego badania. Wnioski biegłego mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione. W toku postępowania strony nie kwestionowały wydanej w sprawie opinii.

W tym stanie rzeczy w ocenie sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie było nieuzasadnione.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, Sąd uznał, że okoliczności faktyczne nie były w sprawie sporne. Spór nie dotyczył faktów, lecz prawa, wobec czego Sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r. poz. 1251 ze zm., dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza ze wskazanych wyżej przesłanek – niezdolność do pracy – w rozpatrywanej sprawie nie była sporna. Kolejna przesłanka konieczna dla przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wiąże się z koniecznością posiadania przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze określonym w art. 58 ustawy. Wymóg ten wynika z tego, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym na rzecz osób niezdolnych do pracy, pozostającym bez związku z tytułem ubezpieczenia rentowego, ale jedną z form zabezpieczenia społecznego powiązaną z wymaganym okresem płacenia składek (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016r., I UK 424/15). Wskazany art. 58 ustawy emerytalnej określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Jeśli chodzi zaś o trzeci z warunków, określony w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to wiąże się on z okresami, w czasie których powinna powstać niezdolność do pracy (bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania), aby ubezpieczony mógł skorzystać z prawa do renty. W orzecznictwie wskazuje się, że skutkiem związania prawa do świadczeń z ubezpieczeniem jest utrata tego prawa po ustaniu ubezpieczenia. Osoba, której ubezpieczenie ustało, nie ma żadnych uprawnień wynikających z tego ubezpieczenia i aby uprawnienia takie uzyskać musi ubezpieczyć się ponownie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2014r., II UK 232/13). W tym przypadku ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek. Zgodnie z art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety, a 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawała częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych już w toku postępowania wyjaśniającego zainicjowanego wnioskiem ubezpieczonego o przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS, uznał badanego za osobę częściowo niezdolną do pracy od 1 września 2023 r. Sąd w niniejszym postępowaniu dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu reumatologii na okoliczność ustalenia daty powstania niezdolności do pracy W. B., gdyż data ta rzutowała na kwestię spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej. Wskazując na te właśnie przepisy organ rentowy odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, powołując się na okoliczność, że W. B. nie spełnił warunków związanych z wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym.

Sąd zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym przez organ rentowy. Ubezpieczony nie spełnił przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, gdyż nie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 4 lat. Sąd, analizując tylko tę dokumentację, która została zgromadzona w aktach rentowych, gdyż W. B. innej nie przedstawił, nie stwierdził nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego. Zostały one dokonane na podstawie dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu prowadzonym przez ZUS. Wynikają z niej okresy zatrudnienia ubezpieczonego, udokumentowane zaświadczeniami o wynagrodzeniu. Na potrzeby ustalenia prawa do renty istotne jest jednak dziesięciolecie liczone od daty zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy lub przed powstaniem niezdolności do pracy, w którym to okresie organ rentowy prawidłowo uwzględnił okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze odpowiednio: 4 lata, 2 miesiące i 23 dni i 4 lata, 7 miesięcy i 1 dzień. Jak było wskazywane, S. nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego, gdyż zostały one poczynione na podstawie przedłożonej przez ubezpieczonego dokumentacji pracowniczej albo w oparciu o poświadczenia okresów ubezpieczenia, których odwołujący nie zakwestionował. W tym kontekście podkreślić należy, że w procesie cywilnym przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.). Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki (art. 217 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Z przytoczonych przepisów wynika, że w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005r., sygn. akt III CK 11/05). Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001r., I PKN 660/00).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów mogących zmienić staż pracy wyliczony przez organ rentowy, wobec powyższego sąd po dokonaniu analizy akt rentowych przyjął za prawidłowe twierdzenia Zakładu w ww. zakresie, co z kolei potwierdziło niespełnienie przez W. B. przesłanki z art. 57 ust.1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Poza sporem pozostawało przy tym, że W. B. w dacie wydania zaskarżonej decyzji spełniał pozostałe przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Jak wspomniano, jest on częściowo niezdolny do pracy od 1 września 2023 r. Częściowe spełnienie warunków koniecznych do uzyskania prawa do renty nie było jednak wystarczające do zmiany zaskarżonej decyzji. Jak zostało wcześniej wskazane, do uzyskania prawa do tego świadczenia konieczne jest spełnienie kumulatywnie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Niespełnienie choćby jednego z warunków określonych w tym przepisie skutkuje brakiem możliwości przyznania świadczenia.

Mając na względzie powyższe okoliczności sąd nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Organ rentowy prawidłowo i zgodnie z art. 57 i art. 58 ustawy emerytalnej stwierdził niespełnienie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 tej ustawy, a także brak możliwości zastosowania regulacji przewidzianej w art. 57 ust. 2. Z tych też przyczyn odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.