Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

31 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu 25 stycznia 2024 r. na rozprawie w W.

sprawy z odwołania T. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W.

z 31 sierpnia 2023 r., znak (...)

o wypłatę emerytury

oddala odwołanie.

sygn. akt VII U 1461/23

UZASADNIENIE

T. B. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W. z 31 sierpnia 2023 r., znak (...), wnosząc o jej zmianę i pozytywne rozpatrzenie jego wniosku z 31 lipca 2023 r. złożonego osobiście w Inspektoracie ZUS w W., którego przedmiotem było naliczenie emerytury od 20 maja 2023 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Odwołujący podniósł, że nie zgadza się z uzasadnieniem zaskarżonej decyzji, gdzie wskazano, że jego wniosek z 31 lipca 2023 r. nie może być rozpatrzony pozytywnie, bo 3 lipca 2023 r. złożył wniosek o wypłatę świadczenia. Odwołujący podkreślił, że decyzja nie znajduje również uzasadnienia, ponieważ zgodnie z ustawą emerytalną rencistom z chwilą uzyskania wieku emerytalnego z urzędu zmienia się świadczenie rentowe na emeryturę, niezależnie od tego czy dana osoba pracuje, czy nie. Odwołujący wskazał również, że decyzja o przyznaniu lub zawieszenia świadczenia powinna być wydana w ciągu jednego miesiąca od daty złożenia wniosku, a decyzja z 29 czerwca 2023 r. została wydana z naruszeniem prawa po terminie. Dalej odwołujący zaznaczył, że czuje się pokrzywdzony przez organ rentowy, bowiem stracił świadczenie za 42 dni na skutek podjęcia jego wypłaty od lipca, a nie od 20 maja (odwołanie, k. 3-6 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że T. B. pobierał rentę z tytułu trwałej częściowej niezdolności do pracy. 19 maja 2023 r. złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z 29 czerwca 2023 r. organ rentowy przyznał emeryturę od 20 maja 2023 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, a wypłata świadczenia została zawieszona z powodu kontynuowania zatrudnienia. 3 lipca 2023 r. T. B. dostarczył świadectwo pracy na okoliczność zakończenia zatrudnienia 30 czerwca 2023 r. i wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia. Decyzją z 25 lipca 2023 r. organ rentowy ustalił wysokość i podjął wypłatę świadczenia od 1 lipca 2023 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Do ustalenia świadczenia przyjęto średnie dalsze trwanie życia dla wieku jaki został ukończony na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. 31 lipca 2023 r. ubezpieczony złożył wniosek ERO o przyznanie świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. oraz o podjęcie wypłaty świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił podjęcia wypłaty zgodnie z oświadczeniem ERO, tj. od dnia spełnienia wymaganych warunków, ponieważ do 30 czerwca 2023 r. T. B. pozostawał w stosunku pracy (odpowiedź na odwołanie. 8-8v. a.s.).

Na rozprawie 25 stycznia 2024 r. odwołujący poparł swoje odwołanie i wniósł o wypłacenie emerytury od ukończenia wieku emerytalnego, tj. od dnia 20 maja 2023 r. (protokół rozprawy z dnia 25 stycznia 2024 r., k. 18 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. B. urodzony (...), od 1 listopada 2017 r. miał przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (decyzja ZUs z 19 grudnia 2017 r., k. 29 tom I a.r.). W okresie od 1 lutego 2016 r. do 30 czerwca 2023 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) S.A. z siedzibą w N. na stanowisku dyrektora ds. nieruchomości (świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 2023 r., k. 10 tom II a.r.).

19 maja 2023 r. T. B. złożył w ZUS wniosek o emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (wniosek o emeryturę z 19 maja 2023 r., k. 1 - 3 tom II a.r.).

Decyzją z 29 czerwca 2023 r. organ rentowy przyznał T. B. emeryturę od 20 maja 2023 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Emerytura została obliczona na zasadach art. 24a ustawy emerytalnej, a do jej obliczenia uwzględniono kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 650 324,32 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 948 422,11 zł, kwotę środków zaewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji w kwocie 252 015,24 zł, średnie dalsze trwanie życia 240 m-cy, wyliczona emerytura wyniosła 8813,15 zł brutto. Wypłata świadczenia została zawieszona z powodu kontynuowania zatrudnienia (decyzja ZUS z 29 czerwca 2023 r., k. 4 tom II a.r.).

3 lipca 2023 r. T. B. złożył wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia i dostarczył świadectwo pracy na okoliczność zakończenia zatrudnienia 30 czerwca 2023 r. (wniosek wraz z załącznikami, k. 9 – 10 tom II a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. 25 lipca 2023 r. wydał decyzję znak: (...), na podstawie której ustalił wysokość i podjął wypłatę świadczenia od 1 lipca 2023 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Do ustalenia świadczenia przyjęto średnie dalsze trwanie życia dla wieku jaki został ukończony na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury tj. 209,30 m-cy. Emerytura obliczona na zasadzie art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 8943,99 zł (decyzja ZUS z 25 lipca 2023 r., k. 11 tom II a.r.).

31 lipca 2023 r. T. B. złożył w ZUS druk ERO oświadczenie w sprawie świadczenia długoterminowego dotyczące przyznania / ponownego ustalenia wysokości / podjęcia wypłaty tego świadczenia od dnia spełnienia warunków, w którym wskazał, że wnosi o przyznanie świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. oraz podjęcie wypłaty przyznane świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. (wniosek z 31 lipca 2023 r., k. 13-14 tom II a.r.).

Po rozpoznaniu powyższego wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał 31 sierpnia 2023 r., decyzję znak: (...), na podstawie której odmówił T. B. prawa do podjęcia wypłaty emerytury, ponieważ do 30 czerwca 2023 r. pozostawał w stosunku pracy (decyzja ZUS z 31 sierpnia 2023 r., k. 15 tom II a.r.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach rentowych. Dowody te nie budziły zastrzeżeń i zostały uznane przez sąd w całości za wiarygodne. Stan faktyczny był przy tym bezsporny, spór koncentrował się natomiast na interpretacji przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie T. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddziału w W. z 31 sierpnia 2023 r., było nieuzasadnione.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył ustalenia czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. prawidłowo zaskarżoną decyzją odmówił T. B. prawa do podjęcia wypłaty emerytury od daty osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego.

W pierwszej kolejności należało zważyć, że ubezpieczony T. B. od 1 listopada 2017 r. miał przyznane prawo do renty z tytułu trwałej częściowej niezdolności do pracy. 20 maja 2023 r. osiągnął powszechny wiek emerytalny, wobec tego organ rentowy z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego przez ubezpieczonego przyznałby z urzędu prawo do emerytury od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że 19 maja 2023 r. T. B. złożył w ZUS wniosek o emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Jak wynika z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251), emeryturę, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepis ten jest klarowny w swej treści i rodzi obowiązek przyznania przez ZUS automatycznie z urzędu prawa do emerytury renciście od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, bez konieczności złożenia wniosku przez osobę uprawnioną. Przepis ten nie daje osobie uprawnionej możliwości wyboru późniejszej daty, od jakiej emerytura zostanie przyznana - poprzez złożenie wniosku w późniejszym terminie - gdyż jest ona przyznawana z urzędu, od dnia osiągnięcia przez tę osobę powszechnego wieku emerytalnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 28 listopada 2018 r., II UK 540/17 - LEX nr 2583836, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 18 marca 2021 r., III AUa 974/20). Oznaczało to konieczność przyznania ubezpieczonemu z urzędu prawa do emerytury od 20 maja 2023 r., nie zaś od daty późniejszej, wtedy gdy zostałby złożony wniosek o przyznanie emerytury. Wobec tego bezskuteczny był złożony przez ubezpieczonego wniosek o wycofanie jego wniosku o przyznanie emerytury z 19 maja 2023 r., bo organ rentowy dokonałby przyznania emerytury od daty osiągnięcia przez ubezpieczonego powszechnego wieku emerytalnego, bez jego wniosku w tym przedmiocie.

Organ rentowy przyznając ubezpieczonemu T. B. prawo do świadczenia emerytalnego zasadnie zawiesił wypłatę świadczenia, a w zaskarżonej decyzji prawidłowo odmówił jego wypłaty od 20 maja 2023 r. Bezsporne jest między stronami to, że T. B. do 30 czerwca 2023 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) S.A. z siedzibą w N..

Jak wynika z treści art. 103a ustawy emerytalnej prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Niewątpliwie zatem w sytuacji, gdy ubezpieczonemu organ rentowy przyznał prawo do emerytury od 20 maja 2023 r. i ubezpieczony pozostawał z stosunku pracy przed tym dniem i z pracodawcą nie rozwiązał stosunku pracy i zatrudnienie to trwało do 30 czerwca 2023 r., zasadnie organ rentowy zawiesił ubezpieczonemu wypłatę emerytury, gdyż zostały spełnione przesłanki art. 103a powołanej ustawy z 17 grudnia 1998 r. i już spełnienie się tej podstawy uzasadniało zawieszenie wypłaty świadczenia ubezpieczonego przez organ rentowy.

Z informacji podanej przez odwołującego się we wniosku o emeryturę jak również ze świadectwa pracy oraz wyjaśnień ubezpieczonego wynika, że do 30 czerwca 2023 r. był on zatrudniony stanowisku dyrektora ds. nieruchomości w (...) S.A. z siedzibą w N..

W odwołaniu ubezpieczony skupił się wyłącznie na kwestii dotyczącej skutecznie złożonego wniosku o cofnięcie wniosku o przyznanie emerytury powszechnej i żądaniu wypłaty emerytury powszechnej od dnia osiągnięcia uprawnień do emerytury. W sprawie istotny jest jednak fakt, że zawieszenie wypłaty emerytury powszechnej nastąpiło z powodu kontynowania przez niego zatrudnienia.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego i jednolitym stanowiskiem doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych powinny być wykładane ściśle ( por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2008 r., I UZP 6/08 oraz wyroki Sądu Najwyższego z 9 listopada 1999 r., II UKN 187/99, z 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04 i z dnia 25 czerwca 2008 r., II UK 315/07), co oznacza w zasadzie prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni, w tym wykładni systemowej i wykładni historycznej lub celowościowej. Wykładnia językowa (gramatyczna) art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, na co zwrócił uwagę także Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2007 r., I UK 229/06 wskazuje zaś jednoznacznie, że przepis ten zawsze rodzi skutek zawieszający prawo do emerytury w sytuacji kontynuowania przez ubezpieczonego zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonym w decyzji organu rentowego, bez względu na to czy decyzja ta została wydana niezwłocznie po zgłoszeniu wniosku o prawo do emerytury, czy też w wykonaniu orzeczenia organu odwoławczego (sądu). Taki sposób rozumienia omawianego przepisu znajduje zresztą potwierdzenie także w jego wykładni historycznej, szeroko zaprezentowanej w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z 10 listopada 2004 r., II UZP 9/04. Nie można zapominać, że decyzje organu rentowego przyznające (ustalające) prawo do emerytury mają charakter deklaratoryjny a nie konstytutywny i potwierdzają jedynie spełnienie ustawowych przesłanek nabycia prawa do świadczenia emerytalnego. Prawo do emerytury jest bowiem nabywane z mocy prawa. Bez względu na to, kiedy decyzje takie zostają wydane i tak potwierdzają one prawo do świadczenia nabyte w określonej dacie tożsamej z datą spełnienia ustawowych warunków. Choć ex post osoba, która spełniła ustawowe warunki nabycia prawa do emerytury, staje się więc emerytem od dnia spełnienia warunków (art. 100 ustawy), a nie od dnia wydania decyzji.

Zważywszy na powyższe, podstawę oddalenia odwołania w rozpatrywanej sprawie stanowiło kontynowanie przez odwołującego się zatrudnienia w dniu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego - do 30 czerwca 2023 r. Wobec tych okoliczności organ rentowy prawidłowo więc przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia od 20 maja 2023 r. jednocześnie zawieszając jego wypłatę z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia, a następnie prawidłowo przyznał prawo do jego wypłaty od 1 lipca 2023 r., bowiem wówczas ubezpieczony złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie stosunku pracy.

Mając na względzie powyższe, sąd nie znajdując podstaw do zmiany decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W., oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzekł w sentencji wyroku.