Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Górniak

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2023 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa T. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.600 zł (jeden tysiąc sześćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty;

zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.117 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt VIII C 244/23

UZASADNIENIE

W dniu 16 stycznia 2023 roku powód T. M., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wytoczył przeciwko (...) S.A. w W. powództwo o zasądzenie kwoty 1.600 zł tytułem części odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, że w dniu 10 października 2022 roku doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki B. (...) stanowiący własność A. B.. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie OC u pozwanego. W związku ze szkodą poszkodowana wynajęła bezgotówkowo samochód zastępczy, który użytkowała w okresie 39 dni za stawkę 200 zł brutto. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za zdarzenie oraz z tytułu najmu wypłacił kwotę 4.400 zł, kwestionując jedynie okres najmu. W dalszej kolejności pełnomocnik wyjaśnił, że szkoda miała całkowity charakter, że poszkodowana nie dysponowała innym pojazdem, który mogłaby użytkować, jak również środków pieniężnych na zapewnienie sobie innego auta. Przypomniał, że poszkodowany nie ma obowiązku kredytowania zakupu nowego samochodu nie mając pewności, czy
i w jakiej kwocie otrzyma odszkodowania. Wreszcie pełnomocnik podniósł, że powód nabył wierzytelność wobec pozwanego w drodze umowy cesji. (pozew
k. 5-10)

W dniu 16 marca 2023 roku referendarz sądowy wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Powyższy nakaz pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, zaskarżył sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu.
W uzasadnieniu pełnomocnik wyjaśnił, że pozwany uznał za uzasadniony okres 22 dni najmu obejmujący czas 14 dni po przesłaniu informacji o wyliczeniu szkody na uzupełnienie niezbędnych dokumentów celem realizacji wypłaty odszkodowania. Zwrócił uwagę, że pozwany kilkukrotnie zwracał się do poszkodowanej o przesłanie brakujących dokumentów, które zostały dostarczone dopiero 1 grudnia 2022 roku. Wobec powyższego to zwłoka poszkodowanej była bezpośrednią przyczyną braku wypłaty i tym samym powiększenia rozmiarów szkody. Pełnomocnik wskazał ponadto, że poszkodowana zdała pojazd zastępczy przed wypłatą odszkodowania, że podjęcie czynności organizacyjnych jest niezależne od uzyskania odszkodowania i stanowi realizację zasady minimalizacji szkody, że powód nie udowodnił, że 39-dniowy okres najmu miał ekonomicznie uzasadniony charakter. (nakaz zapłaty k. 18, sprzeciw k. 23-26v.)

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie. (pismo procesowe
k. 44, protokół rozprawy k. 57-61)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 października 2022 roku doszło do zdarzenia drogowego,
w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki B. stanowiący własność A. B.. Pojazdem tym kierował R. G., który przeprowadzał jazdę testową po naprawie.

Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela. (zeznania świadka A. B. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia
27 października 2023 roku, zeznania świadka R. G. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 października 2023 roku, okoliczności bezsporne)

W dniu 13 października 2022 roku poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego, na mocy której wynajęła samochód marki B.. Cena najmu wyniosła 200 zł i została wcześniej ustalona z pozwanym. Tego samego dnia A. B. przeniosła na powoda przysługujące jej wobec ubezpieczyciela prawo do dochodzenia roszczenia w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. W zawarciu powyższych umów pośredniczył R. G..

W dacie zdarzenia poszkodowana nie posiadała w gospodarstwie domowym innego pojazdu, który mogłaby użytkować w miejsce uszkodzonego. Wprawdzie była ona właścicielką samochodów marki C. oraz V., ale nie były one sprawne. W C. uszkodzona była przekładania kierownicza,
w V. natomiast uszkodzeniu uległ silnik, a poszkodowana nie dysponowała środkami finansowymi na jego naprawę. (zeznania świadka A. B. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 października 2023 roku, zeznania świadka R. G. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia
27 października 2023 roku, umowa najmu k. 13, protokół zdawczo-odbiorczy k. 13v., umowa cesji k. 14, okoliczności bezsporne)

Także w dniu 13 października 2022 roku zaistniała szkoda została zgłoszona pozwanemu. Zgłoszenia dokonał R. G., który w zgłoszeniu został podany, jako osoba do kontaktu. W zakładce „uzgodnienia” zamieszczono informację, że akceptowalna przez pozwanego stawka najmu wynosi 250 zł oraz że stawka za wynajęcie pojazdu przez poszkodowaną została zaakceptowana. Po dokonaniu zgłoszenia pozwany przesłał R. G. listę potrzebnych dokumentów.

R. G. uczestniczył w oględzinach samochodu B. oraz przekazywał ubezpieczycielowi wymagane dokumenty. Oświadczenie sprawcy szkoda oraz numer konta do wypłaty odszkodowania świadek osobiście wręczył likwidatorowi w dacie oględzin. Na ten czas pozwany nie sygnalizował, że brakuje jakichkolwiek dokumentów.

W dacie 17 października 2022 roku pozwany przekazał informację
o zakwalifikowaniu szkody, jako całkowitej. Następnie, w piśmie z dnia
7 listopada 2022 roku adresowanym do poszkodowanej wskazał, że nie może wydać decyzji w terminie 30 dni z uwagi na brak dokumentów w postaci oświadczenia sprawcy/notatki z policji oraz numeru konta do wypłaty odszkodowania/upoważnienia na warsztat. Pismo tej samej treści pozwany sporządził w dniu 23 listopada 2022 roku.

W tej samej dacie zakończyła się naprawa samochodu C.
i poszkodowana zdała auto zastępcze. Rozpoczęcie tej naprawy było uzależnione od zgromadzenia przez poszkodowaną środków pieniężnych na jej sfinansowanie.

W dniu 1 grudnia 2022 roku R. G. po raz kolejny przesłał pozwanemu kserokopię oświadczenia sprawcy wypadku oraz numer konta do wypłaty odszkodowania. (zeznania świadka A. B. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 27 października 2023 roku, zeznania świadka R. G. – elektroniczny protokół rozprawy z dnia
27 października 2023 roku, protokół zdawczo-odbiorczy k. 13v., pismo k. 46, druk zgłoszenia szkody k. 55-57v., z akt szkody: potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody, pismo z 17.10.2022, pismo z 7.11.2022, pismo z 23.11.2022; okoliczności bezsporne)

W dniu 12 grudnia 2022 roku pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej. (potwierdzenie przelewu k. 12)

W dniu 21 grudnia 2022 roku powód wystawił fakturę na kwotę 7.800 zł
z tytułu wynajmu samochodu zastępczego w okresie 39 dni. Decyzją z dnia
22 grudnia 2022 roku ubezpieczyciel poinformował o wypłacie odszkodowania w wysokości 4.400 zł za najem pojazdu. Wyjaśnił, że uznał za uzasadniony
22-dniowy okres najmu od dnia jego rozpoczęcia do dnia 4 listopada 2022 roku. Wskazał, że w dacie 22 października przesłał informację o wysokości szkody
i jej kwalifikacji, jako całkowitej oraz że nie znajduje podstaw do uznania dłuższego okresu wynikającego z braku dokumentów niezbędnych do zakończenia sprawy wypłaty odszkodowania. Pomimo wezwania do zapłaty pozwany podtrzymał swoje stanowisko. (faktura k. 12v., decyzja k. 14v., wezwanie do zapłaty k. 15, wydruk wiadomości email k. 15v., z akt szkody: odpowiedź na reklamację; okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwany nie zapłacił powodowi kwoty dochodzonej pozwem. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto zeznania świadków. Depozycje te były logiczne i spójne, korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym, ponadto ich wiarygodność nie była podważana przez stronę pozwaną. Wobec powyższego Sąd przyjął, iż odpowiadają one prawdzie
i mogą stanowić w pełni podstawę czynionych w sprawie ustaleń faktycznych.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 k.c., oraz – w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej – przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach ogólnych księgi III Kodeksu cywilnego, tj. przepisy art. 361 § 2 k.c. oraz
art. 363 k.c. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych.

W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody – odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną
w umowie ubezpieczenia (art. 824 § 1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy
o ubezpieczeniach obowiązkowych). Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, art. 822 § 4 k.c.).

W przedmiotowej sprawie bezspornym między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia komunikacyjnego z dnia 10 października 2022 roku,
w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki B.. Do zdarzenia doszło z winy osoby ubezpieczonej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie (...). Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę. Pozwany nie kwestionował także uprawnienia poszkodowanej do wynajęcia pojazdu zastępczego, a także stawki dobowej najmu. Oś sporu w niniejszej sprawie stanowił wyłącznie okres najmu.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego godzi się przypomnieć, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Zakres obowiązku odszkodowawczego obejmuje co do zasady poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony, za czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia
17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2020/3/28). Stanowisko to zostało podtrzymane także w późniejszych uchwałach. Kwestia ta była również przedmiotem rozważań sądów powszechnych. I tak przykładowo w wyroku
z dnia 24 marca 2017 roku (XII Ga 811/16, L.) Sąd Okręgowy w Łodzi wyjaśnił, że „zasadniczo uprawnienie do korzystania z pojazdu zastępczego przysługuje poszkodowanemu od pierwszego dnia wystąpienia szkody i trwa do czasu zakończenia naprawy lub wypłaty odszkodowania.

W realiach rozpoznawanej sprawy pozwany wywodził, że wpływ na wypłatę odszkodowania miała sama poszkodowana, która z opóźnieniem nadesłała niezbędne dokumenty. Dodatkowo wskazywał, że działania nakierunkowane na zdobycie innego pojazdu winny być podjęte zanim jeszcze ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie. W tym kontekście w pierwszej kolejności przypomnienia wymaga, że zaistniała szkoda została zgłoszona pozwanemu przez R. G., który był również wskazany, jako „osoba kontaktowa” co wprost wynika z treści zgłoszenia (k. 56v.). Nie budzi zatem wątpliwości, że wszelką korespondencję w toku postępowania likwidacyjnego pozwany winien kierować do w/w świadka nie zaś do poszkodowanej. Taki też sposób komunikacji pozwany początkowo przyjął, o czym świadczy fakt przesłania potwierdzenia zgłoszenia szkody oraz listy wymaganych dokumentów, a następnie informacji o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej właśnie do R. G.. Na późniejszym etapie ubezpieczyciel zwracał się już jednak o nadesłanie brakujących dokumentów wprost do poszkodowanej, co było działaniem nieprawidłowym. Dodatkowo nie może ujść uwadze, że o ile w odniesieniu do pisma z dnia 13 października 2022 roku adresowanego do R. G. pozwany złożył potwierdzenie jego przesłania na pocztę email, o tyle w przypadku pism z dnia 7 i 23 listopada kierowanych do poszkodowanej brak jest jakiegokolwiek dowodu na ich czy to wysłanie, czy też doręczenie. Wprawdzie z relacji R. G. wynika, że poszkodowana otrzymała wezwanie do złożenia oświadczenia sprawcy szkody oraz podania numeru rachunku bankowego, to jednocześnie w sprawie nie wiadomo, w jakiej dacie korespondencja ta została jej doręczona. Co więcej w oparciu
o zaoferowany przez pozwane Towarzystwo materiał dowodowy nie sposób ustalić, czy poszkodowanej doręczono oba przywołane pisma, czy też może wyłącznie jedno z nich. Kwestia ta ma o tyle istotne znaczenie, że późniejsze pismo zostało przez ubezpieczyciela sporządzone w dacie zdania pojazdu zastępczego. Nie można zatem wykluczyć, że poszkodowana otrzymała wyłącznie to pismo, które jednak z punktu widzenia uzasadnionego okresu najmu było już bez znaczenia. Pamiętać należy, że R. G. przesłał dokumenty, o które wnosił pozwany w dacie 1 grudnia 2022 roku, co sugeruje, że nastąpiło to w odpowiedzi właśnie na pismo z dnia 23 listopada 2022 roku, nie zaś wcześniejsze. W świetle zeznań tego świadka kwestia ta ma jednak tak naprawdę poboczne znaczenie. Wyjaśnił on bowiem, że dokumentacja, o której mowa, została przez niego osobiście wręczona likwidatorowi w trakcie oględzin uszkodzonego pojazdu, a więc jeszcze w październiku. Twierdzenia te nie zostały podważone przez pozwanego, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Ich prawdziwość wzmacnia dodatkowo fakt, że w przywołanym wyżej piśmie
z dnia 1 grudnia 2022 roku świadek napisał, że „po raz kolejny” przesyła żądane dokumenty. W konsekwencji Sąd uznał, że poszkodowana spełniła swój obowiązek współpracy z ubezpieczycielem i dostarczyła mu pełną dokumentację, która pozwalała na zakończenie postępowania likwidacyjnego
w ustawowym terminie. To zaś co się stało z tą dokumentacją później jest irrelewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, poszkodowana nie może bowiem odpowiadać za brak właściwej organizacji pracy przez ubezpieczyciela. Wreszcie uwypuklenia wymaga, że poszkodowana poprzez podjęte działania dążyła do minimalizacji rozmiarów szkody skoro
z własnych środków sfinansowała naprawę samochodu C. zanim jeszcze otrzymała odszkodowanie, co pozwoliło jej zdać auto zastępcze już w dniu
23 listopada 2022 roku, a więc niemal 3 tygodnie przed wypłatą odszkodowania. Powyższe prowadzi do wniosku, że uzasadniony był cały 39-dniowy okres najmu.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.600 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty.

Termin wymagalności świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów określa art. 14 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego (art. 14 ust. 2 ustawy). Niespełnienie świadczenia w terminie powoduje po stronie dłużnika konsekwencje przewidziane w art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody
i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie (§ 2 art. 481 k.c.).
W niniejszej sprawie pozwany wydał decyzję w sprawie kosztów najmu auta zastępczego w dacie 22 grudnia 2022 roku, a więc już w tym dniu dysponował wszystkimi informacjami umożliwiającymi mu właściwe rozliczenie najmu.
W konsekwencji począwszy od kolejnego dnia pozostawał w zwłoce ze spełnieniem roszczenia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Na zasądzoną na rzecz powoda kwotę 1.117 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 200 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej – 900 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.