Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Wojciech Wołoszyk

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2024 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. O.

przeciwko (...)w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 6 października 2023 r. , sygn. akt VIII GC 724/23

1)  oddala apelację ;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda , tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego , kwotę 450 zł ( czterysta pięćdziesiąt złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Sygn. akt VIII Ga 257/23

UZASADNIENIE

Powód P. O. wniósł pozew przeciwko pozwanej (...)z siedzibą w Z. o zapłatę 16.569,70 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot i dat szczegółowo podanych w pozwie wraz z kosztami procesu. W dniu 23 lutego 2023 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy – w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4918/22 – wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Pozwana złożyła sprzeciw, w którym powyższy nakaz zapłaty zaskarżyła w całości, a nadto domagała się zasądzenia na jego rzecz kosztów proces według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy:

I.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 16 569,70 zł (szesnaście tysięcy pięćset sześćdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt groszy) wraz z:

1)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.299,93 zł od dnia 10 listopada 2022 r. do dnia zapłaty,

2)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.300,10 zł od dnia 11 października 2022 r. do dnia zapłaty,

3)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.299,93 zł od dnia 9 września 2022 r. do dnia zapłaty,

4)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.299,93 zł od dnia 10 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty,

5)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.300,10 zł od dnia 9 lipca 2022 r. do dnia zapłaty,

6)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 2.299,93 zł od dnia 9 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty,

7)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 1.451,40 zł od dnia 12 maja 2022 r. do dnia zapłaty,

8)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.318,38 zł od 25 listopada 2022 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4717 zł (cztery tysiące siedemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w niniejszym orzeczeniu do dnia zapłaty,

III.  nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności co do kwot z punktu I 2, I 3, I 4, I 5, I 6 i 7 wyroku.

Sąd I instancji ustalił , iż w dniu 1 stycznia 2022 r. strony zawarły umowę o świadczenie usług pozycjonowania nr (...), w której jako Zleceniodawcę wskazano (...)z siedzibą w Z., natomiast P. O. jako Wykonawcę. Na podstawie umowy Wykonawca świadczył usługę polegającą na pozycjonowaniu Witryny wskazanej przez Zleceniodawcę. Zasady ustalania wysokości ostatecznego wynagrodzenia szczegółowo ustalał § 5 umowy, przy czym było ono płatne w systemie miesięcznym, na podstawie faktury wystawionych przez Wykonawcę, do których wyliczenia będą dostępne w programie monitorującym. Stosownie do § 7 umowy, została zawarta na czas określony 3 miesięcy od dnia jej zawarcia.

W dniu 1 kwietnia 2022 r. strony zawarły umowę o świadczenie usług pozycjonowania nr (...), w której jako Zleceniodawcę wskazano (...)z siedzibą w Z., natomiast P. O. jako Wykonawcę. Na podstawie umowy Wykonawca świadczył usługę polegającą na pozycjonowaniu Witryny wskazanej przez Zleceniodawcę. Zasady ustalania wysokości ostatecznego wynagrodzenia szczegółowo ustalał § 5 umowy, przy czym było ono płatne w systemie miesięcznym, na podstawie faktury wystawionych przez Wykonawcę, do których wyliczenia będą dostępne w programie monitorującym. Stosownie do § 7 umowy, została zawarta na czas nieokreślony.

W dniu 1 maja 2022 r. strony zawarły umowę o świadczenie usług prowadzenia komunikacji na (...) nr (...), w której jako Zleceniodawcę wskazano stronę pozwaną, natomiast powoda jako Wykonawcę. Na podstawie umowy Wykonawca świadczył usługę polegającą na prowadzeniu komunikacji z użytkownikami serwisu społecznościowego (...)przez profil oraz prowadzenia kampanii. Zasady ustalania wysokości ostatecznego wynagrodzenia szczegółowo ustalał § 5 umowy, przy czym było ono płatne w systemie miesięcznym, na podstawie faktury wystawionych przez Wykonawcę, do których wyliczenia będą dostępne w programie monitorującym. Stosownie do § 7 umowy, została zawarta na czas nieokreślony.

Sąd I instancji podkreślił, że w myśl § 7 ust. 2 umowy stronom przysługuje prawo do rozwiązania umowy z miesięcznym wypowiedzeniem ze skutkiem na koniec miesiąca. Zaś, zgodnie z § 7 ust. 3 umowy w przypadku w którym zleceniodawca łamie niniejszą umową, a w szczególności opóźnia się z zapłatą wynagrodzenia dłużej niż dwa miesiące wykonawca może jednostronnie rozwiązać umowę z końcem miesiąca, w którym złoży wskazane oświadczenie bez obowiązku zachowania okresu wypowiedzenia oczekując odstępnego w wysokości trzykrotności miesięcznych opłat. Ponadto stosownie do § 7 ust. 4 umowy strona pozwana miała prawo wypowiedzieć umowę zgodnie z § 7 ust. 2 umowy tylko w przypadku gdy nie miała w stosunku do powoda żadnych zobowiązań wynikających z niniejszej umowy lub innych umów łączących strony, w tym z tytułu wynagrodzenia, jak i z tytułu należności ubocznych (np. odsetek).

Sąd Rejonowy ustalił, że za pozycjonowanie strony i prowadzenia fanpage’a powód wystawił stronie pozwanej następujące faktury VAT:

1)  (...)z dnia 4 maja 2022 r. z terminem płatności 11 maja 2022 r. na kwotę 1451,40 złotych

2)  (...) z dnia 1 czerwca 2022 r. z terminem płatności 8 czerwca 2022 r. na kwotę 2299,93 złotych

3)  (...) z dnia 1 lipca 2022 r. z terminem płatności 8 lipca 2022 r. na kwotę 2300,10 złotych

4)  (...) z dnia 2 sierpnia 2022 r. z terminem płatności 9 sierpnia 2022 r. na kwotę 2299,93 złotych

5)  (...) z dnia 1 września 2022 r. z terminem płatności 8 2022 września r. na kwotę 2299,93 złotych

6)  (...) z dnia 3 października 2022 r. z terminem płatności 10 października 2022 r. na kwotę 2300,10 złotych

7)  (...) z dnia 2 listopada 2022 r. z terminem płatności 9 listopada 2022 r. na kwotę 2299,93 złotych.

Sąd I instancji wskazał, że usługi były wykonywana prawidłowo przez powoda. W dniu 29 lipca 2022 roku zostało sporządzone przez stronę pozwaną oświadczenie o wypowiedzeniu umowy numer (...) zawartej w dniu 1 kwietnia 2022 roku. Zaś, w dniu 29 lipca 2022 roku zostało sporządzone przez stronę pozwaną oświadczenie o wypowiedzeniu umowy numer (...) zawartej w dniu 1 stycznia 2022 roku. Oba oświadczenia o wypowiedzeniu doręczono P. O. w dniu 3 sierpnia 2022 roku. Nadto pismem datowanym na 29 grudnia 2022 roku powód wypowiedział stronie pozwanej umowę numer (...) zawartą dnia 1 kwietnia 2022 roku.

Sąd Rejonowy zważył, że w ocenie Sądu, bezsporne było to, że strony zawarły umowę o świadczenie usług w zakresie pozycjonowania strony internetowej oraz umowę o świadczenie usług prowadzenia komunikacji na (...) nr (...). Ostatecznie, pozwany potwierdził, że usługi te były prawidłowo wykonywana za okres objęty pozwem (k.100, rozprawa w dniu 22 września 2023 roku).

Gdy chodzi o podstawę prawną żądania pozwu, to w orzecznictwie sądowym słusznie przyjmuje się, że umowę o pozycjonowanie strony internetowej „należy zakwalifikować jako nienazwaną umowę o świadczenie usług, do której na podstawie art. 750 k.c., mają odpowiednie zastosowanie przepisy o zleceniu, w tym przepis art 735 § 1 k.c. przewidujący obowiązek zapłaty wynagrodzenia za świadczone usługi” (uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 23 października 2015 r., sygn. akt V GC 342/15; opubl.: orzeczenia.ms.gov.pl). Sąd podkreślił już, że pozwany ostatecznie nie kwestionował jakości wykonania usługi pod względem technicznym. Ta kwestia okazała się w bezsporna między stronami. Bezsporne było również żądanie z pozwu (formalnie uznane przez stroną pozwaną) za okres do 30 września 2022 roku (k.100, rozprawa w dniu 22 września 2023 roku).

Zdaniem Sądu Rejonowego powodowi należy się zatem wynagrodzenie za świadczone na rzecz strony pozwanej, skoro bezspornie wykonywał swoją część umowy. Rzecz w tym, że pozwany powoływał się na fakt wypowiedzenia umowy numer (...) wskutek oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z dnia 29n lipca 2022 roku (k.49) oraz wypowiedzenia umowy numer (...) wskutek oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z dnia 29 lipca 2022 roku (k.50). Strona powodowa kwestionowała skuteczność tego wypowiedzenia.

Sąd I instancji wskazał, że linia obrony strony pozwanej w toku postępowania ewoluowała. Początkowo strona pozwana twierdziła, że zapis § 7 umowy jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ponieważ uniemożliwiał stronie pozwanej wypowiedzenie umowy w sytuacji, gdy taka miała długi wobec strony powodowej (tj. nie zapłaciła należności za świadczone przez powoda usługi). Na dalszym etapie postępowania strona pozwana wskazywała, że wypowiedzenie z dnia 29 lipca 2022 roku było skuteczne gdyż było oparte na ważnych powodach opisanych w art. 746 § 3 kc.

W ocenie Sądu Rejonowego za czas objęty żądaniem pozwu umowy wiązały strony, a skoro strona powodowa świadczyła w tym okresie swoje usługi, to należy się jej wynagrodzenie. Przypomnieć należy, że w treści oświadczeń o wypowiedzeniu (k.49, 50) nie podano żadnej przyczyny wypowiedzenia umowy.

Sąd I instancji podkreślił, że przepisy kodeksu cywilnego regulujące umowę zlecenia, z wyjątkiem art. 746 § 3 i art. 751 k.c., mają charakter dyspozytywny, a to oznacza, że strony umowy zlecenia mogą, zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353 ¹ k.c.), odmiennie określić swe prawa i obowiązki (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2016 r., IV CSK 697/15). jedyny wyjątek stanowi regulacja § 3, która jest bezwzględnie obowiązująca. Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie przyjmuje się, że strony mogą nadać umowie zlecenia charakter większej trwałości, w szczególności w sytuacji, w której treścią umowy ma być odpłatne wykonywanie czynności przez przyjmującego zlecenie w sposób ciągły. Cel ten mogą osiągnąć, jeżeli dający zlecenie zrzeknie się z góry uprawnienia do wypowiedzenia. Ze względu na to, że takie nieodwołalne zlecenie mogłoby służyć różnym celom, w tym także obejściu ustawy, ustawodawca zastrzegł, że nie można z góry zrzec się uprawnienia do wypowiedzenia z ważnych powodów (art. 746 § 3 k.c.). Naruszenie tego zakazu powoduje nieważność odnośnego postanowienia umowy (art. 58 § 1 k.c.) (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2004 r., V CK 433/03).

Sąd I instancji zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy, który stwierdził, iż kwestia "ważności przyczyny" opisanej w art. 746 § 3 kc nie należy do sfery ustaleń faktycznych, lecz jest ich oceną. Rozstrzygnięcie, czy istnieją ważne powody, powinno być dokonane z uwzględnieniem okoliczności faktycznych sprawy, a także treści i celu łączącej strony umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług (Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2005 r., V CK 530/2004, z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 1030/2000).

Wobec powyższych rozważań, a także na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, Sąd Rejonowy uznał, iż strony zawierając przedmiotową umowę wyraźnie zastrzegły możliwość wcześniejszego jej wypowiedzenia w przypadku zaistnienia ku temu odpowiednich przesłanek opisanych w umowie (§ 7 ust. 4 umowy). Zapis § 7 ust. 4 umowy był ważny, precyzyjny i wiązał strony. Jednocześnie nie wyłączył (ponieważ nie mógł tego zrobić) uprawnienia każdej ze stron do wypowiedzenia umowy z ważnych powodów opisanych w art. 746 § 3 kc. Zapis § 7 ust. 4 umowy nie był sprzeczny z prawem ani z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze nie pozbawiał on strony pozwanej możliwości wypowiedzenia z ważnych powodów. Takowym może być utrata zaufania. Powinna to jednak udowodnić strona pozwana z uwagi na art. 6 kc. Nie zrobiła tego. Nie ma żadnych dowodów, które potwierdzałaby tę wersję, przede wszystkim zaś nie złożono wniosku o przesłuchanie reprezentant strony pozwanej, który jako jedyny mógłby opisać w jaki sposób i dlaczego utracił zaufanie do powoda. Ponadto nie podano w wypowiedzeniu umowy żadnych przyczyn jej wypowiedzenia. Gdyby była nią utrata zaufania, to wpisano by to w wypowiedzeniu. Dla zbadania istnienia ważnych powodów konieczne jest zbadanie treści wypowiedzenia i przyczyn w nim opisanych. Brak przyczyn oznacza, że powodem wypowiedzenia umów nie były, wbrew temu co ostatecznie twierdziła strona pozwana, ważne powody.

Po drugie strona pozwana jest przedsiębiorcą, spółką prawa handlowego. Wymagana jest od niej podwyższona staranność. Umowy wiązały strony od początku 2022 roku, a w zakresie § 7 umowy były one tożsame. (...) nie kwestionowała przez ponad pół roku ważności umowy ani jej zapisów. Jeśli strona nie akceptowała zapisów umowy to nie należało jej podpisywać albo wypowiedzieć ją jak najszybciej. Skoro tego nie zrobiono, to oznacza, że przedsiębiorca (spółka prawa handlowego) zgodził się na ograniczenie swojego prawa do wypowiedzenia umowy do sytuacji gdy nie ma wobec powoda ,,żadnych zobowiązań wynikających z umowy” (§ 7 ust. 4 umowy). Ponadto, co wyżej podano § 7 umowy nie pozbawiał strony pozwanej do wypowiedzenia umowy wskutek ważnych powodów, a tylko to byłoby sprzeczne z prawem. Strony dobrowolnie, w ramach swobody umów ograniczyły stronie pozwanej prawo do wypowiedzenia umów zgodnie z § 7 ust. 4 umowy. Umowę można było wypowiedzieć w przypadku gdy (...) miał długi wobec strony powodowej, choć tylko w przypadku gdyby zachodziły ważne powody (które w okolicznościach sprawy nie zachodziły). Co więcej strona pozwana mogła zapłacić należności wobec powoda (których de facto nie kwestionowała) i tym samym uzyskać uprawnienie do wypowiedzenia umowy w oparciu o § 7 ust. 4 umowy nawet bez wskazywania powodów, w tym ważnych powodów. Innymi słowy gdyby pozwana zapłaciła za wykonane i niekwestionowane przez powoda usługi to nie było przeszkód, aby wypowiedziała umowę. Zamiast tego pozwana próbowała nieskutecznie wypowiedzieć umowę mimo, że takiego uprawnienia sama się pozbawiła poprzez zadłużenie się wobec powoda (brak płatności za usługi). Nie narusza to bezpieczeństwa obrotu ani jego pewności. Nadal przecież zawsze można było wypowiedzieć umowę w oparciu o art. 746 § 3 kc. Z wiadomości e-mail od strony pozwanej z dnia 1 sierpnia 2022 roku (k.59) wynika, że strona pozwana popełniła ,,ewidentny błąd, że podpisała takie pismo (umowę- przyp. Sąd)”. Co więcej dalej wpisano, że jest ,,przestroga, żeby czytać umowy” (k.60). Trudno zatem zarzucić naruszenie zasad współżycia społecznego stronie powodowej, skoro spółka z o.o. godzi się na pozbawienie się prawa do wypowiedzenia umowy albo nie czyta umowy. Takie błędy czy zaniechania mogą obciążać tylko tego, kto je popełnił.

Sąd I instancji, odnosząc się jeszcze raz do twierdzenia strony pozwanej, iż nie miał prawa do wypowiedzenia umowy co było sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego to podkreślić należy, że miałby do tego prawa, ale tylko z uwagi na utratę zaufania do powoda (w wariancie, że ma długi wobec powoda). Bacząc na treść bezwzględnie obowiązującego art. 746 § 3 k.c. wskazać należy, iż zlecenie może wypowiedzieć każda ze stron, bowiem jest to stosunek oparty na wzajemnym zaufaniu i dlatego strony nie mogą z góry zrzec się skutecznie uprawnienia do wypowiedzenia umowy z ważnych powodów (art. 746 § 3 k.c.). Jeżeli więc strony graniczyły dopuszczalności rozwiązania zlecenia do braku zobowiązań strony pozwanej wobec powoda, to musiał składając drugiej stronie stosowne oświadczenie woli - wskazywać powodowy wypowiedzenia- tj ważne powody. Zarazem treść § 3 art. 746 k.c. wyraźnie wskazuje na to, że zawarta w nim norma prawna ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co skutecznie wyłącza swobodę kontraktową w zakresie objętym przedmiotem jej regulacji. Uzupełniająco należy wskazać, iż nawet jeżeli umowa przewiduje konkretny termin wypowiedzenia, można ją wypowiedzieć w każdym czasie, a więc ze skutkiem natychmiastowym, jednak tylko wtedy, gdy przemawiają za tym ważne powody. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 304/00).

Podsumowując skoro pozwana miała zobowiązania (nieopłacone faktury za świadczone usługi) wobec powoda, to w dacie składania oświadczenia o wypowiedzeniu czyli 29 lipca 2022 roku sama pozbawiła się prawa do złożenia takiego oświadczenia z uwagi na ważny i wiążący § 7 ust. 4 umowy (nie ziścił się warunek braku zobowiązań wobec powoda). Nie złożono oświadczenia o wypowiedzeniu w oparciu o ważne powody opisane w art. 746 § 3 kc, a ponadto strona pozwana nie udowodniła, aby one zachodziły.

Tym samym Sąd Rejonowy zasądził całą należność z pozwu także za okres po 1 października 2022 roku, ponieważ wówczas strony wiązała umowa i była ona wykonywana przez powoda. W punkcie I 1 Sąd zasądził kwotę 2299,93 zł zgodnie z fakturą VAT numer (...) z dnia 9 listopada 2022 roku za pozycjonowanie (...) i strony w październiku 2022 roku (k.18).

Ponadto, powód zgłosił żądanie uboczne, które miało swoje oparcie w przepisie art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o nadmiernych opóźnieniach w transakcjach handlowych. Z treści ust. 1 tego przepisu wynika, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Sąd Rejonowy podzielił pogląd prawny wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego, że „Rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403), przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., III CZP 94/15, opubl: Biuletyn SN rok 2015, Nr 12, Legalis). Podobnie wypowiedział się Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 czerwca 2016 r. (sygn. akt VIII Ga 74/16, niepubl.), gdyż słusznie wskazał, że „Przepis art. 10 ust. 1 przewiduje zatem swoisty ryczał, stanowiący rekompensatę za koszty odzyskiwania należności określonych w ustawie – jest to kwota stanowiąca równowartość 40 euro. Wierzyciel nie musi wykazywać, że wydatki w takiej właśnie wysokości poniósł”.

Wobec tego, za okres od kwietnia do października 2022 roku (faktury wystawiane od maja do listopada 2022 roku k.18-24) powód miał prawo obciążyć pozwaną spółkę rekompensatą, o której mowa w art. 10 cytowanej ustawy, do łącznej kwoty 1318,18 złotych. Od każdej faktury należy się osobna rekompensata. Sposób wyliczenia został zweryfikowany przez Sąd i nie budził żadnych wątpliwości. Również strona pozwana nie kwestionowała żądania w tym zakresie. Mając to na uwadze, Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo:

a)  co do należności głównej zgodnie z wyrokiem w tym co do kwoty 2299,93 zł za usługi z października 2022 roku,

b)  co do rekompensaty za odzyskiwanie należności, która w sumie opiewała na 1318,18 złotych (186,33 zł +183,02 zł + 187,22 zł + 189,60 zł + 189,06 zł + 194,79 zł + 188,36 zł).

O odsetkach od rekompensat Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 zw. z art. 455 k.c. Skoro umowa pomiędzy była transakcją handlową żądanie odsetek w transakcjach handlowych od należności głównej było zasadne zgodnie z żądaniem pozwu w oparciu o daty płatności z faktur i § 5 ust. 3 umowy.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 2 k.p.c., uznając, że strona powodowa wygrała sprawę w całości. Przegrywająca sprawę pozwana powinien zwrócić powódce uiszczoną opłatę sądową od pozwu w kwocie 1000,00 złotych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17,00 złotych oraz koszty zastępstwa adwokackiego, które wedle stawki minimalnej opiewały na 3600,00 złotych (§ 2 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (pkt II wyroku) oraz opłata od wniosku o zabezpieczenie powództwa (k.95) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w niniejszym orzeczeniu do dnia zapłaty. Co prawda Sąd oddalił wniosek z pisma pełnomocnika strony powodowej datowanego na 29 sierpnia 2023 roku (k.93) o zabezpieczenie powództwa, ale ponieważ było to postępowanie wpadkowe, to jego koszty muszą obciążać stronę pozwaną, skoro to ona w całości przegrała sprawę główną.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy wniósł pozwany, zaskarżając ten wyrok w części tj. w zakresie punktu I powyżej kwoty 14.081,41 zł, odsetek opisanych w punkcie I1 w całości, odsetek opisanych w punkcie I 8 - w części w jakiej obejmuje obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 188,36 zł. Powyższemu wyrokowi pozwany zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 58 KC w związku z art. 365 ¹ KC poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że postanowienie § 7 obydwu umów jest ważne, podczas gdy postanowienie to łamie zakaz ograniczania wypowiadania zobowiązań bezterminowych o charakterze ciągłym,

- naruszenie prawa procesowego, a to art. 229 KPC oraz art. 230 KPC poprzez uznanie, że usługi wykonywane przez powoda były wykonywane prawidłowo na tej podstawie, że jest to fakt bezsporny, podczas gdy okoliczność ta nie była ani okolicznością przyznaną,

- naruszenie prawa procesowego, a to art. 233 § 1 KPC poprzez błędne ustalenie w stanie faktycznym, że usługa była wykonywana prawidłowo, podczas gdy strona pozwana podnosiła, że usługa nie jest wykonywana prawidłowo.

Wobec powyższych zarzutów pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w zakresie kwoty 2.299,93 zł (dwa tysiące dwieście dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i 93/100) oraz odsetek objętych rozstrzygnięciem Sądu pierwszej instancji w punktach 1.1), odpowiednią zmianę kosztów postępowania przed Sądem I Instancji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego i zwrot spełnionego świadczenia co do kwoty 2.088,03 zł na zasadzie wynikającej z art. 338 KPC.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powód wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, zaś wnioski, które przy tym wywiódł są uzasadnione i nie wymagają powtórzenia (vide np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, Nr 4, poz. 83).

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zarzuty przedstawione przez pozwanego koncentrują się wokół następujących zagadnień: niezastosowanie w sprawie art. 365 ¹ k.p.c. i błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że postanowienie § 7 obydwu umów jest ważne oraz błędne ustalenie przez Sąd I instancji, że usługa była wykonywana prawidłowo, podczas gdy pozwany wyraźnie podnosił, że nie była wykonana prawidłowo.

Sąd odwoławczy analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy – przez pryzmat przedstawionych przez pozwanego zarzutów – doszedł do przekonania, że nie mogły one skutkować zmianą bądź uchyleniem zaskarżonego wyroku. Co prawda należało zgodzić się z pozwanym co do tego, iż Sąd Rejonowy nieprawidłowo ustalił, że pozwany przyznał , iż usługa świadczona na jego rzecz była wykonywana prawidłowo. Już w samej treści sprzeciwu oraz piśmie z dnia 19 czerwca 2023r. (zob. k. 38-41 akt, oraz k. 75-77 v akt) pozwany odniósł się do tej kwestii, a ponadto wyraźnie zaprzeczył, aby usługa była wykonywana prawidłowo. Jednakże to błędne ustalenie Sądu Rejonowego nie wpłynęło na prawidłowość rozstrzygnięcia.

Przechodząc dalej do merytorycznego rozważenia sprawy nie można zgodzić się z pozwanym, iż Sąd I instancji błędnie nie zastosował art. 365 ¹ k.c. oraz przyjął, iż wypowiedzenie umowy było nieskuteczne.

Należy wskazać, że pozwany zarzuca niezastosowanie przez sąd I instancji art. 365 ¹ k.c., zgodnie z którym zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. W ocenie Sądu Okręgowego przepis ten nie ma znaczenia dla przedmiotowej sprawy z uwagi na art. treść 746 § 3 k.c., gdyż właśnie owa regulacja art. 746 § 3 k.c., jest lex specialis w stosunku do art. 365 ¹ k.c. , mającym charakter normy generalnej. W związku z tym niezasadny jest zarzut naruszenia art. 58 KC w związku z art. 365 ¹ KC poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że postanowienie § 7 obydwu umów jest ważne.

Zgodnie z art. 746 § 3 k.c. nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący i strony nie mogą dokonać ustaleń sprzecznych z jego treścią. Celem przepisu jest umożliwienie każdej stronie natychmiastowego zakończenia stosunku zlecenia ze względu na utratę zaufania wobec drugiej strony (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lipca 2019r., V ACa 78/19).

Od istnienia ważnego powodu wypowiedzenia zależą skutki prawne wskazane w każdym z trzech paragrafów omawianego artykułu. Z treści art. 746 § 1 i 2 KC wynika ogólna zasada, zgodnie z którą w przypadku wypowiedzenia odpłatnego stosunku zlecenia przez którąkolwiek ze stron bez ważnego powodu wypowiadający powinien naprawić poniesioną przez drugą stronę szkodę. Z kolei art. 746 § 3 KC, odwołując się do kryterium ważnych powodów, określa zakres dopuszczalnych kontraktowych modyfikacji zasad wypowiadania zlecenia. Ważnymi powodami mogą być zarówno zjawiska o charakterze powszechnym (np. zmiany stosunków społecznych i gospodarczych, zmiany regulacji prawnych itp.), jak i czynniki odnoszące się indywidualnie do stron. Nie sposób sformułować zamkniętego katalogu przypadków uprawniających do wypowiedzenia na zasadzie art. 746 § 3 KC. Pojęcie "ważnego powodu" może zostać określone w umowie. Postanowienia umowne nie mogą jednak pozbawiać stron możliwości wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów w umowie niewymienionych (por. K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 32, Warszawa 2024, legalis).

Słusznie podnosi się w orzecznictwie, że jeżeli dopuszczalność (skuteczność) wypowiedzenia zależy od istnienia ważnego powodu w rozumieniu art. 746 § 3 KC albo od zajścia okoliczności przewidzianej w samej umowie, oświadczenie o wypowiedzeniu powinno określać ten powód czy okoliczność. Adresat oświadczenia musi bowiem mieć możliwość dokonania oceny czy wypowiedzenie było dopuszczalne i skuteczne, a więc czy jest nadal związany zobowiązaniem ( E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2023, Legalis)

Sąd II instancji , analizując sprawę niniejszą doszedł do wniosku, że pozwany , zgodnie z art. 746 § 3 kc , mógł wypowiedzieć łączącą z powodem umowę z ważnych powodów, ale musiałby to udowodnić. Pozwany podnosił, że takim ważnym powodem do wypowiedzenia umów była utrata zaufania. Niewątpliwie może ona być uznana za ważną przyczynę wypowiedzenia umowy. Tymczasem, zdaniem Sądu Okręgowego , pozwany nie zdołał udowodnić tej okoliczności.

Sąd Odwoławczy zwrócił uwagę, że pozwany na potwierdzenie swoich twierdzeń przedstawił wyłącznie oświadczenia o wypowiedzenia umów (zob. k. 49 -50 akt) oraz korespondencję mailową (zob. k. 58- 59 akt). Kluczowe jest to, że w treści wypowiedzeń brak jest wskazania „ważnych przyczyn” wypowiedzenia, zaś korespondencja mailowa nie pozwala stwierdzić dokładnie na jakie ważne przyczyny powołuje się pozwany. Ponadto nie można utracić z pola widzenia, iż nie wskazano jakiego dokładnie okresu dotyczą okoliczności ogólnie opisane w korespondencji mailowej. Co więcej, przedmiotowa korespondencja mailowa została już sporządzona po wypowiedzeniu, a więc sama w sobie nie prowadzi do wykazania skuteczności wypowiedzenia. Ponadto zaakcentować trzeba, że pozwany nie przedstawił na poparcie swoich twierdzeń żadnych innych dowodów , w postaci zeznań świadków , przesłuchania stron czy też dokumentów. Zaprezentowane przez pozwanego dowody , z przyczyn wskazanych wyżej , nie dają podstawy do uznania , iż wypowiedzenie umów z ważnych powodów było skuteczne.

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego. W takiej sytuacji nie było podstawy do zasądzenia zwrotu spełnionego świadczenia , gdyż jest to możliwe tylko w przypadku uchylenia bądź zmiany zaskarżonego wyroku ( art. 338 kpc ).

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w myśl zasady odpowiedzialności za wynik sprawy w oparciu o przepisy art. 98 k.p.c. w związku z §2 pkt. 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. W świetle tej regulacji powodowi należy się kwota 450 zł wraz odsetkami wynikającymi z art. 98 § 1 ¹ kpc.