Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1005/23

Uzasadnienie Wyroku z dnia 8.04.2024 roku

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2023 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009), że D. O. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 28 492,35 zł (w tym 21 232,35 zł z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 i 7 260 złotych z tytułu odsetek za zwłokę).

Organ rentowy wskazał, że odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem. Odsetki za zwłokę naliczane są na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540).

(decyzja k. 10 akt ZUS)

Odwołane od powyższej decyzji w dniu 16 maja 2023 roku (data nadania w placówce pocztowej) wniósł D. O. (2), zaskarżając powyższą decyzje w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił wadliwe ustalenie przez organ rentowy, że wnioskodawca, jako ubezpieczony, podlega pod ubezpieczenie zdrowotne, z tytułu bycia wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji

(odwołanie k. 3-6)

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o zwrot odwołania z uwagi na brak podpisu osoby wnoszącej odwołanie, w przypadku uzupełnienia niniejszego braku wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu swego stanowiska pełnomocnik organu podtrzymał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji

(odpowiedź na odwołanie k. 7-8)

Pismem wniesionym w dniu 12 lipca 2023, pełnomocnik płatnika uzupełnił braki formalne odwołania.

(pismo procesowe k. 12-15)

Na rozprawie z dnia 8 kwietnia 2024 roku, poprzedzającej wydanie wyroku, pełnomocnik odwołującego się, wniósł jak dotychczas, a pełnomocnik organu ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzanie kosztów zastępstwa procesowego.

(końcowe stanowiska stron e-protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2024 roku 00:25:39- 00:26:53 – płyta CD k. 58)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. O. (1) nie opłacił składek na ubezpieczenia zdrowotne za okres 04-2017 – 30-2022 w kwocie 28 492,35 zł (w tym 21 232,35 zł z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 i 7 260 złotych z tytułu odsetek za zwłokę).

(bezsporne, zestawienie należności k. 9 akt ZUS)

W dniu 7 kwietnia 2022 roku ZUS I Oddział w Ł. II Inspektorat w Ł. wydał decyzję, którą ustalił wysokość podstawy wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla D. O. (1) jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność

⚫

04-12/2014 r. (...),95;

⚫

01-12/2015 r. (...),14;

⚫

01-12/2016 r. (...),20;

⚫

01-12/2017 r. (...),26;

⚫

01-12/2018 r. (...),86;

⚫

01-12/2019 r. (...),12;

⚫

01-12/2020 r. (...),02;

⚫

01-12/2021 r. (...),76.

(decyzja k. 1-2 akt ZUS)

Od powyższej decyzji płatnik składał odwołanie, na skutek których zapadł wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 24 stycznia 2023 roku, sygn. akt VIII U 1030/22, którym oddalono odwołanie płatnika; apelacja od tego wyroku nie została złożona przez odwołującego. Orzeczenie jest prawomocne od dnia 1 lutego 2023 roku.

(odpis wyroków k. 3 akt ZUS, akta sprawy o sygn.. VIII U 1030/22)

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2023 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009), że D. O. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 28 492,35 zł (w tym 21 232,35 zł z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 i 7 260 złotych z tytułu odsetek za zwłokę).

(decyzja k. 10 akt ZUS)

Powyższych ustaleń, Sąd dokonał na podstawie dokumentów, zgromadzonych przez organ rentowy, oraz złożonych do akt , w toku postępowania. Należy zauważyć, że zebrane w sprawie dowody, nie były kwestionowane, w toku postępowania, przez żadną ze stron, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby, z urzędu, zakwestionować ich wartość dowodową w sprawie. Podkreślenia wymaga fakt, iż spór, w niniejszej sprawie, sprowadzał się właściwie jedynie do wyjaśnienia zagadnienia prawnego, co do faktu konieczności opłacania składek w związku z byciem wspólnikiem w dwóch spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością przez D. O. (1).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 t.j.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. WW osoby podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy.

W myśl art.8 ust.6 ww. ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność z wyłączeniem osób o których mowa z pkt. 4 a i 4 b podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Według ustępu 4a powołanego artykułu, wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia udziałów w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia wszystkich udziałów w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 9 wskazanej ustawy za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

W myśl obowiązującej ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 690) , obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność przez okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczania społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1787) od 1 stycznia 2019 r. do obowiązkowych składek na ten Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy.

Składka na Fundusz Solidarnościowy jest obliczana od tej samej podstawy wymiaru, co składka na Fundusz Pracy.

Płatnik zobowiązany do opłacenia składek na Fundusz Pracy (2,30%), począwszy od rozliczeń za styczeń 2019 r., opłaca je razem ze składkami na Fundusz Solidarnościowy w łącznej wysokości 2,45% podstawy ich wymiaru .

Na podstawie art. 36 ust. 1 wspomnianej ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia Zakład poprzez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń oraz zgłoszenia zmian należy do tych osób.

Na podstawie art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Oznacza to, że również w sytuacji, gdy działalność gospodarcza prowadzona jest przez część miesiąca to składkę na to ubezpieczenie rozlicza się od pełnej podstawy wymiaru.

Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. brzmieniem art. 81 ust.2za. ww. ustawy podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e i 2z, osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 21.01.2022 r., przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku w czwartym kwartale 2021 r. wynosiło 6221,04 zł. Stąd podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne za styczeń 2022 r. kwiecień 2022 r. stanowiła kwota 6221,04 zł.

Płatnik składek na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do 1.01.2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1621 zm.) płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

⚫

- do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

⚫

- do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

⚫

- do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Zaś w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2021 r. 2022.01.01 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1621; Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 zm.)

⚫

- do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

⚫

- do 15 dnia następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną;

⚫

- do 20 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników składek.

Stosownie do art. 24 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należnościami z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne są: składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia oraz dodatkowa opłata.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

W tym miejscu, wskazać należy, iż w świetle art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz , również, inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Związanie stron, o którym mowa w powołanym przepisie, polega na związaniu tych podmiotów dyspozycją zawartej w sentencji wyroku skonkretyzowanej, zindywidualizowanej i trwałej normy prawnej wywiedzionej przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych. Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające w sprawach innych niż karne, są związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych. Związanie orzeczeniem oznacza zatem zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią, a nawet niedopuszczalność prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 września 2023 r., I (...) 64/23/ Tym samym określone w art. 365 KPC związanie stron, sądów i innych podmiotów i osób treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez nie, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku (wyr. SN z 23.6.2009 r., II PK 302/08, L.; wyr. SN z 15.11.2007 r., II CSK 347/07, L.).

Wobec powyższego wskazać należy, iż w kontekście prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 stycznia 2023 r. w sprawie sygn. akt VIII U 1030/22 żadne ustalenia co do tego czy wnioskodawca spełnia warunki podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu bycia wspólnikiem spółki z o.o. oraz faktu niewykonywania przez spółkę działalności gospodarczej, co stanowi podstawę zarzutów odwołującego się, w przedmiotowym postępowaniu, w zakresie określenia wysokości zadłużenia, obecnie czynione, być nie mogą. Sąd Okręgowy, w ww prawomocnym wyroku, przesądził tę okoliczność. Tym samym, w chwili obecnej, argumentacja odwołującego się, który nadal nie zgadza się z taką oceną kwestii podlegania przez niego obowiązkowym ubezpieczeniom jako wspólnika spółki z o.o., nie może przynieść spodziewanych przez niego skutków procesowych. Nietrafnym jest więc stwierdzenie odwołującego, iż zadłużenie z tytułu składek, w jego przypadku, zostało określone nieprawidłowo, gdyż nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu , ponieważ spółka nie wykonuje działalności gospodarczej..

Z uwagi na to uznać należy, że wnioskodawca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, będący jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o. - 3 (...), zobowiązany był do bieżącego opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku istnienia jakichkolwiek zaległości, organ rentowy był natomiast uprawniony do ich stosownego rozliczenia.

W przedmiotowej sprawie, wnioskodawca nie kwestionował wysokości, określonych składek w spornej decyzji, z innych względów niż podane powyżej. Nie wykazał też - w tym przedmiocie zabrakło zarzutów - jakichkolwiek nieprawidłowości, dotyczących wymiaru zadłużenia.

Nie ulega wątpliwości, że stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Twierdzenia co do określonych okoliczności faktycznych muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko, takie, zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie o sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997 r., z.6-7, poz. 76). Podobnie, w wyroku z dnia 7 października 1998 r. w sprawie o sygn. akt II UKN 244/98 (OSNAPiUS 1999, Nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził, nawet, że od dnia 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wnioskodawca, braku zadłużenia, nie wykazał. Wobec powyższego Sąd uznał, że brak podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w całości odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹§1 k.p.c. oddalił odwołanie , o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1- 3 k.p.c., zgodnie z treścią którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika.

Organ rentowy wygrał sprawę w całości, stąd Sąd obciążył wnioskodawcę obowiązkiem zwrotu, poniesionych przez organ rentowy, kosztów zastępstwa radcowskiego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, ustalając wysokość należności w oparciu o przepis § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935) , mając na uwagę wartość przedmiotu sporu.

D.J.