Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 listopada 2023 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z odwołania M. M. (1) działającego przez przedstawiciela ustawowego E. M. przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. o ustalenie wskazań dotyczących niepełnosprawności oddalił odwołanie.

Powyższy wyrok został wydany po ustaleniu, iż orzeczeniem z dnia 29 czerwca 2022 roku nr (...) Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. postanowił zaliczyć małoletniego M. M. (1) do osób niepełnosprawnych na czas do 25 grudnia 2024 roku. Jednocześnie w orzeczeniu stwierdzono, że wnioskodawca nie wymaga stałej ani długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

M. M. (1) ukończył 15 lat (ur. (...)). Od 2015 roku jest leczony z powodu zespołu (...), któremu towarzyszą zaburzenia w zakresie komunikacji, nawiązywania i utrzymywania relacji społecznych, kontroli emocji. Rozpoznano również zaburzenia lękowe, afektywne i uwagi. Małoletni realizuje Indywidualny Program (...)Terapeutyczny. W roku szkolnym 2021/2022 uczestniczył w zajęciach rewalidacji indywidualnej w wymiarze 1 godziny w tygodniu. Uczęszcza do zwykłej szkoły, nie korzysta ze wsparcia nauczyciela wspomagającego i nie ma w związku z tym problemów- zapisuje notatki, uczy się dobrze, poprawnie funkcjonuje w zespole klasowym, nie ma kłopotów w znalezieniu innej osoby do współpracy; ma prawidłowe relacje z dorosłymi; przejawia wysoki stopień motywacji w zadaniach szkolnych - nie poddaje się, próbuje osiągnąć cel różnymi sposobami, podejmuje samodzielne próby rozwiązywania zadań; ukończył I stopień szkoły muzycznej, uczęszcza na treningi karate i odnosi sukcesy w sporcie – zdobył pomarańczowy pas. Z uwagi na niską motywację do samodzielnego działania i zaburzenia lękowe, w życiu codziennym korzysta ze wsparcia mamy. Mimo trudności w relacjach z rówieśnikami, nie występują sytuacje konfliktowe, ma kolegów, których odwiedza. Interesuje się motoryzacją, budową samochodów, modelami.

Małoletni posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z 27 lutego 2023 roku, w którym wskazano, że najkorzystniejszą formą kształcenia będzie nauka w warunkach szkoły ogólnodostępnej z możliwością zapewnienia szczególnego wsparcia ze strony nauczycieli i specjalistów.

Jest pod opieką fundacji (...), ma nadwrażliwość sensoryczną i objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Mimo zalecenia kontynuowania terapii, małoletni nie uczestniczy w zajęciach terapeutycznych i nie jest leczony farmakologicznie. Nie korzysta z terapii psychiatrycznej ani psychologicznej z powodu lęków.

Małoletni nie ma żadnych obowiązków domowych, nie przygotowuje sobie jedzenia ani ubrań. Śpi w jednym łóżku z rodzicami. Matka wnioskodawcy nie motywuje go do samodzielnego wykonywania czynności, załatwienia sprawy w sklepie. M. M. Jeździ na jednodniowe wycieczki klasowe, nie chce spać poza domem; jest w pełni zorientowany, w dobrym, logicznym kontakcie. Zauważalny jest tylko niewielki niepokój, onieśmielenie, mała pewność siebie.

Chłopiec przejawia, wynikające ze spektrum autyzmu, trudności w kontaktach społecznych, komunikacji, ma ograniczone wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności. Przejawia też nadwrażliwość sensoryczną, zwłaszcza dotykową. Wnioskodawca posiada predyspozycje i umiejętności do samodzielnego wykonywania wszystkich aktywności dnia codziennego; wymaga tylko wsparcia i nadzoru nad czynnościami samoobsługowymi (ubieranie się, jedzenie, higiena osobista), ale jest w tym zakresie samodzielny.

M. M. jest osobą niepełnosprawną z uwagi na zdiagnozowane spektrum autyzmu pod postacią zespołu (...). Niepełnosprawność powstała we wczesnym dzieciństwie i ma charakter okresowy do ukończenia 16. roku życia.

Chłopiec jest samodzielny w zakresie samoobsługi adekwatnie do wieku rozwojowego, porusza się samodzielnie, jest sprawny ruchowo i zdolny do komunikacji z otoczeniem. Z uwagi na przewlekłą chorobę – zespół (...), będący całościowym zaburzeniem rozwojowym, ma naruszoną sprawność fizyczną o przewidywanym czasie trwania powyżej 12 miesięcy, a zakres koniecznej opieki i pomocy udzielanej mu przez jego opiekunów, wynikający z zaburzeń zachowania i emocji jest większy niż wymagany przez dzieci zdrowe w tym wieku, co kwalifikuje go do uznania za osobę niepełnosprawną.

Małoletni nie wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Chłopiec nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji /jest zaradny w zakresie samoobsługi, samodzielnie się porusza, nie wymaga karmienia ani pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, a jedynie nadzoru w tym zakresie/. Wnioskodawca funkcjonuje społecznie w sposób ograniczony, ale nawiązuje relacje. Małoletni wymaga konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, ale nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby.

Chłopiec posiada wszelkie kompetencje do funkcjonowania w sposób samodzielny, adekwatny do funkcjonowania dzieci w jego wieku. Posiada umiejętności pozwalające na samodzielne poruszanie się poza domem. Chłopiec jest samodzielny w zakresie samoobsługi, poruszania się i komunikowania z otoczeniem. Wymaga współudziału opiekunów w procesie edukacji, terapii, w związku z diagnozą zespołu (...), ale nie wymaga to od opiekunów całodobowej opieki nad dzieckiem.

Sąd Rejonowy stan faktyczny sprawy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz z innych pisemnych źródeł dowodowych, których strony nie kwestionowały.

Sąd meriti uznał, że podstawę ustaleń faktycznych stanowiła również, uzupełniana z urzędu, opinia biegłej psychiatry – ostatecznie pełna, rzeczowa, wiarygodna, logiczna, oparta na dokumentacji medycznej załączonej do akt, jak i na wynikach bezpośredniego badania wnioskodawcy. Strony nie składały takich umotywowanych zastrzeżeń, które podważałyby wartość dowodową opinii biegłej. Opinia odpowiadała zakreślonej tezie dowodowej, była należycie uzasadniona, logiczna i wsparta okolicznościami wynikającymi z dokumentacji medycznej. Biegła jednoznacznie wskazała, że stan zdrowia M. M. (1) nie powoduje znacznie ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji i w związku z tym konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby. Biegła uzupełniła opinię, wyczerpująco odnosząc się do pytań Sądu, wobec braku zastrzeżeń i pytań ze strony Odwołującej się lub (...).

Sąd I instancji podkreślił, że zarówno w opinii głównej, jak i w opinii uzupełniającej, biegła podkreślała, że M. jest samodzielny, rozwija się prawidłowo, jego zdolność do samodzielnej egzystencji – mimo zdiagnozowanych zaburzeń- nie jest ograniczona. Podstawę ustaleń w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia stanowiła też opinia biegłej z zakresu pediatrii i alergologii. Biegła jednoznacznie oceniła, że wnioskodawca nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z posiadanymi zaburzeniami.

Sąd Rejonowy podniósł, że stan sprawy został dostatecznie wyjaśniony do rozstrzygnięcia z wykorzystaniem przedstawionych powyżej źródeł dowodowych. W szczególności, przedstawione w sprawie opinie biegłych lekarzy były merytorycznie prawidłowe, odpowiadały postawionej tezie dowodowej, zawierały czytelne i jednoznaczne wnioski, nie budziły wątpliwości. Opinie biegłych korespondowały ze znajdującą się w aktach sprawy dokumentacją i miały pełną wartość dowodową.

Sąd meriti podkreślił, że w sprawach związanych z oceną stanu zdrowia i wiążących się z tym roszczeń, dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z opinii kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony. W świetle art. 286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974, II CR 817/73). O ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności medycznej nie może decydować wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 czerwca 2002 r., III AUa 811/02, OSA 2003/9/35).

Opinia jest przekonująca dla sądu, który ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 18 marca 2016 r., I ACa 1381/15). Zadaniem biegłego jest udzielenie sądowi, na podstawie posiadanych wiadomości fachowych i doświadczenia zawodowego, informacji i wiadomości niezbędnych do ustalenia i oceny okoliczności sprawy. W tym przypadku, wykorzystano dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów, którzy nie zalecali korzystania z opinii innych jeszcze specjalistów.

Sąd Rejonowy uznał, że sprawa nadawała się więc do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym, czemu strony nie sprzeciwiały się. W sprawie przeprowadzono wszystkie konieczne dowody, które nie wymagały procedowania na rozprawie.

Sąd I instancji podniósł, że w celu oceny zasadności odwołania i zarzutów odwołującego się skorzystano z jedynego możliwego w takim przypadku dowodu, tj. z opinii biegłego sądowego (aby dostarczyć sądowi wiedzy specjalistycznej w zakresie oceny stanu zdrowia w spornym okresie i wpływu chorób na stan funkcjonowania), opinii miarodajnych, precyzyjnych, nie budzących wątpliwości sądu.

W ustalonych okolicznościach, stawiennictwo stron /przedstawiciela ustawowego małoletniego/ i osobiste zajęcie stanowiska /poza pismem procesowym/, nie było konieczne do rozpoznania sprawy. Zwłaszcza, że art. 1481 k.p.c. daje możliwość rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym, także wtedy, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, Sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. /art. 148 ¹ § 1 k.p.c./.

Stawienie się stron na rozprawie, nie dostarczyłoby żadnych nowych faktów, które spowodowałyby inny wynik sporu. Przepis art. 148 ¹ k.p.c. nie zawiera żadnego ograniczenia o charakterze przedmiotowym, a więc może mieć zastosowanie praktycznie w każdego rodzaju sprawie, tj. także w sprawach z odwołania od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Do rozpoznania sprawy niezbędny jest materiał procesowy przedstawiony (dostarczony) Sądowi przez obie strony postępowania i takim materiałem, wystarczającym do rozstrzygnięcia sporu, Sąd dysponował w chwili wydania wyroku (stosownie do inicjatywy stron postępowania, a w tym przypadku- także zgromadzonym z urzędu). W sprawie, strony nie domagały się rozpoznania odwołania wyłącznie na rozprawie, a z pism które złożyły /odwołania i odpowiedzi na nie/ nie wynikało, aby pozostały do przeprowadzenia takie zasadne i konieczne procesowo dowody, które wymagałyby rozprawy.

Sąd Rejonowy zauważył, że wobec braku dalszych wniosków dowodowych stron rozstrzygnięto w przedmiocie zarzutów odwołania na posiedzeniu niejawnym.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd meriti uznał, że niezasadne odwołanie podlegało oddaleniu.

Uznał, że wbrew zarzutom strony Odwołującej się ocena stanu zdrowia i sprawności małoletniego dokonana przez Wojewódzki Zespół d.s. Orzekania o Niepełnosprawności była prawidłowa.

Zgodnie bowiem z art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 100), osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia z dnia 1 lutego 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 17, poz. 162 ze zm.) precyzuje, że oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej "dzieckiem", dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1)  przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2)  niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3)  znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Zgodnie natomiast z § 2 rozporządzenia do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1)  wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2)  wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3)  upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4)  psychozy i zespoły psychotyczne,

5)  całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,

6)  padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7)  nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8)  wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9)  głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1)  rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2)  sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3)  możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

Sąd I instancji zaznaczył, że od samego orzeczenia niepełnosprawności, w przypadku osób do 16 roku życia, bez określenia stopnia, należy odróżnić wskazania, w tym sporne w tej sprawie- wskazanie z pkt 7 - konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Przepisy ustawy powołanej na wstępie rozważań, mającej zastosowanie do wszystkich osób niepełnosprawnych (bez względu na wiek), definiują, iż niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, iż u małoletniego M. zdiagnozowano zespół (...) i towarzyszące mu zaburzenia afektywności i uwagi oraz zaburzenia lękowe. Wnioskodawca przejawia trudności w kontaktach społecznych, komunikacji, ma ograniczone wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności.

Powyższe zaburzenia powodują, że małoletni został zaliczony do osób niepełnosprawnych, ponieważ wymaga, z uwagi na stan zdrowia, zapewnienia opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Jednakże, charakter tych zaburzeń, nie powoduje u niego znacznie ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji, która wiązałaby się z potrzebą zapewnienia mu stałej lub długotrwałej pomocy innych osób.

Sąd I instancji stwierdził, że u małoletniego nie występują takie schorzenia i o takim nasileniu oraz wpływie na samodzielne funkcjonowanie, jak opisane w cytowanych powyżej przepisach prawa.

Zaburzenia wynikające z rozpoznanego zespołu (...) i towarzyszących zaburzeń, w tym lękowych, powodują, że zakres tej pomocy jest większy niż u dzieci w jego wieku – z tego względu został zaliczony do osób niepełnosprawnych. Wymaga wsparcia w zakresie edukacji i terapii oraz nadzoru nad czynnościami dnia codziennego. Nie stwierdza się jednak u niego takiego stopnia naruszenia sprawności organizmu, które uniemożliwiałoby zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. M. M. (1) uczęszcza do technikum informatycznego, nie korzysta ze wsparcia nauczyciela wspomagającego, z sukcesami trenuje karate, ma prawidłowe relacje z rówieśnikami, kolegów. Mimo zaleceń, nie uczestniczy w terapii farmakologicznej ani psychologicznej w związku z sygnalizowanymi stanami lękowymi. Chłopiec potrafi wykonywać czynności samodzielnie, dobrze radzi sobie na zajęciach w szkole, robi notatki, uczy się.

Sąd I instancji zauważył, iż z materiału dowodowego wynika, iż małoletni czynności z zakresu samoobsługi wykonuje samodzielnie, nie wymaga ubierania, karmienia. Nie ma trudności w zakresie poruszania się i porozumiewania się. Podnoszone przez przedstawicielkę ustawową chłopca obawy przed samodzielnym poruszaniem się, konieczność nadzorowania przy wykonywaniu czynności np. z zakresu higieny, ubierania i brak samodzielnego wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem w życiu codziennym wynikają z zachowania matki chłopca, która wyręcza go we wszelkich czynnościach i nie zachęca do samodzielnych aktywności, nie zaś z zaburzeń zdiagnozowanych u wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy podkreślił, że istotny wpływ na agrawowanie objawów lękowych i trudności w separacji ma wspólne spanie wnioskodawcy z rodzicami. Uwagę na nieprawidłowości w tym zakresie zwróciła również biegła z zakresu psychiatrii, podkreślając konieczność angażowania wnioskodawcy w wykonywanie obowiązków domowych i podejmowanie samodzielnych działań. Rozwój chłopca jest prawidłowy, jest on w stanie samodzielnie wykonywać czynności adekwatne do jego wieku oraz pokonywać drogę do i ze szkoły oraz na treningi karate.

Mając zatem na uwadze całokształt zgromadzonego materiału dowodowego oraz poczynione powyżej rozważania i powołane przepisy prawa, brak było podstaw do uwzględnienia odwołania, o czym Sąd Rejonowy orzekł stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelację na powyższy wyrok złożyła w imieniu wnioskodawcy przedstawicielka ustawowa E. M. zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 listopada 2023 roku, wydany w sprawie o sygnaturze X U 661/22, w całości. Wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, tj.

1)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nielogiczną i sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegające na przyjęciu, iż opinia biegłej psychiatry jest jasna, zupełna i jednoznaczna, a jej wnioski logiczne i przekonujące, podczas gdy opinia biegłej dotknięta jest licznymi błędami logicznymi, pozostawała w sprzeczności z dokumentacją medyczną złożoną przez stronę powodową w toku procesu,

2)  art. 286 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie przeprowadzenie przez Sąd dowodu z opinii innego psychiatry w sytuacji gdy opinia psychiatry pozostawała z sprzeczności z wnioskami wynikającymi z dokumentacji medycznej przedłożonej przez stronę powodową.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., przedstawicielka ustawowa wnioskodawcy wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie przedmiotowej sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na nierozpoznanie przez Sąd Rejonowy istoty przedmiotowej sprawy, ewentualnie o zmianę wskazania dotyczącego niepełnosprawności powoda w zakresie pkt 7 wskazań, poprzez ustalenie iż małoletni wymaga stałej łub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu.

Na wstępie zaznaczyć trzeba, że zgodnie z art. 374 k.p.c. sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania. W analizowanym przypadku ostatecznie żadna ze stron postępowania nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy. W tym stanie rzeczy, biorąc pod uwagę zarzuty apelacji, a także zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w ocenie Sądu Okręgowego nie było konieczne przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej przed wydaniem wyroku w sprawie.

Zaskarżony wyrok jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał analizy zebranych dowodów, nie naruszając zasady swobodnej ich oceny i w oparciu o zasadnie przyjęty stan faktyczny sprawy prawidłowo zastosował konkretnie przywoływane przepisy prawa materialnego.

Sąd Okręgowy podziela w całości dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku, przyjmując ustalenia i oceny tego Sądu za własne w myśl art. 387 § 2 ¹ pkt 1 i 2 k.p.c . , nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany, ani uchylenia.

Sąd I instancji nie uchybił też zasadom prawidłowej oceny dowodów i nie przekroczył granic swobodnej oceny. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób jasny i przekonujący Sąd Rejonowy wskazał jakim dowodom dał wiarę, a jakim tej wiarygodności odmówił oraz na podstawie jakich dowodów poczynił poszczególne ustalenia faktyczne. Ocena dowodów przeprowadzonych przez Sąd Rejonowy na okoliczność skutków zdarzeń prawnych jest trafna.

Sąd Okręgowy ocenę tę w całości podziela.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia jest rozstrzyganie kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (tak: wyrok SN z dnia 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, publ. LEX nr 1635264). Skuteczne przedstawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c.- czego strona w apelacji i tak nie czyni - wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest natomiast wystarczające subiektywne przekonanie strony o innej niż przyjął wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu ( tak: orzeczenia SN: z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, publ. OSNAPiUS 2000, Nr 19, poz. 732; z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, publ. OSNC 2000, Nr 10, poz. 189; z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, publ. LEX nr 53136; z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, publ. LEX nr 56096).

Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych, i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia ( tak: wyrok SN z dnia 24 października 2003 r., II CK 75/02). Na sądzie orzekającym ciąży obowiązek dokonania oceny wszechstronnej, w czym mieści się wymaganie rozważenia wszystkich dowodów mających znaczenie dla przedmiotu sprawy oraz kierowania się w ocenie regułami logiki i doświadczenia życiowego nakazującego uwzględniać wzajemne związki między poszczególnymi faktami ( tak: wyrok SN z dnia 10 lutego 2005 r., II CK 385/04).

W tym kontekście oceniając należy zasygnalizować, że specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych pod kątem ich zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Należy przy tym zauważyć, iż odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące lub nieprzekonujące (por. wyroki SN: z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00 - LEX nr 52 544; z dnia 21 października 2004 r., V CK 143/04 - L. oraz z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04 - LEX nr 151656, a także postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98 - OSNC 2001, z. 4, poz. 64).

Dowód z opinii biegłego ma przy tym charakter szczególny, ponieważ jego celem jest dostarczenie sądowi wiadomości specjalnych niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy. Dlatego nie można go zastąpić inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka) czy zaniechać jego przeprowadzenia z powodu posiadania wiedzy specjalnej przez sędziego wchodzącego w skład sądu orzekającego.

Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie ocenił dowód z opinii biegłej psychiatry, która posiada wiedzę specjalistyczną i jest w stanie ocenić stan zdrowia małoletniego wnioskodawcy.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 286 kpc Sąd Okręgowy w Łodzi wskazuje, że dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Żądanie ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania (wyrok SN z 1999-10-20 II UKN 158/99 OSNAPiUS 2001/2/51).

Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4, poz. 84). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego (biegłych) przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Sąd nie może też zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawcy, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, innej niż wyrażona w opiniach biegłych. (por wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2018 r. III AUa 1328/17 Legalis numer 1824314).

Podkreślić należy również, iż dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.).

Samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych biegłych (wyr. SN z 6.10.2009 r., II UK 47/09, L.). Zwraca na to także uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 lipca 1999 roku, II UKN 37/99 OSNAPiUS 2000/20/741 wskazując, że sąd nie jest obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy (wyr. SN z 25.9.1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430).

Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.).

Sąd I instancji ustalił, iż małoletni nie ma żadnych obowiązków domowych, śpi w jednym łóżku z rodzicami a jego matka nie motywuje go do samodzielnego wykonywania czynności. Małoletni jeździ na jednodniowe wycieczki klasowe, nie chce spać poza domem, jest w pełni zorientowany, w dobrym, logicznym kontakcie. Zauważalny jest tylko niewielki niepokój, onieśmielenie, mała pewność siebie. Przejawia, wynikające ze spektrum autyzmu, trudności w kontaktach społecznych, komunikacji, ma ograniczone wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności, przejawia też nadwrażliwość sensoryczną. Posiada predyspozycje i umiejętności do samodzielnego wykonywania wszystkich aktywności dnia codziennego; wymaga tylko wsparcia i nadzoru nad czynnościami samoobsługowymi (ubieranie się, jedzenie, higiena osobista), ale jest w tym zakresie samodzielny.

Zakres koniecznej opieki i pomocy udzielanej mu przez jego opiekunów, wynikający z zaburzeń zachowania i emocji jest większy niż wymagany przez dzieci zdrowe w tym wieku, co kwalifikuje go do uznania za osobę niepełnosprawną. Małoletni nie wymaga jednak konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Chłopiec jest zaradny w zakresie samoobsługi, samodzielnie się porusza, nie wymaga karmienia ani pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, a jedynie nadzoru w tym zakresie. Są to przesłanki do uznania, iż wymaga konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, ale nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby. Przeciwnie, jak wynika z ustaleń Sądu Rejonowego powinien być zachęcany do samodzielności, a nie w niej ograniczany, na co wskazuje postaw a opiekunów.

Wszystkie te ustalenia wynikają z prawidłowej, jasnej i logicznej opinii bieglej psychiatry. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie nie zastosował art. 286 k.p.c. poprzez nie dopuszczanie dowodu z opinii kolejnego biegłego psychiatry na okoliczność stanu zdrowia małoletniego wnioskodawcy, a posłużył się jasną i rzetelną opinią, która w sprawie już została wydana.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 KPC oddalił apelację strony skarżącej jako bezzasadną.