Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 1146/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy - Woli w Warszawie z dnia 14 września 2023 r. sygn. akt III K 447/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

M. K. (1)

Od dnia wydania nieprawomocnego wyroku łącznego nie nastąpiły zmiany w układzie skazań.

Informacja z KRK

215 -219

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Dokument urzędowy o niekwestionowanej treści.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

1. obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. polegającą na połączeniu przez sąd kar ograniczenia wolności orzeczonych wyrokami opisanymi w komparycji zaskarżonego wyroku w pkt IV (III K 922/14 i pkt V (V K 645/17) i orzeczenie kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności, mimo, iż w wyżej wymienionych wyrokach, orzeczono karę pozbawienia wolności, a nadto orzeczenie w punkcie II wyroku zaliczenia skazanemu na poczet orzeczonej kary łącznej ograniczenia wolności, mimo orzeczenia w punkcie 1 zaskarżonego wyroku kary łącznej pozbawienia wolności, okresów pozbawienia wolności w sprawach wskazanych w pkt IV (111 K 922/14 i pkt V (V K 645/17) komparycji wyroku z zaokrągleniem do pełnego dnia, przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada dwóm dniom kary ograniczenia wolności, co spowodowało zaistnienie wewnętrznej sprzeczności zapadłego orzeczenia, uniemożliwiającej jego wykonanie, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

2. obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413 § 1 pkt 3 k.p.k. polegającą na błędnym wskazaniu imienia skazanego, wobec którego orzeczono karę łączną poprzez orzeczenie jej wobec M. K. (2) podczas gdy prawidłowe dane skazanego to M. K. (1).

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niezasadne jest stanowisko prokuratora, który dostrzegając uchybienia w zakresie zredagowania rozstrzygnięcia w pkt 1 zaskarżonego wyroku upatruje w nich zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k.

Niewątpliwie, Sąd Rejonowy błędnie wskazał, że łączy kary ograniczenia wolności orzeczone wyrokami opisanymi w pkt IV i V wstępnej części wyroku, orzekając następnie karę łączną pozbawienia wolności.

Powyższy błąd, wbrew treści zarzutu z pkt I apelacji, nie ma charakteru merytorycznego bądź takiego rodzaju, że uniemożliwia wykonanie wyroku. Wyrok Sądu Rejonowego jest wprawdzie sporządzony bardzo niestarannie, o czym świadczy kolejny błąd w jego pkt 2, co jednak nie może przesądzić o zaistnieniu bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k. Nie każda sprzeczność orzeczenia kwalifikuje się bowiem jako bezwzględna przyczyna odwoławcza, lecz tylko taka, która uniemożliwia jego wykonanie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 2011 r., IV KK 403/11).

Wskazanie w pkt 1 wyroku na łączone jednostkowe kary ograniczenia wolności (zamiast kar pozbawienia wolności) ma charakter omyłki przy sporządzaniu treści wyroku.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie może być żadnych wątpliwości, że chodzi tu o jednostkowe kary pozbawienia wolności, a nie ograniczenia wolności, gdyż wskazanymi wyrokami jednostkowymi o sygnaturach III K 922/14 oraz V K 645/17 (opisanymi w pkt IV i V wstępnej części wyroku) orzeczone zostały wobec M. K. (1) kary pozbawienia wolności, a nie kary ograniczenia wolności. Także wymiar kary łącznej pozbawienia wolności – 4 lata – jasno wskazuje, że nie mogła dotyczyć połączenia kar ograniczenia wolności. Pobocznie, zauważyć należy, iż wobec skazanego żadnym z wyroków jednostkowych nie orzeczono kary ograniczenia wolności, co wynika z części wstępnej zaskarżonego wyroku, w której wskazano wszystkie orzeczenia, które były przedmiotem procedowania w przedmiocie wyroku łącznego.

Powyższej oceny uchybienia sądu I instancji nie zmienia kolejny błąd w pkt 2 wyroku dotyczący zaliczeń okresów rzeczywistego pozbawienia wolności. Błąd ten potwierdza jedynie ocenę o wyjątkowej niechlujności Sądu Rejonowego przy redagowaniu wyroku. Choć w tym punkcie użyto formuły ,,na poczet orzeczonej kary łącznej ograniczenia wolności”, to jednak z przyczyn wyżej podanych, nadal nie może być wątpliwości, że chodzi o karę łączną pozbawienia wolności. Zaskarżony wyrok należy odczytywać całościowo, także przy uwzględnieniu jego części wstępnej. Jest to uwarunkowane specyfiką redakcji orzeczeń w sprawach w przedmiocie wydania wyroku łącznego.

Wprawdzie uzasadnienie nie stanowi części wyroku, pomocniczo służyć może ustaleniu, jakiego rodzaju kary jednostkowe Sąd Rejonowy rzeczywiście połączył wymierzając karę łączną skazanemu. Z treści analizowanego uzasadnienia wynika jasno, iż kara została ukształtowana w oparciu o dwie kary pozbawienia wolności ze spraw III K 922/14 Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa i V K 645/17 Sądu Rejonowego dla Warszawy Woli (k. 151 – 152).

W rezultacie, sąd odwoławczy uznał, że doszło do uchybienia przepisowi art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. w postaci nieprawidłowego określenia, że łączone są jednostkowe kary ograniczenia wolności, zamiast pozbawienia wolności (pkt 1) oraz w zakresie wskazania, że wymienione okresy rzeczywistego pozbawienia wolności zaliczono na poczet wymierzonej łącznej kary ograniczenia wolności, zamiast pozbawienia wolności (pkt 2). Uchybienia te świadczą jednak tylko o wyjątkowym braku staranności przy sporządzaniu wyroku, nie uniemożliwiają natomiast jednoznacznego odczytania rozstrzygnięcia, a tym samym jego wykonania. Uchybienia te, o charakterze oczywistych omyłek, mogły być usunięte przez sąd odwoławczy, w ramach częściowego uwzględnienia zarzutu apelacji, to jest obrazy art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. (na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k., a nie art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k.).

W związku z powyższym, sąd odwoławczy dokonał stosownych zmian w punkcie 1 i 2 wyroku, polegających na zastąpieniu błędnych sformułowań dotyczących „kar ograniczenia wolności”, prawidłowymi „kar pozbawienia wolności” oraz wyeliminowaniu fragmentu ,,przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada dwóm dniom kary ograniczenia wolności”.

Oczywiście zasadny był zarzut z pkt II apelacji.

Uchybienie sądu I instancji polegające na błędnym wskazaniu imienia skazanego ma również charakter oczywistej omyłki przy sporządzaniu wyroku i stanowi kolejne potwierdzenie wyjątkowego braku staranności Sądu Rejonowego.

Skorygowanie danych zawartych w sentencji wyroku jest dopuszczalne. Błąd w imieniu skazanego ma charakter niedokładności, nie zaś błędu merytorycznego - co do ustalenia tożsamości skazanego. Bezspornym jest bowiem w świetle materiałów sprawy, że dotyczyła ona M. K. (1), a nie M. K. (2).

Dlatego dokonano modyfikacji również i w tym zakresie.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie spawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niestwierdzenie uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej skutkowało uznaniem wniosku za niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w całości, za wyjątkiem zmian w pkt 1 i 2

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego został utrzymany w mocy, choć jest on nieprawidłowy.

Zgodnie z treścią art. 440 k.p.k., jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zmianie na korzyść oskarżonego albo w sytuacji określonej w art. 437 § 2 zdanie drugie uchyleniu.

Prokurator w apelacji nie sformułował zarzutu dotyczącego błędnego połączenia kar, wręcz przeciwnie, w jej uzasadnieniu stwierdził, że sąd I instancji „prawidłowo połączył kary orzeczone w wyrokach wskazanych w punktach IV sygn. III K 922/14 i V sygn. V K 645/17” (k. 161). W rzeczywistości skupił się na uchybieniach mniej istotnych niż to, którym był obarczony zaskarżony wyrok.

W tej sytuacji, sąd odwoławczy mógł skorzystać z instytucji przewidzianej w art. 440 k.p.k. działając na niekorzyść skazanego (prawidłowe rozstrzygnięcie wymagałoby umorzenia postępowania w przedmiocie wyroku łącznego, zatem orzeczenia na niekorzyść) tylko w jednym z przypadków określonych w art. 437 § 2 k.p.k. zd. drugie, czyli zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Ponieważ nie stwierdzono, by uchybienia wskazane w apelacji miały charakter podstawy z art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k. (ani innej), uchylenie zaskarżonego wyroku na niekorzyść skazanego nie jest możliwe.

Umorzenie postępowania w przedmiocie wyroku łącznego bez wątpienia byłoby niekorzystne dla M. K. (1). Sąd Rejonowy ukształtował bowiem wymiar łącznej kary pozbawienia wolności na zasadzie asperacji (skazany ,,zyskał” na połączeniu kar okres 11 miesięcy).

Tym samym, wadliwy wyrok sąd odwoławczy zmuszony był utrzymać w mocy.

Wadliwość zaskarżonego wyroku wynika z tego, że brak było podstawy do wydania wyroku łącznego; kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami jednostkowymi (III K 922/14 i V K 645/17) nie podlegały bowiem połączeniu.

Biorąc pod uwagę daty wydania wyroków, rozważenia wymagało stosowanie dwóch stanów prawnych: obowiązującego od 1 lipca 2015 r. do 23 czerwca 2020 r. (który to stan zastosował sad I instancji) oraz obowiązującego do 30 czerwca 2015 r. Aktualny stan prawny nie wchodzi w rachubę, bowiem wszystkie wyroki zapadły przed 24 czerwca 2020 r.

W stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2015 roku, a więc do wejścia w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 roku poz. 396) sąd wydawał wyrok łączny w myśl art. 569 § 1 k.p.k. w zw. z art. 85 k.k., w sytuacji gdy sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok – choćby nieprawomocny – co do któregokolwiek z nich i orzeczono kary tego samego rodzaju lub inne podlegające łączeniu, a sprawca został skazany za owe przestępstwa prawomocnymi wyrokami różnych sądów.

Opierając się o te reguły (tzw. chronologia), należy stwierdzić, że wskazywane w części wstępnej wyroku z pkt IV i V nie pozostawały w zbiegu. Pierwszy chronologicznie wyrok wydano 28.11.2014 r., natomiast czyn objęty drugim wyrokiem został popełniony 5.08.2017 r., zatem po wydaniu pierwszego wyroku.

Z dniem 1 lipca 2015 roku zmianie uległa treść art. 85 k.k. Wydanie wyroku łącznego stało się możliwe w sytuacji, gdy sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu. Sąd w takim wypadku orzekał karę łączną, przy czym podstawą orzeczenia kary łącznej były wymierzone i podlegające wykonaniu (z zastrzeżeniem art. 89 k.k.).

W przypadku tych przepisów (zastosowanych przez Sąd Rejonowy) również nie było podstaw do objęcia węzłem kary łącznej kar wymierzonych w sprawach III K 922/14 i V K 645/17.

Sąd Rejonowy nie dostrzegł, że kara pozbawienia wolności w sprawie III K 922/14 została wykonana. Sąd Okręgowy Warszawa Praga postanowieniem z dnia 17 czerwca 2016 r., sygn. VIII Kow 1514/16/wz, udzielił skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty tej kary, wyznaczając skazanemu dwuletni okres próby (do dnia 22 czerwca 2018 r.). Warunkowego zwolnienia nie odwołano, zatem skazany odbył karę z dniem 22 czerwca 2016 r. (data zwolnienia z ZK).

W tej sytuacji, nie było podstaw do połączenia aktualnie wykonywanej kary pozbawienia wolności w sprawie V K 645/17 z wykonaną w 2016 roku karą pozbawienia wolności ze sprawy III K 922/14. Sąd Rejonowy, postępując prawidłowo, winien umorzyć postępowanie z uwagi na brak podstaw do wydania wyroku łącznego (art. 572 k.p.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

- w pkt I słowa ,,łączy kary ograniczenia wolności” zastąpiono słowami ,,łączy kary pozbawienia wolności”, a błędnie wskazane imię skazanego (...) zastępuje prawidłowym (...),

- w pkt II słowa ,,kary łącznej ograniczenia wolności” zastąpiono słowami ,,kary łącznej pozbawienia wolności, nadto, wyeliminowano fragment ,,przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada dwóm dniom kary ograniczenia wolności”.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny zmiany wyroku wskazano w części 3.1. formularza uzasadnienia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. kosztami postępowania obciążano Skarb Państwa z uwagi na nieuwzględnienie apelacji prokuratora.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana