Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 189/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

12 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Dziwański

Protokolant: protokolant sądowy Karolina Klempka

Przy udziale Prokuratora Roberta Skawińskiego

po rozpoznaniu 12.04.2024 r.

sprawy M. K. (1)

oskarżonego o czyny z art. art. 222 §1 k.k. w zb. z art. 157 §2 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 57a §1 k.k. oraz art. 226 §1 k.k. w zw. z art. 57a §1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 27.11.2023 r., sygn. V K 1163/22

orzeka:

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. 840 (osiemset czterdzieści) zł powiększone o podatek od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 189/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 27.11.2023 r., sygn. V K 1163/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.3.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

Uchylenie

Zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.5.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. K. (1)

Karalność za przestępstwa

Informacje z KRK

315-317

1.5.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.6.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacje z KRK

Treść nie była kwestionowana.

1.6.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. Obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 KPK poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań M. K. (2) i A. S., która to ocena została przeprowadzona wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, przez co zeznania te zostały uznane za wiarygodne w całości, podczas gdy świadkowie ci mieli racjonalne powody aby składać depozycje na niekorzyść oskarżonego, a więc do dowodów tych Sąd winien był podejść z dużą dozą ostrożności, zważywszy zwłaszcza na to, że oskarżony nie przyznał się do zarzucanych mu czynów i wyjaśnił, że nie pamięta zdarzenia, a poza nim i świadkami K. i S. nie przesłuchano w sprawie nikogo, kto zdarzenie obserwował bezpośrednio;

2. W konsekwencji naruszenia wyżej wskazanych przepisów postępowania zarzucam dopuszczenie się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającego na błędnym przyjęciu, że oskarżony obraził pokrzywdzonych oraz uderzył ich, który to błąd w ustaleniach faktycznych doprowadził do bezpodstawnego przyjęcia, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona przypisanych mu przestępstw;

3. Ewentualnie, gdyby Sąd Odwoławczy nie uwzględnił powyższych zarzutów:

a. wymierzenie oskarżonemu kary rażąco niewspółmiernie surowej, która to kara nie uwzględnia występujących w sprawie okoliczności łagodzących takich jak fakt, że oskarżony podjął terapię odwykową — a więc próbuje zmienić swoje życie, a ponadto w sposób nadmierny eksponuje okoliczności obciążające, jak chociażby uprzednią karalność oskarżonego, co łącznie skutkowało wymierzeniem kary niewspółmiernie surowej, podczas gdy karą adekwatną i celową byłaby kara o charakterze wolnościowym oraz brak orzeczenia wobec oskarżonego nawiązki;

b. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na przyjęciu, że możliwości zarobkowe oskarżonego umożliwiają mu uiszczenie kosztów postępowania, podczas gdy jedynym dochodem oskarżonego jest renta w wysokości 700 zł, a więc nie stać go na pokrycie nawet częściowo kosztów sądowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1.

Zarzut obrazy art. 7 k.p.k. nie jest zasadny. Przekonanie o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeśli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak np.: postanowienie Sądu Najwyższego z 12 lipca 2006 r., sygn. II KK 12/06; wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2004 r., sygn. WK 26/03). Jeżeli strona podejmuje próby wykazania naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, to nie wystarczy, że odwoła się do rozbieżności, przemilczeń, czy będzie afirmować korzystne dla oskarżonego okoliczności. Strona musi wskazać na konkretne błędy faktyczne lub logiczne w rozumowaniu sądu, niezgodności oceny z wiedzą oraz doświadczeniem życiowym (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 15.4.2014 r., sygn. II AKa 60/14). Innymi słowy jeżeli skarżący kwestionuje dokonaną przez sąd ocenę dowodów to zarzut obrazy art. 7 k.p.k. powinien sformułować w taki sposób, aby z jego treści wynikała istota obrazy tego przepisu w danej sprawie, tj. w treści zarzutu należy wskazać jaki konkretnie dowód (czy dowody) został przez sąd oceniony dowolnie oraz - co istotne - w czym ta dowolność się przejawiała (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1 marca 2023 roku sygn. II AKa 487/21, LEX nr 3519530).

W niniejszej sprawie obrońca co prawda wskazał, jakoby sąd rejonowy obraził art. 7 k.p.k. oceniając zeznania świadków M. K. (2) i A. S., jednakże nie podał jakie konkretnie błędy faktyczne lub logiczne sąd rejonowy popełnił, czy też na czym polegała niezgodność oceny z wiedzą oraz doświadczeniem życiowym. Samo podniesienie, że M. K. (2) i A. S. mieli powody do pomawiania oskarżonego jest daleko niewystarczające, zwłaszcza, że owe powody nie zostały przez apelującego precyzyjnie przedstawione.

Zdaniem sądu okręgowego, sąd rejonowy zbadał w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej. Ocena dowodów została przeprowadzona zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wynik oceny został wyczerpująco i logicznie uargumentowany w uzasadnieniu wyroku.

Ad. 2.

O błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić, kiedy wynika on bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Przyjmuje się, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku powinien zmierzać do wykazania, jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd, oceniając zebrany materiał dowodowy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach aniżeli te, na których oparł się tenże sąd nie może prowadzić do wniosku, że rzeczywiście sąd ten dopuścił się przy wydaniu wyroku omawianego uchybienia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 30.12.2019 r., sygn. II AKa 55/19). Ten zarzut mógłby zostać skutecznie podniesiony tylko wtedy, gdyby w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenia faktyczne nie mające jakiegokolwiek oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo gdyby określonych ustaleń nie poczyniono pomimo, że z przeprowadzonych i uznanych za wiarygodne dowodów określone fakty jednoznacznie wynikały (tak wyrok Sądu Najwyższego z 8.7.2020 r., sygn. I KA 5/20; A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2023).

Ocena dowodów dokonana przez sąd rejonowy nie wykazuje ani błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu), ani logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania). Nie jest też sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Skarżący nie wskazał na czym konkretnie miałyby polegać błędy popełnione przez sąd rejonowy.

Ad. 3.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary nie jest zasadny. Zdaniem sądu okręgowego rażąca niewspółmierność nie oznacza każdej ewentualnej różnicy w ocenie wymiaru kary lub środka, ale różnicę ocen tak zasadniczą, że karę czy środek wymierzone można byłoby nazwać niewspółmiernymi w stopniu niedającym się zaakceptować, a różnica byłaby wręcz „bijąca w oczy” (tak też wyrok Sądu Najwyższego z 11.10.2017 r., sygn. SNO 30/17, czy wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 31.5.2017 r., sygn. II AKa 111/17).

Wymierzone przez sąd rejonowy kary prawidłowo uwzględniają okoliczności sprawy. Podjęcie przez oskarżonego terapii odwykowej i próby zmiany swojego życia (dokumentacja dowodząca tegoż była ważona przez sąd rejonowy), czy działanie pod wpływem strachu i zaskoczenia, nie są na tyle doniosłymi okolicznościami aby przeważyć nad wskazanymi przez sąd rejonowy istotnymi okolicznościami obciążającymi.

Sąd rejonowy nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającego na przyjęciu, że możliwości zarobkowe oskarżonego umożliwiają mu uiszczenie kosztów postępowania, podczas gdy jedynym dochodem oskarżonego jest renta w wysokości (...) zł. Wskazana przez obrońcę okoliczność pobierania renty w żaden sposób nie odnosi się do możliwości zarobkowych oskarżonego, który będąc stosunkowo młodym i dość silnym człowiekiem (spowodował istotne urazy u pokrzywdzonych) może w dobie niskiego bezrobocia zarobić na koszty, zwłaszcza, że zasądzono je jedynie częściowo.

Z kolei do ustawowo określonych przesłanek orzekania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, czy też w ich miejsce nawiązki, zalicza się: skazanie za przestępstwo wyrządzające szkodę (krzywdę), związek przyczynowy między przestępstwem a szkodą (krzywdą) oraz istnienie szkody (krzywdy) w chwili orzekania. Przesłanką taką nie jest co do zasady stan majątkowy oskarżonego. Oskarżony jak już wspomniano, będąc stosunkowo młodym i dość silnym człowiekiem (spowodował istotne urazy u pokrzywdzonych) może w dobie niskiego bezrobocia zarobić na nawiązki.

Wniosek

zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności jako każdej z kar jednostkowych oraz kary łącznej, a także wyeliminowanie rozstrzygnięcia o obowiązku zapłaty nawiązki na rzecz pokrzywdzonych, a ponadto o zwolnienie oskarżonego w całości od obowiązku zapłaty kosztów sądowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów, również wnioski apelacji nie zasługiwały na uwzględnienie.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 27.11.2023 r., sygn. V K 1163/22

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wnioski apelacji były niezasadne.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.9.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.9.2.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. 840 zł powiększone o podatek od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu w postępowaniu odwoławczym, gdyż pomoc prawna nie została opłacona.

III

W myśl art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego ze względów słuszności.

PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 27.11.2023 r., sygn. V K 1163/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana