Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 472/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 3 stycznia 2023 r., sygn. akt V K 1773/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

P. S.

1. Na dzień orzekania przez sąd odwoławczy P. S. został prawomocnie skazany 5 kolejnymi wyrokami:

- II K 17/22 Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 24 października 2022 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

- IV K 1196/21 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe z dnia 6 marca 2023 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

- IV K 59/23 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe z dnia 17 maja 2023 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

- V K 866/23 Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 18 maja 2023 r. na karę 1 roku ograniczenia wolności,

- II K 81/22 Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej z dnia 24 lipca 2023 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

2. Skazany jest pozbawiony wolności od 23 stycznia 2023 roku, odbywa karę 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu (II K 17/22).

informacja z KRK

odpisy wyroków

informacja z systemu Noe-Sad

113-122, 142-146

134, 137, 140

147v,

148

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

- informacja z KRK;

- odpisy wyroków: Sądu Rejonowego w Grojcu z dnia 24 października 2022 r., II K 17/22, Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe z dnia 6 marca 2023 r., IV K 1196/21, wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie z dnia 17 maja 2023 r., IV K 59/23,

- informacja z systemu Noe-Sad

Wskazane dokumenty nie nasuwają zastrzeżeń co do autentyczności oraz treści. Wynika z nich, że P. S. jest aktualnie skazany dwunastoma prawomocnymi wyrokami. Po wydaniu zaskarżonego wyroku łącznego uprawomocniło się pięć kolejnych wyroków: II K 17/22, IV K 196/21, IV K 59/23, V K 866/23, II K 81/22 ( od poz. 8 do poz. 12 w informacji KRK). Ostatni wyrok skazujący w I instancji wydał Sąd Rejonowy w Dąbrowie Tarnowskiej.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obraza przepisu prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu - art. 4 § 1 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie, polegające na przyjęciu jako podstawy rozstrzygnięcia w przedmiocie wyroku łącznego przepisu art. 85 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym w dniu 23 czerwca 2020 r., a więc przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (dalej: Tarcza 4.0) i połączenie na tej podstawie kar ograniczenia wolności orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 8 lutego 2021 roku. sygn. V K 120/21 za czyn popełniony w okresie od 15 grudnia do 20 grudnia 2020 roku oraz wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 26 października 2021 roku. sygn. V K 1944/21 za czyn popełniony w dniu 3 września 2021 roku, w sytuacji gdy oba wskazane wyżej wyroki uprawomocniły się po dniu wejścia w życie ustawy - Tarcza 4.0., jak również czyny, za które P. S. został skazany wskazanymi wyżej wyrokami zostały popełnione po dniu wejścia w życie tejże ustawy, zatem brak było podstaw do zastosowania przepisów o karze łącznej w brzmieniu obowiązującym przed dniem 24 czerwca 2020 r., gdyż stosownie do art. 81 ust. 2 ustawy - Tarcza 4.0, zastosowanie do połączenia kar orzeczonych tymi wyrokami znaleźć powinien przepis art. 85 § 1 k.k. w brzmieniu nadanym tą ustawą, który nie dawał jednak podstawy do połączenia wskazanych wyżej kar, co powoduje, że orzeczenie nie odpowiada prawu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy prawa materialnego – art. 4 § 1 k.k. – jest niezasadny.

Wbrew stanowisku prokuratora wyrażonemu w apelacji, Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał, że w zaistniałej sytuacji faktycznej i prawnej zastosowanie miał przepis art. 4 § 1 k.k. Regulacja ta odnosi się bowiem także do przepisów określających warunki i zasady orzekania kary łącznej, jako że jest to instytucja prawa karnego materialnego.

W tej sprawie zakres orzekania, który Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, obejmował wyroki skazujące wydane w okresie do 1 lipca 2015 r. (trzy wyroki), w okresie pomiędzy 1 lipca 2015 r. a 23 czerwca 2020 r. (jeden wyrok) oraz po 23 czerwca 2020 r (dwa wyroki).

Mając na uwadze powyższy układ i specyfikę skazań, Sąd Rejonowy trafnie uznał, iż zaktualizowała się potrzeba zastosowania przepisu art. 4 § 1 k.k. ze względu na konieczność rozważenia, który ze stanów prawnych będzie dla skazanego najkorzystniejszy.

Prawidłowe stosowanie art. 4 § 1 k.k. w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego polega na rozważeniu względności ustaw, przy porównaniu stanu normatywnego z daty orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego oraz stanu normatywnego z czasu popełnienia każdego z przestępstw wchodzących w skład zbiegu (zob.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2015 r., IV KK 224/14).

Należy także w tej kwestii przywołać trafny pogląd Sądu Najwyższego, iż przepisy art. 81 ust. 1 i 2 ustawy z 2020 r. Tarcza 4.0. nie wyłączają stosowania art. 4 § 1 k.k. w sytuacji, gdy tylko jedna z kar, których połączenie sąd rozważa w postępowaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego, została prawomocnie orzeczona do dnia 23 czerwca 2020 r. albo po tej dacie (postanowienie SN z 13 października 2021 r., I KZP 2/21).

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd Rejonowy nie przeprowadził wprawdzie szczegółowych rozważań pod kątem badania względności ustaw, ale wskazał główne powody uznania za najkorzystniejsze przepisów obowiązujących w okresie od 1 lipca 2015 r. do 23 czerwca 2020 r.

Rzetelna analiza porównawcza wymagałaby bowiem całościowego porównania wszystkich rozwiązań dotyczących orzekania w wyroku łącznym kary łącznej w płaszczyźnie trzech stanów prawnych. Ustawą względniejszą byłaby ta, która przewiduje dla skazanego łagodniejsze skutki, przy uwzględnieniu w takiej analizie wszelkich możliwych konsekwencji. Chodzi zatem o to, aby nie spłycać analizy porównawczej przez ograniczenie jej do zestawienia jedynie sankcji zawartych w porównywanych przepisach, ale o to, aby przeanalizować wszelkie prawnokarne skutki wynikające dla skazanego z zastosowania jednej z dwóch konkurencyjnych ustaw, tj. nowej i obowiązującej poprzednio (por. wyrok SN z 13.05.2022 r., V KK 211/21).

Reasumując, Sąd Rejonowy - w istniejącej wówczas sytuacji faktycznej - postąpił prawidłowo wskazując stan prawny pomiędzy 1 lipca 2015 r. a 23 czerwca 2020 r., właściwie połączył kary oraz określił wymiar kary łącznej.

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez umorzenie postępowania o wydanie wyroku łącznego w zakresie kar orzeczonych wyrokami: Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 8 lutego 2021 roku. sygn. V K 120/21 oraz Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 26 października 2021 roku. sygn. V K 1944/21

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na rodzaj rozstrzygnięcia sądu odwoławczego wniosek końcowy apelacji, jako bezprzedmiotowy, nie podlegał merytorycznemu rozpoznaniu.

Uwzględniony został natomiast alternatywny wniosek zgłoszony przez prokuratora na rozprawie apelacyjnej - o uchylenie wyroku celem przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (spełniona została przesłanka z art. 437 § 2 zd. drugie k.p.k. – konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości).

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

wydanie wobec P. S. pięciu kolejnych wyroków skazujących go na kary pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W postępowaniu o wydanie wyroku łącznego zasadą jest orzekanie w oparciu o stan faktyczny (zakres prawomocnych skazań) istniejący w dacie orzekania, co dotyczy również sądu odwoławczego.

W okresie od wydania zaskarżonego wyroku łącznego przez Sąd Rejonowy do czasu orzekania przez sąd II instancji, stan faktyczny w tej sprawie uległ dużej zmianie. P. S. został bowiem prawomocnie skazany pięcioma nowymi prawomocnymi wyrokami na kary pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności (k. 113-122, 142-146 ), to jest:

1. wyrokiem Sądu Rejonowego w Grojcu z dnia 24 października 2022 r., II K 17/22, którym wymierzono karę 10 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 286 § 1 k.k. popełniony w dniu 26 marca 2021 r. (prawomocny 1 listopad 2022 r.),

2. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe z dnia 6 marca 2023 r., IV K 1196/21, którym wymierzono karę 10 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 286 § 1 k.k. popełniony w dniu 5 listopada 2020 r. (prawomocny 14 marca 2023 r.),

3. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie z dnia 17 maja 2023 r., IV K 59/23, którym wymierzono karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 286 § 1 k.k. popełniony w okresie 13 listopada 2020 r. – 12 grudnia 2020 r. (prawomocny 25 marca 2023 r.),

4. wyrokiem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 18 maja 2023 r., V K 866/23, którym wymierzono karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, za czyn z art. 286 §1 k.k. popełniony w dniu 30 marca 2021 r. (prawomocny 7 czerwca 2023 r.),

5. wyrokiem Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej z dnia 24 lipca 2023 r., II K 81/22, którym wymierzono karę 8 miesięcy pozbawiania wolności, za czyny z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i inne popełnione w okresie od 23 marca 2021 r. do 31 marca 2021 r. (prawomocny 1 sierpnia 2023 r.).

W związku z powyższym, znacznie rozszerzył się zakres orzekania w tej sprawie, a tym samym zaistniała konieczność rozważenia nowych możliwości połączeń kar orzeczonych względem P. S., różnych ich wariantów w różnych stanach prawnych oraz dokonania wyboru połączenia najkorzystniejszego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 440 k.p.k., sąd odwoławczy może działać z urzędu, gdy utrzymanie w mocy zaskarżonego orzeczenia byłoby rażąco niesprawiedliwe, czyli wówczas, gdy stan pożądanej sprawiedliwości orzeczenia nie może zostać osiągnięty w wyniku rozpoznania środka odwoławczego w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

W ocenie Sądu Okręgowego, taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie, bowiem należy mieć

na względzie specyfikę postępowania w przedmiocie wyroku łącznego, bazującą na analizie wszystkich zapadłych wobec skazanego orzeczeń obejmujących kary podlegające łączeniu.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd odwoławczy jest zobowiązany do merytorycznego orzekania, poza przypadkami wskazanymi w art. 437 § 2 zd. 2 k.p.k. W orzecznictwie podkreśla się, że w działalności sądu odwoławczego obecnie akcent jest położony na merytoryczny, a nie wyłącznie kontrolny charakter postępowania odwoławczego. Funkcją tego sądu nie jest jednak powtórzenie całego postępowania dowodowego, ale ponowienie lub uzupełnienie materiału dowodowego w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego przeprowadzenia kontroli odwoławczej, w celu dokonania ustaleń faktycznych zgodnych z prawdą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2019 r., III KS 6/19).

Sąd Najwyższy, w uchwale z dnia 28 czerwca 2018 r., I KZP 3/18, podkreślił, że w sprawie o wydanie wyroku łącznego, sąd odwoławczy może orzec po raz pierwszy karę łączną, gdy w pierwszej instancji został wydany zaskarżony apelacją wyrok łączny, orzekający karę na bazie określonych skazań oraz umarzający postępowania na podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałym zakresie.

Sąd odwoławczy, mając świadomość powyższej uchwały, doszedł jednak do przekonania, że w niniejszej sprawie nastąpiła tak istotna i znaczna zmiana okoliczności faktycznych, iż uzasadnione jest uchylenie zaskarżonego wyroku łącznego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

Sąd Rejonowy rozważał bowiem sytuację skazanego w odniesieniu do siedmiu tylko wyroków, obecnie zaś zakres orzekania rozszerzył się aż do dwunastu wyroków. Nowymi wyrokami orzeczono kary pozbawienia wolności oraz karę ograniczenia wolności, czyli kary rodzajowo nadające się do połączenia (potencjalnego) z karami orzeczonymi w sześciu poprzednich wyrokach jednostkowych. W międzyczasie P. S. rozpoczął odbywanie jednej z nowo orzeczonych kar – kary 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu. Prawidłowość orzekania w sprawie, w zmienionych warunkach, wymaga więc nie tylko dodatkowego zgromadzenia akt pięciu spraw, ale przede wszystkim kompleksowego rozważenia możliwości połączenia kar (różnych wariantów) w różnych stanach prawnych i zastosowania ustawy względniejszej dla skazanego. Należy rozważyć nie tylko połączenia bezwzględnych kar pozbawienia wolności, ale również kar ograniczenia wolności, wśród których są kary wykonane i niewykonane. Ponownej analizie należy zatem poddać nie tylko możliwość połączenia kar orzeczonych ,,nowymi” wyrokami z karami objętymi karą łączną w zaskarżonym wyroku, lecz całość jednostkowych skazań. Niezbędne jest też uzyskanie opinii o skazanym. Tym samym, istnieje konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, co stanowi jedną z podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Ponadto, wydanie przez sąd odwoławczy wyroku reformatoryjnego w tak odmiennej sytuacji faktycznej w porównaniu do sytuacji istniejącej w czasie orzekania przez Sąd Rejonowy, doprowadziłoby w istocie do naruszenia zasady instancyjności i prawa do obrony, gdyż skazany nie mógłby już odwoływać się od wyroku sądu II instancji.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji winien poczynić prawidłowe ustalenia dotyczące aktualnej, na czas orzekania, sytuacji faktycznej i prawnej skazanego, aby zakres orzekania w sprawie uwzględniał wszystkie wyroki skazujące.

Należy dokonać całościowej analizy treści poszczególnych dwunastu wyroków pod kątem możliwych wariantów połączenia kar orzeczonych w tych wyrokach, stosownie do stanów prawnych, które potencjalnie mogą być zastosowane, z uwzględnieniem art. 4 § 1 k.k.

Konieczne będzie uzyskanie aktualnej opinii o skazanym z zakładu karnego, w którym odbywa on karę.

Swoje stanowisko Sąd Rejonowy prawidłowo uzasadni, zwłaszcza w zakresie rozważań nad wariantami połączenia kar.

Właściwość Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej uzasadnia fakt, iż ostatni wyrok skazujący wydał w I instancji właśnie ten sąd (art .569 § 1 k.p.k.),.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana