Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 17 maja 2022 r.

Pozwem z dnia 28 października 2020r. powód (...) Państwowe Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej Gminy C. kwoty 24.752,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 12.049,01 zł od dnia 9 maja 2018 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 12.703,16 zł od dnia 15 października 2019 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzi roszczenia tytułem odszkodowania za niewykonanie przez pozwaną Gminę wyroku eksmisyjnego Sądu Rejonowego w Częstochowie w zakresie zapewnienia lokalu socjalnego byłym lokatorom mieszkania numer (...) znajdującego się w budynku położonym przy ul. (...) w C., którego powód jest właścicielem. Odszkodowanie obejmuje okres od marca 2017 r. do kwietnia 2019 r. i został obliczone na podstawie wartości wydatkowanych przez powoda kosztów utrzymania lokalu poniesionych tytułem opłat za dostawę wody, odprowadzenia ścieków, wywóz śmieci oraz eksploatację. Powód wskazał dodatkowo, że wysokość przywołanych kosztów zależna jest od takich czynników jak powierzchnia użytkowa lokalu, ilości osób zajmujących lokal oraz wysokości zużycia wody. Właściwe stawki oraz kwoty tychże opłat powód zobrazował w informacji odnoszącej się do kwoty odszkodowania oraz jego składników przedkładając wydruk z systemu księgowego.

Na mocy nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 18 grudnia 2020 r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu ( k.52).

W ustawowym terminie pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wg norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko pozwana w pierwszej kolejności podniosła zarzut przedawnienia roszczenia za okres od marca 2017 do października 2017 r. na mocy art. 442 ¹ § 1 k.c., wskazując, że w przypadku czynów niedozwolonych znajdzie zastosowanie właśnie ten przepis, a nie art. 118 k.c. i w tym zakresie powołała się na treść orzeczenia Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 grudnia 2020 r. pod sygn. akt. VI Ca 772/20. W dalszej kolejności pozwana podniosła zarzut niewykazania wysokości dochodzonego roszczenia wskazując, że zgodnie z treścią wyroku eksmisyjnego z dnia 16 czerwca 2016 r., prawo do lokalu socjalnego zostało przyznane 4 osobom, brak jest zatem podstaw do żądania odszkodowania za wodę, odprowadzenie ścieków, wywóz śmieci za 6 osób. Pozwana podniosła, że nie może ponosić odpowiedzialności z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego za osoby, którym prawo takie nie zostało przyznane. Ostatecznie zakwestionował roszczenie uboczne powoda, tj. co do odsetek ustawowych, wskazując, że powód nie sprecyzował w załącznikach do pozwu okresów i potwierdzeń wezwań do zapłaty ( k.54).

Pismem procesowym z dnia 17 lutego 2021 r. powód wskazał, że podtrzymuje powództwo wskazując na niezasadność podniesionego zarzutu przedawnienia, który winien być liczony w oparciu o art. 118 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, który wszedł w życie w dniu 9 lipca 2018 r. oraz art. 5 ust 1 i 2, a który wprowadził odmienny od dotychczasowego sposób liczenia przedawnienia, który miał się odnosić do wszystkich terminów przedawnienia z wyłączeniem terminów krótszych niż dwa lata. Powód wskazał, że wobec przyznania uprawnienia do lokalu socjalnego czterem spośród sześciu osób, przeciwko którym toczyło się postępowanie eksmisyjne, brak było realnej możliwości wyegzekwowania obowiązku opróżnienia i opuszczenia lokalu wyłącznie w stosunku do osób, którym takie uprawnienie nie zostało przyznane, przy jednoczesnym dalszym zajmowaniu lokalu przez pozostałe osoby objęte wyrokiem sądu, będące członkami rodziny i osobami faktycznie wspólnie zamieszkującymi. Powód zarzucił, że powyższy stan spowodowany był brakiem złożenia oferty najmu lokalu socjalnego przez pozwaną osobom do tego uprawnionym, a co za tym idzie utrzymującą się koniecznością zajmowania przez te osoby lokalu powódki. Powód zarzucił, że zaniechanie po stronie pozwanej stanowi bezpośrednią przyczynę szkody wyrządzonej powódce, za którą winna ponieść odpowiedzialność. Powód wskazał, że pismem z dnia 17 kwietnia 2018 r. wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 12.049,01 zł za okres od marca 2017 r. do marca 2018 r. wyznaczając pozwanej 14 dniowy termin na uregulowanie należności. Pozwana odpowiedziała na wezwanie pismem z dnia 25 kwietnia 2018 r., co dowodzi, że na ten dzień zapoznała się już z treścią wezwania do zapłaty skierowanego do niej przez powódkę. Termin odsetek został obliczony od daty 25 kwietnia 2018 r. Natomiast pismem z dnia 19 września 2019 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 12.214,72 zł za okres od kwietnia 2018 r. do sierpnia 2019 r., powód wyznaczył pozwanej 14 dniowy termin na zapłatę, na które odpowiedziała pismem z dnia 1 października 2019 r. a więc w tej dacie zapoznała się już z treścią wezwania. Termin odsetek został obliczony od daty 1 października 2019 r.

Wyrokiem z dnia 18.05.2021 roku sygn. akt XII C 55/21 Sąd Rejonowy w Częstochowie oddalił powództwo w całości i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.600,00 zł tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie.

Na skutek apelacji powoda Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 9 grudnia 2021 roku, wydanym w sprawie sygn. akt VI Ca 1001/21, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Częstochowie.

Sąd Okręgowy wskazał, że w toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy powinien odnieść się do zarzutu przedawnienia części roszczenia. Ponadto wskazał, że Gmina podważała złożone wyliczenia za wodę, kanalizację i śmieci przy przyjęciu za 6 osób, w miejsce 4 uprawnionych do otrzymania lokalu socjalnego. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy wskazał, że o ile Sąd Rejonowy uznałby zasadność tego zarzutu, weryfikacja roszczenia powinna polegać na dokonaniu przeliczenia lub zobligowaniu strony powodowej do przedłożenia wyliczeń korygujących, do których strona przeciwna mogłaby się odnieść.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód od 7 lutego 2006 r. jest właścicielem nieruchomości położonej w C. przy ul. (...). Nieruchomość zabudowana jest budynkiem wielomieszkaniowym, w którym mieści się lokal numer (...). Lokal ten zajmują L. R., S. R., Ł. R., D. R., J. R. i O. R..

( dowód: informacja z księgi wieczystej – k. 8-18 akt; potwierdzenia odbioru korespondencji przez uprawnionego do najmu lokalu socjalnego L. R. – k.29-40 akt)

Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2016 r., wydanym w sprawie XII C 1324/14, Sąd Rejonowy w Częstochowie orzekł eksmisję wobec L. R., J. R., S. R., D. R. i O. R. z mieszkania nr (...) znajdującego się w wymienionej nieruchomości, ustalając iż D. R., O. R., L. R. i J. R. przysługuje prawo do otrzymania jednego lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu złożenia im przez Gminę C. oferty najmu lokalu socjalnego. Sąd orzekł o braku uprawnienia pozwanego S. R. do lokalu socjalnego a oddalił powództwo wobec Ł. R.. Wyrok uprawomocnił się wobec upływu terminu do jego zaskarżenia w dniu 27 lipca 2016 r.

( dowód: wyrok z dnia 16 czerwca 2016 r. – k.19 akt)

Pismem z dnia 17 sierpnia 2016 r. powód wniósł do Urzędu Miasta C. – Gminy o przedstawienie L. R., J. R., D. R. i O. R. oferty najmu lokalu socjalnego, przesyłając kserokopię wyroku eksmisyjnego. Pismo zostało doręczone w dniu 23 sierpnia 2016 r. Natomiast pismem z dnia pismem z dnia 23 lutego 2017 r. powód dosłał odpis wyroku eksmisyjnego.

( dowód: pismo powoda z dowodem nadania i odbioru – k.20-21; pismo powoda – k.22 akt)

Pozwany pismem z dnia 6 września 2016 r. oraz 7 marca 2017 r. wskazał, że wniosek powoda będzie rokrocznie przedstawiany do zaopiniowania (...) Komisji Mieszkaniowej przy ustalaniu wykazu osób zakwalifikowanych do wynajmu lokalu socjalnego w latach następnych, a ostateczny wykaz osób zakwalifikowanych wywieszany jest do 15 grudnia.

( dowód: pisma pozwanego – k.23 - 24akt)

Pozwana gmina w okresie objętym pozwem nie dostarczyła L. R., J. R., D. R. i O. R. lokalu socjalnego ( okoliczność bezsporna)

W piśmie z dnia 17 kwietnia 2018 r. powód wniósł o zapłatę odszkodowania przez Gminę C. w terminie 14 dni za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowiącego wartość możliwych do uzyskania opłat za korzystanie z lokalu przy ul. (...) lok. (...), które nie zostały uiszczone przez osoby zajmujące bezumownie ten lokal w kwocie łącznej kwocie 12.049,01 zł za okres od marca 2017 r. do marca 2018 r.

W piśmie z dnia 19 września 2019 r. powód wniósł o zapłatę odszkodowania przez Gminę C. w terminie 14 dni za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowiącego wartość możliwych do uzyskania opłat za korzystanie z lokalu przy ul. (...) lok. 6, które nie zostały uiszczone przez osoby zajmujące bezumownie ten lokal w kwocie łącznej kwocie12.214,72 zł za okres od kwietnia 2018 r. do sierpnia 2019 r.

( dowód: pisma powoda - k. 25-26 akt)

Pismem z 25 kwietnia 2018 r. oraz 1 października 2019 r. pozwana gmina odpowiedziała, że podstawą rozpatrzenia powyższego wniosku jest uzyskanie w tym zakresie prawomocnego orzeczenia sądowego.

( dowód: pisma pozwanej – k.27-28 akt)

Powód obliczył wysokość możliwego do uzyskania czynszu za najem przedmiotowego lokalu mieszkalnego w okresie od marca 2017 r. do kwietnia 2019r. na podstawie comiesięcznych kosztów ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu w tym wydatków za doprowadzenie i odprowadzenie wody, wywóz śmieci oraz eksploatacje w łącznej kwocie 24.752,17 zł.

( dowód: zestawienie odszkodowania – k.41; wydruki informacji z systemu rozliczeniowego powoda wraz z korektą – k.42-47 akt)

W ocenie Sądu nie było podstaw do kwestionowania autentyczności przedłożonych przez powodów dokumentów, dlatego Sąd uznał je za wiarygodne lecz poddał je analizie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W sprawie poza sporem pozostawało, że wyrokiem z dnia 16.06.2016 roku wydanym w sprawie sygn. akt I C 1324/14 Sąd Rejonowy w Częstochowie zobowiązał Gminę C. do złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego osobom wskazanym w treści tego wyroku, tj. L. R., J. R., D. R. i O. R..

Podstawę odpowiedzialności pozwanej stanowią przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego oraz art. 417 k.c. Zgodnie z art. 18 pkt 5 tej ustawy, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy na podstawie art. 417 kc. Roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów w zw. z art. 417 k.c. obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości. Odesłanie do art. 417 k.c. oznacza natomiast, że odpowiedzialność odszkodowawcza gminy ma charakter odpowiedzialności deliktowej, której przesłankami są szkoda, bezprawność zachowania rozumiana jako działanie funkcjonariusza niezgodne z prawem (przy czym nie ma znaczenia czy jest to działanie zawinione) oraz związek przyczynowy pomiędzy szkodą i bezprawnym zachowaniem funkcjonariusza. Jest to ogólna podstawa odpowiedzialności deliktowej podmiotów sprawujących władzę publiczną za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy. Zakres odpowiedzialności jest wyznaczany w oparciu o koncepcję adekwatnego związku przyczynowego, a więc powstanie szkody musi być związane z niewskazaniem lokalu socjalnego w celu wykonania wyroku eksmisyjnego (art. 361 § 1 k.c.). Odpowiedzialność gminy na podstawie art. 417 k.c. obejmuje całą szkodę pozostającą w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie do tego uprawnionej, mieści się więc w granicach zakreślonych przez art. 361 § 2 k.c. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 25.06.2008r. w sprawie III CZP 46/08, LEX nr 437195).

Ustalenie odpowiedzialności wynikającej z wskazanych wyżej przepisów, w pierwszej kolejności wymaga ustalenia działania (zaniechania), z którego wynikła szkoda. Nie chodzi tu o każde działanie, lecz o działanie „przy wykonywaniu władzy publicznej”, w sferze tzw. imperium (roszczenie z art. 417 k.c. nie dotyczy więc działań związanych z występowaniem przez tego rodzaju jednostkę jako podmiot stosunków cywilnoprawnych). Następnie niezbędne jest wykazanie, że działanie lub zaniechanie było bezprawne. W dalszej kolejności wykazać należy szkodę oraz związek przyczynowy między szkodą a działaniem lub zaniechaniem podmiotu realizującego władzę publiczną. W przeciwieństwie jednak do podstawowego reżimu odpowiedzialności deliktowej wskazanego w art. 415 k.c., na gruncie art. 417 k.c. nie ma konieczności wykazywania zawinienia podmiotu, który szkodę spowodował (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z 18.10.2011 r., III CZP 25/11, OSNC 2012/2/15).

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że zaniechanie przez stronę pozwaną dostarczenia lokalu socjalnego stanowiło zaniechanie niezgodne z prawem. Naruszało bowiem nakaz wynikający z art. 4 ust. 2 u.o.p.l., zgodnie z którym gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne. Zgodnie zaś z art. 14 ust. 1 w/w ustawy, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których wyrok dotyczy. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Wynika stąd, że na stronie pozwanej ciążył prawny obowiązek podjęcia konkretnego działania, należącego do sfery realizacji przez nią władzy publicznej. Jakkolwiek najem lokali nie należy do sfery władzy publicznej, realizowanie obowiązków gminy w zakresie „tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej” w rozumieniu art. 4 ust. 1 w/w ustawy już do tej sfery bezsprzecznie należy; ponadto z przywołanego art. 18 ust. 5 u.o.p.l. jasno wynika, że na gruncie przepisów o dostarczaniu lokali socjalnych w ramach postępowania o eksmisję gmina realizuje swoje imperium (władzę publiczną), a nie dominium (uprawnienia właścicielskie). Przypomnieć w tym miejscu należy, że o bezprawności zaniechania można mówić tylko wówczas, gdy obowiązujące normy prawne nakładają na konkretny podmiot obowiązek podjęcia określonego działania; taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Obowiązek strony pozwanej dostarczenia lokalu socjalnego wynikał z jednej strony z ustawy o ochronie praw lokatorów, z drugiej zaś strony – z wyroku eksmisyjnego.

Powódka nie wykazała, że zaoferowała pozwanym lokal socjalny, a oni oferty nie przyjęli.

Nie ulega wątpliwości, że pozwana w okresie od marca 2017 roku do kwietnia 2019 roku, który objęty jest pozwem, nie wypełniła nałożonego na nią przez ustawodawcę obowiązku i nie dostarczyła eksmitowanym osobom lokalu socjalnego przyznanego w wyroku Sądu. Powódka poniosła w związku z tym szkodę polegającą przede wszystkim na tym, że nie mogła wynająć lokalu innym osobom po stawkach rynkowych. Powyższe pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem przez pozwaną wypełnienia obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobom do tego uprawnionym. Analogicznie należy potraktować wszelkie zaległości wygenerowane na skutek nieuiszczania przez osoby zajmujące lokal opłat związanych z jego używaniem, jak rachunki za media czy wywóz nieczystości. Wysokość szkody stanowi w tym przypadku utracony czynsz, jaki powód uzyskałaby wynajmując sporne mieszkanie obejmujący również opłaty za media.

Należy jednak mieć na uwadze, że część dochodzonego pozwem roszczenia uległa przedawnieniu. Art. 442 ¹ § 1 k.c. przewiduje, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony (nadany na poczcie) w dniu 28 października 2020 roku, a zatem roszczenie mieszczące się w okresie poprzednich 3 lat należało uznać za nieprzedawnione, tj. od dnia 28.10.2017 roku do dnia 28.10.2020 roku.

Powód dochodzi zapłaty za okres od dnia marca 2017 roku do kwietnia 2019 roku. Tym samym przedawnieniu uległo roszczenie w zakresie żądania zapłaty odszkodowania za okres od marca 2017 roku do 27.10.2017 roku.

Odszkodowanie za niedostarczenie lokalu dla 6 osób wynosiło:

- za marzec 2017 roku 914,33 zł,

-

za okres od kwietnia 2017 roku do stycznia 2018 roku, tj. za 10 miesięcy wg stawki 923,33 zł, łącznie 9.233,30 zł,

-

za okres od lutego 2018 roku do sierpnia 2018 roku, tj. za 7 miesięcy wg stawki 946,19 zł, łącznie 6.623,33 zł,

-

za okres od września do marca 2019 roku, tj. za 7 miesięcy wg stawki 993,71 zł, łącznie 6.955,97 zł,

-

za kwiecień 2019 roku 1.016,24 zł.

Zarządzeniem z dnia 02.02.2022 roku Sąd zobowiązał powoda do przedstawienia wyliczenia korygującego należności za koszty utrzymania lokalu nr (...) położonego w C. przy ul. (...), w tym za dostawę wody, odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości oraz eksploatację w stosunku do osób uprawnionych do lokalu socjalnego na mocy pkt 2 wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 16.06.2016 roku w sprawie XII C 1324/14 w okresie od marca 2017 roku do kwietnia 2019 roku ze wskazaniem cen jednostkowych stanowiących podstawę obliczenia.

Pismo powoda z dnia 23.02.2022 roku (k. 114- 115) nie odpowiada na wezwanie Sądu.

Należności dochodzone przez powoda, które uległy przedawnieniu stanowią kwotę 7.287,96 zł i obejmują okres od marca 2017 roku do 27.10.2017 roku (marzec 2017-914 zł; okres od kwietnia do września 2017 roku- 6 x 923,33 zł; październik – wyliczona proporcjonalnie należność za okres objęty przedawnieniem- 833,98 zł).

Powód dochodził należności w wysokości 24.752,17 zł. Dokonując obliczeń Sąd odjął od powyższej kwoty 7.287,96 zł, tj. należność objętą przedawnieniem. Otrzymana kwota 17.454,88 zł stanowiła należność za niedostarczenie lokalu socjalnego dla 6 osób. Zważywszy, że lokal socjalny przysługiwał 4 osobom należność ta została proporcjonalnie zredukowana do kwoty 11.636,59 zł.

Sąd zasądził od pozwanej Gminy C. na rzecz powódki (...) Państwowych S.A. z siedzibą w W. w/w kwotę z odsetkami:

-

od kwoty 3.167,82 zł od dnia 09.05.2018 roku do dnia zapłaty,

-

od kwoty 8.468,77 zł od dnia 15.10.2019 roku dokonując właściwych wyliczeń w zakresie, w jakim powództwo zostało uwzględnione, mając na uwadze treść dwóch wezwań do zapłaty wystosowanych do pozwanej, daty w jakich odpowiedziała ona na wezwania (25.04.2018 roku i 01.10.2019 roku), a zatem zapoznała się z ich treścią, 14 – dniowe terminy do zapłaty.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., który stanowi, iż w razie, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w 47%. Na koszty poniesione przez powoda składa się opłata od pozwu w wysokości 1.238,00 zł, koszt wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, łącznie 4.855,00 zł. Pozwana wygrała proces w 53 %. Poniosła koszt wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł. Stosownie do wyniku procesu należało zasądzić od pozwanego dla powoda kwotę 373,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem kosztów procesu.