Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 18 sierpnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w S. od decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 28 lutego 2022 r. Nr (...)

oddala odwołanie;

zasądza od (...) Sp. z o.o. w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (słownie: siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 74/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 lutego 2022 r. nr(...),(...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 56 ust. 2, ust. 2h pkt 4, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 716 ze zm.) (dalej p.e.) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm.) (dalej k.p.a.) i art. 30 ust. 1 p.e. oraz art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1495 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy-(...)sp. z o.o. z siedzibą w S. (dalej Powód, Przedsiębiorca) w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń – sierpień 2018 r., kwiecień 2019 r., lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r., marzec 2020 r., maj 2021 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że:

Przedsiębiorca nie przekazał w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń – sierpień 2018 r., kwiecień 2019 r., lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r., marzec 2020 r., maj 2021 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

odstąpił od wymierzenia mu kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 6a p.e. za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń 2018 r., luty 2018 r., marzec 2018 r., kwiecień 2018 r., lipiec 2018 r., sierpień 2018 r., kwiecień 2019 r., lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r., marzec 2020 r. i maj 2021 r.,

za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 20.000,00 zł (dwudziestu tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: maj 2018 r., czerwiec 2018 r. w tym:

10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc maj 2018 r.,

10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc czerwiec 2018 r.

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył Powód, zaskarżając Decyzję w części obejmującej wymierzenie kary pieniężnej w wysokości 20.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące maj 2018 r. i czerwiec 2018 r., tj. pkt 3 lit. a i b Decyzji. Jednocześnie Powód wniósł o uchylenie Decyzji w zaskarżonej części, czyli uchylenie pkt 3 lit. a i b Decyzji.

Zaskarżonej Decyzji Powód zarzucił:

naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw, z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez brak wyczerpującego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie w uzasadnieniu Decyzji okoliczności podniesionych w pismach skarżącego z dnia 1 października 2018 r., 7 grudnia 2021 r. (odpowiedź na pismo Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki) i 12 stycznia 2022 r. (stanowisko w sprawie zebranego materiału dowodowego), w których skarżący przedstawił szczegółową argumentację uzasadniającą odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art 56 ust. 6a p.e;

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 1 pkt 12b i art. 56 ust. 2h pkt 4 w zw. z art. 56 ust. 6 i art. 56 ust. 6a p.e. poprzez błędną ocenę stopnia szkodliwości czynu skarżącego, stopnia jego zawinienia oraz dotychczasowego zachowania skarżącego, co skutkowało wymierzeniem skarżącemu kary pieniężnej w wysokości 20.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d ust. 1 p.e. za miesiąc maj 2018 r. i czerwiec 2018 r., podczas gdy w przedmiotowej sprawie istniały przesłanki do odstąpienia przez Prezesa Urzędu od wymierzenia kary pieniężnej z uwagi na fakt, iż stopień szkodliwości czynu był znikomy a przedsiębiorca dobrowolnie zrealizował obowiązek sprawozdawczy na długo przed wszczęciem postępowania administracyjnego.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód został wpisany do Rejestru Podmiotów Przywożących na mocy decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, znak: (...) z dniem 14 grudnia 2017 r. pod nr (...) (okoliczności niesporne).

Powód nabywa wewnątrzwspólnotowo olej smarowy wyłącznie na potrzeby produkcji części i akcesoriów do pojazdów silnikowych.

(dowód: pismo Powoda z 7 grudnia 2021 r. k. 84- 87 akt adm.)

W maju 2018 r. Powód przywiózł paliwo ciekłe w ilości (...) tony (smarów), a w czerwcu 2018 r. w ilości(...) m3 innych naft.

(dowód: sprawozdania k. 30, 36 akt adm.)

Powód nie zachował terminu na złożenie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń - sierpień 2018 r., kwiecień 2019 r., lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r., marzec 2020 r., maj 2021 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (okoliczności niesporne).

Sprawozdania za miesiące: styczeń - sierpień 2018 r. zostały złożone w dniu 1 października 2018 r. w toku toczącego się postępowania administracyjnego nr (...) w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezachowaniem terminu na przekazanie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc grudzień 2017 r. (dowód: pisma przewodnie wraz ze sprawozdaniami k. 7- 52 akt adm.)

Sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc kwiecień 2019 r. zostało złożone w dniu 13 czerwca 2019 r. (k. 53- 57 akt adm.), za lipiec 2019 r. w dniu 29 sierpnia 2019 r. (k. 58- 61 akt adm.), za wrzesień 2019 r. w dniu 23 października 2019 r. (k. 62- 65 akt adm.), za marzec 2020 r. w dniu 22 kwietnia 2020 r. (k. 66- 70 akt adm.) a za maj 2021 r. w dniu 22 czerwca 2021 r. (k. 71- 73 akt adm.).

Mając na uwadze brzmienie art. 43d oraz art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e., pismem z dnia 22 listopada 2021 r. powód został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d ust. 1 p.e. za miesiące: styczeń - sierpień 2018 r., kwiecień 2019 r., lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r., marzec 2020 r., maj 2021 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto Powód został wezwany do nadesłania, w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania pisma, wyjaśnień na temat przyczyn niezłożenia w terminie przedmiotowych sprawozdań za wyżej wymienione miesiące do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki oraz do nadesłania kopii wszelkich dokumentów potwierdzających sytuację finansową Przedsiębiorstwa za 2020 r. Pismo zostało prawidłowo doręczone w dniu 26 listopada 2021 r.

(dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania k. 1- 2 akt adm.)

W dniu 8 grudnia 2021 r. do Urzędu Regulacji Energetyki w Warszawie wpłynęła za pośrednictwem platformy e-PUAP odpowiedź na zawiadomienie z dnia 22 listopada 2021 r. wraz z pełnomocnictwem oraz opłatą skarbową.

(dowód: pismo Powoda z dnia 7 grudnia 2021 r. k. 80- 82 akt adm.)

W dniu 13 grudnia 2021 r. wpłynęły do Urzędu Regulacji Energetyki powyższe dokumenty za pośrednictwem Poczty Polskiej wraz ze sprawozdaniem finansowym według stanu na 31 grudnia 2020 r. W piśmie stwierdzono, iż w dniu 18 września 2018 r. powód powzięła wiadomość o toczącym się wobec niej postępowaniu, znak: (...)w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za brak złożenia sprawozdania za miesiąc grudzień 2017 r. Niezwłocznie po zapoznaniu się z zawiadomieniem o wszczęciu przedmiotowego postępowania, powód złożył w dniu 1 października 2018 r. zaległe sprawozdania za grudzień 2017 r. oraz za okres styczeń - sierpień 2018 r. Zaistniałe uchybienie za okres: styczeń - sierpień 2018 r. tłumaczył nieświadomością istnienia takiego obowiązku oraz brakiem znajomości obowiązków podmiotu przywożącego. Poinformował, iż (...) Sp. z o. o. jako podmiot prowadzący działalność w zakresie produkcji części i akcesoriów do pojazdów silnikowych, nawet ubocznie nie zajmuje się działalnością określoną w ustawie - Prawo energetyczne. Zatem nie zajmuje się sprowadzaniem i obrotem paliwami ciekłymi, nie dysponuje infrastrukturą potrzebną do magazynowania i przeładowywania paliw ciekłych oraz nie posiada cystern przeznaczonych do transportu paliw ciekłych. Nabywa wewnątrzwspólnotowo olej smarowy wyłącznie w zakresie własnych potrzeb produkcyjnych, który kwalifikuje się do smarów oraz cieczy przeznaczonej do napełniania kapilar, która z kolei kwalifikuje się do „innych naft” i w związku z tym podlega zgłoszeniu do rejestru podmiotów przywożących. Ponadto powód poinformował, iż składając wniosek o dokonanie wpisu do rejestru podmiotów przywożących (...) Sp. z o.o. pozostawał w przekonaniu, że wyczerpuje obowiązki nałożone na przedsiębiorcę w zakresie ewidencjonowania nabywanych towarów objętych obowiązkiem zgłoszenia. W jego ocenie powyższe rozumowanie usprawiedliwione jest charakterem prowadzonej działalności oraz ilością nabywanych wewnątrzwspólnotowo olejów smarowych a także produktów zawierających w składzie naftę. Powód wskazał, że dokonuje sporadycznych zamówień tychże wyrobów (kilka razy w roku) w niewielkich ilościach (ok. (...) litrów). Podsumowując powyższe zaznaczył, iż jego działanie nie było zamierzone. (...) Sp. z o. o. przywożąc oleje smarowe oraz inne substancje wykorzystywane w działalności produkcyjnej nie miała na celu wprowadzania w błąd organów administracji publicznej poprzez ukrycie faktu sprowadzania ich z zagranicy. Ponadto dodał, iż przed sprowadzeniem paliw ciekłych na terytorium kraju składała Naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego w K. zgłoszenie o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym wyrobów akcyzowych oraz opłacała podatek akcyzowy w należytej wysokości. Zamówione substancje wykorzystywane były na potrzeby własne wyłącznie w zakresie działalności produkcyjnej i nie były przekazywane pod jakimkolwiek tytułem podmiotom trzecim. Mając powyższe na uwadze, w związku z dobrowolnym dopełnieniem wymagalnych formalności w zakresie złożenia zaległych sprawozdań za okres: styczeń - sierpień 2018 r. zwrócił się do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z prośbą o uwzględnienie powyższych wyjaśnień oraz niewymierzanie kary z tytułu niedopełnienia obowiązku określonego w art. 43d ust. 1 p.e. W ocenie powoda obowiązek sprawozdawczy został zrealizowany. Jako uzasadnienie drugiej przesłanki z art. 56 ust. 6a p.e. powód poinformował, iż w zakresie sprawozdań za okres: styczeń-sierpień 2018 r. Spółka dobrowolnie złożyła zalegle sprawozdania, a wykazany w tym okresie wolumen przywozu był niewielki, bowiem sprawozdania za: styczeń - kwiecień 2018 r. wykazywały wartości zerowe, a sprawozdania za okres: maj - sierpień 2018 r. wykazywały niewielkie ilości przywozu, tj. odpowiednio w wskazanych powyżej miesiącach: (...) t smaru, (...) m3 inne nafty,(...) t smaru i (...) m3 inne nafty.

Następnie powód zaznaczył, iż kolejne sprawozdania za okres 2019 - 2021 r. albo były zerowe (kwiecień 2019 r., maj 2021 r.), albo wykazywały niewielkie ilości przywiezionych paliw ciekłych. Według powoda w przypadku sprawozdań zerowych nie można mówić, iż brak ich złożenia miał jakikolwiek wpływ na prawidłowe sporządzenie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwartalnego sprawozdania, o którym mowa w art. 43 d ust. 4 p.e. Złożenie sprawozdań za lipiec 2019 r., wrzesień 2019 r. i marzec 2020 r. po upływie odpowiednio: 9, 2 i 2 dni również nie mogło mieć wpływu na prawidłowe sporządzenie sprawozdania kwartalnego. Powód stwierdził, iż nie można przyjmować, iż w związku z niezłożeniem sprawozdań objętych przedmiotowym sprawozdaniem kwartalnym utrudnił Prezesowi URE realizację jego ustawowych zadań w obszarze nadzoru i kontroli nad rynkiem paliw.

(dowód: pismo Powoda z 7 grudnia 2021 r. z załącznikami k. 84- 111 akt adm.)

Pismem z dnia 30 grudnia 2021 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zawiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także o tym co składa się na zebrany materiał dowodowy oraz poinformował o możliwości złożenia w terminie 7 dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia, ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień.

(dowód: zawiadomienie k. 113, 170 akt adm.)

W związku z prawem wniesienia dodatkowych uwag i wyjaśnień, w dniu 17 stycznia 2022 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło stanowisko powoda w sprawie zebranego materiału dowodowego, w którym wniósł o włączenie w poczet zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego: pisma z dnia 1 października 2018 r. wraz ze sprawozdaniami za okres: styczeń - sierpień 2018 r. i potwierdzeniem ich nadania, pisma z dnia 10 czerwca 2019 r. wraz ze sprawozdaniem za kwiecień 2019 r. i potwierdzeniem jego nadania, pisma z dnia 28 sierpnia 2019 r. wraz ze sprawozdaniem za lipiec 2019 r. i potwierdzeniem jego nadania, pisma z dnia 18 października 2019 r. wraz z sprawozdaniem za wrzesień 2019 r. i potwierdzeniem jego nadania, pisma z 20 kwietnia 2020 r. wraz ze sprawozdaniem za marzec 2020 r. i potwierdzeniem jego nadania oraz pisma z dnia 18 czerwca 2021 r. ze sprawozdaniem za maj 2021 r. oraz zawiadomieniem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 grudnia 2021 r. o uchybieniu terminu na złożenie sprawozdania. W piśmie z dnia 12 stycznia 2022 r. Powód podtrzymał wniosek o odstąpienie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki od wymierzenia kary pieniężnej.

(dowód: pismo Powoda z 12 stycznia 2022 r. z załącznikami k. 115- 168 akt adm.)

W dniu 28 lutego 2022 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (dowód: Decyzja k. 172- 177 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron. W szczególności powód nie kwestionował faktu, że nie przekazał w terminie Prezesowi URE sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie, którym Powód skarży Decyzję wyłącznie w zakresie wymierzenia mu kary za niezłożenie w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ust. 1 p.e. za miesiąc maj i czerwiec 2018 r., nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód nie podważał, iż podlegał obowiązkowi sprawozdawczemu wynikającemu z art. 43d ust. 1 p.e. i że go nie zrealizował.

Zgodnie z art. 43d ust. 1 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Zgodnie zaś z art. 62d pkt 4 p.e. dodanym ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1495 ze zm.), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. „od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie”. Później dodany przepis art. 62da pkt 4 p.e. rozszerzył okres przedkładania danego sprawozdania Prezesowi URE do dnia 30 czerwca 2023 r. Co istotne przepis art. 75 ust. 1 wskazanej ustawy ograniczającej obciążenia regulacyjne określa, że nie wszczyna się postępowań administracyjnych w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za niezłożenie w terminie, do organów innych niż Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań, o których mowa w art. 4ba ust. 4 lub art. 43d ust. 1 ustawy zmienianej w art. 14. Przy czym podmiotem przywożącym, wymienionym w wyżej przytoczonych przepisach z uwagi na objęcie określonym obowiązkiem sprawozdawczym, stosownie do treści art. 3 pkt 12c p.e. jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych:

a) w ramach wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą wymagającej uzyskania koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4, lub

b) przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Przywóz paliw ciekłych, to zaś w myśl definicji ustawowej zawartej w art. 3 pkt 12d p.e. - sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu.

W świetle art. 32c ust. 1 p.e. podmiot przywożący może dokonywać przywozu paliw ciekłych po wpisaniu do rejestru podmiotów przywożących prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Powód był podmiotem przywożącym, o jakim mowa w art. 3 pkt 12c p.e., gdyż od grudnia 2017 r. był wpisany do rejestru podmiotów przywożących, nadto dokonywał przywozu paliw ciekłych. Wprawdzie nie we wszystkich miesiącach sprowadzał paliwa ciekłe, ale przywiózł je m.in. w maju i czerwcu 2018 r. Wobec niekwestionowanego nieprzekazania prezesowi URE przez powoda w ustawowym terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e., za maj i czerwiec 2018 r. zastosowanie w sprawie znalazł art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. Natomiast z treści art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. wynika, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d. Wysokość tej kary, zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 4 p.e., wynosi 10.000 zł.

W dalszej kolejności należy podkreślić, że odpowiedzialność wynikająca z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest ona niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w tym przepisie istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego - A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej „oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej” (TK sygn. P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

W tej sytuacji okoliczność braku wiedzy o istnieniu obowiązku sprawozdawczego nie mogła skutkować zwolnieniem powoda od odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 56 ust. 6a p.e. Prezes URE może natomiast odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Obydwie przesłanki muszą więc wystąpić łącznie.

Ustawa prawo energetyczne nie sprecyzowała w jaki sposób należy oceniać stopień szkodliwości czynu, jednak uczyniło to orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2014 r., w sprawie III SK 47/13 uznał, że przy ocenie szkodliwości czynu zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji jego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w art. 56 prawa energetycznego.

Konieczne jest więc odwołanie się do art. 115 § 2 kodeksu karnego, który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu i który nakazuje przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu brać pod uwagę:

1) rodzaj i charakter naruszonego dobra,

2) rozmiary wyrządzonej szkody,

3) sposób i okoliczności popełnienia czynu,

4) wagę naruszonych obowiązków,

5) postać zamiaru,

6) motywację sprawcy,

7) rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Analizując zasadnicze kryterium oceny stopnia szkodliwości czynu powoda, jakim jest rodzaj naruszonego dobra należy stwierdzić, że dobrem tym jest w istocie możliwość realizowania przez Prezesa URE zadań nałożonych przez ustawodawcę.

Obowiązek sprawozdawczy z art. 43d ust. 1 p.e. służy nadzorowi i kontroli rynku paliw, a także kontroli naruszeń warunków prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie paliw ciekłych, informowaniu o funkcjonowaniu przedsiębiorców na rynku paliw ciekłych, badaniu zgodności prowadzonej działalności z uprawnieniami wynikającymi z posiadanej przez przedsiębiorcę koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących, czy również badaniu istnienia podstaw do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa określonego w art. 57g p.e., a także wspomnianemu wcześniej sprawdzeniu, czy istnieją podstawy do wykreślenia z rejestru podmiotów przywożących. Ponadto niezrealizowanie przedmiotowego obowiązku utrudnia Prezesowi URE przygotowanie raportu kwartalnego, o którym mowa w art. 43d ust. 4 p.e. Na podstawie sprawozdań, o których mowa w ust. 1, Prezes URE ogłasza bowiem kwartalnie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki całkowite wielkości produkcji i przywozu poszczególnych paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosując nazwy oraz klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody(...)), w terminie 45 dni od dnia zakończenia kwartału.

W tym kontekście doniosłe znaczenie dla realizacji przedmiotowych zadań ma oczywiście terminowość przekazywania sprawozdań, która pozwala na szybkie, a przez to odpowiednie reagowanie w bieżącej sytuacji oraz daje od razu możliwość uzyskania prawidłowego obrazu rynku bez potrzeby jego weryfikacji po czasie.

Uwzględniając powyższe nie można stwierdzić, że stopień szkodliwości czynów Powoda w zakresie nieprzekazania sprawozdań za maj i czerwiec 2018 r. był znikomy.

Powód przekazał wprawdzie zaległe sprawozdania po terminie, ale po ponad 3 miesiącach w przypadku sprawozdania za maj i po ponad 2 miesiącach w przypadku sprawozdania za czerwiec 2018 r., przy czym uczynił to dobrowolnie, jednak dopiero w związku z zawiadomieniem Prezesa URE o wszczęciu postępowania wobec niezłożenia sprawozdania za inny okres. Brak jakiejkolwiek informacji na temat działalności powoda związanej z przywozem paliw ciekłych w maju i czerwcu 2018 r. skutkował więc tym, że organ regulacyjny nie mógł realizować w sposób właściwy swoich obowiązków zarówno sprawozdawczych, jak i kontrolnych, a działalność Powoda nie podlegała jakiejkolwiek weryfikacji.

Decydującym jest przy tym, że zaniechania powoda w złożeniu sprawozdań doprowadziły do wypaczenia wyników sprawozdania kwartalnego składanego przez Prezesa URE, ponieważ powód dokonał przywozu paliw w maju i czerwcu 2018 r., a zatem ten przywóz byłby wliczany do statystyk prowadzonych przez organ i miałby odzwierciedlenie w sprawozdaniu kwartalnym za II kwartał 2018 r. Tymczasem ilości przywiezionego przez powoda paliwa nie zostały uwzględnione w raporcie Prezesa URE.

Nie ma w tym kontekście doniosłego znaczenia, że ilości przywiezionego paliwa nie były duże (w maju 2018 r. było to (...) tony (smarów), a w czerwcu 2018 r. (...)m3 innych naft), gdyż zgodnie z określonym w stosownym rozporządzeniu Ministra Energii z 15 maja 2017 r. (Dz.U. z 2017 r., 1011) wzorem sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu raportowaniu podlegają ilości, które muszą być oznaczane w wartościach do 3 miejsc po przecinku, a zatem istotne jest raportowanie nawet tysięcznych części danej jednostki miary oraz brak przywozu (tzw. przywóz „0”). Te ilości przekładają się zatem na ilości ujawniane w raportach kwartalnych Prezesa URE.

Znaczenia w niniejszej sprawie nie ma również i to, że powód dopuścił się zaniechań nieumyślnie, aczkolwiek skoro został wpisany na własny wniosek do rejestru podmiotów przywożących, to powinien zapoznać się z obowiązkami ciążącymi na tego typu podmiotach i w konsekwencji powinien samodzielnie tych obowiązków przestrzegać. Tym samym zaniechań Powoda nie można usprawiedliwić skoro będąc profesjonalnym podmiotem, mimo, że nie działającym stricte w branży energetycznej, ale motoryzacyjnej systematycznie importował paliwa w postaci smarów i innych naft. Powinien więc dołożyć należytej staranności podejmując wysiłek organizacyjny, aby zapoznać się z właściwymi przepisami prawa i wypełnić ciążące na nim ustawowe obowiązki. Tym samym szkodliwość czynu w postaci niezłożenia sprawozdania za maj i czerwiec 2018 r. nie jest pomijalna - znikoma. Powyższe wyklucza, według Sądu, możliwość odstąpienia od wymierzenia kary w odniesieniu do naruszeń obowiązków sprawozdawczych za maj i czerwiec 2018 r., implikując jej wymierzenie.

W tym miejscu należy podkreślić, że przypadki naruszenia obowiązku sprawozdawczego za maj i czerwiec 2018 r. różnią się od pozostałych przypadków naruszenia tego obowiązku za inne miesiące, za które Prezes URE odstąpił od wymierzenia kary. Trzeba tu zaznaczyć, że jeśli chodzi o niezłożenie w terminie sprawozdań za miesiące styczeń - kwiecień 2018 r., kwiecień 2019 r., maj 2021 r., to sprawozdania te byłyby zerowe. Tak więc niezależnie od terminu ich złożenia nie miałyby przełożenia na kształt raportu kwartalnego Prezesa URE. Z kolei zaległe sprawozdania za lipiec i sierpień 2018 r., lipiec 2019 r., marzec 2020 r., wrzesień 2019 r., w których to miesiącach Powód sprowadzał paliwa, zostały złożone jeszcze przed upływem terminu na ogłoszenie sprawozdania kwartalnego, toteż organ miał szansę z nich skorzystać tworząc raport. Poza tym zaległe sprawozdania dokumentujące przywóz większy niż zero zostały złożone ze znacznie mniejszym przekroczeniem terminu niż oceniane sprawozdania za maj i czerwiec 2018 r. Dlatego nie można stwierdzić, że zaskarżona decyzja była arbitralna, albowiem w sposób właściwy różnicowała odmienne okoliczności stwierdzonych przypadków naruszeń.

W kontekście nieodstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia powodowi kary należy też zauważyć, iż art. 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12). W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, zgodnie z którym „art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Zdaniem Sądu Okręgowego, decyzja organu regulacyjnego w zakresie nieodstąpienia od wymierzenia kary nie nosi znamion dowolności, zawiera poprawne uzasadnienie, jest wyrazem logicznego i prawidłowego stanowiska organu, a zatem Sąd nie powinien w nią ingerować, a przy tym nie widzi ku temu podstaw, zgadzając się z organem. Sąd nie wkracza w politykę karania stosowaną przez organ skoro jest wyważona – niearbitralna.

Wysokość kary za niewykonanie obowiązku przedstawienia sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu została ściśle określona w powołanym wcześniej przepisie art. 56 ust. 2 h pkt 4 p.e. i wynosi ona 10.000 zł (kara sztywna). Zaznaczenia wymaga, że od 1 stycznia 2020 r. na mocy ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych przepis art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. brzmi w ten sposób, że karze pieniężnej podlega ten kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d p.e. Kara w wysokości 10.000 zł odnosi się zatem do każdego zaniechania przedstawienia sprawozdania za poszczególne miesiące, za które obowiązek sprawozdawczy nie został zrealizowany. Poprzednie brzmienie przepisu art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e., iż karze pieniężnej podlega ten kto nie przekazuje w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e., nie świadczy o tym, że w ówczesnym stanie prawnym wymierzana była jedna kara w wysokości 10.000 zł niezależnie od tego, ile sprawozdań nie zostało złożonych przez przedsiębiorcę w terminie, ale było konsekwencją tego, iż ustawodawca miał na myśli złożenie miesięcznego sprawozdania do wszystkich uprawnionych organów (Prezesa URE, Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych, ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz ministra właściwego do spraw energii), stąd użyta liczba mnoga „sprawozdań” również w art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e.

W przypadku kary sztywnej nie było możliwości jej miarkowania, tak więc Prezes URE prawidłowo wymierzył kary w kwocie ustawowych 10.000 zł za każdy przypadek niezłożenia w terminie sprawozdania, stąd w związku z niezłożeniem dwóch miesięcznych sprawozdań kara pieniężna wyniosła 20.000 zł w łącznej wysokości. Miarkowanie kary sztywnej stanowiłoby naruszenie prawa materialnego tak ze strony Prezesa URE, jak i Sądu.

Odnośnie do zarzutu naruszenia przez Prezesa Urzędu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 7, 77 § 1, 80 k.p.a., zaznaczyć trzeba, iż nie mógł on odnieść skutku w postępowaniu przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, albowiem do kognicji tego Sądu nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437), gdyż przed Sądem tym toczy się postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy. Już tylko na marginesie sprawy należy stwierdzić, że postepowanie administracyjne było prowadzone prawidłowo, a zebrane w nim dowody wystarczające do wydania zaskarżonej decyzji.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c., zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niej na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na który złożyło się minimalne wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018, poz. 265 j.t.).

Sędzia SO Andrzej Turliński