Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Monika Skalska

Protokolant: Wiktoria Michałowska

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko (...) spółce jawnej w W., T. M. (2), J. K.

o zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego (...)spółki jawnej w W.

przeciwko P. P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda/pozwanego wzajemnego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy XVII Wydział Gospodarczy

z dnia 20 czerwca 2023 r. sygn. akt XVII GC 1101/22

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od P. P. na rzecz pozwanych (...) spółki jawnej w W., T. M. (2), J. K. 1935 zł (tysiąc dziewięćset trzydzieści pięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się pkt II wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Monika Skalska

Sygn. akt XXIII Ga 1546/23

UZASADNIENIE

P. P. domagał się zasądzenia solidarnie od (...) spółki jawnej w P., T. M. (2) oraz J. K. kwoty 11 685 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 31 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W dniu 26 marca 202 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwani złożyli sprzeciwy od nakazu zapłaty i wnieśli o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Dodatkowo (...) spółka jawna w P. wniosła pozew wzajemny, w którym domagała się zasądzenia od P. P. (pozwanego wzajemnego) kwoty 953,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 02 listopada 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odnosząc się do sprzeciwów strony pozwanej powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko, a co do pozwu wzajemnego wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2023 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie w pkt I podpunkcie 1 w zakresie powództwa głównego oddalił powództwo; w podpunkcie 2 zasądził od powoda P. P. na rzecz pozwanych (...) spółki jawnej w P., T. M. (2) oraz J. K. kwotę 3 651 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z liczonymi od kwoty 3651 zł odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty; w pkt II podpunkcie 1 w zakresie powództwa wzajemnego zasądził od pozwanego wzajemnego P. P. na rzecz powoda wzajemnego (...) spółki jawnej w P., T. M. (2) oraz J. K. kwotę 953,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 marca 2020 r. do dnia zapłaty; w podpunkcie 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w podpunkcie 3 zasądził od pozwanego wzajemnego P. P. na rzecz powoda wzajemnego (...) spółki jawnej w P., T. M. (2) oraz J. K. kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z liczonymi od kwoty 3651 zł odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł powód (pozwany wzajemny) zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą oraz dowolną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie, sprzeczną ze wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego oraz zasadami prawidłowego rozumowania, a przejawiającą się w szczególności w:

- pominięciu wniosków płynących z dokumentacji projektowej przekazanej pozwanemu przez powoda (a uprzednio przez Inwestora), z której wynika, że Pozwany wykonał umowę w sposób niezgodny z powyższą dokumentacją, albowiem litery na logotypie świeciły przednią częścią, zaś zgodnie z wytycznymi logo typ miało zostać wykonany w ten sposób, że front i boczki liter (form przestrzennych) szyldu (logotypu) powinny być ukształtowane z Dibondu, czyli materiału nieprzeziernego i zamocowane w 2 cm dystansie od tła (kasetonu), zaś wewnątrz liter powinno być zainstalowane oświetlenie - źródła LED, a litery powinny świecić wyłącznie na tło (kaseton) swoją tylną częścią wykonaną z mlecznego tworzywa emitując tzw. efekt „halo”;

- pominięciu wniosków płynących z oświadczenia projektanta K. T. z dnia 16 kwietnia 2020 r., z którego wynika, że logotyp zamontowany przez pozwanego na elewacji Centrum Handlowego (...) w odróżnieniu od pozostałych zamontowanych w jego sąsiedztwie szyldów, wykonanych na podstawie jego projektów (w identycznej specyfikacji) ma zamontowane litery z podświetlanym frontem, które świecą przednią częścią, co jest sprzeczne z ostatecznym projektem Inwestora, ale także treścią korespondencji e-mail samego Pozwanego z dnia 29 marca 2018 r.;

- braku wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i wyprowadzenie wniosków, które z niego nie wynikają polegające na uznaniu, że, powód zaakceptował zmiany w zakresie wykonania szyldu przez Pozwanego, w sytuacji gdy z wiadomości e-mail z dnia 30 marca 2018 r. wynika jedynie akceptacja kosztów wykonania szyldu, nadto Pozwany był zobowiązany do wykonania szyldu zgodnie z projektem, nie zaś z ustaleniami z wiadomości e-mail z dnia 28 marca 2018 r.;

- dokonaniu dowolnej oceny skutkującej daniu wiaty zeznaniom T. M. (2) w zakresie tego, iż strony miały prowadzić rozmowy o zmianie w zakresie wykonania szyldów, a także że pozwany zgodnie z ustaleniami stron był zobowiązany do wykonania szyldu zgodnie z ustaleniami z wiadomości e-mail z dnia 28 marca 2018 r., nie zaś projektu, w sytuacji gdy z korespondencji e- mail wynikają przeciwne wnioski, nadto wbrew złożonym zeznaniom pozwany kontaktował się z Inwestorem, co potwierdza korespondencja e-mail znajdująca się w aktach sprawy;

- dokonaniu dowolnej oceny skutkującej uznaniem zeznań powoda za niewiarygodne w zakresie akceptacji kosztów wskazanych w korespondencji e-mail z dnia 30 marca 2018 r., prowadzenia rozmów o zmianie w zakresie wykonania szyldów oraz tego, że powód me dochował należytej staranności ustalając z wykonawcą sposób wykonania dzieła, w sytuacji gdy z korespondencji e- mail znajdującej się w aktach oraz opinii K. T. wynika, że pozwany w sposób nienależyty wykonał umowę zawartą z powodem, albowiem logo typ nie został wykonany zgodnie z projektem Inwestora, a nawet opisem wskazanym przez pozwanego w wiadomości e-mail z dnia 29 marca 2018 r., w związku z czym istniały podstawy do żądania zwrotu kosztów poniesionych przez powoda;

- dokonaniu dowolnej oceny materiału dowodowego w postaci korespondencji e-mail powadzonej przez powoda ze S. K. oraz faktury nr (...) i uznanie, że nie wykazano wysokości szkody powstałej po stronie powoda, w sytuacji gdy przedmiotowa faktura zawiera wyszczególnione pozycje jakie zostały zamontowane w związku z koniecznością wymiany logotypu, nadto wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka S. K. zmierzał także do wykazania wysokości poniesionych kosztów związanych z naprawą logotypu oraz określenia kiedy i w jakich okolicznościach doszło do stwierdzenia usterki w logotypie, a także sposobu jej zgłoszenia;

- braku wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i wyprowadzenie wniosków, które z niego nie wynikają polegające na uznaniu, że pozwany wzajemny w sposób dorozumiany zaakceptował wskazane przez powoda wzajemnego koszty usługi serwisowej tylko dlatego, że nalegał na wyjazd celem wymiany zasilacza, w sytuacji gdy z żadnej korespondencji e- mail prowadzonej pomiędzy stronami nie wynika aby pozwany odniósł się do wskazywanych kosztów zwłaszcza, że zdaniem pozwanego wzajemnego stanowiło to naprawę gwarancyjną;

- art. 577 §4 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że istnieją podstawy do obciążenia Pozwanego wzajemnego połową kosztów wykonawcy w związku z wymianą zasilacza w zewnętrznym logotypie, albowiem gwarancja wynosiła 12 miesięcy, w sytuacji gdy powyższa kwestia nie została w żadnym razie ustalona przez strony w dacie zawierania umowy w związku z czym, jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji powinien wynosić dwa lata licząc od daty zamontowania logotypu, dlatego brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa wzajemnego;

- art. 561 ³ k.c. w zw. z art. 638 §1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że istnieją podstawy do obciążenia pozwanego wzajemnego połową kosztów wykonawcy w związku z wymianą zasilacza w zewnętrznym logotypie, w sytuacji gdy to Powód wzajemny w ramach udzielonej rękojmi jako twórca dzieła zobowiązany był do wydany logotypu na swój koszt.

Mając powyższe na względzie wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I poprzez zasądzenie od pozwanych (...)spółki jawnej w P., T. M. (2), J. K. na rzecz powoda P. P. kwoty 11.685 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych, liczonymi od dnia 31 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanych (...) spółki jawnej w P., T. M. (2), J. K. na rzecz Powoda P. P. zwrotu kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

2. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt II poprzez oddalenie powództwa wzajemnego w całości oraz zasądzenie od pozwanych(...) spółki jawnej w P., T. M. (2), J. K. na rzecz powoda P. P. zwrotu kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

W odpowiedzi na apelację pozwani (powód wzajemny) wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postepowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Ponieważ Sąd Okręgowy nie prowadził postępowania dowodowego, ani nie zmienił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, na podstawie art. 387 § 21 k.p.c. ograniczy się do przedstawienia jedynie wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zaskarżony wyrok był co do zasady prawidłowy. Dlatego też, apelacja powoda (pozwanego wzajemnego), nie mogła zostać uwzględniona.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy stanowiące podstawę oddalenia powództwa głównego i uwzględnienia (niemalże w całości) powództwa wzajemnego. Na aprobatę Sądu nie zasługiwały jednakże rozważania prawne przeprowadzone przez Sąd a quo w zakresie w jakim Sąd ten uznał, że powodowi została udzielona gwarancja na wykonane przez pozwanego dzieło, jak również, że dzieło to zostało wykonane w sposób prawidłowy i zgodny z wytycznymi oraz projektem. Niemniej jednak powyższe uchybienia Sądu Rejonowego nie mogły stanowić podstawy do wydania wyroku reformatoryjnego w sprawie, ponieważ zaskarżone orzeczenie co do zasady było słuszne, choć z nieco innych przyczyn niż wskazane w rozważaniach prawnych Sądu I instancji.

Sąd I instancji przyjął, że podstawą obciążenia powoda (pozwanego wzajemnego) połową kosztów wykonawcy w związku z wymianą zasilacza w zewnętrznym logotypie jest upływ 12 – sto miesięcznego okresu gwarancji udzielonego przez pozwanych stronie powodowej. Rozumowanie Sądu Rejonowego pozostaje w tym zakresie obarczone błędem.

Zgodnie z art. 577 §1 k.c. (mającym odpowiednie zastosowanie na podstawie art. 638 §2 k.c.) udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Odpowiedzialność z tytułu gwarancji stanowi drugi – obok rękojmi – reżim odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej. Odpowiedzialność z tytułu gwarancji wzmacnia ochronę interesów kupującego względem modelu ustawowego. Udzielenie gwarancji nie stanowi modyfikacji odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Oba reżimy odpowiedzialności funkcjonują równolegle. Podstawową różnicą między odpowiedzialnością z tytułu rękojmi a odpowiedzialnością z tytułu gwarancji jest źródło odpowiedzialności sprzedawcy. W przypadku rękojmi odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy wynika z ustawy. Udzielenie gwarancji ma natomiast charakter dobrowolny stanowi ono realizację autonomii kontraktowej stron. W świetle art. 577 k.c. stosunek gwarancji powstaje wskutek złożenia przez gwaranta oświadczenia gwarancyjnego. Przepis art. 577 ¹ § 2 k.c., wskazuje przy tym co konkretnie zawiera oświadczenie gwarancyjne:

1) wyraźne stwierdzenie, że w przypadku braku zgodności rzeczy sprzedanej z umową kupującemu z mocy prawa przysługują środki ochrony prawnej ze strony i na koszt sprzedawcy oraz że gwarancja nie ma wpływu na te środki ochrony prawnej;

2) nazwę i adres gwaranta;

3) opis procedury, której uprawniony ma przestrzegać, aby móc skorzystać z gwarancji;

4) wskazanie rzeczy, których dotyczy gwarancja;

5) warunki gwarancji.

Udzielenie gwarancji następuje zatem przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego. Ustawodawca nie określa przy tym formy tego oświadczenia, stąd wnosić należy, że wiążące będzie każde oświadczenie niezależnie od tego, w jakiej formie zostało złożone, o ile doszło do drugiej strony tego stosunku w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią. Niezależnie od tego, w jaki sposób dochodzi do złożenia oświadczenia gwarancyjnego, powinno ono zawierać informacje określone w art. 577 ¹ § 2 k.c. W tym świetle wywieść należało, że oświadczenie gwarancyjne stanowi warunek sine qua non powstania stosunku gwarancji na podstawie art. 577 k.c.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jakoby pozwani udzielili powodowi gwarancji na wykonane dzieło. Nie przedstawiono bowiem żadnych dowodów, w oparciu o które można byłoby ustalić, że w istocie doszło do udzielenia gwarancji. Ustalenia Sądu I instancji pozostają w tym zakresie dowolne i nie odnajdują odzwierciedlenia w aktach sprawy. Gwarancji jako dodatkowego i dobrowolnego elementu umowy nie można domniemywać.

Odnosząc się natomiast do uprawnień związanych z niewłaściwym wykonaniem umowy zauważyć należy, że łącząca strony umowa zawarta została pomiędzy przedsiębiorcami.

Zgodnie z art. 563 §1 k.c. (który to przepis stosuje się odpowiednio przy umowie o dzieło) przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

Wskazany przepis nakłada na kupującego obowiązek dokonania aktów staranności w postaci zbadania rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach danego rodzaju oraz niezwłocznego zawiadomienia sprzedawcy o wadzie pod rygorem utraty uprawnień z tytułu rękojmi. Używając w art. 563 § 1 k.c. niedookreślonego zwrotu „niezwłocznie” ustawodawca pozostawił organowi orzekającemu swobodę dokonania oceny, czy w okolicznościach konkretnej sprawy zawiadomienie sprzedawcy o wadzie rzeczy nastąpiło bez nieuzasadnionej zwłoki. Nie sposób przyjmować tutaj obowiązywania sztywnego terminu. Wprawdzie zwykle wskazuje się, że pod pojęciem „niezwłocznie” należy rozumieć okres maksimum 14 dni (zob. np. wyr. SN z 7.2.2008 r., V CSK 410/07, Legalis; wyr. SA w Białymstoku z 21.3.2019 r., I AGa 198/18, Legalis), niemniej termin ten może być traktowany jedynie jako instrukcyjny, ponieważ w okolicznościach konkretnej sprawy, „niezwłoczne” zawiadomienie o wadzie może oznaczać termin dłuższy lub krótszy (wyr. SN z 7.2.2008 r., V CSK 410/07, Legalis). Konieczne jest więc dokonywanie oceny a casu ad casum. W każdym jednak razie, zawiadomienie sprzedawcy o wadzie powinno nastąpić możliwie jak najszybciej, bez jakiejkolwiek zbędnej zwłoki. Nie spełnia tego warunku rozciągnięte w czasie gromadzenie przez kupującego informacji od swoich kontrahentów na temat wadliwości rzeczy. Sprzedawca powinien być powiadamiany o każdej stwierdzonej wadzie, niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Brak sukcesywnego notyfikowania sprzedawcy o wykrytych wadach może powodować utratę przez kupującego uprawnień z tytułu rękojmi (wyr. SN z 19.3.2015 r., IV CSK 436/14, Legalis).

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie powód odebrał dzieło wykonane przez pozwanego bez żadnych zastrzeżeń i wątpliwości, a nadto zapłacił całość wynagrodzenia za jego wykonanie. Zarazem pomiędzy zamontowaniem logotypu, jego odebraniem i zapłaceniem przez powoda a zgłoszeniem po raz pierwszy żądania upłynęło ponad półtorej roku - który to termin w żadnym razie nie może być uznany jako niezwłoczny. Wprawdzie Sąd Okręgowy nie podziela rozważań Sądu I instancji w zakresie prawidłowości wykonania logotypu, niemniej powód nie zachował terminów do zgłoszenia niezgodności rzeczy z zawartą umową, co musiało lec u podstaw oddalenia powództwa. Jedocześnie przesądzenie o bezzasadności roszczenia wobec upływu wskazanego w art. 563 k.c. terminu czyni zbytecznym szczegółowe odnoszenie się do kwestii wadliwości dzieła – okoliczność ta bowiem pozostaje irrelewantna w świetle okoliczności niniejszej sprawy. Wskazać przy tym należy, że nie bez powodu ustawodawca posłużył się w komentowanym przepisie sformułowaniem „niezwłocznie”. Nie odnajduje bowiem usprawiedliwienia sytuacja, w której zamawiającemu w nieograniczonym czasie przysługiwałoby uprawnienie względem wykonawcy do dochodzenia roszczeń z tytułu wykonanej umowy. Takie bowiem uprawnienie w istocie godziłoby w pewność obrotu gospodarczego.

Wobec powyższego żądanie powoda (pozwanego wzajemnego) nie zasługiwało na uwzględnienie o czym prawidłowo orzekł Sąd I instancji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku i na podstawie art. 385 k.p.c oddalił apelację.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy kierował się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z art. 98 § 1 k.p.c. obciążając obowiązkiem ich zwrotu powoda (pozwanego wzajemnego), którego apelacja została w całości oddalona.

Koszty te sprowadzają się do wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego (powoda wzajemnego) w kwocie 1935 zł ustalonego od wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 2 pkt 2 i 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U z 2018 r., poz. 265), z uwzględnieniem okoliczności, iż pełnomocnik pozwanego (powoda wzajemnego) prowadził sprawę przed Sądem pierwszej instancji, tj. 50% stawki minimalnej.

sędzia Monika Skalska