Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2024 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 500 zł (pięćset złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2018r.,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1137 zł (tysiąc sto trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku,

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 639, 60 zł (sześćset trzydzieści dziewięć złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 1100/22

UZASADNIENIE

Powód M. J. wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 listopada 2018 r. nadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu podał, że zgodnie z umową cesji nabył od P. K. wierzytelność względem pozwanego o zapłatę odszkodowania za szkodę, jaką poniósł w związku z koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego. Koszty te łącznie wynosiły 21 771 zł brutto (59 dni x 300 zł netto (369 zł brutto)), z czego pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 1771,20 zł brutto bez wskazania jaką stawkę najmu i jaki okres najmu pozwany uznał za zasadny.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Pozwany zakwestionował okresu najmu pojazdu zastępczego oraz dobową stawkę najmu. Wskazywał, że wypłacił odszkodowanie za okres 12 dni, a za sporną uznał stawkę czynszu najmu, którą zweryfikował do kwoty 147, 60 zł brutto za dobę. Pozwany nie kwestionował jednak rynkowości stawki najmu zastosowanej przez pozwanego, wskazując, iż okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Podniósł, że po przyjęciu zgłoszenia szkody informował poszkodowanego o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego oraz o akceptowanych stawkach czynszu najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany nie skorzystał jednak z oferty organizacji najmu pojazdu zastępczego, co doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody wskutek braku realizacji obowiązku minimalizacji szkody. Niezależnie od tego zarzucił, że okres najmu pojazdu zastępczego był zbyt długi, a stawka najmu dochodzona przez powoda została zawyżona i nie znajduje uzasadnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W wyniku zdarzenia z dnia 23 sierpnia 2018 uszkodzeniu uległ samochód marki O. (...) o nr rej. (...), należący do P. K.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

okoliczności bezsporne

Umowa najmu pojazdu zastępczego została zawarta w dniu 25 sierpnia 2018r. przy stawce dobowej 300 zł netto , samochodem zastępczym był pierwotnie K. (...). Umowa zakończyła się w dniu 22 października 2018 r. zdaniem pojazdu zastępczego. Łącznie najem trwał 59 dób. Samochód zastępczy był potrzebny poszkodowanemu do dojazdów do pracy. Oprócz uszkodzonego samochodu poszkodowany nie posiadał innego pojazdu.

(dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego k. 10, ogólne warunki najmu k. 11, cennik k. 12, protokół zdawczo-odbiorczy k.13-14, harmonogram likwidacji szkody, k:17, faktura wraz z potwierdzeniem nadania k. 15-16., zeznania świadka P. K. k. 71-)

W dniu 27 sierpnia 2018r. powód poinformował pozwanego w wiadomości e-mail o najmie pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w ramach umowy ubezpieczenia OC sprawcy wypadku.

(dowód wiadomość e- mail , k:18;)

Załącznikiem do umowy najmu pojazdu była umowa cesji, na mocy której P. K. przelał na powoda wierzytelność przysługującą mu z tytułu szkody z dnia 23 sierpnia 2018 r.

(dowód: umowa cesji wierzytelności k. 17)

Pismem z dnia 7 listopada 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 21 771 zł za fakturę (...), dotyczącą najmu pojazdu zastępczego. Wezwanie doręczone zostało w dniu 15 listopada 2018 r.

( dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania k. 19-19v.)

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2019 r. pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 1771,20 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego. Uznał okres najmu 12dni i zredukował stawkę najmu za pierwszych do kwoty 147,60 zł brutto.

( dowód: decyzja, płyta cd, k:49)

Pismem z dnia 14 lutego 2019r. powód odwołał się od decyzji pozwanego. W wyniku odwołania pozwany, po ponownej analizie sprawy, podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

( dowód: pismo k.20-21)

Samochód O. (...) po szkodzie z dnia 23 sierpnia 2018r. był uszkodzony i nie był jezdny, co uzasadniało wynajęcie pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody. Uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego wynosił w niniejszej sprawie 18 dób. Uszkodzony pojazd należy do segmentu klasy D. Stawki wynajmu pojazdów klasy D wynoszą od 199-325 brutto za dobę. Zastosowana przez powoda stawka 369 zł brutto nie mieściła się wśród rynkowych stawek najmu bezgotówkowego pojazdów klas (...), na rynku województwa (...) i była zawyżona.

(dowód: opinia biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej R. K. k.105-119)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów. Ich autentyczność nie była kwestionowana przez strony w toku postępowania, a również w ocenie Sądu brak było podstaw do ich zanegowania. Dowody te są wzajemnie niesprzeczne i kreują spójną wersję wydarzeń, wobec czego nie było podstaw ku temu, by odmówić im wiarygodności.

Sąd czyniąc ustalenia w niniejszej sprawie, oparł się również na zeznaniach świadka P. K., którym Sąd dał wiarę. Zeznania te nie wniosły jednak zbyt wiele do sprawy, gdyż świadek zasłaniał się niepamięcią.

Sąd oparł ustalenia na opinii biegłego R. K., która nie została zakwestionowana przez strony, a zatem wnioski należało uznać przekonujące.

W niniejszej sprawie stan faktyczny był co do zasady bezsporny. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności z tytułu zdarzenia komunikacyjnego ani samej konieczności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Kwestią sporną był czasookres najmu pojazdu zastępczego oraz jego stawka. Pozwany zredukował dobową stawkę najmu wskazując, iż poszkodowany miał możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem za kwotę 147, 60 zł brutto za dobę.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowi art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (dalej u.o.o.), według którego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Przepis ten konkretyzuje zakres odpowiedzialności cywilnej pozwanego jako ubezpieczyciela przy szkodach komunikacyjnych w stosunku do art. 822 § 1 k.c., który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z § 2 wymienionego przepisu, umowa obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w niej zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela są zatem: zaistnienie zdarzenia, z którym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczającego lub ubezpieczonego (tj. zdarzenie ubezpieczeniowe), szkoda oraz adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a przedmiotowym zdarzeniem.

Na gruncie niniejszej sprawy nie było pomiędzy stronami sporu co do tego, że pozwany ubezpieczyciel OC sprawcy kolizji, ponosił odpowiedzialność za zaistniałą szkodę na podstawie powołanych wyżej przepisów. Sporną kwestią pozostawał jednak czas najmu pojazdu zastępczego oraz wysokość stawki dobowej za najem.

W myśl art. 361 § 2 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda jest rozumiana jako utrata lub zmniejszenie aktywów, bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej. Przy ustaleniu szkody stosuje się ogólne zasady prawa odszkodowawczego, choć odszkodowanie należne od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zawsze wypłaca się w pieniądzu. Zasadą jest całkowita kompensata doznanego uszczerbku, wykluczone jest jednak nieuzasadnione wzbogacenie poszkodowanego. Stosownie do art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (adekwatny związek przyczynowy). Normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym, w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącym rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że odpowiedzialność ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego obejmuje także celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28; uchwała SN z 15 lutego 2019 r., III CZP 84/18, OSNC 2020/1/6, uchwała SN z 13 marca 2020 r., III CZP 63/19, OSNC 2020/11/96). Nie mogą być natomiast uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. W sytuacji zatem, gdy ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu – we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów – skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – będą podlegały wliczeniu do kwoty należnego mu odszkodowania tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji (por. uchwała SN z 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56).

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że wypożyczenie samochodu zastępczego niewątpliwie pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Poszkodowany został bowiem pozbawiony możliwości korzystania ze swego samochodu, a ten był mu potrzebny do użytku codziennego jak i dojazdów do pracy. Jednakże odpowiedzialność pozwanego ograniczona była jedynie do obiektywnie koniecznych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów związanych z wyrównaniem szkody powstałej w majątku poszkodowanego. Dlatego też ustalając wysokość szkody związaną z najmem samochodu zastępczego, pod uwagę należało wziąć przeciętny (rynkowy) koszt najmu pojazdu odpowiadającego klasą pojazdowi wynajętemu oraz obiektywny okres, jaki był konieczny, a zarazem wystarczający do wykonania czynności związanych z likwidacją szkody w postaci uszkodzenia pojazdu.

W ocenie Sądu, zarzut pozwanego o wygórowanej stawce najmu zastosowanej przez powoda w świetle zaoferowanego przez strony materiału dowodowego jest uzasadniony. W istocie to na powodzie spoczywał ciężar wykazania szkody w określonej wysokości (art. 6 k.c.), tę okoliczność powód wykazywał przedkładając umowę najmu i cennik określający dobową stawkę czynszu na kwotę 300 zł netto (369 zł brutto) oraz fakturę VAT z tożsamą stawką dzienną za cały okres najmu wynoszący 59 dni. Dowód rażącego wygórowania stawek spoczywał na ubezpieczycielu, albowiem w przypadku stwierdzenia, że poszkodowany uchybił obowiązkowi minimalizacji szkody i doszło do zawarcia umowy najmu po stawkach rażąco wygórowanych, obowiązek odszkodowawczy strony pozwanej się zmniejsza, zatem to ona powinna związane z tym okoliczności wykazywać. W toku postępowania przeprowadzono dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu motoryzacji, który stwierdził, że zastosowana przez powoda stawka 369,00 zł brutto nie mieściła się wśród rynkowych stawek najmu bezgotówkowego pojazdów klas (...) na rynku województwa (...).

Nie można jednak czynić zarzutu poszkodowanemu, iż nie skorzystał z oferty najmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem skoro pismo w tym przedmiocie zostało wysłane w dniu 25 sierpnia 2018r., a zatem tego dnia kiedy poszkodowany we własnym zakresie zorganizował już najem pojazdu zastępczego, który był mu potrzebny do dojazdów do pracy. Niemniej jednak z obowiązku minimalizacji szkody należy wyprowadzić wniosek, iż skoro jak wynikało z opinii biegłego stawka stosowana w wypożyczalni powoda była zawyżona w stosunku do stawek rynku lokalnego winna ona podlegać weryfikacji, do maksymalnej stawki ustalonej przez biegłego, czyli do kwoty 320 zł brutto.

W ocenie Sądu, nawet gdyby istniała możliwość znalezienia tańszej oferty na rynku lokalnym , to wbrew stanowisku pozwanego poszkodowanemu nie można czynić zarzutu, że z takiej nie skorzystał. Poszkodowany mógł bowiem kierować się różnymi kryteriami wyboru wypożyczalni oferującej pojazdy zastępcze, niekoniecznie ceną, albowiem istotne były dla poszkodowanego przede wszystkim szybkość wykonania usługi, jako że samochód był mu niezbędny celem dojazdu do pracy. Poszkodowany był zatem uprawniony do najęcia pojazdu zastępczego w okresie likwidacji szkody i nie był jednocześnie zobligowany do poszukiwania najtańszego usługodawcy, aczkolwiek stawka stosowana przez wynajmującego winna się mieścić w stawkach obowiązujących na rynku lokalnym Podkreślić także trzeba, że pozwany nie zdołał wykazać zgodnie z zasadą ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), by przedstawił poszkodowanemu ofertę organizacji najmu pojazdu zastępczego we właściwym czasie, do szkody doszło bowiem 23 sierpnia 2018r., poszkodowany wynajął pojazd zastępczy w dniu 25 sierpnia 2018r., a zatem zanim otrzymał ofertę ubezpieczyciela. . Wiadomość pochodząca z dnia 25 sierpnia 2018r. nie stanowi na te okoliczność dodatkowego dowodu , przesłano ją bowiem w dniu kiedy poszkodowany wynajął już pojazd zastępczy, a pozwany w żaden sposób nie wyjaśnił zwłoki w tym zakresie. Trudno uznać, że poszkodowany potrzebując pojazdu zastępczego w chwili kiedy należący do niego samochód przestał być jezdny musiał oczekiwać kilka dni na kontakt ze strony ubezpieczyciela w kwestii najmu pojazdu zastępczego. Co prawda w piśmie pozwanego wskazano, że jest możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego z polisy sprawcy, ale poszkodowany w tym czasie już wynajął pojazd zastępczy i ta usługa stała się zbędna.

W związku z powyższym Sąd przyjął, że za zasadny okres najmu pojazdu zastępczego 18 dób zgodnie z opinią biegłego, nadto uznano, iż maksymalną stawką jakiej powód mógł zażądać w ramach obowiązku minimalizacji szkody była stawka 320 zł brutto za dobę. Zasadne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego wynosiło więc 5760 zł (18 dni x 320 zł brutto). Po uwzględnieniu wypłaty dokonanej przez pozwanego w kwocie 1771, 20 zł, powód miałby prawo żądać kwoty 3988,80 zł. Powód dochodził jednak kwoty niższej 500 zł, którą Sąd w całości zasądził od pozwanego na rzecz powoda w pkt 1 wyroku.

O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia 22 listopada 2018 r. Jak wynika z art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Świadczenia odszkodowawcze zakładu ubezpieczeń są terminowe, co oznacza, że zakład ubezpieczeń nie pozostaje w opóźnieniu co do kwot objętych decyzją, jeżeli poszkodowany po jej otrzymaniu lub wcześniej nie określił kwotowo swego roszczenia ( vide wyrok SN z dnia 6 lipca 1999 r., III CKN 315/98). Pozwany w dniu 22 października 2018 r. otrzymał fakturę dokumentującą roszczenie z tytułu najmu samochodu zastępczego i określającą jego wysokość, zasadne było zatem przyjęcie że miał on świadomość wysokości roszczenia, a co za tym idzie zasądzenie odsetek było możliwe po upływie 30 dni.

O kosztach procesu orzeczono w pkt 2 wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. Pozwany przegrał spór i zobowiązany jest do zwrotu na rzecz powoda kosztów procesu w kwocie 1137 zł, na które złożyły się opłata od pozwu w kwocie 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 90 zł, zgodnie z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie 1000 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł. Powyższą kwotę zasądzono wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty stosownie do treści art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

W punkcie 3 wyroku Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 639, 60 zł tytułem pokrytej tymczasowo przez Skarb Państwa pozostałej części wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sędzia:

Sygn. akt I C 1100/22

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)



(...)

3.  (...)

4.  (...)

R., (...)