Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Justyna Pikulik

Protokolant: Joanna Piotrowska

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. w Szczecinie na rozprawie sprawy

z powództwa S. (...) Pomoc (...) z siedzibą

w C.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej

z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. (...) Pomoc (...) z siedzibą w C. kwotę 4.341 zł (cztery tysiące trzysta czterdzieści jeden złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 17 lutego 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda S. (...) Pomoc (...) z siedzibą w C. kwotę 1.581,46 zł (tysiąc pięćset osiemdziesiąt jeden złotych czterdzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazuje pobrać od powoda S. (...) Pomoc (...) z siedzibą w C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 131,55 zł (sto trzydzieści jeden złotych pięćdziesiąt pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 803,45 zł (osiemset trzy złote czterdzieści pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 1113/21

UZASADNIENIE

Powód S. - (...) Pomoc (...) z siedzibą w C., reprezentowany przez A. M. (1), jako zarządcę sukcesyjnego po zmarłym A. M. (2), reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, pozwem z 3 grudnia 2021 roku wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 5.051,45 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 17 lutego 2021 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem kwoty 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że na skutek kolizji z dnia 26 grudnia 2020 roku uszkodzeniu uległ samochód marki V. o nr rej. (...) użytkowany przez M. S.. 29 grudnia 2021 roku M. S. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego tej samej klasy co pojazd uszkodzony za wynagrodzeniem w kwocie 165 zł netto za dobę. Najem obejmował okres od 29 grudnia 2020 roku do 25 stycznia 2021 roku. Całkowity koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 6.491,45 złotych (31 dni x 165 zł netto powiększone o podatek VAT). Wierzytelność z tego tytułu powód nabył na podstawie umowy cesji z 29 grudnia 2020 roku. Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za szkodę obejmującą koszty najmu pojazdu zastępczego i wypłacił z tego tytułu kwotę 1 440 złotych. Ubezpieczyciel uznał za uzasadniony okres najmu w wymiarze 18 dni i zweryfikował dobową stawkę najmu z 165 złotych do 80 złotych brutto, wskazując, że za taką kwotę poszkodowany mógł wynająć pojazd zastępczy za jego pośrednictwem.

W ocenie strony powodowej nieuzasadnione jest zarówno ograniczenie uzasadnionego okresy najmu pojazdu zastępczego jak i wysokości stawki dobowej najmu. Pojazd został wydany poszkodowanemu po naprawie 24 stycznia 2021 roku, a podmioty zajmujące się najmem pojazdów zastępczych współpracujące z pozwanym ubezpieczycielem, pomimo wezwań, nie przedstawiły poszkodowanemu oferty najmu pojazdu zastępczego.

Żądana pozwem kwota stanowi różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi z tytułu najmu pojazdu zastępczego, w tym kosztami podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego i wypłaconą z tego tytułu kwotą (6 491,45 zł – 1 440 = 5 051,45 zł). Powód domaga się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od dnia następnego po wydaniu decyzji w przedmiocie zgłoszenia szkody w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew pozwany ubezpieczyciel Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem opłaty skarbowej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego.

Pozwany przyznał, że ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z kolizji z dnia 26 grudnia 2020 roku, podniósł natomiast, że wypłacone z tego tytułu świadczenie odpowiada wysokości szkody, którą wyznacza adekwatny związek przyczynowy. Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego, obejmujący technologiczny czas naprawy pojazdu, oczekiwanie na części, dni organizacyjne i dni wolne od pracy oraz przy uwzględnieniu daty wydania decyzji (8 stycznia 2021 roku) wynosi 18 dni. Poszkodowany informowany był o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego w ramach oferty podmiotów współpracujących, a także o akceptowalnej dobowej stawce pojazdu zastępczego i zasadach pokrywania kosztów najmu. Stąd też przyznane świadczenie zostało ustalone przy uwzględnieniu dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego w kwocie 80 złotych brutto. Poza zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela wykraczają również koszty podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego.

W dalszym toku procesu strony nie modyfikowały swoich zasadniczych stanowisk procesowych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 26 grudnia 2020 r. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ samochód marki V. (...) o nr rej. (...), którego użytkownikiem był M. S..

Sprawcą kolizji był posiadacz pojazdu mechanicznego, który w dacie szkody legitymował się umową obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W..

Niesporne, a nadto:

- dokumenty zgromadzone w aktach szkody, płyta CD na k. 58,

- zeznania świadka M. S. k. 159, 172, 196.

W związku z brakiem możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, 29 grudnia 2020 roku, poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego. Zgodnie z postanowieniami umowy, udostępnienie samochodu zastępczego nastąpiło do dnia, gdy uszkodzony pojazd będzie gotowy do odbioru z serwisu, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku szkody całkowitej pojazd zastępczy będzie udostępniony na okres do siedmiu dni po wypłacie odszkodowania przez zakład ubezpieczeń. Wysokość czynszu najmu została określona na kwotę 165 złotych netto za dobę.

Pojazd był niezbędny poszkodowanemu do załatwiania codziennych spraw, do celów prywatnych oraz dojazdu do pracy. Poszkodowany nie dysponował innym pojazdem, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony.

Dowód:

- umowa najmu samochodu z 29 grudnia 2020 roku, k. 17-18;

- oświadczenie M. S., k. 21;

- zeznania świadka M. S. k. 159, 172, 196.

29 grudnia 2020 roku M. S. oraz E. S. zawarli ze S. - (...) z siedzibą w C. umowę przelewu wierzytelności przysługującej im wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Niesporne, a nadto dowód:

- umowa cesji wierzytelności z 29 grudnia 2020 roku, k. 47;

- umowa cesji wierzytelności z 29 grudnia 2020 roku, k. 48.

Szkoda została zgłoszona Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. 30 grudnia 2020 roku i zarejestrowana została pod numerem (...)-02. M. S. udzielił upoważnienia do działania w jego imieniu podmiotowi (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D..

Dowód:

- zgłoszenie szkody w pojeździe z 30 grudnia 2020 r. w aktach szkody, płyta CD k. 58;

- upoważnienie, k. 19.

W imieniu poszkodowanego, reprezentująca go spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D., skierowała do pozwanego wiadomość e-mailową z prośbą o przedstawienie konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego. Pozwany w odpowiedzi wskazał jedynie współpracujące z nim wypożyczalnie oraz przesłał obowiązujące w tych podmiotach regulaminy oraz ogólne warunki najmu pojazdów zastępczych.

W związku z powyższym (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. zwróciło się do wskazanych przez ubezpieczyciela wypożyczalni o przedstawienie konkretnej oferty dla poszkodowanego. Odpowiedzi udzieliły jedynie wypożyczalnie: K. R. oraz (...), odsyłając jednak poszkodowanego do wcześniej przesłanych już przez ubezpieczyciela regulaminów.

Dowód:

- wiadomość e-mail z 5 stycznia 2021 r., k. 23;

- wiadomość e-mail z 8 stycznia 2021 r., k. 24-34;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. do wypożyczalni (...), k. 35;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. do wypożyczalni K. R., k. 36;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. do wypożyczalni A., k. 37;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. do wypożyczalni R., k. 38;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. do wypożyczalni P., k. 39;

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. od wypożyczalni K. R., k. 42

- wiadomość e-mail 12 stycznia 2021 r. od wypożyczalni (...), k. 40-41.

Poszkodowany zdecydował się na zawarcie umowy najmu pojazdu zastępczego z powodem, ponieważ była dla niego korzystna i nieobciążająca finansowo. Nie ponosił odpowiedzialności za szkody wyrządzone w pojeździe ani nie ponosił żadnej odpowiedzialności finansowej w związku z najmem pojazdu zastępczego. Nie było również żadnych ograniczeń związanych z korzystaniem z pojazdu. Nie obowiązywał limit kilometrów, nie była wymagana zgoda na drugiego kierowcę, nie było kaucji.

Pozwany ubezpieczyciel nie przedstawił M. S. umowy i stawki najmu, wobec czego nie zdecydował się na wypowiedzenie tej umowy i zawarcie umowy najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalnią współpracującą z ubezpieczycielem.

Dowód:

-oświadczenie k. 21,

-zeznania świadka M. S. k. 159, 172, 196.

W dniu 8 stycznia 2021 roku ubezpieczyciel wydał decyzję przedmiocie wysokości odszkodowania obejmującego koszty naprawy uszkodzonego pojazdu.

Dowód:

-decyzja z dnia 08.01.2021 r. k. 15.

Naprawa uszkodzonego pojazdu trwała od 11 stycznia 2021 roku do 23 stycznia 2021 roku. Pojazd został wydany poszkodowanemu 24 stycznia 2021 roku.

Dowód:

-tabelka szkodowa k. 16.

Poszkodowany korzystał z wynajętego samochodu zastępczego przez okres 31 dni, od 29 grudnia 2020 roku do 25 stycznia 2021 roku. Koszt usługi wynajmu wyniósł łącznie 5.115 złotych netto. Koszt usługi za podstawienie i odbiór samochodu zastępczego to łącznie 162,60 złotych. Łącznie koszty wyniosły 6 491,45 zł brutto.

Dowód:

- faktura VAT numer (...), k. 22;

- protokół zdawczo – odbiorczy k. 20.

Pozwany uznał za uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w wymiarze 18 dni, w tym:

- technologiczny czas naprawy – 2 dni,

- oczekiwanie na części – 2 dni,

- dni organizacyjne – 1 dzień,

- dni wolne od pracy – 5 dni,

- decyzja wydana 8 stycznia 2021 roku.

Decyzją z dnia 16 lutego 2021 roku przyznał odszkodowanie w kwocie 1 440 złotych brutto, przy przyjęciu 18 dni najmu pojazdu zastępczego i uwzględnieniu dobowej stawki najmu na poziomie 80 złotych netto.

Niesporne, a nadto dowód:

- decyzja z 16 lutego 2021 roku, k. 14.

Wynajęty przez poszkodowanego samochód zastępczy odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego.

Uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego z uwzględnieniem procesu likwidacji szkody, obejmuje okres od 26 grudnia 2020 roku do 19 stycznia 2021 roku i obejmuje 25 dni.

Stawka dobowa czynszu najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego marki V. (...) w opcji bez limitu kilometrów, przy uwzględnieniu pełnego zakresu ubezpieczenia i z wykupionym udziałem w szkodach oraz najmu z tzw. OC sprawcy kolizji przy rozliczeniu bezgotówkowym wynosiłaby w 2021 roku średnio – 5.781 złotych brutto. Średnia dobowa stawka najmu pojazdu z uwzględnieniem powyższych kryteriów z pominięciem jedynie wariantu najmu z tzw. OC sprawcy (z płatnością odroczoną) wynosiła w 2021 roku na (...) rynku lokalnym kwotę 194,34 zł brutto, łączny koszt najmu w tym wariancie wynosiłby 4.858 złotych brutto.

Odrębna opłata wynikająca z podstawienia pojazdu zastępczego poszkodowanemu nie występuje w powszechnym rynku samochodów zastępczych. Wynajmujący podmiot podstawia i odbiera pojazd zastępczy z miejsc wskazanych przez swojego klienta. Usługa podstawiania i odbioru pojazdu zastępczego z miejsca wskazanego przez klienta jest wkalkulowana w stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego lub stanowi koszt prowadzenia działalności podmiotu oferującego pojazd do wymiany.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego Z. K., k. 263-271.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części co do kwoty 4. 341 zł i odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonych od tej kwoty od dnia 17 lutego 2021 roku do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie powód S. - (...) Pomoc (...) z siedzibą w C., reprezentowany przez A. M. (1), jako zarządcę sukcesyjnego po zmarłym A. M. (2) domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 5.051,45 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 17 lutego 2021 roku do dnia zapłaty

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 822 par. 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (teks jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zmianami) oraz art. 436 par. 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 822 § 1 i 2 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (par. 1 ). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w par. 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (par. 2). Zgodnie natomiast z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie zaś do treści przepisu art. 436 par. 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w przepisie art. 435 k.c. ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Przepis art. 415 k.c. stanowi natomiast, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Okoliczności kolizji z dnia 26 grudnia 2020 roku nie były pomiędzy stronami sporne. Powód wywodzi uprawnienie do dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody z faktu nabycia przedmiotowej wierzytelności od posiadacza uszkodzonego pojazdu i jego użytkownika. Legitymacja bierna pozwanego ubezpieczyciela wynika natomiast z przepisu art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze przywołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zgodnie z treścią którego poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w pojeździe i wypłacił powodowi odszkodowanie obejmujące koszty najmu pojazdu zastępczego za okres 18 dni, wg dobowej stawki 80 zł netto, tj. w kwocie 1 440 zł brutto.

Przedmiotem sporu jest natomiast uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego i dobowa stawka najmu.

Na wstępie wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c. Niezależnie od tego, czy poszkodowany naprawił uszkodzoną rzecz, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom przywrócenia rzeczy jej wartości sprzed wypadku.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym w granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Skutki zaś pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem. Adekwatny związek przyczynowy pozwala na uznanie prawnej doniosłości tych skutków, które są dla badanego zdarzenia zwykłe (typowe, normalne), a na odrzucenie takich, które oceniamy jako niezwykłe, nietypowe, nienormalne. Następstwo zdarzenia ma zaś normalny charakter wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest następstwem danego zdarzenia lub gdy zazwyczaj, w zwykłym porządku rzeczy jest konsekwencją danego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 11.09.2003 r., sygn. III CKN 473/01 oraz wyrok SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05). W świetle powyższego przepisu wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Reguła płynąca z przywołanego przepisu nakazuje także przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach wspomnianego adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Nie budzi wątpliwości, że aktualnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane już jest stanowisko, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy OC obejmuje również wydatki poniesione na najem pojazdu zastępczego. Pozostają one w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem i stanowią stratę określoną w art. 361 § 2 k.c. Co więcej, refundacja tych kosztów jest uzasadniona nie tylko wówczas, gdy uszkodzony pojazd służył do prowadzenia działalności gospodarczej, ale również, gdy był przeznaczony jedynie do codziennego użytku i odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie jest uzależniona od niemożności skorzystania z komunikacji alternatywnej. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. III CZP 5/11) wprost stwierdzono, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Korzystanie z samochody stało się obecnie standardem cywilizacyjnym i taka jego funkcja będzie się umacniać.

W cytowanej uchwale podkreślono, że na ubezpieczycielu ciąży obowiązek zwrotu jedynie wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych. Za wydatek niezbędny należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takich zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione natomiast to wydatki na najem pojazdu zastępczego o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym (ceny rynkowe za tego typu usługi) oraz w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego.

Niesporne pomiędzy stronami było, że szkoda w pojeździe ma charakter częściowy, a zatem ubezpieczyciel obowiązany jest do naprawienia szkody obejmującej koszty najmu pojazdu zastępczego w okresie niezbędnym i koniecznym do naprawy tego pojazdu.

Poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy w okresie od dnia 29 grudnia 2020 roku do dnia 25 stycznia 2020 roku, czyli łącznie przez okres 31 dni.

Pozwany ubezpieczyciel uznał za zasadny okres najmu pojazdu zastępczego okres 18 dni.

Materiał dowodowy sprawy dał podstawy do ustalenia, że odszkodowanie wypłacone tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie odpowiada wysokości poniesionej z tego tytułu szkody.

Z zasady pełnego odszkodowania wynika, że oceniając czas niezbędny do naprawy pojazdu, należy oceniać nie tylko normy technologicznej naprawy wynikające z wielkości katalogowych producenta, ale realny czas naprawy pojazdu. Poszkodowany ma prawo do korzystania z pojazdu zastępczego, przez okres, w którym z powodu uszkodzenia należącego do niego pojazdu, nie mógł z niego korzystać w dotychczasowym zakresie. Dlatego też, w ocenie Sądu, przyjęcie czy to technologicznego czasu naprawy pojazdu, czy to faktycznego czasu naprawy pojazdu, za adekwatny do uzasadnionego czasu trwania umowy najmu pojazdu zastępczego, jest nieprawidłowe. Technologiczny czas naprawy jest wyliczony za pomocą programów kosztorysowych i jest wyliczony teoretycznie. Jego wskazanie nie uwzględnia wielu istotnych czynników takich jak dokonanie pierwszych i ewentualnie kolejnych oględzin, zamówienia i dostarczenia części zamiennych, czasu oczekiwania na ich dostarczenie, czasu schnięcia powłok lakierniczych, systemu pracy danego warsztatu naprawczego. Tymczasem naprawa pojazdu powypadkowego obejmuje także demontaż części uszkodzonych, zamontowanie nowych, wiąże się z normalnym czasem pracy określonego warsztatu uwzględniającym zarówno przerwy wynikające z regulacji prawa, a nadto z czynnościami czysto technicznymi jak lakierowanie, a wcześniej czynności blacharskie, przy czym na te czynności realnie poszkodowany nie ma wpływu. Nie bez znaczenia jest tez to, że zwykle poszkodowany nie jest jedynym i priorytetowym klientem zakładu mechanicznego, a więc uwzględnienia wymaga również kolejność, w jakiej samochód podlega naprawie.

Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego Z. K. Sąd ustalił, że uzasadniony czas naprawy pojazdu obejmował okres od dnia 26 grudnia 2020 roku do dnia 19 stycznia 2021 roku i nie powinien przekraczać 25 dni. Podniesione przez strony zarzuty do opinii w tym zakresie nie uzasadniały dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii tego biegłego. Biegły, ustalając uzasadniony okres najmu pojazdu uwzględnił nie tylko technologiczny czas naprawy pojazdu ale również i czas niezbędny do zamówienia części i dni wolne występujące w tym okresie. Umowa najmu pojazdu zastępczego została zawarta 29 grudnia 2020 roku, a pojazd został zwrócony 25 stycznia 2021 roku, a zatem poszkodowany wynajmował pojazd faktycznie przez okres 28 dni. Jak wynika z tabeli szkodowej pojazd został wydany po naprawie w dniu 24 stycznia 2020 roku. Oceniając zatem wyłącznie okres od dnia zawarcia umowy do dnia wydania pojazdu po naprawie, uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynosiłby 27 dni. Ustalenia poczynione przez biegłego nie odbiegają zatem znacząco od faktycznego okresu najmu pojazdu zastępczego. Podnoszona zaś przez stronę pozwaną kwestia wysokości kwoty wskazanej w kosztorysie sporządzonym po oględzinach nie ma znaczenia dla ustalenia uzasadnionego okresu najmu pojazdu. Poszkodowany miał prawo wynająć pojazd zastępczy już w dniu powstania szkody i korzystać z niego do dnia naprawy pojazdu, niezależnie od tego, na jaką kwotę ubezpieczyciel ustali koszty naprawy uszkodzonego pojazdu.

Reasumując powyższe rozważania, w ocenie Sądu, uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego obejmuje okres od dnia 26 grudnia 2020 roku do dnia 19 stycznia 2021 roku, tj. 25 dni.

Strona pozwana nie wykazała również, aby zachodziły podstawy do ustalenia wysokości stawki dobowej najmu na poziomie 80 zł netto.

Poszkodowany wynajął pojazd zastępczy za dobową stawkę w kwocie 165 złotych netto, powołując się na średnie stawki najmu pojazdu tej samej klasy, co pojazd uszkodzony. Pozwany ubezpieczyciel zastosował natomiast stawkę w kwocie 80 złotych netto, wskazując, że za jego pośrednictwem możliwe było wynajęcie pojazdu zastępczego za taką stawkę, o czym poszkodowany został poinformowany.

W ocenie Sądu, w okolicznościach faktycznych sprawy, nie zachodzą przesłanki do ustalenia, że poszkodowany, wynajmując pojazd zastępczy za pośrednictwem innego podmiotu niż współpracujący z ubezpieczycielem, uchybili obowiązkowi współdziałania w zakresie minimalizowania rozmiaru szkody. Istotnie, poszkodowany został poinformowany o możliwości najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, jednakże, poza wskazaniem, że najem nie będzie się wiązał z żadnymi dodatkowymi kosztami oraz że pojazd zostanie dostarczony do wskazanego miejsca najpóźniej następnego dnia po zgłoszeniu woli zawarcia umowy, a także, że w przypadku najmu pojazdu za pośrednictwem innego podmiotu stawka dobowa najmu zostanie zweryfikowana do kwoty 80 zł netto, nie udzielono poszkodowanemu żadnych informacji odnośnie warunków najmu. Pełnomocnik poszkodowanego zwracał się zarówno do ubezpieczyciela jak w skazanych przez niego wypożyczalni o przesłanie umowy najmu, ogólnych warunków najmu pojazdu zastępczego lub regulaminu najmu. Otrzymała jedynie ogólne warunki, nie przedstawiono natomiast oferty najmu pojazdu zastępczego, do której poszkodowany mógł się ustosunkować, a w szczególności ocenić, czy warunki te nie są mniej korzystne niż oferowane przez powoda. Tym samym poszkodowany nie miał możliwości ustalenia jakie faktycznie są warunki najmu oferowane za pośrednictwem ubezpieczyciela oraz czy warunki te odpowiadają jego potrzebom. Obowiązek minimalizowania szkody nie może być rozumiany w taki sposób, że poszkodowany ma obowiązek skorzystania z najmu proponowanego przez ubezpieczyciela bez uprzedniego zapoznania się z jego warunkami, tj. przede wszystkim umową, jaką wypożyczalnia może jemu zaoferować. Informacja zaś o tym, że stawka dobowa najmu wynosi 80 zł netto nie są wystarczające do oceny warunków umowy.

W świetle powyższego uznać należało, że poszkodowany wywiązał się z obowiązku minimalizowania szkody i za pośrednictwem pełnomocnika – podjął czynności zmierzające do zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, a do zawarcia takiej umowy nie doszło z powodu braku współdziałania ubezpieczyciela. Brak zatem podstaw do wyliczenia należnego z tego tytułu odszkodowania w oparciu o stawkę w kwocie 80 zł netto.

Reasumując powyższe rozważania, wskazać należy, że uzasadniony czas naprawy uszkodzonego pojazdu wynosi 25 dni roboczych, a dobowa stawka najmu 231,24 zł brutto. Uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego wynosi zatem 5.781 złotych brutto. Ubezpieczyciel wypłacił na rzecz poszkodowanego kwotę 1.440 złotych, do zapłaty pozostała zatem kwota 4.341 złotych (5.781 zł – 1.440 zł).

W punkcie 1 wyroku Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.341 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 lutego 2021 roku do dnia zapłaty i w punkcie 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Ubezpieczyciel, stosownie do treści przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 § 2 k.c.

W rozważanym przypadku, ubezpieczyciel wydał decyzję co do odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego 16 lutego 2021 roku, a zatem winien zatem spełnić świadczenie odszkodowawcze w pełnej wysokości najpóźniej tego dnia. Pozwany nie podniósł przy tym ani nie udowodnił, aby w terminie zakreślonym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia. Wysokość zaś szkody została ustalona w toku niniejszego procesu tylko i wyłącznie na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu likwidacyjnym, a więc na podstawie okoliczności istniejących i znanych pozwanemu w postępowaniu likwidacyjnym. Skoro zatem pozwany nie spełnił świadczenia z tytułu naprawienia szkody w pełnej wysokości do dnia 16 lutego 2021 roku, od następnego dnia pozostaje w opóźnieniu. Uzasadnia to naliczenie odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia z tytułu naprawienia szkody od dnia 17 lutego 2021 roku do dnia zapłaty.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony zgromadzonych w toku postępowania likwidacyjnego, co do prawdziwości i wiarygodności których nie powziął zastrzeżeń oraz na podstawie zeznań świadka M. S., w zakresie, w jakim znajdują one potwierdzenie w złożonych dokumentach. Poszkodowany nie przeczył ani faktowi zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego ani faktowi użytkowania tego pojazdu do dnia 25 stycznia 2021 roku, jak również i temu, że przelał roszczenie z tego tytułu na powoda.

Ustalenia natomiast co do okoliczności wymagających wiadomości specjalnych, Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej Z. K.. Biegły sporządził opinię zgodnie z treścią postanowienia dowodowego w tym przedmiocie, a opinia ta nie zawiera braków ani sprzeczności. Istotne zaś okoliczności dotyczące jej przedmiotu, ustalone na podstawie załączonych do akt przez strony dokumentów są przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości. Zarzuty strony pozwanej nie znajdowały uzasadnienia w materialne dowodowym sprawy, a kwestia związana z oceną współdziałania poszkodowanego w minimalizowany szkody nie wymaga wiadomości specjalnych, zatem Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność ustosunkowania się do uwag strony pozwanej co do informacji o możliwości najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Opinia jest kompletna i nie zawiera sprzeczności, ani twierdzeń, które nie znajdowałyby uzasadnienia w materiale dowodowym sprawy oraz w wiedzy i doświadczeniu biegłego. Sąd zatem, mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Koszty poniesione przez powoda stanowiły: opłata sądowa od pozwu (400 zł), opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika powoda - adwokata (1.800 zł - § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie). Łącznie dało to kwotę 2.217 zł.

Koszty poniesione przez pozwanego stanowiły: wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego- radcy prawnego (1.800zł - § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz wykorzystana w całości zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 500 złotych. Łącznie dało to kwotę 2.300 zł.

Powództwo zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 85,93% dochodzonego roszczenia, a zatem pozwany winien zwrócić powodowi 85,93% poniesionych kosztów, tj. kwotę 1.905,07 zł, a powód winien zwrócić pozwanemu 14,07% poniesionych kosztów procesu, tj. kwotę 323,61 zł.

W związku z powyższym, Sąd w pkt 3 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.581,46 zł (1.905,07 zł – 323,61 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu. Zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c., Sąd zasądził tę kwotę wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

O nieuiszczonych kosztach sądowych obejmujących kwotę 620 zł tytułem wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego oraz kwotę 315 zł tytułem kosztów dojazdu na rozprawę świadka M. S., czyli łącznie 935 zł, Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Zważywszy na powyższe, Sąd w punkcie 4 i 5 wyroku nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, stosunkowo do wygranej/przegranej w procesie:

-od powoda kwotę 131,55 zł (14,07 % kosztów sądowych, tj. 935 zł x 14,07 %=131,55 zł ),

-od pozwanego kwotę 803,45 zł (85,93% kosztów sądowych, tj. 935 zł x 85,93 % zł= 803,45 zł ).