Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: stażysta Maja Hamanowska

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2024 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W.

przeciwko R. K. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  przyznaje na rzecz ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kuratora - W. K. - wynagrodzenie w kwocie 720 (siedmiuset dwudziestu) złotych.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Sygn. akt III C 71/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 maja 2022 r. (...) 1 Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od R. K. (1) kwoty 8 860,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że pozwany nie wywiązał się z umowy kredytu gotówkowego zawartej 5 kwietnia 2019 r. z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie, na którą składają się należności z następujących tytułów: należność główna w kwocie 6 855,14 zł, odsetki umowne naliczone od należności głównej według stawek przewidzianych w umowie do dnia 29 września 2020 r. w kwocie 1 212,89 zł oraz odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone od należności głównej za okres od dnia 30 września 2020 r. do dnia 27 kwietnia 2022 r. w kwocie 692,34 zł. Roszczenie stało się wymagalne na skutek wypowiedzenia umowy z dniem 20 września 2019 r. Wierzytelność tą powód nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 29 września 2020 r., aneksowanej 15 października 2020 r.

6 października 2022 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 1214/22).

Z uwagi na fakt, że miejsce pobytu pozwanego R. K. (1) nie jest znane, zarządzeniem z dnia 16 października 2023 r. ustanowiono dla niego kuratora w osobie pracownika tutejszego Sądu W. K..

Kurator zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniósł o oddalenie powództwa, zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu w przypadku ich poniesienia oraz o przyznanie wynagrodzenia według norm obowiązujących w wysokości 100% stawki minimalnej.

Kurator zakwestionował skuteczność nabycia przez stronę powodową dochodzonej pozwem wierzytelności podnosząc, że złożone dokumenty nie indywidualizują w dostatecznym stopniu przenoszonej wierzytelności oraz że nie wykazano faktu zapłaty ceny. Nadto podniósł, że nie zostało wykazane umocowanie osób reprezentujących bank do zawarcia umowy. Zaprzeczył również zasadności żądania wskazując, że nie zostało udowodnione wykonanie umowy przez bank, tj. udostępnienie pozwanemu wskazanej w umowie kwoty ani też, że istotnie kredyt ten nie został spłacony. W złożonym wydruku dokumentu elektronicznego, przy przyjęciu, że odnosi się do spornego kredytu, znajduje się adnotacja o całkowitej spłacie kredytu. Nadto, w ocenie kuratora, dochodzone pozwem roszczenie nie jest wymagalne, ponieważ nie został wykazany fakt skutecznego wypowiedzenia umowy. Z treści załączonych do pozwu dokumentów nie wynika, aby pozwany został pouczony o restrukturyzacji, zgodnie z przepisem art. 75 c prawa bankowego, a uchybienie temu obowiązkowi skutkuje bezskutecznością oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Nie zostało również wykazane, aby zarówno wezwanie do zapłaty jak i oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało skutecznie doręczone stronie pozwanej.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc, zgodnie z art. 505 par. 2 k.p.c. i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie w postępowaniu uproszczonym.

W dalszym toku procesu strony nie modyfikowały swoich zasadniczych stanowisk procesowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

5 kwietnia 2019 r. R. K. (1) zawarł z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną w W. umowę o kredyt gotówkowy Nr (...), na podstawie której bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 6 955,14 zł na zasadach określonych w umowie, Regulaminie kredytowania klientów indywidualnych w (...) Bank (...) SA oraz ustawach: z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.

Kwota kredytu miała zostać udostępniona, po ustanowieniu zabezpieczeń, o ile umowa przewiduje ich ustanowienie w sposób określony w par. 2 umowy, tj. przelewem na wskazane rachunki bankowe.

Bank uprawniony był do pobierania od kwoty udzielonego kredytu odsetek według zmiennej stopy procentowej, ustalonej jako suma wartości stopy referencyjnej NBP i marży banku w wysokości 8,29 punktu procentowego w stosunku rocznym.

Całkowita kwota do zapłaty na dzień zawarcia umowy wynosi 8 853,43 zł i składają się na nią:

a)  całkowita kwota kredytu – 5 005,18 zł,

b)  całkowity koszt udzielenie kredytu w kwocie 3 848,25 zł, w tym:

- prowizja z tytułu udzielenie kredytu w kwocie 694,82 zł,

- odsetki od kredytu w kwocie 1 898,29 zł,

- składka z tytułu ubezpieczenia „Spokojny kredyt – życie plus” w kwocie 1 255,14 zł.

Kredyt został udzielony na okres do dnia 5 kwietnia 2024 r. Pozwany zobowiązany był do spłaty kredytu w 60 miesięcznych równych ratach, zgodnie z umową i harmonogramem stanowiącym jej integralną część.

Zgodnie z postanowieniem par. 10 ust. 1 bank uprawniony był do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia i żądać spłaty całej należności banku z tytułu umowy w przypadku między innymi naruszenia warunków umowy.

Kredyt został uruchomiony.

Dowód:

- umowa o kredyt gotówkowy k. 13 – 15.

- wydruk k. 16 – 17.

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. sporządził adresowane do R. K. (2) ostateczne wezwanie do zapłaty datowane na 8 lipca 2019 r. W piśmie tym wezwano pozwanego do natychmiastowego uregulowania zadłużenia przeterminowanego, które na dzień sporządzenia pisma wynosi 445,98 zł i poinformowano, że jeżeli kredytobiorca ma problemy z uregulowaniem płatności, na odwrocie pisma wskazano możliwe ustalenia innej formy spłaty.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 08.07.2019 r. k. 18.

W piśmie z dnia 12 sierpnia 2019 r. bank złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z powodu nie uregulowania w wyznaczonym terminie wymagalnego zadłużenia i wezwał do spłaty całej wierzytelności banku w łącznej kwocie 7 202,17 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 12.08.2019 r. k. 19,

- wydruk z książki nadawczej k. 20 – 21.

29 września 2020 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zawarł z (...) 1 Niestandaryzowanym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Wierzytelności z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji, na podstawie której bank przelał na rzecz funduszu wymagalne wierzytelności opisane w załączniku numer 2 a w stosunku do wszystkich dłużników zobowiązanych do spłaty roszczenia banku (choćby nie wszyscy z nich z przyczyn technicznych zostali wskazani imiennie w załączniku nr 2 a).

Zgodnie z postanowieniem punktu 17.6 umowy skutek rozporządzający w postaci przejścia na nabywcę wierzytelności będących przedmiotem umowy następuje pod warunkiem uiszczenia ceny kupna, o której mowa w umowie. W razie ziszczenia się tego warunku, przejście na nabywcę wierzytelności wraz z zabezpieczeniami ma moc od dnia zawarcia umowy.

Cena kupna została zapłacona w całości w sposób przewidziany w umowie.

Zgodnie z postanowieniem Aneksu nr (...) do umowy z dnia 15 października 2020 r., Załącznik nr 1 do Aneksu zastępuje załącznik nr 2 a do powyższej umowy przelewu wierzytelności.

W załączniku nr 1 do Aneksu nr (...) wymieniono wierzytelność w stosunku do R. K. (1) z umowy kredytu nr (...) z dnia 5 kwietnia 2019 r.

W imieniu (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. umowę i Aneks nr (...) zawarli pełnomocnicy J. R. i T. O., umocowani do dokonania tej czynności na podstawie pełnomocnictwa z dnia 7 listopada 2018 r.

W imieniu funduszu umowę i Aneks nr (...) zawarł pełnomocnik A. K. umocowana do dokonania tej czynności na podstawie pełnomocnictwa z dnia 23 września 2020 r.

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności k. 25 – 28,

- pełnomocnictwa k. 28 v. – 29,

- oświadczenie banku o zapłacie ceny kupna k. 30 v. ,

- aneks nr (...) do umowy k. 31,

- pełnomocnictwa k. 31,

- wyciąg z załącznika nr 1 do Aneksu nr (...) k. 35.

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. poinformował pozwanego o zbyciu wierzytelności z tytułu umowy kredytu gotówkowego nr (...) zawartej dnia 5 kwietnia 2019 r. na rzecz (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W..

Dowód:

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 23 v. – 24.

Pismem z dnia 23 października 2020 r. powód wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia z umowy kredytu gotówkowego nr (...) zawartej dnia 5 kwietnia 2019 r. w kwocie 8 192,57 zł w terminie do dnia 2 listopada 2020 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 22.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Powód wywodzi roszczenie z umowy kredytu gotówkowego nr (...) zawartej przez pozwanego dnia 5 kwietnia 2019 r. z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną w W. i domaga się zwrotu kwoty udzielonego kredytu wraz z prowizją i naliczonymi odsetkami, wskazując, że wierzytelność z tego tytułu nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 29 września 2020 r.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r., poz. 2488), który stanowi, że
przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 509 par. 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych i wydruku z systemu bankowego złożonych przez stronę powodową, których prawdziwość i wiarygodność nie została skutecznie podważona. Odnosząc się do zapisów zawartych w wydruku z systemu bankowego, to istotnie na pierwszej stronie znajduje się numer innego kredytu, niż udzielony na podstawie umowy będącej przedmiotem sporu, niemniej jednak na odwrocie tej strony znajduje się zapis odnoszący się do kwoty 5 005,18 zł, która to kwota odpowiada wysokości udzielonego pozwanemu kredytu oraz kwoty prowizji i składki na ubezpieczenie, o których mowa w umowie. Wydruk ten odnosi się zatem również i do umowy, z której powód wywodzi roszczenie.

Na rozprawie w dniu 18 czerwca 2024 r. Sąd postanowił pominąć zawnioskowane przez stronę powodową dowody:

- z zeznań strony pozwanej w charakterze strony na fakt zaciągnięcia zobowiązania, wypłaty środków z kredytu, braku spłaty kredytu i daty zaprzestania spłaty, otrzymania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy,

- z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości na okoliczność rozliczenia wysokości zobowiązania zaciągniętego, a niespłaconego przez stronę pozwaną,

Przeprowadzenie dowodu z zeznań pozwanego w charakterze strony jest niemożliwe z uwagi na fakt, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane (art. 235 (2) par. 1 pkt 4 k.p.c.). Przeprowadzenie natomiast dowodu z opinii biegłego sądowego jest niemożliwe z uwagi na niezłożenie dokumentów odnoszących się do wykonania umowy. Dowód z opinii biegłego nie służy zbieraniu dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ale ma na celu udzielenie sądowi wyjaśnień w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych. Strony powinny wykazywać fakty, z których wywodzą skutki prawne, a zadaniem biegłego jest naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego materiału dowodowego. W tym stanie rzeczy przeprowadzenie ww. dowodów zmierzałoby jedynie do przedłużenia postępowania (art. 235 (2) par. 1 pkt 5 k.p.c.).

Na wstępie wskazać należy, że stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Uregulowanie przepisu art. 6 k.c. stanowi o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki nieudowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Spoczywający na pozwanym obowiązek dowiedzenia okoliczności wskazujących na wygaśnięcie zobowiązania nie może wyprzedzać ciążącego na powodzie obowiązku udowodnienia powództwa. Podkreślić jednakże należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Nie wymagają jednak dowodu – stosownie do przepisu art. 229 k.p.c. – fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). To strona powodowa, która domaga się zapłaty pewnej należności na drodze sądowej, winna co do zasady wykazać, iż należność ta – oznaczona co do wysokości, tytułu i daty płatności – nie została przez jej przeciwnika procesowego uiszczona.

Z uwagi na stanowisko procesowe strony pozwanej, na powodzie – zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. – spoczywał obowiązek wykazania, że pomiędzy jego poprzednikiem prawnym a pozwanym doszło do skutecznego zawarcia umowy o kredyt gotówkowy i że na jej podstawie pozwanemu została udostępniona wskazana w umowie kwota kredytu, a także że pozwany nie wywiązał się z obowiązku zwrotu kredytu i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie, a także że wierzytelność z tego tytułu została przez powoda skutecznie nabyta.

Podniesione przez kuratora zarzuty co do skuteczności przelewu wierzytelności, odnoszące się do prawidłowego umocowania osób zawierających umowę, prawidłowości oznaczenia przenoszonych wierzytelności oraz zapłaty ceny kupna okazały się nieuzasadnione.

Umowa przelewu wierzytelności jak i Aneks nr (...) do niej zostały zawarte w imieniu stron przez prawidłowo umocowanych pełnomocników. I tak w imieniu (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. oświadczenie woli w przedmiocie zbycia wierzytelności zostały złożone przez J. R. i T. O., umocowanych do dokonania tej czynności na podstawie pełnomocnictwa z dnia 7 listopada 2018 r. Umocowanie zaś A. K. do zawarcia przedmiotowej umowy wynika z pełnomocnictwa upoważniającego do zawarcia umowy (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a następnie udzielonego jej pełnomocnictwa do jednoosobowego reprezentowania tej spółki.

Odnosząc się natomiast do prawidłowości oznaczenia w umowie przenoszonych wierzytelności wskazać należy, że warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu wierzytelności jest zindywidualizowanie wierzytelności. Pod pojęciem tym rozumie się jej oznaczenie przede wszystkim poprzez określenie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stron stosunku prawnego, określenie świadczenia i jego przedmiotu. W wyroku z dnia 5 listopada 1999 roku ( III CKN 423/98) Sąd Najwyższy wskazał, że zbycie wierzytelności jest skuteczne, gdy co prawda w umowie przelewu nie została ona dokładnie zindywidualizowana, ale jest to możliwe przy pomocy analizowanego stosunku prawnego, z którego ona wynika. Wskazać nadto należy, że w judykaturze akceptowany jest pogląd, że wykazanie określonego faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy może nastąpić nie tylko na podstawie treści całego dokumentu ale również i na podstawie wyciągu z niego, zwłaszcza w sytuacji, gdy dokument obejmuje znaczną ilość pozycji ( por. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2014 roku, V ACz 577/14).

Jak wynika z umowy zbywane wierzytelności zostały wyszczególnione w Załączniku nr 2 a do tej umowy. Następnie strony zawarły Aneks nr (...) do tej umowy. Zgodnie z postanowieniem tego Aneksu, Załącznik nr 1 do Aneksu zastępuje Załącznik nr 2 a do powyższej umowy przelewu wierzytelności. W przedmiotowym załączniku (Załączniku nr 1 do Aneksu) wymieniono wierzytelność w stosunku do R. K. (1) z umowy kredytu nr (...) z dnia 5 kwietnia 2019 r. Takie oznaczenie wierzytelności indywidualizuje ją w stopniu wystarczającym. Wyciąg z Załącznika nr 1, jakkolwiek nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu przepisu art. 244 par. 1 k.p.c., a zatem nie korzysta z domniemania autentyczności i prawdziwości, to ma taką moc prawną jak dokument prywatny. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, które go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument prywatny stanowi zatem pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania ( por. wyrok NSA w W. z dnia 25 sierpnia 2017 roku, I OSK (...)). Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy, o ile twierdzenia w nich zawarte mogą być zweryfikowane i potwierdzone za pomocą innych dowodów. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa.

Zostało również wykazane – za pomocą oświadczenia (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. - że ziścił się warunek, od którego spełnienia strony uzależniły skutek przejścia na nabywcę oznaczonych w umowie wierzytelności. Powód zapłacił umówioną cenę kupna w sposób oznaczony w umowie.

Przedmiotowa umowa cesji wierzytelności nie wywołała jednak skutku prawnego w postaci przejścia na nabywcę dochodzonej pozwem wierzytelności z tego powodu, że nie zostało wykazane, aby wierzytelność ta na dzień zawarcia umowy (i zapłaty ceny kupna) była wymagalna.

Zgodnie z postanowieniem punktu 2.1 umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji jej przedmiotem były wymagalne wierzytelności w stosunku do dłużników zobowiązanych do zapłaty na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W., a zatem powód mógł skutecznie nabyć jedynie takie wierzytelności, które na dzień zawarcia umowy były wymagalne.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność stała się wymagalna na skutek wypowiedzenia umowy, z dniem 20 września 2019 r. Nie zostało natomiast wykazane, aby wypowiedzenie to było skuteczne, tj. wywołało ten skutek, że bank uprawniony był do żądania zwrotu całej kwoty udostępnionego pozwanemu kredytu.

Zgodnie z postanowieniem par. 10 ust. 1 umowy kredytu bank uprawniony był do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia i żądać spłaty całej należności banku z tytułu umowy w przypadku między innymi naruszenia warunków umowy.

Przepis art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe stanowi, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Zgodnie natomiast z art. 75 c ust. 1 i 2 jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

W świetle treści cytowanych przepisów, wypowiedzenie umowy kredytu przez bank wymaga podjęcia dwóch odrębnych czynności: pierwszej, polegającej na sporządzeniu wezwania do zapłaty zaległej płatności pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku bezskuteczności wezwania - drugiej polegającej na wypowiedzeniu umowy. Żaden bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Musi wdrożyć najpierw tzw. działania upominawcze, gdyż wypowiedzenie umowy kredytu nie może nigdy przyjąć działania nagłego, zaskakującego dla kredytobiorcy i to nawet wtedy, gdy istnieją faktyczne podstawy do podjęcia takich działań zgodnie z treścią samej umowy. Po nowelizacji prawa bankowego i dodaniu do niego przepisu art. 75 c opisane działania upominawcze muszą dodatkowo objąć wystosowanie wezwania zawierającego wymogi z tego przepisu, gdyż przeciwny wniosek prowadziłby do iluzoryczności ochrony gwarantowanej w art. 75 c Prawa bankowego. Stąd też wypowiedzenie przez bank umowy kredytu zawartej z konsumentem jest bezskuteczne, jeśli wcześniej bank nie dopełnił czynności przewidzianych w art. 75 c, wypowiedzenie jest bowiem w takim wypadku przedwczesne. Przepis ten pełni bowiem dla kredytobiorców funkcję gwarantującą zachowanie minimalnego standardu proceduralnego poprzedzającego możliwość wypowiedzenia przez bank umowy kredytu. W konsekwencji realizacja tego standardu jest konieczną przesłanką skuteczności wypowiedzenia. Przyjęcie odmiennego stanowiska pozostawałoby w sprzeczności z ratio legis tego przepisu, którego celem jest zapewnienie kredytobiorcy możliwości pozostania w stosunku umownym z bankiem, mimo wystąpienia trudności w spłacie zobowiązania. Stanowczo wyrażony w tym przepisie nakaz połączenia wezwania do dokonania spłaty zadłużenia z informacją o możliwości złożenia przez dłużnika, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia, powiązany ze zobowiązaniem banku - w razie złożenia takiego wniosku przez kredytobiorcę, do umożliwienia restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty, jeżeli jest to uzasadnione dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy uzasadnia ocenę skutków zaniedbania tych obowiązków jako powodujących bezskuteczność wypowiedzenia umowy kredytu. ( por. wyroki SN z dnia 30 stycznia 2024 r., I CSK 312/23; z dnia 19 sierpnia 2022 r. , I CSK 2692/22; z dnia 18 czerwca 2021 r., (...) 92/21; por. wyrok SA w Lublinie z dnia 1 lutego 2022 r., I AGa 26/21).

Strona powodowa złożyła kierowane do pozwanego pismo datowane na 8 lipca 2019 r. zatytułowane „Ostateczne wezwanie do zapłaty”, w treści którego jej poprzednik prawny – bank wezwał pozwanego do zapłaty zadłużenia przeterminowanego w kwocie 445,98 zł oraz poinformował, że na odwrocie pisma wskazuje możliwe ustalenia innej formy spłaty zadłużenia. Odwrotna strona tego pisma nie została jednak załączona do pozwu ani nie została złożona w toku postępowania. Nie wiadomo zatem, czy istotne pozwany został poinformowany w trybie art. 75 c Prawa bankowego o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację i tym samym, czy bank dopełnił tzw. działań upominawczym, których podjęcie wymagane jest do skutecznego złożenia oświadczenia woli w przedmiocie wypowiedzenia umowy. Brak również na fakt skutecznego doręczenia pozwanemu tego pisma w jakikolwiek sposób. W tej sytuacji nie zostało udowodnione, aby oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zawarte w piśmie z dnia 12 sierpnia 2019 r. było skuteczne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 316 par. 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Na dzień wyrokowania w niniejszej sprawie roszczenie wynikające z będącej przedmiotem sporu umowy o kredyt gotówkowy jest wymagalne w całości – zgodnie z umową kredyt został udzielony na czas do dnia 5 kwietnia 2024 r. Fakt ten jednakże nie może stanowić podstawy do uwzględnienie powództwa. Na dzień zawarcia umowy przelewu wierzytelności bank – z uwagi na to, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy - nie był uprawniony do żądania od pozwanego zwrotu udzielonego kredytu w pełnej wysokości. W świetle treści umowy przelewu wierzytelności, której przedmiotem były wierzytelności już wymagalne - nie mógł zatem skutecznie przenieść na powoda wierzytelności w stosunku do pozwanego w zakresie (co do kwot), w jakim nie była ona jeszcze wymagalna. Podkreślić należy, że jakkolwiek przepisy nie wykluczają zbycia wierzytelności przyszłych, które dopiero powstaną z określonego stosunku prawnego (w okolicznościach faktycznych sprawy co do rat kredytu jeszcze nie wymagalnych), to jednak treść umowy przelewu wierzytelności nie daje podstaw do ustalenia, że jej przedmiotem są również wierzytelności, które na dzień zawarcia umowy jeszcze nie powstały (nie stały się wymagalne). Przeciwnie, w par. 2.1. w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości strony postanowiły, że przedmiotem przelewu są wierzytelności już wymagalne.

Jak wynika z umowy, pozwany zobowiązany był do spłaty kredytu w 60 miesięcznych ratach, do dnia 5 kwietnia 2024 r., zgodnie ze stanowiącym integralną część umowy harmonogramem. Do dnia zawarcia umowy przelewu wierzytelności wymagalne były raty, których termin płatności przypadał do dnia 29 września 2020 r. i strona powodowa na podstawie załączonej do pozwu umowy przelewu wierzytelności niewątpliwie nabyła wierzytelność w tym zakresie i legitymację do żądania zapłaty tej kwoty na drodze sądowej. Załączone przez stronę powodową dokumenty i wydruk z systemu bankowego nie dają jednakże podstaw do ustalenia, jaka kwota na ten dzień była wymagalna. Z tego powodu nie jest możliwe uwzględnienie powództwa w jakiejkolwiek części.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I wyroku oddalił powództwo.

W punkcie II wyroku Sąd przyznał kuratorowi wynagrodzenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018 roku, poz. 536). Zgodnie z postanowieniem par. 1 ust. 1 tego rozporządzenia wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, zwanego dalej "kuratorem", ustala się w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności adwokackie określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2017 r. poz. 2368 i 2400), a w przypadku gdy kuratorem jest radca prawny - w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 225 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 i 2400 oraz z 2018 r. poz. 138), w obu przypadkach nie mniej niż 60 zł. Zgodnie z par. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, stawka minimalna, przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 5 000 złotych do 10 000 złotych, wynosi 1 800 złotych. Kuratorowi należy się zatem wynagrodzenie w kwocie 720 złotych (1 800 zł x 40% = 720 zł).

W powołaniu powyższej argumentacji orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Małgorzata Janik - Białek