Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2014 r. w O.

sprawy z odwołania E. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania E. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 23 kwietnia 2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje E. W. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 marca 2013r. do 31 maja 2015r.;

2.  stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz E. W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik E. W. wniósł w jej imieniu odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23.04.2013r. zarzucając jej sprzeczność istotnego ustalenia stanu faktycznego ze zgromadzonym materiałem dowodowym, polegającą na uznaniu że odwołująca nie była niezdolna do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalanie. Stanowisko organu rentowego uzasadniały orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS, w których ubezpieczona nie została uznana za niezdolną do pracy zarobkowej.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

E. W. decyzją ZUS z dnia 19.07.1990r. otrzymała rentę inwalidzką w oparciu o przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Podstawą wydania takiej decyzji było orzeczenie obwodowej komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia z dnia 12.06.1990r. zaliczające E. W. do III grupy inwalidów.

W wyniku przeprowadzonych badań kontrolnych odwołująca nie została zaliczona do jednej z trzech grup inwalidzkich i w związku z powyższym decyzją z dnia 3.04.1991r. ZUS wstrzymał dalszą wypłatę pobieranej renty inwalidzkiej. Powyższa decyzja została utrzymana w mocy na podstawie wyroku Sąd Wojewódzkiego w Warszawie z dnia 27.03.1992r. sygn. akt XIII U 2038/91.

Decyzją z dnia 18.09.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał E. W. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności o pracy na okres od 22.08.2012r. do 28.02.2013r., podstawą przyznania tego świadczenia było orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22.08.2012r. uznające ubezpieczoną za częściową niezdolną do pracy na okres od 22.08.2012r. do 28.02.2013r.( k.27 a.r.)

W związku z upływem okresu, na który zostało przyznane świadczenie rentowe E. W. w dniu 28.01.2013r. zgłosiła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W związku z powyższym organ rentowy skierował ubezpieczoną na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS. W orzeczeniu z dnia 4.03.2013r. Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że E. W. nie jest niezdolna do pracy.

Odwołująca nie zgodziła się z powyższym orzeczeniem i wniosła sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS, która to Komisja w swoim orzeczeniu z dnia 8.04.2013r. uznał, że E. W. nie jest niezdolna do pracy.

Wobec powyższego zaskarżoną decyzją ZUS odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a jego niezdolność do pracy powstała w okresach przewidzianych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 powoływanej ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie z art. 61 prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Odwołanie E. W. uzależnione było od ustalenia czy jest ona osobą niezdolną do pracy i czy niezdolność ta ma charakter trwały lub okresowy.

W celu ustalania tych okoliczności Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii, neurologii, psychiatrii oraz psychologii.

Biegli sądowi z zakresu ortopedii, neurologii, psychiatrii i psychologii po analizie dokumentacji medycznej oraz przeprowadzeniu oględzin lekarskich ubezpieczonej rozpoznali u niej organiczne zaburzenia nastroju z somatyzacją, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa bez uszkodzeń neurologicznych i stawów biodrowych oraz skoliozę II stopnia odcinka Th-L i kręgosłupa prawostronną.

Biegli sądowi zgodnie orzekli, że odwołująca się jest niezdolna do pracy zarobkowej okresowo od 24.01.2013r.tj. od daty złożenia wniosku do 31.01.2015r.

W uzasadnieniu swojego stanowiska biegli podali, że w badaniu neurologicznym i ortopedycznym odwołującej stopień nasilenia dysfunkcji narządu ruchu nie upośledza istotnie jej funkcjonowania oraz wykonywania pracy zgodnie z kwalifikacjami. Funkcja lokomocyjna kończyn dolnych zachowana. W badaniu psychiatrycznym i psychologicznym biegli nie stwierdzili wyraźnych zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń nastroju typu endogennego o nasileniu epizodu depresyjnego umiarkowanego oraz objawów psychotycznych, ale występujące u ubezpieczonej przewlekłe obniżenie nastroju charakterystyczne jest bardziej dla dystymii i astenii afektywnej. Na pierwszy plan wysuwają się skargi na męczliwość psychofizyczną, różnorodne dolegliwości somatyczne min. bólowe, zmniejszenie aktywności, zaburzenia koncentracji, anhedonię. Odwołująca jest niespokojna, drżąca w nastroju i napędzie obniżonym, stępiała afektywnie, nieco spowolniła psychoruchowo z zaburzeniami uwagi i koncentracji. Organiczne tło zaburzeń potwierdziły dwa dołączone badania psychologiczne oraz badanie (...) głowy z 16.03.2013r.- ogniska naczyniopochodne zlokalizowane w podkorowej istocie białej obu płatów czołowych po lewej pojedyncze przy pograniczu z płatem ciemieniowym. Konfliktowe nie kontrolujące emocji zachowania opiniowanej w miejscu pracy na które zwróciła uwagę konsultująca psychiatra ZUS zdaniem biegłych miały podłoże bardziej organiczne niż osobowościowe- znaczne nietrzymanie emocji lub chwiejności emocjonalna. Biegli stwierdzili, że nie można wykluczyć też pewnej roli komponenty czynnościowej stanu psychicznego odwołującej - przewlekłe mało efektowne leczenie w PZP.

Podsumowując swoje stanowisko biegli orzekli, że ze względu na stan psychiczny odwołująca utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Biegli nie zgadzali się z opinią konsultanta psychiatry i komisji lekarskiej ZUS.

Z uwagi na fakt, że z opinii biegłych nie wynikało wprost czy odwołująca jest całkowicie, czy częściowo niezdolna do pracy, Sąd zobowiązał biegłych sądowych do uzupełnienia opinii poprzez wskazanie czy u E. W. stwierdzili całkowitą, czy częściową niezdolność do pracy.

Biegli sądowi w opinii uzupełniającej wskazali, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy zarobkowej na okres wskazany w poprzedniej opinii tj. od 24.01.2013r. do 31.01.2015r.

W odpowiedzi na uzupełnioną opinię ZUS pismem z dnia 2.04.2014r. przedstawił zarzuty przewodniczącego Komisji lekarskich ZUS i wniósł o powołanie innych biegłych sądowych z zakresu ortopedii, neurologii, psychiatrii i psychologii celem wypowiedzenia się na temat zdolności odwołującej do pracy.

W uzasadnieniu zarzutów Przewodniczący Komisji Lekarskich ZUS wskazał, że biegli sądowi nie wykazali w swoim badaniu znacznego ograniczenia sprawności, które uzasadniałoby orzeczenie niezdolności do pracy. Według oceny stanu przedmiotowego zawartego w opinii odwołująca nie ma cech uszkodzenia układu nerwowego, nie ma również istotnych funkcjonalnie odchyleń w zakresie narządu ruchu poza ograniczeniem ruchomości maksymalnej stawów biodrowych i kręgosłupa L-S z zachowaną sprawnością chodu. W badaniu psychologicznym stwierdzono niewielkie zaburzenia procesów poznawczych z funkcjonowaniem intelektualnym w normie wiekowej w badaniu psychiatrycznym stwierdzono niepokój, obniżenie nastroju, niewielkie spowolnienie, zwracało uwagę duże poczucie choroby i niepełnosprawności. Badana pozostawała w pełnym i dobrym kontakcie werbalnym – generalnie wyraźnych istotnych zaburzeń funkcji poznawczych nie stwierdzono, zaburzenie nastroju na poziomie pozwalającym na stwierdzenie dystymii i astenii- bez cech depresji które nie powinny być kwalifikowane jako znaczne ograniczenie sprawności.

Sąd postanowieniem z 30.04.2014r. dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu ortopedii, neurologii, psychologii i psychiatrii, jednakże ponownej analizie zarzutów organu rentowego oraz zapoznaniu się z uzupełnioną opinią biegłych sądowych Sąd postanowieniem z dnia 6.06.2014r. na mocy art. 240§1 k.p.c. uchylił postanowienie z dnia 30.04.2014r. o dopuszczeniu dowodu z opinii innych biegłych i na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. oddalił wniosek dowodowy ZUS o dopuszczenie dowodu z innego zespołu biegłych uznając, że sporne okoliczności zostały dostatecznie wyjaśnione.

Sąd uznał uzupełnioną opinię zespołu biegłych za wystarczającą do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Pomijając niedociągnięcie w kwestii wskazania stopnia niezdolności do pracy E. W. w pierwszej opinii, opinia już uzupełniona była kompleksowa. Wnioski i spostrzeżenia zawarte w opinii biegłych są logiczne i spójne oraz znajdują oparcie w zgromadzonej dokumentacji medycznej, a także badaniu odwołującej. Biegli wskazali, że naruszenia układu nerwowego i ruchowego nie powodują niezdolności do pracy jednak stan psychiczny i psychiatryczny bez wątpienia ogranicza zdolności do pracy E. W.. Zarzuty organu rentowego w większości skupiają się na polemice odnośnie oceny rozpoznanych schorzeń stanu psychicznego odwołującej.

Opinia biegłych jest kompleksowa i rzetelna. Powoływanie kolejnego zespołu biegłych celem oceny identycznego materiału dowodowego wyłącznie z powodu subiektywnego przekonania Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS, nie znajduje w ocenie Sądu żadnego uzasadnienia. Biegli sądowi prawidłowo rozpoznali schorzenia odwołującej i ocenili jej zdolność do pracy, niezadowolenie strony postępowania z treści rozstrzygnięcia biegłych nie może być podstawą do powoływania kolejnych zespołów biegłych celem uzyskania zadowalającej dla strony opinii ( por. orzecz. Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 10.04.2013r. III AUa 47/13).

Sąd w oparciu o uzupełnioną opinię biegłych sądowych z zakresu ortopedii, neurologii, psychologii i psychiatrii uznał, że E. W. jest częściowo nadal niezdolna do pracy w okresie od daty wstrzymania świadczenia tj. od 1 marca 2013r. do 31 maja 2015r.

W związku z powyższym Sąd na mocy art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał E. W. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1.03.2013r. do 31.05.2015r.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującej prawo do renty, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010r., II UK 330/09, LEX 604220).

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że istnieją podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Odwołująca już na etapie postępowania rentowego przedstawiła wystarczający materiał dowodowy w postaci dokumentacji medycznej. Poprawna analiza zgromadzonego materiału dowodowego przez Lekarza Orzecznika, jak i Komisję Lekarską ZUS oraz prawidłowe przeprowadzone badania dawały podstawy do uznania odwołującej za nadal częściową niezdolną do pracy. Biegli sądowi po analizie identycznego materiału co lekarze orzecznicy ZUS nie mieli żadnych wątpliwości odnośnie niezdolności do pracy E. W.. Organ rentowy otrzymał od ubezpieczonej dodatkową dokumentację medyczną z wynikami badań rezonansu magnetycznego głowy, kręgosłupa i stawów barkowych, co wydaje się że zostało przez lekarzy ZUS pominięte. Uzupełniona dokumentacja miała znaczny wpływ na ocenę stanu zdrowia odwołującej, była przedłożona na etapie postępowania przed organem rentowym. Z uwagi na powyższe Sąd w pkt 2 wyroku stwierdził odpowiedzialność organu rentowego na nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Sąd orzekający podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 23 października 2013r. (III AUa 425/13) Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (LEX nr 1388838) oraz w wyroku z dnia z dnia 10 lipca 2013 r.( III AUa 1516/12) O winie organu rentowego rodzącej odpowiedzialność za nieustalenie prawa do świadczenia (a w zasadzie nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu świadczenia) można by mówić jedynie wówczas, gdyby już w oparciu o dostępne organowi rentowemu dowody (w szczególności zgromadzone w aktach rentowych) można było jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia (LEX nr 1345530).

W kwestii zwrotu kosztów zastępstwa prawnego Sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. w związku z §12 ust 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.