Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach w IV Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Agata Dybek – Zdyń (ref.)

Sędziowie: SSO Ewa Trzeja - Wagner

SSO Sewer Skumiał

Protokolant: K. P.

w obecności Prokuratora Prokuratury Okręgowej Andrzeja Zięby

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2014 r. sprawy

z wniosku R. K. urodz.(...)r. w M.,

syn W. i R.,

w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu niesłusznego zatrzymania w dniach od 29.10.2012 r. do 31.10.2012 r.

na mocy art. 552 § 4 k.p.k. i art. 554 § 2 k.p.k

orzeka

1.  oddala wniosek;

2.  obciąża kosztami postępowania Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ko 36/13

UZASADNIENIE

R. K. wnioskiem z dnia 29 października 2013 roku wniósł o odszkodowanie i zadośćuczynienie za zatrzymanie jego osoby przez funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Policji w G. dokonane dnia 29 października 2012 r.

Domagał się :

- zasądzenia na jego rzecz kwoty 2350 zł za każdy dzień zatrzymania;

- obciążenia w/w kwotą oraz kosztami procesu osób odpowiedzialnych za zatrzymanie w myśl zapisów 557 kpk;

- dyscyplinarnego ukarania wszelkich osób odpowiedzialnych za zatrzymanie;

- podjęcia czynności zmierzających do usunięcia wszelkich negatywnych konsekwencji wynikających z zatrzymania jego osoby.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Dnia 11 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach (sygn.akt III K 345/13) skazał R. K. za przest. z art. 276 kk na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawiesił warunkowo na okres próby 2 lat. Wymierzono oskarżonemu karę grzywny 50 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki na 20 złotych .

Od wyroku tego apelację wywiódł oskarżony. Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 24 stycznia 2014 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce orzeczonej kary pozbawienia wolności orzekł karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 zł i na mocy art. 63 § 1 kk na jej poczet zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach 29 października 2012r., 30 października 2012 r. oraz 31 października 2012 r. przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny i ustalając, że grzywna została wykonana w zakresie 6 stawek dziennych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż oskarżony w związku z rozpoznawaną sprawą został zatrzymany dnia 29 października 2012 r. Po wykonaniu czynności z jego udziałem został zwolniony 31 października. Konieczne, zatem stało się zaliczenie wskazanego okresu na poczet kary.

Z protokołu zatrzymania osoby (k.3 akt III K 345/13) wynika, iż wnioskodawca został zatrzymany z uwagi na to, iż był osobą podejrzewaną, że dnia 29 października 2012 r. ok. godz 14.45 w G. ul. (...)w Prokuraturze Rejonowej w Gliwicach- Wschód usunął, a następnie ukrył dokumenty którymi nie miał prawa wyłącznie zarządzać – zachodziła obawa zacierania śladów oraz ukrywania się. R. K. nie złożył zażalenia na zasadność, legalność oraz prawidłowość zatrzymania. Brak było zastrzeżeń do funkcjonariuszy dokonujących zatrzymania, nie złożył zażalenia do prokuratora na sposób przeprowadzenia zatrzymania. Wnioskodawca nie żądał nadto kontaktu z adwokatem. Konsekwentnie odmawiał podpisania stosownych oświadczeń.

Pismem z dnia 22 stycznia 2013 roku wnioskodawca złożył zażalenie na zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci dozoru policyjnego (k-57 postanowienie z dnia 31.10.2012r.) Dnia 31 stycznia 2013 r. prokurator Prokuratury Rejonowej w Rudzie Śląskiej odmówił przyjęcia zażalenia z uwagi na wniesienie go po terminie (k-99)

Na rozprawie dnia 12 maja 2014 r. wnioskodawca podtrzymał żądania dodając, iż wniósł zażalenie na zatrzymanie i wniosek o przywrócenie terminu w lutym 2013 r., ponieważ po jego zatrzymaniu wypadł długi weekend i z uwagi na układ dni nie było takiej możliwości. O przywrócenie terminu wniósł po zakończeniu postępowania przygotowawczego. Sąd odmówił przywrócenia terminu, na co również wnioskodawca złożył zażalenie, a Sąd Okręgowy uznał się niewłaściwym do jego rozpoznania. Taką sytuację wnioskodawca uznał za absurdalną i stwierdził, iż poczeka na możliwość złożenia wniosku o zadośćuczynienie i odszkodowanie do Sądu Okręgowego (k-26).

Jednocześnie wskazał, iż rozważa złożenie wniosku o wznowienie postępowania lecz ma na to 6 miesięcy.

W czasie przesłuchania wnioskodawca dodał, iż jego zdaniem wyrok, jaki zapadł w jego sprawie a zatrzymanie to dwie odrębne sprawy. Jego zdaniem do Sądu rozpoznającego należy zebrać materiał i zakończyć postępowanie odnośnie jego zażalenia. Wskazał, iż jego zdaniem wyrok uniewinniający jest pozytywną przesłanką, jeżeli chodzi o uznanie roszczeń, natomiast nie ma takiego wymogu przy zatrzymaniu.

Sąd zważył co następuje:

Treść art. 552. § 1 kpk stanowi: oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania lub kasacji został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się także, jeżeli po uchyleniu skazującego orzeczenia postępowanie umorzono wskutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu.

§ 3. Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia powstaje również w związku z zastosowaniem środka zabezpieczającego w warunkach określonych w § 1 i 2.

§ 4. Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Oceny słuszności tymczasowego aresztowania, na gruncie przepisu art. 552 § 4 k.p.k. należy dokonywać przede wszystkim z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie, w tym wypadku wyroku skazującego.

Szkoda, o jakiej mowa w art. 552 § 1 k.p.,k., musi wynikać z faktu wykonania co najmniej w części kary, środka zabezpieczającego lub pozbawienia wolności na skutek tymczasowego aresztowania albo zatrzymania. Odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie opiera się, tak jak przy roszczeniach z racji niesłusznego skazania lub niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że kwestię bezpodstawności zatrzymania, w kontekście jego niewątpliwej niesłuszności oceniać należy z uwzględnieniem całokształtu materiału, jakim dysponuje sąd orzekający w tym przedmiocie. Uwzględnia się, zatem orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, w której nastąpiło zatrzymanie, jeżeli takowe zapadło (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006 r. sygn. I KZP 5/06, OSNKW 206/6/55)..

Wnioskodawcę zatrzymano w dniu 29 października 2012 r. W protokole zatrzymania wskazano podstawę prawną z przepis art. 244 § 1 k.p.k. Przepis ten stanowi, że Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.

Zdaniem Sądu zatrzymanie wnioskodawcy było zasadne, albowiem istniało uzasadnione przypuszczenie, że, usunął a następnie ukrył dokumenty, którymi nie miał prawa wyłącznie zarządzać. Zachodziło nadto uzasadnione podejrzenie zacierania śladów przestępstwa.

O tym, że istniało wówczas uzasadniane przypuszczenie, że R. K. dopuścił się popełnienia przestępstwa świadczy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy na podstawie którego Sąd Rejonowy w Gliwicach wydał wyrok skazujący (zmieniony co do rodzaju kar wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach) .

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż niezwłocznie po zakończeniu przesłuchania R. K. został zwolniony (k-2,49).

Zdaniem Sądu zatrzymanie wnioskodawcy było zasadne i nie uchybiło przepisom art. 244 § 1 i art. 248 § 1 k.p.k. Podkreślić należy, że zatrzymanie było zgodne z obowiązującym w tym zakresie porządkiem prawnym. Fakt ten wyklucza możliwość zasądzenia na jego rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia, które zgodnie z art. 552 § 4 k.p.k. przysługuje jedynie w wypadku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania.