Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2012 r. w Szczecinie

sprawy P. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W..

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 22 maja 2012 r. sygn. akt VI U 495/12

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp. VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Sygn. akt III AUa 601/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W.. decyzją z dnia 4 kwietnia 2012 roku odmówił P. C. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem ustalania prawa do emerytury, a także do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji P. C. podniósł, że w związku z likwidacją zatrudniających go zakładów pracy nie ma obecnie możliwości uzyskania stosownych świadectw pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i wskazał, że w przedłożonym przez ubezpieczonego świadectwie pracy wymieniono jedynie wykaz A, natomiast nie podano ani działu, ani pozycji. Ponadto P. C. nie udokumentował, że rozwiązał stosunek pracy z Przedsiębiorstwem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. K. .

Wyrokiem z dnia 22 maja 2012 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. oddalił odwołanie P. C. ustalając, że ubezpieczony urodził się 21 czerwca 1950 roku. Od dnia 27 maja 2002 roku jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. W.. P. C. nie przystąpił do OFE. W dniu 26 marca 2012 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada 28 lat, 5 miesięcy i 22 dni okresów składkowych oraz 10 lat, 2 miesiące i 26 dni okresów pracy w warunkach szczególnych. Okres pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w G. W.. od 01.07.1987 r. do 19.06.1989 r. oraz od 01.01.1990 r. do 30.09.1990 r. nie został ubezpieczonemu zakwalifikowany jako praca w warunkach szczególnych albowiem stosowne świadectwo pracy wystawione było nie przez pracodawcę, a przez archiwum, a ponadto zawierało braki formalne.

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy sąd pierwszej instancji uznał, że P. C. nie wykazał, iż spełnia warunki nabycia prawa do emerytury. Przywołując przepisy ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna), oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dalej jako rozporządzenie z 1983 roku) Sąd Okręgowy wskazał, że okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które powinien stwierdzić zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Sąd Okręgowy zaniechał jednak postępowania dowodowego w celu ustalenia, czy sporny okres pracy jest okresem pracy w warunkach szczególnych, z uwagi na pozostawanie przez P. C. w zatrudnieniu, zarówno w dacie składania wniosku o emeryturę, jak i w dacie wydania spornej decyzji, czy wreszcie nawet w dacie wyrokowania.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy emerytalnej posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32 również po dniu 31 grudnia 2007 roku oraz nieprzystąpieniu do OFE i rozwiązaniu stosunku pracy. P. C. nie spełnia przesłanki rozwiązania stosunku pracy, co wynika z akt rentowych ubezpieczonego oraz oświadczenia złożonego na rozprawie w dniu 22 maja 2012 roku. Z uwagi na fakt, iż tylko łączne spełnienie wszystkich przesłanek zakreślonych przepisem art.184 ustawy emerytalnej warunkuje prawo do emerytury, sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie P. C..

Apelację od powyższego wyroku wywiódł ubezpieczony zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Skarżący wskazał, że z dniem 31 maja 2012 roku rozwiązał stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą. Podniósł ponadto, że poza wskazanym w uzasadnieniu sądu pierwszej instancji okresem pracy w przedsiębiorstwie (...), dochodzi także uwzględnienia jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w okresie od 15.04.1982 r. do 30.06.1987 r. w P. B. R. w S. K..

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja ubezpieczonego okazała się o tyle uzasadniona, że doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w pierwszej kolejności wskazuje, że z dniem 1 stycznia 2013 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. nr 637), która w swym art. 1 pkt 20 nadaje art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej nowe brzmienie. Zgodnie z tą nowelizacją od stycznia 2013 roku osoba ubiegająca się o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych nie będzie miała obowiązku rozwiązywania stosunku pracy jako przesłanki nabycia prawa do świadczenia. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy dotychczasowe przepisy stanowiły „ swoistą "pułapkę" dla ubezpieczonych, bo narażają zainteresowanych na sytuację, w której po rozwiązaniu stosunku pracy nie uzyskają prawa do świadczenia ze względu na niespełnienie innych wymaganych warunków ustawowych, w szczególności wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Dlatego w projekcie ustawy proponuje się, aby ustalenie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie było uzależnione od rozwiązania stosunku pracy (art. 1 pkt 20 projektu). Zniesienie tego warunku pozwoli organowi rentowemu na wydanie stosownej decyzji przyznającej lub odmawiającej prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze niezależnie od tego, czy wnioskodawca pozostaje w stosunku pracy, czy nastąpiło jego rozwiązanie. Natomiast podjęcie wypłaty tej emerytury - tak jak w przypadku pozostałych emerytur z FUS - będzie uzależnione od rozwiązania stosunku pracy”.

Uchylając zaskarżony wyrok sąd drugiej instancji kierował się przede wszystkim dyspozycją art. 316 k.p.c., który stanowi, że wydając wyrok sąd bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stanowi to co prawda odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania, jednak jest to szczególnie uzasadnione w przypadku oceny prawa do świadczenia uzależnionego między innymi od warunku rozwiązania stosunku pracy. Podobne stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy, który w podobnym stanie prawnym stwierdził, że jeśli wymóg rozwiązania stosunku pracy zostanie spełniony po wydaniu decyzji - w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem - nie ma przeszkód, aby sąd, stwierdziwszy spełnienie pozostałych przesłanek tego prawa, przyznał świadczenie (wyrok z 12 kwietnia 2012 roku, sygn. II UK 235/11 , LEX nr 1216853).

Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że warunek rozwiązania stosunku pracy został przez P. C. spełniony w dniu 31 maja 2012 roku. Sąd Okręgowy ustaliwszy, że stosunek pracy nie został rozwiązany słusznie zaniechał ustalania drugiej z przesłanek nabycia prawa do emerytury (wymogu 15-lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze). A zatem postępowanie dowodowe w tym zakresie powinno zostać przeprowadzone w całości, co spowodowało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Zadaniem Sądu Okręgowego ponownie rozpoznającego niniejszą sprawę będzie wnikliwa ocena czy na podstawie dowodów zaprezentowanych przez ubezpieczonego możliwe jest ustalenie, że praca w spornych okresach świadczona była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp.

SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko SSA Barbara Białecka