Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Kazimierz Cieślikowski

Sędziowie SSO Marcin Mierz

SSO Agata Gawron-Sambura (spr.)

Protokolant Natalia Skalik-Paś

przy udziale Jolanty Mandzij

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r.

sprawy skazany T. S., syna R. i J.

ur. (...) w G.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 22 stycznia 2014 r. sygnatura akt IX K 1388/13

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż łagodzi orzeczoną w punkcie 1 karę łączną pozbawienia wolności do 4 (czterech) lat;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 327/14

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 22 stycznia 2014r., sygn. akt IX K 1388/13, apelację wywiódł skazany T. S..

Zaskarżył orzeczenie w całości zarzucając, że jego sytuacja istniejąca w czasie przed jego wydaniem, z uwzględnieniem poprzednich kar łącznych orzeczonych w poszczególnych sprawach podlegających łączeniu, była korzystniejsza, niż ta, która powstała w wyniku wydania wyroku niniejszego.

Skazany zarzucił też, że nie wzięto pod uwagę, iż większość czynów osądzonych w sprawie o sygn. akt IX K 2762/10 pozostawała w ścisłym związku ze sobą, a nadto, że dostatecznie nie uwzględniono korzystnych dla niego okoliczności wynikających z opinii z zakładu karnego.

Apelujący wniósł o wydanie wyroku łącznego przy uwzględnieniu pełnej absorpcji.

Sąd Okręgowy ocenił apelację jako częściowo zasadną, podzielając w pełni podniesiony w niej zarzut rażącej surowości kary łącznej wymierzonej wobec skazanego.

Niemniej nie z wszystkimi argumentami zawartymi w wywiedzionym środku odwoławczym można się było zgodzić.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że – wbrew odmiennemu stanowisku apelującego – nie ma prawnego uzasadnienia pogląd, iż kara łączna orzekana w wyroku łącznym nie może stwarzać dolegliwości większej od tej, jaka wiązałby się z kolejnym wykonywaniem poszczególnych wyroków podlegających łączeniu, a więc że racjonalizacja kary orzekanej jako kara łączna w wyroku łącznym musi być rozumiana wyłącznie jako łagodzenie i mieć charakter jednokierunkowy.

Pogląd, na gruncie którego stoi apelujący i znajdujący, co trzeba przyznać, w niektórych tezach orzeczniczych Sądu Najwyższego, nie został podzielony przez Sąd Okręgowy, który przyjął koncepcję odmienną, także prezentowaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( vide wyrok z 21 sierpnia 2007r., sygn. akt II KK 96/07, OSNKW 2008/1/6).

Należy zatem przyjąć, że o ile zostaną spełnione warunki formalne określone w art. 85 k.k. , karę łączną orzeka się biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone w wysokościach jednostkowych, za poszczególne, zbiegające się przestępstwa w granicach od najwyższej z kar do ich sumy.

Tak więc przy orzekaniu kary łącznej w wyroku łącznym nie bierze się za podstawę – w miejsce kar jednostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa – kar łącznych, nawet jeśli orzeczono je w poszczególnych sprawach .Zważanie na wymiar kar łącznych w wyrokach jednostkowych podlegających łączeniu byłoby sprzeczne z powołaną treścią art. 85 i 86 k.k., które w sposób jednoznaczny i całościowy regulują tę kwestię.

Łączeniu podlegają bowiem kary wymierzone za poszczególne, pozostające w zbiegu realnym czyny, a nie kary łączne wymierzone w poszczególnych sprawach.

Konsekwencją tego jest to , że uprzednio wymierzone kary łączne, także w ewentualnym wyroku łącznym, podlegają rozwiązaniu. Tym samym nie mogą te kary stanowić o granicach nowej kary łącznej w miejsce tych, które zostały unicestwione przez fakt wydania nowego wyroku łącznego.

Powyższy wywód w sytuacji skazanego T. S. oznacza, że podstawą orzeczenia kary łącznej zaskarżonego wyroku są kary wymierzone za poszczególne czyny wyrokami jednostkowymi Sądu Rejonowego w Gliwicach w sprawach odpowiednio o sygnaturach IX K 3036/10, IX K 2762/10, IIIK 2212/10 oraz Sądu Rejonowego w Chorzowie o sygnaturze II K 1126/10, pomiędzy którymi czynami jak trafnie ustalił to sąd meriti zachodzi zbieg realny.

Zgodnie z przedstawionymi zasadami kara łączna mogła więc zostać orzeczona w granicach od 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności ( najwyższa z kar jednostkowych ) do 6 lat i 8 miesięcy i 150 dni pozbawienia wolności ( suma kar jednostkowych )

Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku orzekł ją w rozmiarze 5 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności, a więc w granicach ustawowych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 86 § 1 k.k.

Chybiony jest zatem zarzut apelującego zbudowany na tezie, że wydanie wyroku łącznego następuje zawsze w interesie skazanego i nie może wywołać sytuacji mniej korzystnej od tej, która dotyczyła skazanego przed wydaniem wyroku łącznego, zwłaszcza w aspekcie wymiaru pozostających di odbycia kar pozbawienia wolności.

Zupełnie inną kwestią jest rozmiar kary łącznej orzeczonej wobec skazanego T. S.. Zarzut apelującego wskazujący na rażąco niesprawiedliwie surową karę wydaje się być w tym układzie procesowym zasadny.

Z punktu widzenia zasad wymiaru kary łącznej, która może być ukształtowana na zasadzie absorpcji ( czyli odpowiadać wysokości najwyższej kary jednostkowej), kumulacji ( odpowiadać sumie kar jednostkowych ) lub asperacji ( pomiędzy powyższymi rozmiarami), stąd orzeczenie przez Sąd Rejonowy kary łącznej na zasadzie zbliżonej do kumulacji wydaje się dość problematyczne.

O ile brak ścisłego związku pomiędzy czynami pozostającymi w zbiegi realnym, do czego nawiązał sąd meriti w pisemnych motywach wyroku, zdecydowanie sprzeciwiał się, wbrew odmiennym wywodom skarżącego, zastosowania wobec tego skazanego pełnej absorpcji, to jednak kara 5 lat i 5 miesięcy – bliska sumie kar razi nadmierną surowością. Wprawdzie znaczna ilość przestępstw pozostających w zbiegu przemawia za orzekaniem kary surowszej od wynikającej z zasady absorpcji, to jednak w przypadku 4 z nich nie sposób zanegować istnienia dość ścisłego związku przedmiotowego, jako godzących w tożsame dobro jakim jest ochrona przez szkodliwym działaniem narkotyków, a także istnienie miedzy nimi bliskiego związku czasowego. Zauważyć trzeba, że wszystkie przestępstwa osądzone w poszczególnych sprawach jednostkowych nie należały do kategorii poważnych, stąd też i kary jednostkowe wymierzane były w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

Powyższe okoliczności nie zostały należycie ocenione przez Sąd Rejonowy podczas ferowania wyroku.

Przy wymiarze tej kary łącznej w ocenie Sądu Okręgowego orzekający sąd niedostatecznie uwzględnił również cele kary w zakresie prewencji indywidualnej, nie poświęcając należytej uwagi zachowaniu się skazanego po popełnieniu przez niego przestępstw.

A przecież przy wymiarze kary łącznej istotnym jest także wzgląd na zachowanie skazanego, jakie miało miejsce po wydaniu przedmiotowych wyroków. Jak wynika z opinii z zakładu karnego gdzie skazany odbywa karę zachowanie skazanego nie budziło istotnych zastrzeżeń, prezentował właściwą postawę wobec przełożonych oraz innych więźniów, karany dyscyplinarnie nie był, karę odbywał w systemie programowego oddziaływania, właściwie wywiązując się z nałożonych nań zadań. Analiza zgromadzonych w sprawie niniejszej dowodów prowadzi więc do przekonania, że T. S. nie jest osobą o zaawansowanym poziomie demoralizacji, a wskazana w opinii pozytywna postawa skazanego nie została przez Sąd prawidłowo uwzględniona podczas wydawania wyroku łącznego. A przecież przy uwzględnieniu tej postawy prognoza kryminologiczno - społeczna wobec skazanego kształtuje się pozytywnie i szanse na przestrzeganie przez niego porządku prawnego są duże.

Sytuacja zdrowotna członka rodziny skazanego nie może mieć żadnego wpływu dla wymiaru kary łącznej w wyroku łącznym. Czynnik ten może mieć natomiast znaczenie już na etapie odbywania przez skazanego kary pozbawienia wolności.

Reasumując, uwzględniając powyższe okoliczności należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy nazbyt surowo potraktował skazanego wymierzając mu karę łączną w rozmiarze 5 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności, bo kara ta, co należy podkreślić zbliżona jest do sumy kary i jak słusznie wywodzi skarżący może być uznana za rażąco niewspółmierną.

W świetle całokształtu ustalonych przez Sąd I instancji okoliczności zasadnym stało się więc złagodzenie skazanemu orzeczonej w pkt 1 kary łącznej pozbawienia wolności do 4 lat. W ocenie Sądu II instancji dopiero rozstrzygnięcie ukształtowane w takim rozmiarze spełni należycie kryteria sprawiedliwości i racjonalności, a także zrealizuje swoje cele prewencyjne i winno być ocenione jako kara zasłużona, nie zawierająca cech nadmiernej represji .

W tych warunkach biorąc pod uwagę omówione okoliczności Sąd II instancji orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku. Sąd Odwoławczy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, iż byłoby to dla niego zbyt uciążliwe ze względu na sytuację majątkową i długotrwały pobyt w izolacji więziennej.