Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Krystyna Hadryś

Sędzia SO Gabriela Sobczyk (spr.)

SR del. Roman Troll

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.

przeciwko E. J.

o eksmisję

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 19 listopada 2013 r., sygn. akt I C 713/13

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje adwokatowi J. P. od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Gliwicach) kwotę 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy), w tym kwotę 13,80 zł (trzynaście złotych osiemdziesiąt groszy) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej pozwanej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

SSR del. Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 212/14

UZASADNIENIE

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. wniosła do Sądu Rejonowego w Gliwicach pozew, w którym domagała się nakazania pozwanej E. J. opuszczenia i opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) oraz wydania lokalu powódce w stanie wolnym od osób i rzeczy. Wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu.

W uzasadnieniu powyższego powódka wskazała, iż w spornym lokalu należącym do powódki zamieszkuje pozwana, która użytkowała lokal na zasadzie lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego. Wyjaśniła, że pozwana od długiego czasu zalega z opłatami za lokal, zaległości na dzień 30 kwietnia 2013 r. wynoszą 20.046,98 zł.

Podała, że w związku z zaległościami została podjęta uchwała Rady Nadzorczej Spółdzielni o wygaśnięciu lokatorskiego prawa do lokalu, od której pozwana odwołała się do Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni, które utrzymało uchwałę Rady Nadzorczej w mocy. Podała, że pozwana nie zaskarżyła uchwały Walnego Zgromadzenia Członków do Sądu, tym samym pozwanej wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu.

Podała, że pozwana była wzywana do dobrowolnego opróżnienia lokalu, jednakże wezwania okazały się bezskuteczne.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, ewentualnie o orzeczenie przez sąd o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego dla pozwanej. (k.82 i nast.).

W uzasadnieniu zarzuciła m.in., że uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni i Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni, na które powołuje się powódka w uzasadnieniu pozwu, naruszają zasady współżycia społecznego, gdyż pozwana jest emerytką, w podeszłym wieku, bezpieczeństwo i stabilizacja zamieszkania są dla niej rzeczą priorytetową; podała, że nie regulowała na bieżąco opłat na rzecz Spółdzielni z uwagi na trudną sytuację materialną i bardzo niskie dochody, jednakże dokonywała spłaty zadłużenia na miarę swych możliwości finansowych, proponowała też, że resztę długu odpracuje na stanowisku sprzątaczki.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach

nakazał pozwanej E. J. opuszczenie i opróżnienie z rzeczy lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ulicy (...) i wydanie go powódce Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. w stanie wolnym od osób i rzeczy; orzekł o uprawnieniu pozwanej E. J. do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku w punkcie 1 do czasu złożenia przez Gminę G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, ponadto odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że E. J. uzyskała na mocy przydziału z dnia 25 września 1992 r. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w G. przy ulicy (...). Lokal ten stanowi własność Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.. W lokalu zamieszkuje wyłącznie E. J.. W dniu 22 września 2011 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. podjęła uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w G. przy ulicy (...), przysługującego dotychczas E. J.. Uchwała ta została doręczona pozwanej w dniu 01 października 2011 r. E. J. złożyła odwołanie od uchwały do Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.. Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. po rozpatrzeniu odwołania pozwanej podjęło uchwałę o oddaleniu odwołania E. J.. Zawiadomienie o uchwale i uchwałę doręczono pozwanej w dniu 10 lipca 2012 r. Pozwana nie zaskarżyła uchwały do sądu.

Sygn. akt III Ca 212/14

Sąd Rejonowy ustalił, że E. J. ma 62 lata, w lokalu mieszka samotnie, utrzymuje się z emerytury w kwocie 675,50 zł, jest to kwota po potrąceniach komorniczych na zaległe opłaty do spółdzielni. Pozwana nie ma innych dochodów. W przeszłości korzystała z pomocy OPS-u (gdy była rencistką i miała jeszcze niższą rentę). Pozwana nie ma majątku, nie ma oszczędności. Nie ma innego lokalu, w którym mogłaby zamieszkać. W spornym lokalu mieszka od 1992 roku. Leczy się z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym, ponadto leczy się u chirurga, ortopedy, laryngologa, a obecnie ma skierowanie do neurologa. Cierpi na schorzenia związane z kolanami, odczuwa straszne bóle. Ma kłopoty z nerkami. Cierpi na bóle głowy. Chciałaby odpracować dług.

W tym stanie faktycznym Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Wskazał, że w związku z tytułem prawnym, jaki przysługiwał pozwanej do zajmowanego lokalu w sprawie zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 z późn. zm.).W ocenie Sądu Rejonowego zważywszy na definicję lokalu i lokatora wyrażoną w art. 2 ustawy sprawa niniejsza jest sprawą o opróżnienie lokalu podlegającą przepisom tejże ustawy. W sprawie zastosowanie znajduje art. 11 ust. 8 w związku z art. 11 ust. 2 pkt 2 wskazanej ustawy.

Jednocześnie mając na uwadze, że pozwana zajmowała lokal w oparciu o spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, procedurę (przesłanki) podjęcia uchwały o wygaśnięciu tego prawa regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., nr 1222).

Zdaniem Sąd Rejonowego powódka wykazała, że pozwanej nie przysługuje obecnie żadne tytuł prawny do zajmowania przedmiotowego lokalu, gdyż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu wygasło wskutek wskazanych wyżej uchwał.

Oceniając zarzuty pozwanej, co do sprzeczności tych uchwał z zasadami współżycia społecznego, Sąd Rejonowy miał na względzie utrwalone orzecznictwo, które sąd podziela, a zgodnie z którym Sąd orzekający w sprawie o eksmisję z lokalu mieszkalnego nie jest uprawniony - w razie niezaskarżenia uchwały o wykluczeniu członka ze spółdzielni mieszkaniowej - do ustalenia, że nie doszło do wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na skutek niezachowania przesłanek określonych w art. 11 ust. 8 w związku z art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (por. np. uchwalę SN z dnia 09 lutego 2005 r., III CZP 81/04).

Mając na względzie przedstawione uchwały (Rady Nadzorczej powodowej Spółdzielni i Walnego Zgromadzenia Członków powodowej Spółdzielni) podjęte w oparciu o przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (art. 11 ust. 1 ¹ ) i postanowienia Statutu Spółdzielni Sąd uznał, że wykazane zostało, że przysługujące pozwanej lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu opisanego pozwem wygasło.

Sąd Rejonowy wskazał, że powódka wykazała, że pozwanej nie przysługuje obecnie żaden tytuł prawny do zajmowania tegoż lokalu. A skoro pozwanej nie przysługuje żadne uprawnienie do władania rzeczą, to powództwo ocenił jako zasadne.

Z mocy art. 7 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w ciągu 3 miesięcy po wygaśnięciu tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego osoby, którym przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu są obowiązane do opróżnienia lokalu.

Sąd Rejonowy wskazał, że na podstawie art. 222 § 1 kc właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Sąd orzekł uprawnieniu pozwanej do otrzymania lokalu socjalnego, przywołując unormowanie art. 14 ust. 1, 3 i 4 w.w ustawy o ochronie praw lokatorów…

Sygn. akt III Ca 212/14

W ocenie Sądu Rejonowego pozwana spełnia przesłanki z art. 14 ust. 4 ustawy, jako osoba obłożnie chora, spełnia nadto przesłanki z art. 14 ust. 3 – z uwagi na dotychczasowy sposób korzystania z lokalu oraz szczególną sytuację materialną i rodzinną (mieszka w lokalu samotnie, mieszka w nim od wielu lat, jest starszą osobą, emerytką z niewysoką emeryturą, cierpiącą na liczne schorzenia).

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Rejonowy oparł na art. 102 kpc. Nie obciążył pozwanej kosztami procesu, z uwagi na jej sytuację materialną i rodzinną.

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, a to art.5 kc poprzez uwzględnienie powództwa podczas gdy z uwagi na wiek, stan zdrowia i chęć odpracowania długu przez pozwaną roszczenie powoda ocenić należy jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa. W uzasadnieniu wskazała na niewielki dochód pozwanej, korzystanie przez nią z pomocy społecznej. Wskazała na wykazaną gotowość do odpracowania zaległości, na co jednak powódka nie wyraziła zgody.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne są prawidłowe, nie były one kwestionowane przez skarżącą. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i czyni własnymi.

W ustalonym stanie faktycznym zaskarżone rozstrzygnięcie ocenić należy jako prawidłowe.

Niewątpliwie pozwana w związku z długotrwałym nieuiszczaniem należności z tytułu opłat na rzecz spółdzielni związanych z zajmowaniem lokalu została wykluczona spośród członków spółdzielni, a jej prawo do lokalu wygasło. Pozwana nie odwoływała się do sądu od niekorzystnej dla siebie uchwały Walnego Zgromadzenia powodowej Spółdzielni. Tym samym wynikająca z niej utrata tytułu prawnego pozwanej do lokalu stała się ostateczna. Nie można podzielić stanowiska skarżącej, że wskazane uchwały oraz żądanie powódki nie pozostają w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Pozwana zarzuciła w apelacji naruszenie art.5 kc. Zgodnie z tym przepisem, nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skarżącej co do tego, że przy wydawaniu zaskarżonego wyroku doszło do naruszenia przytoczonego przepisu. Nie można tracić z pola widzenia, że spółdzielnia występując z powództwem w niniejszej sprawie działa jako właściciel lokalu, nadto działa ona w interesie ogółu spółdzielców, bowiem w przypadku braku uiszczania należności przez jednego lokatora, ciężar utrzymania zasobów spółdzielni spada na pozostałych. Nie można uznać zatem, aby biorąc od uwagę wysokość zaległości pozwanej, decyzja powódki o wystąpieniu z żądaniem eksmisji, a wcześniej, podjęcie przez jej organy uchwał o wygaśnięciu lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu przysługującego pozwanej naruszało zasad współżycia społecznego.

Należy zwrócić uwagę, że ustalone prawo pozwanej do lokalu socjalnego w wystarczający sposób zabezpiecza jej interesy, przy jego przyznaniu Sąd Rejonowy wziął pod uwagę trudną sytuację materialną i zdrowotną pozwanej, a także jej dotychczasowy sposób korzystania z lokalu. To pozwala uznać, że zaskarżony wyrok nie narusza art. 5 kc. Pozwana poprzez przyznanie jej przez Sąd Rejonowy prawa do lokalu socjalnego ma zapewnione zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, których w związku z niewielkim dochodem nie jest w stanie zaspokoić na wolnym rynku. Pozwana jest osobą schorowaną, realnie nie ma obecnie

Sygn. akt III Ca 212/14

możliwości uiszczania należności przypadających za zajmowany dotychczas lokal mieszkalny. Utrzymywanie zatem takiego stanu w dalszym ciągu prowadziłoby jedynie do zwiększania się zadłużenia pozwanej, co nie jest korzystne. Przyznanie pozwanej lokalu socjalnego, z zajmowaniem którego łączą się niższe opłaty, daje jej szansę na zmniejszenie czy nawet zlikwidowanie istniejącego zadłużenia wobec powodowej spółdzielni.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał zarzuty apelacji za nieuzasadnione. Dlatego apelacja jako niezasadna została oddalona na podstawie art. 385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego, a to wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu ustanowionego dla pozwanej orzeczono po myśli art. 29 ust.1 ustawy prawo o adwokaturze( tekst jedn Dz. U. z 2009 nr 146 poz. 1188 ze zm.) oraz § 19 w zw. z §10 pkt 1 oraz w zw. z §13 ust.1 pkt 1 i §2 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jedn. Dz.U. z 2013 poz. 461).

SSR(del.)Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Gabriela Sobczyk