Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 24 lipca 2012 r. sygn. akt IV U 495/12

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 1024/12

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 lutego 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił J. K. prawa do emerytury, w uzasadnieniu wskazując,
iż do 1 stycznia 1999r. nie udowodnił on co najmniej 15 - letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy zakwestionował bowiem możliwość uwzględnienia do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Zespole Składnic(...) K. od 01.09.1976r. do 30.06.1991r. bowiem w przedłożonym świadectwie pracy wskazano, że wnioskodawca był zatrudniony jako drwal – pracownik załadunkowy, co oznacza, że nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienia, które według zarządzenia resortowego zostało zaliczone do prac w warunkach szczególnych. Przyjął natomiast za udowodnione okresy pracy w tak określonych warunkach w wymiarze 10 lat i 18 dni.

W odwołaniu od wymienionej decyzji wnioskodawca J. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury, wyjaśniając w uzasadnieniu, iż w spornym okresie pracował w warunkach szczególnych na stanowisku drwala.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Kolejną decyzją z 4 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. po rozpatrzeniu dokumentów przedłożonych 12 marca 2012r. ponownie odmówił J. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu podobnie jak
i w poprzedniej decyzji powołując przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zmianami) wskazano, iż wnioskodawca nie udowodnił do 1 stycznia 1999r. co najmniej 15 - letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy w dalszym ciągu zakwestionował bowiem możliwość uwzględnienia do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Zespole Składnic (...) K. od 01.09.1976r. do 30.06.1991r. stwierdzając, że świadectwo pracy z 6 marca 2012r. zostało wydane przez jednostkę przechowującą dokumenty tj. przez organ nieuprawniony.

W odwołaniu od wymienionej decyzji wnioskodawca J. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury, wyjaśniając w uzasadnieniu po raz kolejny, iż w spornym okresie pracował w warunkach szczególnych na stanowisku drwala.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie wyrokiem z 24 lipca 2012 r. w pkt I umorzył postępowanie w zakresie odwołania od decyzji z 22 lutego 2012r. , w pkt II zmienił zaskarżoną decyzję z 4 kwietnia 2012r. w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy J. K. prawo do emerytury począwszy od 5 stycznia 2012r.

Sąd I instancji ustalił, iż wnioskodawca J. K. (ur. (...)) 24 listopada 2011 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. W okresie od 1 września 1976r. do 30 czerwca 1991r. był on zatrudniony w Zespole Składnic(...) K.. Były pracodawca
w świadectwie pracy wskazał, że wnioskodawca pracował na stanowisku drwala – pracownika załadunkowego, przyporządkowanym do wykazu A działu VI poz. 1 pkt 1 stanowiącego załącznik do Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 30 grudnia 1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu leśnictwa i przemysłu drzewnego. Podobnie jak i inni pracownicy zatrudnieniu na takim samym stanowisku pracował również przy załadunku drzewa, bowiem nie było odrębnej grupy pracowników załadunkowych. Ponadto obsługiwał korowarki, piły spalinowe, pracował przy przeżynaniu drzewa na placu. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydał decyzję z 22 lutego 2012r. 12 marca 2012r. J. K. przedłożył kolejne świadectwo pracy wykonywania prac w warunkach szczególnych sporządzone przez Nadleśnictwo Z. 6 marca 2012r., w którym stwierdzono, że od 1 września 1976r. do 30 czerwca 1991r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wnioskodawca wykonywał prace w leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym wymienione w wykazie A dział VI poz. 1 – prace drwali, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz.43), w tym prace wymienione w wykazie A dział VI poz. 1 pkt 1 stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 31 marca 1988r. (Dz. Urz. MRiGŻ nr 2 poz. 4 ze zmianami) w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Po analizie powołanego świadectwa organ rentowy wydał decyzję z 4 kwietnia 2012r.

Wobec skutecznego cofnięcia odwołania od decyzji z 22 lutego 2012r. przez wnioskodawcę Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 355 § 1 kpc.

Mając natomiast na uwadze stan faktyczny sprawy ustalony na podstawie wiarygodnych – w ocenie sądu – zeznań wnioskodawcy oraz świadków S. B. i J. Ł. , jak również przedłożonych dokumentów wydanych przez powołane do tego organy w przepisanej prawem formie, Sąd I instancji uznał, iż wnioskodawca wykazał 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem w spornym okresie wykonywał on pracę wymienioną w wykazie A dziale VI poz. 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz.43). Zdaniem Sądu treść świadectwa pracy wydanego przez pracodawcę wskazującego na wykonywanie przez odwołującego pracy na stanowisku drwala – pracownika załadunkowego nie może przemawiać za przyjęciem, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych. Dla oceny tej kwestii nie ma bowiem istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej pracy. Z pracą drwala wiąże się także załadunek asortymentów drzewnych na środki transportowe. Zatem mając na uwadze niesporne okoliczności jak wiek, wykazanie ogólnego stażu ubezpieczeniowego, nie przystąpienie do OFE, rozwiązanie stosunku pracy oraz wykazanie w postępowaniu sądowym spełnienia warunku wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienia przyporządkowanego do wykazu A działu VI poz. 1 załącznika do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. zasadnym było – zdaniem Sądu Okręgowego - uwzględnienie odwołania.

W podstawie prawnej wydanego orzeczenia Sąd I instancji powołał ponadto art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zmianami) i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

W wywiedzionej od powyższego orzeczenia apelacji organ rentowy zarzucił naruszenie prawa materialnego tj :

- art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego zastosowanie i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury pomimo, że nie legitymuje się on okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat,

-art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez błędną wykładnię tych przepisów polegającą na przyjęciu, że w okresie od 01.09.1976r. do 30.06.1991r. wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy,

naruszenie prawa procesowego tj.

- art. 233 § 1 kpc poprzez błędną ocenę zgromadzonych dowodów i przyjęcie, że podczas spornego okresu zatrudnienia odwołujący wykonywał wyłącznie prace drwala, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na wykonywanie również innych czynności ( załadunkowych), nie będących pracą w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu apelujący naprowadził, iż nie można przyjąć, że J. K. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności drwala, a tylko takie ustalenie dawałoby podstawę do przyjęcia spełnienia warunku wymaganego do przyznania emerytury, gdyż wykonywał także inne prace, o których decydował kierownik, a były to prace przy załadunku drzewa.

W konkluzji pozwany Zakład wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył, co następuje :

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona i jako taka podlega oddaleniu. W ocenie tutejszego Sądu, zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie
z 24 lipca 2012 r. zawiera bowiem trafne i odpowiadające prawu rozstrzygnięcie.

W niniejszej sprawie wnioskodawca J. K. (ur. (...)) dochodził ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku, o której mowa w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227). Przypomnieć należy, iż prawo do oznaczonego świadczenia przysługuje ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. po osiągnięciu przez nich wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 oznaczonej ustawy emerytalno – rentowej (a to wieku 55 lat dla kobiet oraz 60 lat dla mężczyzn), o ile przed 1 stycznia 1999 r. spełnili przesłanki stażowe – a to wykazali łączny staż ubezpieczenia wynoszący odpowiednio dla mężczyzn co najmniej 25 lat a dla kobiet 20 lat , w tym co najmniej 15 – letni staż pracy w warunkach szczególnych (wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku), oraz którzy nie przystąpili do OFE, ewentualnie złożyli wniosek o przekazanie zgromadzonych na rachunku tego Funduszu środków na dochody budżetu państwa, a nadto rozwiązali stosunek pracy (zob. uchwałę SN z dnia 8 lutego 2007 r., II UZP 14/06, omówienie: "Rz" z dnia 9 lutego 2007 r., s. C1). Ostatni z wymienionych warunków nie jest wymagany od 1 stycznia 2013r. Podkreślić należy, iż prawo do tej emerytury przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia warunki określone w tym przepisie, niezależnie od tego, kiedy osiągnął przewidziany ustawą wiek.

W rozpoznawanej sprawie niekwestionowanym było, iż wnioskodawca do 31 grudnia 1998 r. wykazał ogólny staż ubezpieczenia w wymiarze 26 lat, 8 miesięcy, 22 dni, a dalej, że nie przystąpił do OFE oraz na daty wydania kwestionowanych decyzji spełniał warunek rozwiązania stosunku pracy. Spornym natomiast pozostawało, czy przed oznaczoną datą legitymował się wymaganym przepisami prawa okresem pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności, czy pracę taką wykonywał będąc zatrudniony w Zespole Składnic(...) K. od 01.09.1976r. do 30.06.1991r.

Przypomnienia wymaga okoliczność, iż ocena czy dana praca wykonywana jest w szczególnych warunkach winna nastąpić w oparciu o przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 8 poz. 43), a to przez przyporządkowanie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy do rodzajów prac wymienionych w wykazie A. To bowiem powołane rozporządzenie jest podstawowym aktem prawnym ustalającym warunki wcześniejszej emerytury w tym kwalifikującym oznaczoną pracę jako pracę w szczególnych warunkach, której stałe wykonywanie w pełnym wymiarze czasu pracy może rodzić uprawnienia emerytalne.

Negując uprawnienie emerytalne J. K. z uwagi na wyżej wymienioną przesłankę, organ rentowy zarzucił Sądowi I instancji między innymi błędną ocenę zgromadzonych dowodów i przyjęcie, że podczas spornego okresu zatrudnienia odwołujący wykonywał wyłącznie prace drwala, która jest pracą w szczególnych warunkach, co doprowadziło do przyjęcia spełnienia spornego warunku i przyznania świadczenia, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na wykonywanie również innych czynności ( załadunkowych), nie będących pracą w szczególnych warunkach.

W okolicznościach niniejszej sprawy zostały przedłożone dwa świadectwa pracy określające zatrudnienie wnioskodawcy w szczególnych warunkach o treści wskazanej w pierwszej części uzasadnienia. W postępowaniu przed organem rentowym w sprawach o ustalenie uprawnień do emerytury dowodem stwierdzającym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania tak określonego zatrudnienia wystawione przez zakład pracy według wymaganego wzoru. W postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych, którymi związany jest Zakład w postępowaniu administracyjnym. Możliwym jest więc wykazanie powyższej okoliczności innymi dowodami, cena zaś tych dowodów należy do sądu. Sąd Okręgowy przed wydaniem zaskarżonego wyroku przeprowadził postępowanie dowodowe w postaci zeznań wnioskodawcy, zeznań zawnioskowanych przez niego świadków oraz dokumentacji zalegającej w aktach pozwanego Zakładu. Powołane dowody wzajemnie się uzupełniają, tworzą logiczną i spójną całość, a tym samym jako wiarygodne dały podstawę do poczynienia przez Sąd I instancji istotnych w sprawie ustaleń, które jak również ocenę prawną sprawy podziela Sąd Apelacyjny.

Z ustaleń Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wynika, że wnioskodawca w spornym okresie pracował przy przecinaniu oraz korowaniu drzew na placu obsługując korowarki i piły spalinowe. Ponadto podobnie jak i inni pracownicy zatrudnieniu na takim samym stanowisku wykonywał również czynności przy załadunku drzewa na wagony, bowiem nie było odrębnej grupy pracowników załadunkowych. Powołane rozporządzenie z 7 lutego 1983r. wskazuje między innymi prace drwali i prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu, jako wykonywane w warunkach szczególnych ( wykaz A działu VI poz. 1). Przy czym prace przy zrywce i wywózce drzewa to prace wozaka, zrywkarza, ładowacza, zaczepowego. Nie można przyjąć, jak sugeruje to organ rentowy, że praca drwala to jedynie praca przy wicince drzew. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji z pracą drwala wiąże się również załadunek asortymentów drzewnych na środki transportowe (Przewodnik po zawodach MP i PS), a czynności te kwalifikowane są także jako praca w warunkach szczególnych. Wnioskodawca uczestniczył zatem w procesie czynności jakie wykonuje drwal po wycince drzewa i była to praca stała, wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy.

Reasumując Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, co do dostatecznego wykazania przez wnioskodawcę spełnienia warunków do przyznania emerytury, o której stanowi art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS i przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz.43) i uznał wniesioną apelację za pozbawioną podstaw faktycznych oraz prawnych, co skutkowało jej oddaleniem.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego znajduje swoją podstawę prawną w treści powołanych przepisów prawa i art. 385 kpc.

(...)

(...)

(...)