Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2012 r. w Lublinie

sprawy S. P.

przeciwko Dyrektorowi Wojskowego Biura Emerytalnego w L.

o wysokość emerytury wojskowej

na skutek apelacji wnioskodawcy S. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 27 kwietnia 2012 r. sygn. akt VIII U 556/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od S. P. na rzecz Dyrektora Wojskowego

Biura Emerytalnego w L. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

III AUa 632/12

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją nr 851 z dnia 29 sierpnia 2011 roku Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w L. odmówił uwzględnienia wniosku S. P. z dnia 18 lipca 2011 roku w sprawie dokonania zmiany podstawy wymiaru emerytury wojskowej.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że z dniem 31 lipca 1995 roku S. P. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i od dnia 1 sierpnia 1995 roku nabył prawo do emerytury wojskowej. Decyzja o przyznaniu emerytury wojskowej oparta została na ustawie z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. 1994 r. Nr 10, poz. 36 ze zm.).

Dalej organ podnosił, że w myśl art. 5 wskazanej wyżej ustawy uposażenie należne żołnierzowi zawodowemu w ostatnim miesiącu pełnienia służby wojskowej stanowi podstawę wymiaru zaopatrzenia emerytalno-rentowego. Natomiast art. 6 ustawy przewidywał, że emerytury i renty podlegają waloryzacji w takim samym stopniu i terminie, w jakim następuje wzrost uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych pozostających w służbie zajmujących analogiczne stanowiska.

W tej sytuacji emerytura S. P. zwaloryzowana została w dniu 1 marca 1997 roku i 1 marca 1998 roku.

Następnie na zasadzie art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 r. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) organ dokonał waloryzacji emerytury na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Organ wskazał również, że poszczególne decyzje, którymi dokonano waloryzacji świadczenia emerytalnego skarżącego stały się decyzjami ostatecznymi i wojskowy organ emerytalny nie znajduje żadnego uzasadnienia faktycznego ani prawnego do uwzględnienia żądania skarżącego.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył S. P., w którym wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji i nakazania pozwanemu ustalenia nowej wysokości podstawy wymiaru emerytury za lata 1999-2004. Podniósł, iż nie podważa waloryzacji emerytury, lecz podstawy jej wymiaru, która powinna być obliczona w takim samym stopniu i terminie, w jakim następuje wzrost uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych.

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor wojskowego Biura Emerytalnego w L. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie i zasądził od S. P. na rzecz Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w L. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia: :

S. P. w dniu 31 lipca 1995 roku został zwolniony z zawodowej służby wojskowej. Decyzją z dnia 5 lipca 1996 roku nabył prawo do emerytury, którą pobiera od 1996 roku.

Kolejnymi decyzjami wojskowy organ emerytalny dokonywał waloryzacji emerytury skarżącego. Waloryzacje te dokonywane były w oparciu o obowiązuje przepisy, w tym w oparciu o art. 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (decyzje k. 21, 24, 28, 31, 33, 36, 38, 42, 49, 68 71, 79, 92, 165 oraz 173 akt emerytalnych nr 9054).

W dniu 27 lipca 2011 roku S. P. zwrócił się do Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego z wnioskiem o ponowne ustalenie podstawy wymiaru emerytury wojskowej za lata 1999 - 2004. W odpowiedzi organ emerytalny odmówił zmiany podstawy wymiaru emerytury wojskowej.

Decyzję tę S. P. zaskarżył odwołaniem z dnia 13 października 2011 roku.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy podkreślił że S. P. prawo do emerytury otrzymał na mocy decyzji z dnia 5 lipca 1996 roku wydanej na podstawie ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i członków ich rodzin (Dz.U. 1994 r. Nr 10, poz. 36 ze zm.).

Ustawa ta w art. 6 ust. 1 i 2 przewidywała, ze emerytury i renty wojskowe podlegają waloryzacji w takim samym stopniu i terminie, w jakim następuje wzrost uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych pozostających w służbie i zajmujących analogiczne stanowiska. Waloryzację emerytur i rent przeprowadza się nie później niż w ciągu trzech miesięcy od wprowadzenia zmian w uposażeniu zasadniczym żołnierzy zawodowych.

O 1 stycznia 1999 roku treść przytoczonego wyżej art. 6 ustawy uległa zmianie. Przepis ten w znowelizowanym, przez art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, brzmieniu stanowił, że emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast art. 91 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, obowiązujący do dnia 15 września 2004 roku w ustępie 1 stanowił, iż ustalenie wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty polega na pomnożeniu kwoty emerytury lub renty wskaźnikiem waloryzacji., zaś w ustępie 2, że równocześnie z podwyższeniem emerytury i renty następuje podwyższenie podstawy jej wymiaru wskaźnikiem waloryzacji, o którym mowa w ust. 1.

Z dniem 1 stycznia 2004 roku art. 6 ustawy został zmieniony przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2003 r. Nr 56, poz. 498) i otrzymał brzmienie „Emerytury i renty oraz podstawy ich wymiaru podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, z późn. zm.). Jednocześnie zmieniony został art. 88 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który otrzymał brzmienie „Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji”. Zmiana ta była związana z całkowitą zmianą treści art. 91 ustawy o emeryturach i rentach z FUS od dnia 1 stycznia 2004 roku.

Tak więc od 1 stycznia 1999 roku do 31 grudnia 2003 roku podstawy wymiaru emerytur wojskowych były waloryzowane na podstawie art. 91 ust. 2, a od 1 stycznia 2004 roku na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i członków ich rodzin.

Podstawa wymiaru emerytury wnioskodawcy była waloryzowana w latach 1999 - 2004 na podstawie powołanych wyżej przepisów, na co wskazuje analiza decyzji waloryzacyjnych znajdujących się w aktach emerytalnych wnioskodawcy.

Tym samym zaskarżona decyzja nr 851 z dnia 29 sierpnia 2011 roku wydana przez Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego jest zgodna z obowiązującymi przepisami.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd uzasadnił treścią. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 11 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca, zaskarżając go w całości, zarzucając że sąd Okręgowy nie rozpoznał jego odwołania od decyzji z dnia 29 sierpnia 2011 roku w sprawie odmowy zmiany podstawy emerytury wojskowej, bowiem w ocenie skarżącego sąd wydal wyrok w sprawie o wysokość emerytury o co nie wnosił. Zdaniem skarżącego decyzja z dnia 29 sierpnia 2012 roku nie rodzi skutków prawnych, zawiera informacje potwierdzające nieprawdę w dokumentach i uzasadniona została nieprawdziwym faktami. Skarżący zarzuca wydanie wyroku na podstawie wyłącznej oceny zebranych w sprawie dowodów przedstawionych jednostronnie przez pozwanego , nie znajdujących oparcia w przepisach prawa. Skarżący podnosi, ze Sąd przy orzekaniu nie wziął pod uwagę zasad ustalonych w decyzji emerytalno – rentowej powoda ( ostatecznej ) z dnia 5 lipca 1996 roku jako wzorca przy naliczeniu podstawy wymiaru świadczenia, , oraz nie rozpoznał i nie ustosunkował się do błędów jakie organ emerytalny popełnił w decyzjach waloryzacyjnych w latach 1999 – 2011 przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia.

Wnioskodawca wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku we całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Lublinie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku a więc nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, wyprowadził z nich słuszne wnioski i prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy prawa materialnego.

Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że w niniejszej sprawie nie zachodziła podstawa do dokonania zmiany podstawy wymiaru emerytury wojskowej skarżącego. Niezrozumiałe jest stanowisko wnioskodawcy który zarzuca, że Sąd rozpoznał odwołanie w sprawie o wysokość emerytury o co nie wnosił, gdy istota sporu dotyczyła właśnie wysokości emerytury wnioskodawcy, jego zdaniem zaniżonej.

Zgodnie z przepisem art. 32 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (t.j.: Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66 ze zm.), prawo do świadczeń pieniężnych z tytułu zaopatrzenia emerytalnego lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej albo z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w tej sprawie zostaną przedstawione istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne albo ujawnione nowe dowody, istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, a mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość. Wnioskodawca nie wskazał takich dowodów, ani też okoliczności faktycznych a w złożonym wniosku o zmianę podstawy emerytury jak również w odwołaniu, i apelacji zakwestionował jedynie przepisy i zasady, które były w stosunku do niego stosowane w tym głównie w zakresie sposobu waloryzacji należnego mu świadczenia emerytalnego.

Nie ma zastosowania wobec wnioskodawcy także żaden z przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin uzasadniających ustalenie nowej podstawy wymiaru emerytury.

Tak więc odnośnie zarzutów przedstawionych w apelacji podnieść należy, że spór zaistniały w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny skuteczności zmiany od dnia 1 stycznia 1999 roku zasad waloryzacji wojskowych świadczeń emerytalnych , której dokonano przepisem art. 159 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U Nr. 162, poz. 1118 ze zm.) nowelizującym brzmienie art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin ( Dz. U. z 1994 roku nr. 10 poz. 36 ze zm. ) .

Przypomnieć, że przed dniem 1 stycznia 1999 r. art. 6 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych przewidywał, iż emerytury i renty podlegają waloryzacji w takim samym stopniu i terminie, w jakim następuje wzrost uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych pozostających w służbie i zajmujących analogiczne stanowiska (tzw. waloryzacja uposażeniowa). Przepis ów uległ zmianie wprowadzonej przez art. 159 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który w zakresie waloryzacji emerytur i rent oraz podstawy ich wymiaru nakazywał stosować zasady i terminy przewidziane w ustawie emerytalnej obowiązującej od dnia 1 stycznia 1999 roku.

Oceniając zarzuty co do błędnego zastosowania prawa materialnego, prezentowane w apelacji należy stwierdzić, że w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 1999 r., K 4/99 (OTK 1999 nr 7, poz. 65). stwierdzono że art. 159 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach, zrównujący w art. 6 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych zasady waloryzacji świadczeń wojskowych z zasadami waloryzacji przewidzianymi w przepisach ustawy o emeryturach i rentach, nie narusza wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP zasady ochrony praw nabytych.

Wskazane orzeczenie jednoznacznie odnosi się przede wszystkim do osób, którym przed dniem 1 stycznia 1999 r. przysługiwało prawo podmiotowe do świadczenia z zaopatrzenia wojskowego nabyte albo na podstawie indywidualnego aktu organu władzy, albo wprost na podstawie ustawy. W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że poprzez zmianę metody waloryzacji przysługujących świadczeń (ich podwyższania) nie doszło do pozbawienia prawa do świadczeń ani ich waloryzacji, natomiast naruszenie oczekiwań określonej grupy świadczeniobiorców co do przewidywanego poziomu przyszłych świadczeń nie stanowi samo przez się naruszenia prawa do waloryzacji, a w konsekwencji - niezgodnego z ustawą zasadniczą arbitralnego ograniczenia zasady ochrony praw nabytych.

Jak prawidłowo zaznaczył Sąd I instancji od 1 stycznia 1999 roku do 31 grudnia 2003 roku podstawy wymiaru emerytur wojskowych były waloryzowane na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy , a od 1 stycznia 2004 roku na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i członków ich rodzin.

Podstawa wymiaru emerytury wnioskodawcy była waloryzowana w latach 1999 - 2004 na podstawie powołanych wyżej przepisów, na co wskazuje analiza decyzji waloryzacyjnych znajdujących się w aktach emerytalnych wnioskodawcy.

Jak więc prawidłowo przyjął Sąd I instancji zaskarżona decyzja nr 851 z dnia 29 sierpnia 2011 roku wydana przez Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego jest zgodna z obowiązującymi przepisami.

Nie jest również trafny pogląd skarżącego, co do naruszenia przepisów dotyczących zasad ustalania jego prawa do świadczenia emerytalnego. Czym innym jest bowiem ukształtowane prawo podmiotowe do świadczenia emerytalno-rentowego i sposobu ustalenia podstawy wymiaru jego wysokości, a czym innym sposób waloryzowania (podwyższania) na przyszłość ustalonego już świadczenia. W uzasadnieniu wyroku z dnia 1 września 2010 r., II UK 97/10 (dotąd niepublikowany), Sąd Najwyższy wskazał m.in., powołując się na stanowisko wyrażone w wskazanym wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego, że "przy wprowadzonej kompleksowej i gruntownej zmianie systemu ubezpieczeń społecznych zasada równości uzasadnia modyfikację sfery dotychczasowych uprawnień, chyba że miałyby one uzasadnienie w treści obowiązujących przepisów konstytucyjnych, co jednak nie ma miejsca w rozpatrywanej sprawie". Należy więc przyjąć, że dostosowanie po dniu 1 stycznia 1999 r. mechanizmów waloryzacji emerytur wojskowych do powszechnych, jednolitych i równych dla wszystkich ubezpieczonych reguł waloryzowania świadczeń emerytalno-rentowych nastąpiło w drodze uprawnionej ingerencji ustawodawcy, który nie naruszył tzw. ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych, do jakich nie zalicza się stosowania na przyszłość mechanizmów waloryzowania tych świadczeń.

W tym stanie rzeczy apelacja zawiera jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego.

Z tych względów i na mocy art. 385 k.p.c . Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za II instancję uzasadniła treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c w zw. z § 12 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.