Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r. w Lublinie

sprawy P. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 27 września 2012 r. sygn. akt IV U 90/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok i ustala wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury P. W. na 76,56%;

II.  oddala apelację w pozostałej części.

III AUa 1002/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przeliczył P. W. emeryturę.

Do ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczono na 72,69%.

W odwołaniu od decyzji wnioskodawca P. W. domagał się przeliczenia emerytury przy zastosowaniu w okresie od 1 maja 1972 r. do 31 grudnia 1974 r. wynagrodzenia ustalonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1972 r. w sprawie uposażeń nauczycieli i nauczycieli akademickich.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 27 września 2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił P. W. wysokość emerytury od dnia 26 listopada 2011 r., w kwocie 1408,83 zł. i od 1 marca 2012 r. w kwocie 1479,83 zł. przy przyjęciu wysokości wskaźnika podstawy wymiaru wynoszącego 78,33 %.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ich ocenie prawnej:

Decyzją z dnia 17 grudnia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury, przy czym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 72,69%.

Sąd Okręgowy, badając prawidłowość decyzji, dopuścił dowód z opinii biegłej księgowej celem wyliczenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w okresie od 1 maja 1972 r. do 31 grudnia 1974 r. na podstawie dokumentów z akt osobowych i obowiązujących w tamtym okresie przepisów dotyczących uposażenia nauczycieli.

Z opinii biegłej wynika, że wynagrodzenie P. W. wyniosło: od 1 maja 1972 r. do 31 grudnia 1972 r. – 18.000 zł., od 1 stycznia 1973 r. do 31 grudnia 1973 r . - 30.000 zł, od 1 stycznia 1974 r. do 31 grudnia 1974 r. – 33.800 zł.

Organ rentowy, w oparciu o opinię biegłej, wyliczył, że emerytura P. W. wynosi od 26 listopada 2011 r. – 1408,83 zł., a od 1 marca 2012 r. – 1479,83 zł.

Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, wysokość wynagrodzenia osiąganego w trakcie niewątpliwego świadczenia pracy może być wykazana wszelkimi środkami dowodowymi.

Sąd Okręgowy przywołał stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 14 czerwca 2006 r. I UK 115/06, że wysokość zarobków, których pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, który w postępowaniu przed Sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi. Nie obowiązuje wówczas ograniczenie wynikające z §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.).

Sąd Okręgowy, mając powyższe na względzie, uznał, że należało zmienić zaskarżoną decyzję i przeliczyć emeryturę P. W., uwzględniając wysokość zarobków za okres od 1 maja 1972 r. do 31 grudnia 1974 r. w kwocie wyliczonej przez biegłą księgową.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zaskarżając wyrok w całości.

Wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 15 ust. 1-6 w zw. z art. 111 ust 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. Nr 153 z 2009 r., poz. 1227 ze zm.) poprzez błędną wykładnię tych przepisów oraz naruszenie prawa procesowego poprzez przekroczenie określonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Siedlcach do ponownego rozpoznania.

Zdaniem organu rentowego w niniejszej sprawie nie ma podstaw do uwzględnienia do obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego wynagrodzenia na podstawie rozporządzenia w sprawie uposażenia nauczycieli i nauczycieli akademickich, gdy przepisy te nie stanowią dowodu wypłaty wynagrodzenia ubezpieczonemu. W sprawie o wymiar świadczenia musi istnieć dowód w przedmiocie przychodów osoby zainteresowanej, które to przychody stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie i mogą stanowić podstawę wymiaru świadczenia. Do wyliczenia wysokości świadczenia nie wystarczy samo ustalenie, że w danym roku kalendarzowym wnioskodawca mógł uzyskać określone wynagrodzenie, ale należy wykazać że wynagrodzenie to stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.

Apelujący podkreślił, że w aktach znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez Urząd Gminy G. za lata 1972-1973 i organ rentowy w oparciu o ten dokument ustalił wysokość emerytury ubezpieczonego.

W odpowiedzi na apelację P. W. wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja częściowo zasługuje na uwzględnienie, gdyż Sąd Okręgowy pominął treść dokumentów znajdujących się w aktach rentowych i aktach osobowych.

Wnioskodawca domagał się doliczenia mu do wysokości podstawy wymiaru świadczenia, wynagrodzenia za okres od 1 maja 1972 r. do 31 grudnia 1974 r., wskazanego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 IV 72 w sprawie uposażenia nauczycieli i nauczycieli akademickich (Dz. U. Nr 16,poz. 115).

Biegła w opinii wydanej na zlecenie Sądu Okręgowego takich wyliczeń dokonała i na podstawie tych wyliczeń Sąd Okręgowy ustalił wysokość emerytury od dnia 26 listopada 2011 r. na kwotę 1408,83 zł., a od 1 marca 2012 r. na kwotę 1479,83 zł. przy przyjęciu wysokości wskaźnika podstawy wymiaru wynoszącego 78,33 %.

Sąd Okręgowy nie odniósł się do tego, że w aktach rentowych znajduje się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 (k.61 akt), z którego wynika, że wnioskodawca w 1972 r. uzyskał wynagrodzenie w kwocie 17.400 zł, a za 1973 r. – 11.600 zł. Podstawą wyliczeń zawartych w RP-7 była umowa o pracę. W aktach osobowych wnioskodawcy znajduje się umowa o pracę z dnia 14 sierpnia 1969 r., z której wynika, że został zatrudniony w (...) Szkole Zawodowej w Ż. jako nauczyciel z wynagrodzeniem 1450 zł. miesięcznie. W umowie o pracę zawarto stwierdzenie, że stosunek pracy zostaje zawiązany w formie umowy o pracę, a nie przez mianowanie, z powodu rozporządzenia Ministra Oświaty z dnia 12 czerwca 1962 r. tj. na zasadzie art. 6 ust 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 r. Dz. U. Nr 12 poz.63 v.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o prawach i obowiązkach nauczycieli (Dz. U. Nr 12, poz. 63) w art.6 ust.2 pozwala na zawarcie z nauczycielem posiadającym przepisane kwalifikacje, który ma być zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć, umowy o pracę z powodów wymienionych w tym przepisie w pkt a-d. Pracodawca w umowie o pracę nie wskazał przyczyny zawarcia umowy o pracę. Umowę o pracę podpisywał inspektor szkolny.

1 września 1979 r. wnioskodawca otrzymał dodatek specjalny w wysokości 200 zł miesięcznie.

Dlatego też, do wynagrodzenia wykazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres od 1 września 1972 r. do 31 sierpnia 1973 r. należało doliczyć 200 zł. miesięcznego dodatku.

Z dniem 1 września 1973 r. wnioskodawca został powołany do pełnienia obowiązków zastępcy dyrektora Szkoły Podstawowej w Ż. i przyznano mu uposażenie na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1972 r. w sprawie uposażenia nauczycieli i nauczycieli akademickich (Dz. U. Nr 16,poz. 115) oraz dodatek w kwocie 350 zł miesięcznie. Także od 1 września 1973 r. do 31 sierpnia 1974 r. wnioskodawca pobierał dodatek specjalny w kwocie 200 zł. miesięcznie.

W świetle opisanych dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych, prowadzonych przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. między innymi dla szkół w Ż. i S., nieprawidłowo Sąd Okręgowy wyliczył podstawę wymiaru składek za okres od 1 maja 1972 r. do 31 sierpnia 1973 r. W pozostałym zakresie tj. od 1 września 1973 r. do 31 grudnia 1974 r. podstawa wymiaru składek została wyliczona prawidłowo| w oparciu o opinię biegłego księgowego.

Wyliczona wysokość wskaźnika podstawy wymiaru i wysokości emerytury, przy przyjęciu wynagrodzenia wykazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu P. W. zwiększonego o dodatek w wysokości po 200 zł. miesięcznie za okres od 1 września 1972 r. do 31 sierpnia 1973 r. i wynagrodzenia wykazanego w opinii biegłej za okres od 1 września 1973 r. do 31 grudnia 1974 - wynosi 76,56 %.

Zgodnie z treścią art. 15 ust 1 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. Nr 153 z 2009 r. poz. 1227 ze zm.) podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe lub ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego z kolejnych lat kalendarzowych.

Prawidłowo Sąd Okręgowy stwierdził, że przy ustalaniu prawa do świadczenia lub jego wysokości nie obowiązują ograniczenia dowodowe wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1993 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Dlatego też, dysponując dokumentem dotyczącym powołania P. W. na stanowisko zastępcy dyrektora Szkoły Podstawowej w Ż., z którego wynikała podstawa prawna przyznanego uposażenia mógł uwzględnić za okres od 1 września 1973 r. do 31 grudnia 1974 r. stawki miesięcznego uposażenia zasadniczego nauczycieli, wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1972 r. oraz wynikający z tego samego dokumentu dodatek w kwocie 350 zł. miesięcznie.

Reasumując, należy uznać, że zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i art. 233 § 1 k.p.c. jest częściowo uzasadniony, dlatego też wyrok Sądu Okręgowego podlega zmianie przez ustalenie wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 76,56 %. Wskaźnik ten obowiązuje od 26 listopada 2011 r. zgodnie z decyzją z dnia 13 stycznia 2012 r., gdyż z tą datą wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny.

W pozostałej części apelacja organu rentowego została oddalona.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.