Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 lutego 2014 roku nr (...)

w sprawie J. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się J. Ł. emeryturę począwszy od dnia 19 grudnia 2013 roku.

Sygn. akt IV U 280/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

dnia 2 lipca 2014 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 6 lutego 2014 roku odmówił J. Ł. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż odwołujący nie spełnia warunków, od których zależy prawo do emerytury, gdyż nie wykazał wymaganych co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co nie daje podstaw do przyznania świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. Ł. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, podnosząc iż spełnia wszystkie ustawowe przesłanki do przyznania przedmiotowego świadczenia, gdyż posiada ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach między innymi jako operator sprzętu ciężkiego budowlanego.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji i podnosząc, że ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu jako pracy w szczególnych warunkach okresów pracy w charakterze operatora sprzętu ciężkiego za które nie przedłożono świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Bezsporne między stronami było:

J. Ł. urodzony dnia (...) ukończył 60 lat w dniu (...). Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych i okresu uzupełniającego. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd Okręgowy ustalił nadto następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony w okresie od 12.10.1971 r. do 29.07.1972 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Z. na stanowisku układacza izolacji termicznej. Przedsiębiorstwo to zajmowało się wykonywaniem prac termoizolacyjnych. Ubezpieczony pracował wówczas na terenie elektrowni w Ł. przy izolowaniu (po wcześniejszym oczyszczeniu) rur watą szklaną. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się – k. 44.

Z kolei podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w T. także w okresie od 10.05.1974 r. do 9.05.1975 r. ubezpieczony pracował jako operator (maszynista) spycharki. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego się – k. 44,

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 38.

Ponadto w okresie od 2.07.1975 r. do 31.01.1976 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w B.. Ubezpieczony pracował wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator koparki, innych czynności nie wykonywał.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego się – k. 44.

Z kolei w okresie od 2.02.1976 r. do 31.08.1979 r. ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) w T. jako operator koparki i ładowarki (ciężkiego sprzętu budowlanego). Pracował wówczas na żwirowniach – ładował żwir. W czasie tego zatrudnienia ubezpieczony pracował także na W., przy budowie cukrowni i tam również koparką rozładowywał wagony ze żwirem i innym materiałem budowlanym, oraz na budowie wykonywał prace ziemne. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z wyjątkiem okresu przebywania na urlopie bezpłatnym od 1.03.1978 r. do 22.04.1978r.), innych prac nie wykonywał.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego się – k. 44,

- zeznania świadka S. P. – k. 43v.

Kolejno w okresie od 2.06.1981 r. do 15.01.1983 r. ubezpieczony będąc zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w K. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator koparki i spycha oraz kierowca ciągnika. Zakład zajmował się pracami melioracyjnymi, regulacja rzek, naprawą wałów, wybieraniem stawów. Odwołujący pracował wówczas m. in. w D., U., Ż.; woził faszynę, ziemię.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego się – k. 44,

- zeznania świadka K. R. – k. 43v.

Ubezpieczony podczas zatrudnienia w (...) Zakładzie (...) w T. (od 7.02.1984 r. do 7.08.1998 r.) w okresie od 14.02.1997 r. do 7.08.1998r. pobierał zasiłek chorobowy, a następnie świadczenie rehabilitacyjne.

Dowód:

- akta ZUS.

Przedmiotowy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zalegające w aktach organu emerytalnego i aktach osobowych odwołującego, jak również w oparciu o zeznania odwołującego się oraz świadków.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wiarygodne w ocenie Sądu były także zeznania odwołującego się oraz świadków. Korespondowały one z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały żadnych wewnętrznych sprzeczności, były logiczne i spójne. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy odwołującemu przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Z analizy stanowiska procesowego organu emerytalnego wynika, że zastrzeżenie ZUS budzi fakt, iż okoliczność ta nie została wykazana stosownymi dokumentami.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz. 1440 ze zm.) zgodnie, z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe wymienione zarówno w art. 32 ust. 2 jak i w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku (sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż odwołujący spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury. Otóż ukończył 61 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, bo wynoszący 25 lat, jak również legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż zgodnie z art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. To sprawia, że fakt zatrudnienia, bądź jego brak w warunkach szczególnych może być dowodzony za pomocą każdego środka dowodowego, w tym z zeznań strony.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody między innymi z zeznań świadków i odwołującego w sposób jednoznaczny potwierdziły, że ubezpieczony w okresie od 12.10.1971 r. do 29.07.1972 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Z. na stanowisku układacza izolacji termicznej. Jest to praca wymieniona w Wykazie A Dziale IV pkt 38 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jako prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych. Ponadto ubezpieczony wykonywał również prace operatorów ciężkich maszyn budowlanych m. in. w okresach: od 10.05.1974 r. do 9.05.1975 r. w Przedsiębiorstwie (...) w T., od 2.07.1975 r. do 31.01.1976 r. w Przedsiębiorstwie (...) w B., od 2.02.1976 r. do 31.08.1979 r. (z wyjątkiem okresu przebywania na urlopie bezpłatnym od 1.03.1978 r. do 22.04.1978 r.) w Przedsiębiorstwie (...) w T. oraz od 2.06.1981 r. do 15.01.1983 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K.. W powyższych okresach wykonywał zatem pracę określoną w Wykazie A Dziale V, pkt 3 (praca maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych) stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia.

Należy jeszcze wspomnieć odnosząc się do okresu kiedy to odwołujący będąc zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w T. (od 7.02.1984 r. do 7.08.1998 r.) w okresie od 14.02.1997 r. do 7.08.1998 r. pobierał zasiłek chorobowy, a następnie świadczenie rehabilitacyjne, iż okres ten również podlega zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych. ZUS zaliczając generalnie ubezpieczonemu to zatrudnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił wyżej wymienionego spornego okresu.

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, iż zgodnie z powołanym wyżej art. 32 ust. 1a pkt 1ustawy okresy te nie podlegają zaliczeniu, ale przepis ten wszedł w życie dopiero dnia 1.07.2004 r., a więc już po istotnym i badanym w niniejszym stanie faktycznym okresie zatrudnienia. Do omawianego tu problemu odniósł się już niejednokrotnie Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach. W wyroku z dnia 18.05.2012r. (III UK 99/11) zwrócił uwagę, iż definicja pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze została zmieniona dopiero ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 121, poz. 1264), która weszła w życie w dniu 1 lipca 2004 r. Został nią dodany do ustawy emerytalno-rentowej przepis art. 32 ust. 1a. Przepis ten nie ma jednak zastosowania do stanów powstałych przed jego wejściem w życie. Warto na tym miejscu zacytować pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09 (OSNP 2011 nr 19-20, poz. 260), w myśl którego osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalno-rentowej wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2004 r.

Tym samym, biorąc pod uwagę łącznie wymienione okresy pracy, powyższy okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego wraz z okresami uwzględnionym przez ZUS odwołujący spełnia wymagany warunek co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję przyznając odwołującemu emeryturę od dnia 19.12.2013 r., tj. od dnia złożenia wniosku.