Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Wasilewski – spr. Sędziowie: SO Marzanna Chojnowska

SO Krzysztof Kamiński

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Elżbiety Korwell

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2014 roku

sprawy S. L.

oskarżonego o czyny z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k., art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 91 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

z dnia 07 marca 2014 roku, sygnatura akt VIII K 459/13

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

A.  rozwiązuje orzeczoną wobec oskarżonego S. L. karę łączną pozbawienia wolności orzeczoną w punkcie II. części dyspozytywnej wyroku;

B.  w zakresie zarzutu II z aktu oskarżenia oskarżonego uznaje za winnego tego, że daty bliżej nieustalonej, w okresie od lipca do 21 września 2013 roku w D., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru wbrew przepisom ustawy trzykrotnie udzielił nieodpłatnie J. Ż. oraz jednokrotnie D. B. oraz trzykrotnie małoletniej środka odurzającego w postaci amfetaminy to jest popełnienia czynu z art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 12 k.k. i na podstawie art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazuje w/w, a na podstawie art. art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 10 (dziesięć) miesięcy pozbawienia wolności;

C.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk wymierza oskarżonemu karę łączną w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

II.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając jednocześnie apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. R. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) złotych, w tym 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) złotych podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

IV.  Z asądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180,- (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem opłaty za obie instancje i obciąża w/w kwotą 586,60 (pięćset osiemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) złotych z tytułu pozostałych kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

S. L. został oskarżony o to, że:

I.  daty bliżej nieustalonej, w okresie od stycznia do 21 września 2013 roku w D., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzielił J. Ż. środka odurzającego w postaci 10 g amfetaminy za kwotę 400 zł

tj. o czyn z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 12 k.k.

II.  daty bliżej nieustalonej, w okresie od lipca do 21 września 2013 roku w D., w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, wbrew przepisom ustawy trzykrotnie udzielił nieodpłatnie J. Ż. oraz jednokrotnie D. B. oraz trzykrotnie małoletniej środka odurzającego w postaci amfetaminy

tj. o czyn z art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 91 k.k.

Wyrokiem z 7 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim w sprawie o sygn. akt VIII K 459/13 uznał oskarżonego S. L. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i za czyn opisany w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności, za czyn opisany w punkcie II aktu oskarżenia na podstawie art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 k.k. skazał go, a na podstawie art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 24 września 2013 roku do dnia 7 marca 2014 roku przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego przepadek korzyści majątkowych osiągniętych z przestępstwa w kwocie 400 złotych.

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. R. kwotę 723,30 złotych w tym VAT w wysokości 135,30 złotych tytułem zwrotu kosztów obrony sprawowanej z urzędu.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 złotych tytułem opłaty i obciążył go pozostałymi kosztami procesu.

Na podstawie art. 425 k.p.k. i art. 444 k.p.k. obrońca oskarżonego zaskarżył powyższy wyrok w całości.

Powołując się na przepisy art. 427 § 1 i 2 k.p.k., art. 437 § 1 k.p.k. i art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że S. L. udzielał J. Ż., D. B. oraz N. K. środków odurzających w postaci amfetaminy, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do takiego wnioskowania,

2.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na dowolnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, przejawiają się w szczególności na uznaniu, że składane przez świadków J. Ż. i A. S. zeznania w toku postępowania przygotowawczego, stanowią wiarygodne źródło dowodowe, w sytuacji gdy dowody te znamionuje wewnętrzna sprzeczność, duża ogólnikowość opisywanych sytuacji oraz wątpliwości co do możliwości postrzegania i odtwarzania zdarzeń przez wyżej wymienionych, bez jednoczesnego dostatecznego uzasadnienia takiego stanowiska.

Mając na uwadze powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie S. L. od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Na zasadzie art. 425 § 1 i 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k. prokurator zaskarżył wyrok w części orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego S. L..

Na zasadzie art. 427 § 1 i 2 k.p.k., art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 1 k.p.k. zarzucił powyższemu wyrokowi:

I.  obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 91 § 1 i 2 k.k. poprzez niezastosowanie wyżej wymienionych przepisów w sentencji wyroku przy orzekaniu o karze za II czyn oraz o karze łącznej;

Wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonym wyroku tj. pkt I wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze za II czyn poprzez wskazanie w sentencji wyroku obok przepisów, które zostały powołane jako podstawy prawnej skazania i wymiaru kary za zarzucany oskarżonemu II czyn w miejsce art. 91 k.k., art. 91 § 1 k.k.

2)  zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze łącznej tj. pkt. II wyroku poprzez wskazanie w sentencji przepisów art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k., a także art. 91 § 2 k.k. jako podstawy prawnej wymiaru kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna o tyle, o ile doprowadziła do zmiany orzeczenia i uznania opisanych w zarzucie II a/o zachowań oskarżonego za przestępstwo ciągłe i w związku z tym zmiany opisu i kwalifikacji prawnej przypisanego czynu. Apelacja obrońcy oskarżonego została uznana za oczywiście bezzasadną i nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga, iż zgodnie z art. 457 § 2 k.p.k., jeżeli sąd utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną, uzasadnienie sporządza się na wniosek strony. W przedmiotowej sprawie Sąd uwzględnił częściowo apelację prokuratora, w pozostałym zakresie utrzymując zaskarżony wyrok w mocy, uznając za oczywiście bezzasadną apelację obrońcy oskarżonego. Obrońca oskarżonego nie złożył wniosku o uzasadnienie, co tym samym pozwalało ograniczyć zakres uzasadnienia tylko co do apelacji prokuratora.

Należałby zacząć od tego, że w ocenie Sądu Okręgowego Sąd I Instancji kwalifikując czyn II z aktu oskarżenia dopuścił się obrazy prawa materialnego, kwalifikując zachowania oskarżonego S. L. jako ciąg przestępstw, a nie jako przestępstwo ciągle, stąd bezprzedmiotowym stało się odnoszenie do zarzutów zawartych w apelacji prokuratora.

Obraza przepisów prawa materialnego (error iuris) może polegać na błędnej wykładni przepisu, zastosowaniu niewłaściwego przepisu lub zastosowaniu go w niewłaściwy sposób, zastosowaniu danego przepisu, mimo zakazu określonego rozstrzygania lub niezastosowaniu normy, której stosowanie było obowiązkowe. Podzielić zatem należy tezę, że naruszenie prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu (niezastosowaniu) w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008 roku, o sygn. V KK 89/08, OSNwSK 2008/1/1183, LEX 549359).

Oskarżony S. L. w pkt. II aktu oskarżenia stanął pod zarzutem tego, że daty bliżej nieustalonej, w okresie od lipca do 21 września 2013 roku w D., w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, wbrew przepisom ustawy trzykrotnie udzielił nieodpłatnie J. Ż. oraz jednokrotnie D. B. oraz trzykrotnie małoletniej środka odurzającego w postaci amfetaminy tj. o czyn z art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 91 k.k.

Należałoby jednakże zauważyć, że ciąg przestępstw jest konstrukcją wieloczynową, stanowiącą szczególną postać realnego zbiegu przestępstw, z nieco inaczej określonymi konsekwencjami prawnymi (zob. M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, Czyn ciągły i ciąg przestępstw. Komentarz do art. 12 i 91 Kodeksu karnego, Kraków 1999, s. 85). Przede wszystkim musi on spełniać wszystkie przesłanki zbiegu realnego, wynikające z art. 85 k.k., a powtórzone w regulującym ciąg przestępstw art. 91 k.k. Jego wystąpienie można więc rozważać dopiero wówczas, gdy - po pierwsze - sprawca dopuszcza się dwu lub więcej zachowań będących samodzielnymi czynami, z których każde wzięte z osobna stanowi realizację znamion jakiegoś typu czynu zabronionego, oraz - po drugie - do ich popełnienia dochodzi przed zapadnięciem pierwszego wyroku, chociażby nieprawomocnego, co do któregokolwiek z nich.

W ocenie Sądu Okręgowego zachowania oskarżonego opisane w pkt. II aktu oskarżenia polegające na udzielaniu nieodpłatnie J. Ż. oraz jednokrotnie D. B. oraz trzykrotnie małoletniej środka odurzającego w postaci amfetaminy mimo różnych kwalifikacji czynów i osób kupujących narkotyki stanowią jedno przestępstwo ciągłe, bowiem wszystkie te zachowania zostały zrealizowane przez oskarżonego ze z góry podjętym zamiarem, a zatem nie stanowią samodzielnych czynów. Uregulowanie zawarte w art. 12 k.k. (przestępstwo ciągłe) nakazuje traktować jako jeden czyn, dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. W skład tego czynu mogą wchodzić zachowania, które samodzielnie oceniane stanowią realizację znamion ten samego czynu zabronionego, różnych typów czynów zabronionych, czy wykroczeń. Czyn ciągły może obejmować zachowania, które samodzielnie wypełniają znamiona różnych form stadialnych (usiłowanie, dokonanie) lub różnych postaci zjawiskowych (podżeganie, pomocnictwo, sprawstwo) przestępstwa (tak: P. Kardas, Komentarz do art. 12 kodeksu karnego, (wg:) Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks Karny. Część ogólna. Komentarz Tom I. Komentarz do art. 1-116 k.k., Zakamycze, 2004, wyd. II, LEX).

Elementem spajającym pojedyncze zachowania w jeden czyn (ciągły) jest „z góry powzięty zamiar”, co oznacza, że zamiar sprawcy, już w chwili jego powzięcia, powinien odnosić się do wszystkich zindywidualizowanych, co najmniej w ogólnym zarysie, zachowań składających się na czyn ciągły (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 26 marca 1999 r., VI KKN 28/99, OSNPK 1999, z 10, poz. 2, LEX 37938, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013 r., WA 10/13, LEX 1347915, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 października 2000 r., II Aka 155/00, Prok. I Pr. 2001, z 5, poz.21).

Przyjęcie konstrukcji o jakiej mowa w art. 12 k.k. sprawia, że o kwalifikacji prawnej decyduje łączna ocena wszystkich składających się na czyn ciągły zachowań. Oznacza to, że możliwe jest zastosowanie kumulatywnej kwalifikacji prawnej w odniesieniu do całego czynu ciągłego. W szczególności będzie to miało miejsce wówczas, gdy każde z zachowań składających się na czyn ciągły samodzielnie wypełniać będzie znamiona innego typu czynu zabronionego, a jednocześnie przy dokonaniu łącznej oceny tych zachowań nie będą miały zastosowania tzw. reguły wyłączające wielość ocen w prawie karnym.

Co istotne art. 12 k.k. zawiera element ograniczający możliwość przyjęcia czynu ciągłego w przypadku zaatakowania dóbr osobistych przez poszczególne zachowania połączone z góry powziętym przez sprawcę zamiarem i dokonane w krótkich odstępach czasu. W takim wypadku obok dwóch podstawowych przesłanek czynu ciągłego konieczne jest wykazanie, że wszystkie zachowania godziły w tę samą osobę pokrzywdzoną. Nie zmienia to jednocześnie tego, że w zakresie przestępstw określonych w art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 2012.124 j.t.) i art. 58 ust. 2 w/w ustawy przedmiotem ochrony jest życie i zdrowie społeczeństwa jako całość (życie i zdrowie publiczne), a nie poszczególnych osób, którym sprzedawane są środki odurzające. W konsekwencji powoduje to, że fakt sprzedaży narkotyków przez oskarżonego rożnym osobom nie ma żadnego znaczenia dla zaistnienia przestępstwa ciągłego w zakresie tych zachowań.

Na poparcie powyższej tezy przytoczyć chociażby można postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2006 r. wydane w sprawie I KZP 19/06 (OSNKW 2006/11/99, Biul.SN 2006/11/23, LEX 201049), iż rodzajowym i bezpośrednim przedmiotem ochrony w art. 58, art. 62 i art. 64 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 ze zm.) jest zdrowie społeczne (publiczne).

Po raz kolejny należy zatem stwierdzić, że zachowania oskarżonego S. L. stanowiło faktyczną realizację objętego jednym zamiarem procederu przestępczego polegającego na sprzedaży narkotyków. W ocenie Sądu Odwoławczego nie można tych kilku zachowań traktować jako odrębnych czynów i stosować doń uregulowania zawartego w art. 91 § 1 k.k.

Z tych też względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że rozwiązał orzeczoną wobec oskarżonego karę łączną pozbawienia wolności, a następnie w zakresie zarzutu II z aktu oskarżenia uznał oskarżonego S. L. za winnego tego, że daty bliżej nieustalonej, w okresie od lipca do 21 września 2013 roku w D., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru wbrew przepisom ustawy trzykrotnie udzielił nieodpłatnie J. Ż. oraz jednokrotnie D. B. oraz trzykrotnie małoletniej środka odurzającego w postaci amfetaminy to jest popełnienia czynu z art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 j.t.) w zw. z art. 12 k.k. i na podstawie art. 58 ust. 1 w zb. z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 j.) w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał w/w, a na podstawie art. art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2012.124 j.t.) w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności. Ponadto na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności, w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymując w mocy, uznając apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną.

Wymierzona oskarżonemu kara spełni wymagania tak w zakresie społecznego oddziaływania, jak i celów zapobiegawczych oraz wychowawczych w stosunku do jego osoby

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu rozstrzygnięto na podstawie § 2 ust. 3, § 14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013.461 j.t.)

O opłacie za postępowanie przez sądem drugiej instancji orzeczono na podstawie art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 1983.49.223 j.t.) zaś o pozostałych kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k.

Koszty procesu w kwocie 586,60 złotych obejmują wypłatę dokonaną z tytułu nie opłaconej przez stronę pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokata (art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k.), opłatę z tytułu kosztów poniesionych za uzyskanie informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego (art. 618 § 1 pkt 10 k.p.k.) oraz z tytułu kosztów doręczeń wezwań i innych pism (art. 618 § 1 pkt 1 k.p.k.).Wypłata za nie opłaconą przez stronę pomoc prawną udzieloną z urzędu przez adwokata została ustalona w oparciu o § 2 ust. 3, § 14 ust 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 j.t.) i wynosi 516,60 złotych, w tym 96,60 złotych podatku VAT. Opłata za kartę karną została ustalona zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (Dz. U. 2003 151.1468). Opłata za każdą kartę karną wynosi 50 złotych. Jeśli chodzi o wskazane koszty doręczeń, zostały one naliczone w oparciu o § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. 2003.108.1026 z późn. zm.), stosownie do którego ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism wynosi w każdej instancji w postępowaniu sądowym po 20 zł, niezależnie od liczby doręczonych pism.