Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2014 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie następującym:

Przewodniczący – SSO Andrzej Marek

Sędziowie: SSO Krzysztof Główczyński

SSR del. Agnieszka Czyczerska (spr.)

Protokolant: Ewa Sawiak

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2014 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa B. P.

przeciwko (...) Fabryce (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 16 kwietnia 2014 roku

sygn. akt IV P 534/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Legnicy zasądził od strony pozwanej (...) Fabryki (...) w W. na rzecz powódki B. P. kwotę 9000 zł tytułem odszkodowania za wypowiedzenie umowy z naruszeniem przepisów, z ustawowymi odsetkami od dnia 10.12.2013r., zasądził od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 450 zł tytułem kosztów sądowych.

Sąd I instancji ustalił, że powódka B. P. była zatrudniona u strony pozwanej – w (...) Fabryce (...) S.A. w W. od dnia 19 czerwca 2006 r. na podstawie umowy o pracę, początkowo zawartej na okres próbny, następnie na czas określony, a od dnia 1 stycznia 2009 r. na czas nieokreślony, na stanowisku specjalisty ds. sprzedaży w pełnym wymiarze czasu pracy. Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki liczone jak ekwiwalent z urlop wynosiło 3.000 zł brutto.

Sąd ustalił, że powódka pracowała w dziale handlu i marketingu w L.. Do jej obowiązków jako specjalisty ds. sprzedaży należało m.in.: poszukiwanie nowych klientów, fakturowanie zamówień, zajmowanie się przesunięciami magazynowymi wyrobów gotowych między sklepami a magazynem głównym strony pozwanej, obsługa logistyczna – zamawianie opakowań, zgłaszanie na produkcję ewentualnych zapotrzebowań na towar, utrzymywanie relacji z klientami (...), sprzedaż zagraniczna, obsługa informatyczna. W tym samym dziale co powódka pracowała B. T., która do pracy u strony pozwanej przyjęta została 2 lata później niż powódka, tj. w 2008 r. Początkowo B. T. pracowała na stanowisku kierownika ds. przedstawicieli handlowych. Gdy strona pozwana zrezygnowała z modelu pozyskiwania klientów przez przedstawicieli handlowych i zwolniła osoby zatrudnione na tych stanowiskach, przeniosła B. T. na stanowisko głównego specjalisty ds. sprzedaży do działu handlu i marketingu. Powódka i B. T. miały podobne zakresy obowiązków i taką samą wysokość wynagrodzenia. W dziale handlu i marketingu w L. pracowała również M. O., która zajmowała stanowisko pełnomocnika ds. zarządu.

Sąd Rejonowy ustalił także, że strona pozwana od co najmniej kilku lat znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej. W pozwanej spółce cały czas przeprowadzane są różnego rodzaju działania, które mają na celu poprawę kondycji finansowej spółki. W 2008 r. m.in. zlikwidowano sklepy firmowe spółki, sprzedano część budynków, prowadzenie księgowości, sprzątanie oraz ochronę przekazano firmom zewnętrznym, przeprowadzono redukcję zatrudnienia, która dotknęła głównie pracowników produkcyjnych. Właściciel, by pomóc spółce, odkupił od niej towar, który następnie przekazał pozwanej w komis i który ona jako komisant sprzedawała z 5% zyskiem. Mimo licznych działań restrukturyzacyjnych sytuacja finansowa strony pozwanej nadal była zła. Straty sięgały ponad 7 mln zł. A obroty ze sprzedaży kształtowały się na poziomie ok. 4,5 mln zł. Kierownictwo spółki rozważało wniosek o ogłoszenie upadłości.

W dniu 6 lipca 2013 r. nowym Prezesem Zarządu pozwanej spółki został D. W.. Wymieniony miał opracować plan restrukturyzacji pozwanej spółki, którego celem było odzyskanie płynności finansowej przez stronę pozwaną oraz odzyskanie pozycji na rynku. We wrześniu 2013 r. Rada Nadzorcza pozwanej spółki oraz Zarząd (...) w drodze uchwały przyjęli plan restrukturyzacji opracowany przez nowego Prezesa Zarządu. Plan zakładał restrukturyzację wszystkich zakresów działalności spółki, w tym również restrukturyzację zatrudnienia, zmiany majątkowe i strukturalne.

W dniu 28 listopada 2013 r. pozwany pracodawca wręczył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zastosowaniem skróconego okresu wypowiedzenia do 1 miesiąca. Jako przyczynę wypowiedzenia pozwany podał: zmiany organizacyjne polegające na zmniejszeniu zatrudnienia w związku z trudną sytuacją finansową spółki spowodowaną niską sprzedażą wyrobów produkowanych przez spółkę. W oświadczeniu wskazał, że rozwiązanie umowy o pracę następuje na podstawie art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Wypowiedzenie umowy o pracę wręczyła powódce J. D., zajmująca się u strony pozwanej kadrami i płacami. J. D. nie wyjaśniała powódce ani przyczyn jej zwolnienia ani kryteriów, jakimi kierował się pozwany pracodawca przy wyborze powódki do zwolnienia.

Sąd I instancji przyjął, że strona pozwana w okresie od sierpnia 2013 r. do listopada 2013 r. zwolniła łącznie 9 pracowników. W tym samym okresie, tj. od sierpnia 2013 r. do listopada 2013 r., strona pozwana zatrudniła 8 nowych pracowników.

Po zwolnieniu powódki do działu handlu i marketingu w L. zatrudniono dodatkowo nową osobę na stanowisku przedstawiciela handlowego.

Mając na uwadze tak ustalony stan faktyczny, Sąd uznał powództwo za zasadne.

Sąd ocenił, że pozwany pracodawca, wypowiadając powódce umowę o pracę, naruszył wymóg konkretności przyczyny wskazanej w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 28 listopada 2013 r. Sąd I instancji argumentował, że analizując zmiany, jakich dokonał pozwany pracodawca w dziale handlu i marketingu w L., nie można oprzeć się wrażeniu, że są to jedynie zmiany personalne, albowiem liczba pracowników zatrudnionych w dziale handlu i marketingu w L. nie zmieniła się. Jest ich w dalszym ciągu 5-ciu, z tym że – jak zostało to wykazane w nin. procesie – strona pozwana wdrażając plan restrukturyzacji skupiła się bardziej na wyjściu do klienta aniżeli na dotychczasowym modelu sprzedaży, tj. stacjonarnej. Dlatego też zatrudniła przedstawiciela handlowego. Z tym, że nastąpiło to kosztem powódki – specjalisty ds. sprzedaży. Powyższe wskazuje na to, że strona pozwana tak naprawdę dokonała przeorganizowania swoich struktur/stanowisk pracy, a nie zmniejszenia zatrudnienia, przynajmniej nie w dziale, w którym pracowała powódka. Dlatego też za zasadne uznać należy twierdzenia powódki, że -otrzymując wypowiedzenie umowy o pracę- nie wiedziała, dlaczego pozwany pracodawca ją zwalnia. Nie widziała bowiem, aby w pozwanej spółce nastąpiło jakiekolwiek zmniejszenie zatrudnienia. Przeciwnie – przyjmowanie nowych pracowników do działu handlu i marketingu w L. przeczyło twierdzeniu o „zmniejszeniu zatrudnienia” przez stronę pozwaną. W nin. sprawie natomiast przyczyna wskazana powódce była – zdaniem Sądu – zbyt ogólna i tym samym niezrozumiała dla powódki. Brak konkretyzacji przyczyny wypowiedzenia sprawił, że nie wiedziała ona, dlaczego to właśnie ją pozwany zwalnia, przyjmując jednocześnie inne osoby do działu, w którym pracowała. Sąd uznał jednocześnie, że zgromadzony w nin. postępowaniu materiał dowody wykazał wręcz, że przyczyna w postaci zmniejszenia zatrudnienia nie była rzeczywista. W dziale, w którym pracowała powódka, nie doszło bowiem do zmniejszenia zatrudnienia. A nawet jeśli ono nastąpiło globalnie w spółce – jak podał to Prezes Zarządu strony pozwanej – to powódka z pewnością o tym nie wiedziała w momencie jej zwalniania. Pozwany pracodawca nie tylko nie uszczegółowił w żaden sposób podanej powódce przyczyny wypowiedzenia, ale także nie udowodnił, aby przy zwolnieniu powódki zastosował jasne, obiektywne i sprawiedliwe kryteria doboru pracowników do zwolnienia. Z treści wręczonego powódce oświadczenia również nie wynika, dlaczego pozwany pracodawca właśnie powódkę wybrał do zwolnienia. Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że w oświadczeniu o wypowiedzeniu pracodawca, wskazując przyczynę wypowiedzenia, która nie leży po stronie pracownika, ma nawiązać do kryterium, jakie zastosował wybierając do zwolnienia właśnie tego konkretnego pracownika. W przedmiotowej sprawie brak było także , zdaniem Sądu Rejonowego, podstaw by uznać, że strona pozwana, wybierając powódkę do zwolnienia jako jedyną z działu handlu i marketingu w L., zastosowała obiektywne i sprawiedliwe kryteria doboru

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd uznał, iż przyczyna wskazana powódce w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę z dnia 28 listopada 2013 r. była zbyt lakoniczna i mało konkretna dla adresata tego oświadczenia – powódki. Do tego nie była rzeczywista (w zakresie, w jakim pozwany powołał się na „zmniejszenie zatrudnienia), a powódce nie były znane kryteria wyboru jej osoby do zwolnienia. Pomimo wskazania tych kryteriów na ostatniej rozprawie, w żaden sposób nie zostały one przez stronę pozwaną udowodnione. Trudno zatem stwierdzić, czy były one rzeczywiste, obiektywne i sprawiedliwe. To sprawiło, że nie można uznać decyzji pozwanego pracodawcy o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę za prawidłową. Skutkiem powyższego było uznanie roszczenia powódki o odszkodowanie za zasadne.

Apelację od wyroku Sądu I Instancji złożyła strona pozwana.

Zaskarżając wyrok w całości apelujący zarzucił:

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 par. 1 k.p.c. mające wpływ na wynik postępowania poprzez przekroczenie przez Sąd I Instancji granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, wbrew zebranemu materiałowi dowodowemu i zasadom doświadczenia życiowego, że :

* przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę powódce była nierzeczywista, gdyż w rzeczywistości nie doszło do redukcji zatrudnienia, gdy nieprawidłowym było skupienie się na samych zmianach ilościowych w ramach jednego działu, gdyż zwolnienia globalne objęły cały zakład pracy, a nowoutworzone stanowisko w Dziale Handlu i Marketingu miały inny zakres obowiązków;

* powódka nie miała wiedzy na temat przyczyn wypowiedzenia jej umowy o pracę, a szczególności nie wiedziała o złej kondycji finansowej spółki, planach jej reorganizacji oraz sukcesywnej redukcji zatrudnienia;

* kryteria przyjęte przez pozwanego przy wskazywaniu powódki do zwolnienia nie były jasne, obiektywne i sprawiedliwe, a w szczególności, że działania pozwanego w zakresie redukcji etatów nosiły znamiona działań dowolnych i przypadkowych,

- naruszenie prawa materialnego, tj.

- art. 45 k.p. przez niewłaściwe jego zastosowanie, tj. uznanie, że choć wskazana przyczyna, tj. zmiany organizacyjne związane ze zmniejszeniem zatrudnienia w związku z trudna sytuacją finansową Spółki, jest rzeczywista w zakresie reorganizacji przedsiębiorstwa, to samo działanie pracodawcy polegające na doborze pracowników do zwolnienia było nieprawidłowe i nie opierało się na obiektywnych i jasnych kryteriach;

- art. 30 par. 4 k.p. w zw. z art. 45 k.p. poprzez błędną wykładnię i jego niewłaściwe zastosowanie, tj uznanie, że oświadczenie woli pracodawcy w przedmiocie wypowiedzenia umowy o prace było wadliwe, tj. niekonkretne, gdyż nie zawierało w swojej treści wskazania kryteriów wyboru Powódki do zwolnienia.

Mając na uwadze podniesione zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 30 par. 4 k.p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca rozwiązanie umowy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego wskazana przyczyna powinna być konkretna i jasna, a oceny spełnienia przez nią tych wymogów należy dokonywać z punktu widzenia pracownika. ( por. przykł. wyrok SN z 7.04.1999r., I PKN 645/98, OSNAPiUS 2000/11/420; wyrok SN z 21.03.2001r., I PKN 311/00, OSNP 2002/24/595; wyrok SN z 09.03.2010r., I PK 175/09, LEX nr 585689). Ponadto, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, w aktualnej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego przeważa stanowisko, zgodnie z którym w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracowników zatrudnionych na takich samych stanowiskach pracy, przyczyn wypowiedzenia nie stanowią tylko zmiany organizacyjne, ale także określona kryteriami doboru sytuacja zwalnianego pracownika, co obliguje pracodawcę do nawiązania do przyjętych kryteriów wyboru w piśmie rozwiązującym z pracownikiem umowy o pracę.(por. wyrok SN z 25.01.2013r., I PK 172/12, OSNAP 2014/4/52).

W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji uznał, że wskazana powódce w piśmie rozwiązującym z nią umowę o pracę przyczyna powyższej omówionego wymogu nie spełnia. Tę ocenę Sąd Okręgowy podziela.

Przede wszystkim z niekwestionowanych w apelacji ustaleń Sądu Rejonowego wynika bowiem, że w dziale, w którym pracowała powódka zatrudniona była na stanowisku głównego specjalisty ds. sprzedaży B. T. (powódka zajmowała stanowisko specjalisty ds. sprzedaży i marketingu). Obie panie miały podobne zakresy obowiązków i taką samą wysokość wynagrodzenia za pracę. W związku z wdrożeniem procesu restrukturyzacji u strony pozwanej i redukcji zatrudnienia, powstała potrzeba zwolnienia jednej z wyżej wymienionych osób. Do takiej przyczyny źródłowej, z której wynikała potrzeba zwolnienia powódki, pracodawca odwołał się w piśmie wypowiadającym jej umowę o pracę. Żeby jednak dokonać wyboru osoby do zwolnienia strona pozwana – co wynika wprost z jej stanowiska prezentowanego w sporze- dokonała wartościowania pracowników. Po konsultacji z przełożonymi pracownic, prezes strony pozwanej zdecydował o pozostawieniu w zatrudnieniu Pani T.. Jak zeznał o wyborze decydowały jej mobilność, dobra znajomość rynku, szeroka baza klientów, jak i kompetencje. Tymczasem o tych okolicznościach, decydujących o wyborze do zwolnienia, powódka nie została poinformowana przez pracodawcę. Nie nawiązano też do przyjętych kryteriów wyboru w piśmie rozwiązującym z powódkę umowę o pracę. Z tego tylko powodu należy uznać, że przyczyna rozwiązania z powódką umowy o pracę została wskazana niewystarczająco konkretnie, zatem uzasadniała wątpliwości powódki co do rzeczywistych przyczyn wyboru jej do zwolnienia. Wskazana wadliwość rozwiązania z powódką umowy o pracę uzasadniała zasądzenie na jej rzecz odszkodowania na podstawie art. 45 k.p.

Zarzut apelacji naruszenia przez Sąd I instancji art. 30 par. 4 k.p. w zw. z art. 45 k.p. jest w świetle powyższego chybiony.

Jednocześnie, skoro przyczyna rozwiązania z powódką umowy o pracę była zbyt ogólna, należało konsekwentnie przyjąć, że nie poddawała się ona weryfikacji odnośnie zasadności wypowiedzenia. Ocena rzeczywistości przyczyny wskazanej w wypowiedzeniu, czy też przyjętych przez pracodawcę kryteriów wyboru do zwolnienia była zbędna. Zarzuty apelacji dotyczące naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. w zakresie w którym odnoszą się do tych kwestii, pozostają więc bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Mając na uwadze powyższe, apelacja jako niezasadna, podlegała na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.