Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Płaczek

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania M. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 grudnia 2013 roku nr (...)

w sprawie M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

1.  zmienia zaskarżoną decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. J. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 października 2013 roku do 30 września 2015 roku;

2.  stwierdza, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 169/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 25 września 2014 r.

Decyzją z dnia 30.12.2013 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), odmówił M. J. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 18.12.2013 r. stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji M. J. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ stan zdrowia nie tylko z powodu schorzeń natury psychiatrycznej, ale również z powodu choroby niedokrwiennej serca i tachykardii nadal czyni go osobą niezdolną do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że M. J., urodzony (...) r., z zawodu jest tokarzem i w zawodzie tym pracował. Obecnie jest zatrudniony w zakładzie pracy chronionej na stanowisku portiera.

Od 09.08.1999 r. do 31.08.2000 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, zaś od 01.09.2000 r. do 30.09.2013 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 24.09.2013 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ponowne przyznanie mu prawa do renty. W orzeczeniu z dnia 19.11.2013 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy. Na skutek orzeczenia, sprawa skierowana została do komisji lekarskiej, która w orzeczeniu z dnia 18.12.2013 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez lekarza orzecznika. Na tej podstawie, decyzją z dnia 30.12.2013 r. ZUS Oddział w T. odmówił M. J. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

U odwołującego zdiagnozowano zaburzenia schizoafektywne.

Jest on osobą częściowo niezdolną do pracy od 01.10.2013 r. na okres dwóch lat. Wnioskodawca pozostaje w leczeniu psychiatrycznym od 16 roku życia, początkowo z rozpoznaniem zaburzeń nerwicowych lękowo- depresyjnych. W trakcie służby wojskowej stwierdzono u niego zespół dezadaptacji, osobowość schizoidalną oraz zaburzenia nerwicowe. Od 1987 r. pozostaje w leczeniu ambulatoryjnym w Poradni Przyklinicznej przy Klinice Psychiatrii Dorosłych w K. z powodu zaburzeń schizoafektywnych. W 1993 r. wnioskodawca przez okres około miesiąca był hospitalizowany w Klinice Toksykologii w K. z powodu próby samobójczej przez zatrucie lekami, zaś od 23.05.2002 r. do 07.06.2002 r. w Klinice Psychiatrii Dorosłych w K. z rozpoznaniem zaburzeń schizoafektywnych, typ depresyjny i epizodu depresji umiarkowanej. Z uwagi na stwierdzone zaburzenia psychiczne odwołujący jest niezdolny do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, tj. pracy tokarza.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 10.07.2014 r.- k. 7-9,

Sąd podzielił wnioski wynikające z opinii biegłego psychiatry, ponieważ opinia ta sporządzona została w sposób rzetelny, po osobistym przebadaniu ubezpieczonego oraz bardzo szczegółowej i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy czym biegły legitymował się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W ocenie Sądu, dokonana przez biegłego diagnoza schorzeń występujących u wnioskodawcy jest prawidłowa, zaś wnioski wynikające z opinii korespondują ze zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz bazują na wynikach przeprowadzonego badania, co czyni opinię wewnętrznie spójną, logiczną
i kompletną. Opinia w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazuje stan zdrowia odwołującego i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzyga kwestię wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na zdolność do pracy. Z tych też powodów, Sąd w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo- lekarskiej odnośnie częściowej okresowej niezdolności badanego do pracy zarobkowej.

Żadna ze stron opinii tej nie kwestionowała.

Opinia biegłej, która była podstawą zasadniczych ustaleń w przedmiotowej sprawie nie była kwestionowana przez organ rentowy w toku postępowania. „ W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową między innymi wobec treści dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych, a w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji czy oddaleniu wniesionego środka zaskarżenia” (tak. SN w wyroku z dnia 30.03.2000 r. II UKN 444/99 OSNP 2001/17/543).

Mając na uwadze, że okoliczności sporne zostały w sprawie dostatecznie wyjaśnione w oparciu o wydaną w sprawie opinię biegłego psychiatry, Sąd pominął dowód z opinii lekarzy kardiologa i chirurga, uznając, że nie wniosłoby to niczego nowego do sprawy, prowadząc jedynie do znacznego wydłużenia postępowania. Wydana w sprawie opinia wyjaśnia bowiem wszystkie kwestie sporne w sposób pełny, powołując się na rzeczowe, konkretne i przekonujące argumenty. Autorem tej opinii jest zaś lekarz specjalista z zakresu schorzeń mających u odwołującego charakter zasadniczy.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 30.12.2013 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 107 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Jak stanowi art. 57 ust. 1 powołanej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie w myśl art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania tej zdolności uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, jak również możność wykonywania dotychczasowej pracy, względnie możliwość przekwalifikowania zawodowego. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.

Jak wynika z wydanej w niniejszej sprawie opinii biegłego psychiatry, odwołujący, z uwagi na zaburzenia schizoafektywne, jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 01.10.2013 r. na okres dwóch lat.

Wnioskodawca pozostaje w leczeniu psychiatrycznym od 16 roku życia, początkowo z rozpoznaniem zaburzeń nerwicowych lękowo- depresyjnych. W trakcie służby wojskowej stwierdzono u niego zespół dezadaptacji, osobowość schizoidalną oraz zaburzenia nerwicowe. W 1993 r. przez okres około miesiąca był hospitalizowany w Klinice Toksykologii w K. z powodu próby samobójczej przez zatrucie lekami, zaś od 23.05.2002 r. do 07.06.2002 r. w Klinice Psychiatrii Dorosłych w K. z rozpoznaniem zaburzeń schizoafektywnych, typ depresyjny i epizodu depresji umiarkowanej. Z uwagi na stwierdzone zaburzenia psychiczne wnioskodawca jest niezdolny do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, tj. pracy tokarza.

Odwołujący pracuje obecnie co prawda jako portier, ale jest to zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej, a zatem w warunkach specjalnie stworzonych dla osób z naruszoną sprawnością organizmu , a ponadto poniżej kwalifikacji zawodowych. Jak zaś wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, przesłanka niezdolności do pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu. Możliwość uznania niezdolności do pracy jest więc wykluczona przy zachowaniu choćby ograniczonej zdolności, ale w tzw. normalnych warunkach (por. wyrok SN z dnia 19.03.2014 r., I UK 434/13, Legalis nr 864581). Oznacza to, że osoba częściowo niezdolna do pracy może wykonywać pracę zarobkową, ale w warunkach specjalnie do tego stworzonych, tj. na stanowisku przystosowanym do potrzeb osoby z ograniczoną sprawnością organizmu, w warunkach zakładu pracy chronionej. W normalnych warunkach osoba taka z uwagi na ograniczenie sprawności organizmu w stopniu znacznym, zgodnie z ustawową definicja, jest niezdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez nią kwalifikacji zawodowych, tj. zwykle nie tej pracy, którą wykonuje w ramach zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej. Ta bowiem jest zwykle lekką pracą fizyczną, poniżej kwalifikacji zawodowych danej osoby.

Skoro więc zaskarżona przez M. J. decyzja ZUS Oddział w T. z dnia 30.12.2013 r. nie była zasadna, należało uwzględnić jego odwołanie, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 107, art. 57 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tym samym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 01.10.2013 r. do 30.09.2015 r.

Jednocześnie, Sąd stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż dokonał niewłaściwej oceny stanu zdrowia badanego. W tym względzie Sąd miał na uwadze przepis art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z art. 118 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, z uwzględnieniem tego, iż w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (ust. 1a). W zdaniu drugim ust. 1a art. 118 ustawy dodano, że organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.06.2012 r., III UK 110/11 ( Legalis nr 537327), błąd organu rentowego skutkujący jego „odpowiedzialnością odsetkową” może stanowić efekt błędu w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędu w ustaleniach faktycznych. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.) (punkt 2 wyroku).