Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Krystyna Hadryś

Sędzia SO Andrzej Dyrda

SO Anna Hajda (spr.)

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1) (M.)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I C 1163/13

1  prostuje nazwisko powoda na (...) w miejsce błędnie wpisanego nazwiska (...);

2  uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tarnowskich Górach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Anna Hajda SSO Krystyna Hadryś SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 529/14

UZASADNIENIE

Powód M. M. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 25.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi od dnia 26 kwietnia 2013 roku oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podał, iż zawarł z pozwaną umowę ubezpieczenia autocasco samochodu marki A. (...), który to pojazd został skradziony w okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia. Powód podniósł, iż zgłosił szkodę, jednakże ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, wskazując, iż w czasie zawierania umowy ubezpieczenia powód podał nieprawdziwe dane dotyczące posiadanych oryginalnych kluczyków do samochodu. Powód nie zgodził się ze stanowiskiem ubezpieczyciela i wezwał go do zapłaty odszkodowania. Ponieważ jednak wezwanie do zapłaty pozostało bez odpowiedzi, powód wniósł pozew do Sądu.

Nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2013 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I Nc 2370/13, orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany zaskarżył wydany nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował wszelkie twierdzenia powoda zawarte w pozwie, poza wyraźnie przyznanymi w sprzeciwie oraz pismach sporządzonych w toku postępowania likwidacyjnego, przy czym przyznał jedynie fakt zawarcia umowy ubezpieczenia samochodu oraz fakt zgłoszenia szkody.

Wyrokiem z dnia 10 października 2013 roku Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty procesu.

Podstawą tej treści rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy.

W dniu 16 maja 2011 roku powód M. M. (1) zawarł z J. M. umowę sprzedaży samochodu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) za kwotę 20.000 zł. W dniu 11 lipca 2011 roku powód M. M. (1) zawarł z pozwanym (...) Spółką Akcyjną w W. umowę ubezpieczenia autocasco zakupionego samochodu A. (...), któremu nadano numer rejestracyjny (...). Zawierając umowę ubezpieczenia powód podał, iż posiada jeden oryginalny komplet kluczy do samochodu. Integralną częścią zawartej umowy ubezpieczenia były Ogólne Warunki Ubezpieczenia pojazdów – autocasco, przyjęte Uchwałą Zarządu Nr (...) z dnia 8 maja 2009 roku. Umowa obowiązywała w okresie od dnia 11 lipca 2011 roku do dnia 11 lipca 2012 roku. W dniu 8 lipca 2012 roku samochód powoda został skradziony, zaś w dniu 9 lipca 2012 roku została zgłoszona szkoda. Sprawcy kradzieży nie zostali ustaleni, zaś w dniu 14 lipca 2012 roku wydano postanowienie o umorzeniu dochodzenia wobec niewykrycia sprawców. Pozwany ubezpieczyciel przeprowadził postępowanie likwidacyjne, zaś w dniu 16 listopada 2012 roku wydał decyzję odmawiającą wypłaty odszkodowania, wskazując, iż zawierając umowę ubezpieczenia powód zadeklarował, iż posiada jeden oryginalny komplet kluczyków do pojazdu, zaś po zdarzeniu przekazał ubezpieczycielowi klucz do pojazdu, który nie jest kluczykiem oryginalnym. Ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego podtrzymał swoje pierwotne stanowisko określone w sprawie. W piśmie z dnia 11 kwietnia 2013 roku pełnomocnik powoda wezwał ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 27.600 zł tytułem odszkodowania za skradziony samochód. W piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 roku ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, powołując się na przeprowadzone postępowanie likwidacyjne i zebraną w jego toku dokumentację. Sąd Rejonowy oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika powoda sprecyzowane w pozwie oraz wnioski pełnomocnika pozwanego sprecyzowane w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty, albowiem przeprowadzenie tych dowodów nie mogło mieć wpływu na wydane rozstrzygnięcie i prowadziłoby wyłącznie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania. Pełnomocnicy nie zgłaszali zastrzeżeń do postanowień Sądu oddalających wnioski dowodowe.

W tak ustalonym stanie faktycznym zważył Sąd Rejonowy, że w toku procesu pełnomocnik pozwanej zakwestionował wszelkie twierdzenia powoda zawarte w pozwie, poza wyraźnie przyznanymi w sprzeciwie oraz pismach sporządzonych w toku postępowania likwidacyjnego, przy czym przyznał jedynie fakt zawarcia umowy ubezpieczenia samochodu oraz fakt zgłoszenia szkody. Z kolei zarządzeniem z dnia 29 lipca 2013 roku zobowiązano pełnomocników stron do złożenia wszelkich wniosków dowodowych, zarzutów i twierdzeń w terminie 14 dni pod rygorem utraty możliwości składania ich na dalszym etapie postępowania. Zarządzenie zostało doręczone pełnomocnikom w dniach 21 sierpnia 2013 roku i 23 sierpnia 2013 roku, jednakże pełnomocnicy stron w zakreślonym terminie nie złożyli żadnych pism procesowych. Jako, że pozwana zakwestionowała twierdzenia powoda określone w pozwie poza wyraźnie przyznanymi, w tym zasadę swojej odpowiedzialności za zaistniałą szkodę, tak więc uznać należy, iż powód w toku procesu winien wykazać zarówno podstawę odpowiedzialności pozwanej, jak i wysokość poniesionej szkody. Wynika to jednoznacznie z treści art. 6 kc, zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powód przedłożył dokumenty z których wynika, iż zawarł z pozwanym ubezpieczycielem umowę ubezpieczenia autocasco dotyczącą skradzionego pojazdu. Złożył wreszcie szereg wniosków dowodowych, zmierzających do wykazania, iż zawierając umowę ubezpieczenia przekazał ubezpieczycielowi prawidłowe dane konieczne do zawarcia umowy ubezpieczenia. Aktywność powoda w tej kwestii była spowodowana stanowiskiem ubezpieczyciela, który w toku postępowania likwidacyjnego odmówił zapłaty odszkodowania, podając, iż przekazany ubezpieczycielowi kluczyk do skradzionego samochodu nie był oryginalnym kluczykiem do tego konkretnego pojazdu, podczas gdy zawierając umowę ubezpieczenia, powód zadeklarował, iż taki kluczyk posiada. Pamiętać jednak należy, iż w toku procesu powód winien wykazać nie tylko podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela ale również wysokość poniesionej szkody, co w tym konkretnym przypadku sprowadza się do udowodnienia jaka była wartość pojazdu powoda w dniu kradzieży. Wykazanie przedmiotowej okoliczności wymaga wiadomości specjalnych, tak więc powód w toku procesu winien złożyć wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu motoryzacji na okoliczność wykazania wartości pojazdu w dniu kradzieży. Stosowny wniosek nie został w postępowaniu złożony. Sąd uznał, iż w sytuacji w której obie strony są reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników nie jest dopuszczalne przeprowadzanie z urzędu jakichkolwiek dowodów, albowiem prowadziłoby to do naruszenia fundamentalnej zasady równości stron w procesie, a w konsekwencji zarzutu braku bezstronności Sądu. W toku procesu pełnomocnik powoda nie złożył wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu motoryzacji na okoliczność ustalenia wartości szkody, zaś wobec prekluzji dowodowej zakreślonej przez Sąd zarządzeniem z dnia 29 lipca 2013 roku, nie mógł tego zrobić w dalszym toku postępowania, tak więc przeprowadzanie innych dowodów w sprawie w żadnym razie nie mogłoby prowadzić do wydania innego rozstrzygnięcia. W konsekwencji, Sąd oddalił wnioski dowodowe stron wskazane w pozwie i sprzeciwie od nakazu zapłaty i na podstawie art. 6 kc oddalił powództwo. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc przyjmując zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Z wyżej wskazanym orzeczeniem nie zgodził się powód wywodząc apelacje i zaskarżając wyrok w całości. Skarżący zarzucił nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieodniesienie się do jedynej spornej pomiędzy stronami okoliczności związanej z brakiem wypłaty powodowi przez pozwana odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia autocasco, co w rezultacie doprowadziło do przedwczesnego rozstrzygnięcia w postaci oddalenia powództwa. Ponadto powód zarzucił : - naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 6 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie z uwagi na fakt, że strona powodowa wykazała dochodzone w niniejszym postępowaniu roszczenie oraz zgłosiła wszelkie wnioski dowodowe na okoliczność wykazania wszystkich faktów spornych pomiędzy stronami, z których to faktów wywodziła swoje stanowisko; - naruszenie przepisów postępowania mogących mieć wpływ na zaskarżone orzeczenie w postaci:

- art. 217 kpc poprzez niezasadne uznanie, iż strona powodowa z uwagi na zakreśloną przez Sąd orzekający prekluzję dowodową nie mogłaby w dalszym toku postępowania złożyć stosownego wniosku w tym zakresie, podczas gdy zgłoszenie dowodu na późniejszym etapie postępowania umożliwiają przepisy regulujące postępowanie cywilne, a to przy wykazaniu, że wcześniejsze zgłoszenie dowodu było niemożliwe bądź też jego przeprowadzenie nie spowoduje zwłoki postępowania;

- art. 227 kpc poprzez bezzasadne wskazanie, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy okolicznością nadrzędną było wykazanie wysokości dochodzonego odszkodowania, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w postaci korespondencji wymienianej między stronami w toku postępowania likwidacyjnego wynika, iż jedyną kwestią sporną pomiędzy stronami było zagadnienie związane z oryginalnością przekazanego pozwanej kluczyka i jego oryginalności;

- art. 232 kpc poprzez uznanie, że w niniejszej sprawie nie zachodziły okoliczności uzasadniające ewentualne przeprowadzenie dowodu z urzędu przez Sąd orzekający w zakresie dotyczącym wykazania wysokości roszczenia, podczas gdy rozkład ciężaru dowodu nie może być rozumiany w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie, bowiem w razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa;

- art. 278 kpc poprzez uznanie, iż do wykazania wartości poniesionej przez powoda szkody konieczne jest posiadania wiadomości specjalnych, podczas gdy ze znajdujących się w aktach sprawy dowodów w postaci Ogólnych Warunków Ubezpieczenia pojazdów AUTOCASCO wynika sposób określenia wysokości odszkodowania z tytułu kradzieży ubezpieczonego pojazdu samochodowego. W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję, według norm przepisanych. Pozwana powoływała się na trafność zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda musiała odnieść skutek. Trafnie wskazał skarżący, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sporu, która to okoliczność wynika z naruszenia dyspozycji art. 6 kc. Powołany przepis stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Trafnie wskazał Sąd I instancji, że obowiązkiem powoda w niniejszym postępowaniu było wykazanie nie tylko podstawy odpowiedzialności ubezpieczyciela ale również wysokości poniesionej szkody. Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, doszedł Sąd Okręgowy do przekonania, że obowiązkowi wykazania wysokości poniesionej szkody – na tym etapie postępowania – powód sprostał. Umknęło Sądowi Rejonowemu, że do akt sprawy dołączono Polisę Nr (...), w której określona została wartość pojazdu powoda w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia. Wartość tę ustalono na sumę 27.600,00 złotych. Powód natomiast dochodzi w niniejszym postępowaniu kwoty o 2.600,00 złotych niższej, zatem – w razie kwestionowania wysokości dochodzonej kwoty, to pozwany winien udowodnić, że dochodzona kwota przerasta wartość szkody powoda. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że osią niniejszego sporu – co wynika z treści pism procesowy złożonych przez pełnomocników stron - faktycznie była zupełnie inna kwestia, a to okoliczności dotyczące przekazanego przez powoda klucza do pojazdu. Jak należy zatem mniemać strony postępowania dążyły do wykazania swoich racji w tej właśnie kwestii, jako jedynej spornej. Zatem oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez strony, z przyczyn wskazanych w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy, która to okoliczność skutkuje uchyleniem zaskarżonego orzeczenia, stosownie do dyspozycji art. 386 § 4 kpc.

Ponownie rozpoznając sprawę przeprowadzi Sąd Rejonowy dowody wnioskowane przez strony dla ustalenia spornych okoliczności i stosownie do wyników tak przeprowadzonego postępowania dowodowego wyda orzeczenie w sprawie.

Sprostowanie błędnie określonego w zaskarżonym wyroku nazwiska powoda nastąpiło na podstawie art. 350 § 1 i 3 kpc.

SSO Anna Hajda SSO Krystyna Hadryś SSO Andrzej Dyrda