Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Iwona Szczygłowska

Protokolant: Katarzyna Busz

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 r. w Gdańsku

sprawy N. R.

przy udziale zainteresowanego A. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość składek na ubezpieczenie społeczne

na skutek odwołania N. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 10 kwietnia 2013 r. nr 30/13 (...)- (...)

o d d a l a odwołanie.

/na oryginale właściwy podpis/

Sygnatura akt VIII U 1083/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ograniczył dla ubezpieczonej N. R. podstawę wymiaru składek z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika (...) A. S. (1) z siedzibą w L., do kwoty odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę ustalanemu na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz.1679 ze zm):

-

do kwoty 1.500,00 zł brutto od dnia 01 października 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

-

do kwoty 1.600,00 zł brutto od dnia 01 stycznia 2013 r.

Ubezpieczona N. R. odwołała się od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości. W uzasadnieniu podała, iż nawiązany przez nią stosunek pracy był realny i ukierunkowany na długotrwałą współpracę.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy, podtrzymując w całości stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji, wniósł o jego oddalenie oraz o wezwanie do udziału w sprawie (...) w L..

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2013 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego (...) A. S. (2) z siedzibą w L..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Kluczowy projektem realizowanym przez (...) A. S. (2) z siedzibą w L. jest projekt MuSES. W związku z jego realizacją, firma złożyła projekt w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W styczniu 2012 r. podpisała zaś umowę z (...)em o przyznaniu pomocy finansowej, składając w sierpniu 2012 r. wniosek o płatność.

okoliczności bezsporne

Ubezpieczona N. R., z wykształcenia fotografik w 2000 r. ukończyła (...) oraz zaawansowany kurs obsługi kamer specjalistycznych specjalistycznych-Diablo Slow Motion w 2012 r.

W okresie od 15 stycznia 2010 r. do 24 lutego 2012 r. ubezpieczona prowadziła własną działalność gospodarczą związana z fotografią. W roku 2012 uzyskała przychód jedynie ze stosunku pracy.

Dnia 28 września 2012 r. płatnik składek zawarł z ubezpieczoną N. R. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku muzykoterapeuty, trenera systemów V., fotografika, specjalisty ds. marketingu zagranicznego w wymiarze pełnego etatu. Strony ustaliły wysokość wynagrodzenia na kwotę 21.500,00 zł brutto miesięcznie. Dzień rozpoczęcia pracy określono na 1 października 2012 r. Do obowiązków ubezpieczonej należało wideofilmowanie ze szczególnym uwzględnieniem nagrywania w technice slow motions, fotografika, przetwarzanie danych (Photoshop, Premiera, Afterefects), projektowanie stron WWW, projekty graficzne i multimedialne, telecoaching i marketing dla klientów niemiecko i anglojęzycznych, trener na seminariach i prezentacjach, instruktor w tzw. studio weekend – happeningi multimedialne z wykorzystaniem elementów terapii muzyka i dźwiękiem. Ubezpieczona przedłożyła zaświadczenie lekarskie o braku przeciwskazań do wykonywania pracy, odbyła szkolenie z zakresu BHiP

Ubezpieczona została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego od dnia 01 października 2012 r.

W chwili podpisywania umowy o pracę ubezpieczona była w ciąży. Ostatnie krwawienie miesięcznie wystąpiło u N. R. 14 sierpnia 2012 r. W dniu 18 września 2012 r. podczas wizyty ginekologicznej potwierdzono ciąże ubezpieczonej. Od dnia 16 listopada 2013 r. wnioskodawczyni była niezdolna do pracy z uwagi na ciążę.

Dowód: umowa o pracę – k.12 akt ZUS, teczka akt osobowych, zakres obowiązków k.13 akt ZUS, teczka akt osobowych, kwestionariusz osobowy –k.14 akt ZUS, teczka akt osobowych, zaświadczenie z US k.28 akt sprawy, oświadczenie k.5 akt ZUS, teczka akt osobowych, karta szkolenia wstępnego – k.4 akt ZUS, teczka akt osobowych, zaświadczenie lekarskie – k.3 akt ZUS, teczka akt osobowych, karta ciąży – k.41 akt sprawy, historia lekarska k.39 kat sprawy, ZUS ZUA – teczka akt osobowych, zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej – teczka akt osobowych, zeznania świadków T. K., A. K. – protokół z dnia 09 stycznia 2013 r. – zapis na płycie CD – k.81 koperta, zeznania ubezpieczonej N. R. - protokół z dnia 05 lutego 2014 r. – zapis na płycie CD – k.86 koperta, protokół z dnia 16 października 2013 r. – zapis na płycie CD – k.48 koperta

Przed zawarciem umowy o pracę z ubezpieczoną, zdarzało się, iż pomagała ona zainteresowanemu w prowadzonej działalności. Ubezpieczona zamieszkiwała wraz z zainteresowanym w domu obok budynku, w którym prowadzona była działalność.

Dowód: zeznania zainteresowanego - protokół z dnia 16 października 2013 r. – zapis na płycie CD – k.48 koperta, protokół z dnia 09 stycznia 2013 r. – zapis na płycie CD – k.81 koperta

Firma (...) w okresie od 01 października 2011 r. do 31 lipca 2013 r., poza ubezpieczoną, zatrudniała 5 pracowników z minimalnym wynagrodzeniem za pracę tzn.15000 zł za cały etat oraz 750 zł za pól etatu w roku 2012, na stanowiskach tester, koordynator projektów, redaktor, specjalista ds.marketingu, specjalista audiowizualny.

Na dzień 30 października 2013 r. płatnik nie opłacił składek na ubezpieczenie społeczne za miesiąc sierpień 2013 r. oraz wrzesień 2013 r. za pracowników D. S., zatrudnionego od dnia 03 czerwca 2013 r. oraz J. G., zatrudnioną od dnia 25 czerwca 2012 r.

W okresie od 01 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. płatnik osiągnął z prowadzonej działalności gospodarczej przychód 332361,20 zł, ponosząc koszty w wysokości 438 078,13 zł. Działalność przyniosła stratę w wysokości 105716,93 zł.

Dowód: zaświadczenie z US – k.28 akt sprawy, struktura zatrudnienia w firmie k.20 akt sprawy

Firma (...) nie zatrudniła nikogo po przejściu ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie. Nie wstrzymała też realizacji projektu MuSES. Dopiero od września 2013 r. częściowo zakres obowiązków ubezpieczonej objął nowy pracownik z wynagrodzeniem ok. 2000 zł.

Dowód: zeznania zainteresowanego - protokół z dnia 16 października 2013 r. – zapis na płycie CD – k.48 koperta, protokół z dnia 09 stycznia 2013 r. – zapis na płycie CD – k.81 koperta, zeznania świadka A. K. – protokół z dnia 09 stycznia 2013 r. – zapis na płycie CD – k.81 koperta

W dniu 16 maja 2013 r. ubezpieczona urodziła syna. Ojcem dziecka jest A. S. (1)

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia – k.17 akt sprawy

W okresie od 25 lutego 2013 r. do 27 lutego 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przeprowadził kontrolę doraźną u w/w płatnika celem ustalenia zasadności podawanej przez płatnika podstawy wymiaru składek N. R..

Na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego, organ stwierdził, że wynagrodzenie ustalone dla N. R. miało zapewnić ubezpieczonej wyższą kwotę świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W związku z powyższym, zaskarżoną decyzją z dnia 10 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ograniczył dla ubezpieczonej N. R. podstawę wymiaru składek z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika (...) A. S. (1) z siedzibą w L., do kwoty odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę ustalanemu na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz.1679 ze zm):

-

do kwoty 1.500,00 zł brutto od dnia 01 października 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

-

do kwoty 1.600,00 zł brutto od dnia 01 stycznia 2013 r.

okoliczności bezsporne

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach, w tym aktach pozwanego. Nie były one kwestionowane przez strony, zatem również Sąd uznał je za wiarygodne. Sąd dał wiarę zeznaniom stron i świadków T. K. i A. K. jedynie w zakresie ustalonego stanu faktycznego, bowiem jedynie w tym zakresie zeznania były spójne, logiczne oraz zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Biorąc za podstawę art. 217 § 3 k.p.c., Sąd nie uwzględnił wniosku ubezpieczonej o przesłuchanie jej w obecności tłumacza. Sąd Okręgowy zważył, iż wnioskodawczyni w sposób dostateczny i komunikatywny posługuje się językiem polskim. W związku z tym, Sąd uznał, że przesłuchanie wnioskodawczyni w obecności biegłego tłumacza jest zbędne i może posłużyć jedynie przedłużeniu postępowania, co jest sprzeczne z postulatem szybkości postępowania sądowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołanie ubezpieczonej N. R. nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie pozwany organ rentowy wskazywał, iż wynagrodzenie ustalone dla N. R., która stała się w krótkim czasie od zatrudnienia długotrwale niezdolna do pracy miało zapewnić ubezpieczonej wyższą kwotę świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Wobec powyższego zakład przyjął za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wskazać należy, iż umowa o pracę będzie stanowić tytuł ubezpieczenia społecznego, jeżeli nie jest czynnością prawną nieważną z powodu dotykających ją wad prawnych, regulowanych wraz z skutkami tych wad przepisami Kodeksu cywilnego. W szczególności nieważną będzie taka umowa jeżeli została zawarta dla pozoru (art. 83 ust. 1 k.c.) czy w celu obejścia prawa (art. 58 k.c.).

Sąd zważył, że stosownie do treści art. 22 § 1 kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Stosownie natomiast do treści art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998r., nr 137, poz. 887 ze zm.) za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

W doktrynie prawa pracy wskazuje się, że stosunek pracy wyróżnia się dobrowolnością zobowiązania, koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko, nadto pracownik jest zatrudniony za wynagrodzeniem.

Podkreślić należy, iż o wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane strony (art. 353 ¹ KC w zw. z art. 300 KP), kierując się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jego realizacji (por. wyrok SN z 13.4.2000 r., I PKN 594/99, OSNAPiUS Nr 21/2001, poz. 637).

Decydujące znaczenie należy więc przypisać woli stron i zamiarowi ukształtowania w określony sposób treści łączącego je stosunku prawnego, zamiarowi towarzyszącemu zawarciu i kontynuowaniu stosunku umownego. Dopiero w razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym - nazwanym przez nie umową o pracę - zdecydowanie nie ma elementów typowych dla stosunku pracy (art. 22 KP), natomiast występują elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania), nie można przyjąć, iż została zawarta umowa o pracę.

Zgodnie z ustaleniami Sądu nie ma wątpliwości co do tego, iż ubezpieczona przez krótki okres po zatrudnieniu wykonywała pracę na rzecz płatnika w rozumieniu art. 22 k.p.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak było jednak podstaw do uznania, iż wysokość wynagrodzenia ustalona przez strony w umowie o prace z dnia 28 września 2012 r. na kwotę 21.500,00 zł brutto miesięcznie, była uzasadniona. Sąd przyznaje, iż przepisy prawa pracy nie zakazują zatrudnienia kobiet w ciąży, ani członków rodziny. Nie były to jednak przyczyny, dla których Sąd zanegował wysokość wynagrodzenia ustaloną przez strony w umowie o prace z dnia 28 września 2012 r. na ww. kwotę.

Przede wszystkim, Sąd stwierdził, że na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji oraz treści zeznań ubezpieczonej i zainteresowanego oraz świadków T. K. i A. K. nie można było jednoznacznie ustalić, na czym polegał zakres obowiązków wykonywanych przez N. R., który uzasadniałby wysokość jej wynagrodzenia. Zdaniem Sądu wysokość wynagrodzenia dla wnioskodawczyni rażąco odbiega od istniejących w tym zakresie warunków społecznych i gospodarczych. Jak wynikało ze zgromadzonej dokumentacji, poza N. R. płatnik zatrudniał 5 pracowników z minimalnym wynagrodzeniem za pracę tzn.1500 zł za cały etat oraz 750 zł za pół etatu w roku 2012, na stanowiskach tester, koordynator projektów, redaktor, specjalista ds.marketingu, specjalista audiowizualny tj. stanowiskach wymagających również odpowiednio wysokich kwalifikacji, czego nie odzwierciedla kwota wynagrodzenia. Wskazać należy, iż umowa o pracę z wnioskodawczynią była zawarta na czas nieokreślony i gwarantowała stałe wynagrodzenie miesięczne w wysokości 21.500,00 zł brutto miesięcznie. Co istotne, w okresie od 01 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. działalność zainteresowanego przyniosła stratę w wysokości 105716,93 zł. Bezspornym jest, że ubezpieczona po stosunkowo krótkim okresie czasu zaprzestała pracy w związku ze zwolnieniami lekarskimi z powodu ciąży. Przed dniem podpisania umowy o pracę, tj. przed 28 września 2012 r. ubezpieczona i zainteresowany wiedzieli, iż jest ona w ciąży. Nikt - jak podkreślał to zainteresowany - z uwagi na brak kwalifikacji do obsługi kamer w technice slow motions nie przejął w pełni zakresu jej obowiązków. Realizacja projektu MuSES nie została wstrzymana, pomimo tego, iż jak wskazywał zainteresowany właśnie w celu realizacji projektu została zatrudniona ubezpieczona, jako jedyna mająca kwalifikacje do obsługi kamer w technice slow motions. Strony wskazywały, iż poszukiwały przez Urząd Pracy pracownika z kwalifikacjami do obsługi kamer w technice slow motions, jednak jak podały, z niższym wynagrodzeniem niż otrzymywała N. R.. Wskazać również należy, iż dopiero od września 2013 r. częściowo zakres obowiązków ubezpieczonej objął nowy pracownik z wynagrodzeniem ok.2000 zł.

Podsumowując, w ocenie Sądu, okoliczności ustalone w sprawie wskazują, jednoznacznie, iż ustalenie dla ubezpieczonej N. R.wynagrodzenia na poziomie 21.500,00 zł brutto miesięcznie miało na celu zapewnienie uzyskania przez ubezpieczoną wyższą kwotę świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Z uwagi na powyższe, stosownie do treści cytowanych w treści niniejszego uzasadnienia przepisów – kwota 21.500,00 zł nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne N. R.. Prawidłowo natomiast zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz.1679 ze zm).

Wskazać należy, iż jak zważył Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 20 wrzesnia 2012 r., w sprawie o sygn.akt III AUa 420/12, którego pogląd Sąd Okręgowy w pełni podziela, nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ¹ k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia albowiem alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Chociaż z punktu widzenia art. 18 § 1 k.p., umówienie się o wynagrodzenie wyższe od godziwego, czy nie będące rzeczywistym ekwiwalentem świadczonej pracy, jest dopuszczalne, to pamiętać należy, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny .(LEX nr 1220514)

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z cytowanymi przepisami, orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Iwona Szczygłowska