Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014 roku

Sąd Rejonowy w Bartoszycach, I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: SSR Ewa Kurasz

Protokolant: sekr. sąd. Urszula Janowicz

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014 roku w Bartoszycach

sprawy z powództwa S. S.

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda S. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w K. kwotę 2.400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu – kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 418/14

UZASADNIENIE

Powód S. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w K. kwoty 50.000 złotych.

W uzasadnieniu pozwu podał, że odbywając karę pozbawienia wolności w pozwanym Zakładzie Karnym przebywał w celach przeludnionych i zagrzybionych. Podczas zimy temperatura w celi była niska. W nocy szron pojawiał się na ścianach celi. Brak było ciepłej bieżącej wody oraz oświetlenia w kąciku sanitarnym. Kącik sanitarny był oddzielony od celi płytą, a zamiast drzwi wejście zasłaniał materiał. W godzinach 21:00 – 06:00 korzystanie z kącika sanitarnego odbywało się po ciemku. W Zakładzie Karnym w K. była nieszczelna kanalizacja i przez to nieczystości przeciekały przez sufit celi (pozew k. 2-2v).

Pozwany Skarb Państwa – Zakład Karny w K. wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wskazał, że powód przebywał w Zakładzie Karnym w K.od (...)do (...). Powód przebywał kolejno w celach w: Pawilonie (...)(cela (...)), pawilonie (...)(cele (...)), pawilonie (...)(cela (...)), pawilonie (...)(cela (...)), pawilonie (...)(cele (...)). Powód w czasie pobytu w Zakładzie Karnym w K.nie odbywał kary w warunkach tak zwanego „przeludnienia”. Nie wydano również decyzji w sprawie umieszczenia powoda w celi, której powierzchnia mieszkalna przypadająca na osadzonego byłaby mniejsza niż 3 m ². Wszystkie cele posiadały wydzielone i zabudowane kąciki sanitarne, wyposażone zgodnie z obowiązującymi normami. Dotyczy to również cel, w których przebywał powód. W celach w pawilonie (...)kącik jest zabudowany parawanem wykonanym ze stelaża metalowego wypełnionego płytą pilśniową. Między sufitem a zabudową występuje około 90 cm prześwitu. Wejście do kącików przesłania zasłonka materiałowa. Kąciki są wyposażone w umywalkę i muszlę klozetową. Wyodrębnienie toalety zapewnia wzrokową izolację osób z niej korzystających od reszty osadzonych, co zapewnia intymność. W celach numer (...)i (...)w pawilonie(...)kąciki sanitarne są murowane od podłogi do sufitu, posiadają drzwi płytowe przesuwne lub uchylne. W celi numer (...)w pawilonie (...)kącik nie jest wydzielony, gdyż jest to cela 1-osobowa. Urządzenia sanitarne są sprawne, wszystkie usterki są usuwane na bieżąco, obowiązek utrzymania czystości urządzeń sanitarnych należy do osadzonych przebywających w celi. W kąciku sanitarnym jest bieżąca zimna woda 24 godziny. Pozwany nie ma obowiązku zapewnienia osadzonym dostępu do bieżącej ciepłej wody. Istnieje możliwość podgrzania wody przy pomocy grzałek, bądź czajnika elektrycznego, które osadzenia mogą posiadać w celach. Powód miał zapewnioną ciepłą kąpiel raz w tygodniu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności. W celach zapewniono oświetlenie naturalne i sztuczne. Ponadto osadzeni mogą korzystać z własnych lampek nocnych. Oświetlenie naturalne zapewniają okna trzyskrzydłowe, które nie są niczym przysłonięte, występuje jedna krata zewnętrzna. W celach Pawilonu (...)odległości około 40 cm od kącika sanitarnego znajduje się jeden punkt świetlny, który zapewnia oświetlenie kącika przez prześwit około 90 cm od sufitu do parawanu. W nocy teren zakładu karnego jest bardzo dobrze oświetlony, w związku z czym w przypadku wyłączenia oświetlenia w celi skorzystanie z kącika sanitarnego umożliwia oświetlenie zewnętrzne, które oświetla kącik przez ten prześwit. W kącikach sanitarnych w celach numer (...)i (...)w pawilonie (...)jest odrębne oświetlenie. Każda cela mieszkalna wyposażona jest w przewód wentylacyjny, który raz do roku poddawany jest przeglądowi. W celach zapewniono właściwą wentylację – w trakcie kontroli przewodów kominowych nie stwierdzono nieprawidłowości. Ponadto osadzeni maja możliwość przewietrzenia celi poprzez swobodne otwarcie okna. Poza tym powłoki malarskie są odnawiane w celach, w tym w kącikach sanitarnych w przypadku zgłoszenia, że stan powłok malarskich jest zły. Ewentualne wykwity wilgoci są usuwane na bieżąco. Temperatura w celach w okresie grzewczym jest monitorowana na bieżąco podczas wizytacji cel, a także po zgłoszeniu niskiej temperatury w celach. Grzejniki w celach były sprawne, w przypadku zapowietrzenia grzejnika na bieżąco przystępowano do odpowietrzenia grzejnika lub instalacji CO w budynku. W celach zapewnia się w okresie zimowym temperaturę 20 ⁰ C. Kanalizacja w ZK K.jest szczelna i przez sufit nie przeciekały nieczystości.

Pełnomocnik pozwanego wskazał, że w okresie (...)sędzia penitencjarny Sądu Okręgowego w Olsztynie przeprowadził wizytację ZK K.za okres (...) i ocenił pozytywnie funkcjonowanie jednostki, co do legalności i prawidłowości przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności, jak też co do warunków bytowych. Ocenił, iż prawa skazanych były w pełni przestrzegane.

Pełnomocnik pozwanego wskazał też, że powód w czasie pobytu w Zakładzie Karnym w K. nie skarżył się i nie zgłaszał uwag co do warunków odbywania kary pozbawienia wolności. Nie skorzystał również z możliwości złożenia wniosków, próśb, skarg podczas wizytacji dokonywanej przez Dyrektora Zakładu Karnego, wychowawcy, służby zdrowia, sędziego penitencjarnego. Był traktowany zgodnie z obowiązującymi przepisami, na równi z innymi osadzonymi, w odpowiednich warunkach odbywania kary, z poszanowaniem jego praw i godności osobistej (odpowiedź na pozew k. 32-35).

Sąd ustalił, co następuje:

Powód S. S.odbywał karę w Zakładzie Karnym w K.w okresie od (...)do (...), a obecnie ponownie odbywa karę w tej jednostce penitencjarnej. Termin końca kary powoda przypada na dzień (...)..

W okresie od(...)do (...)powód odbywał karę na oddziałach i w celach mieszkalnych:

- od (...)do (...)oddział (...)cela (...)(8-osobowa, o powierzchni 24,05 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(3-osobowa, o powierzchni 11,10 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(5-osobowa, o powierzchni 15,80 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(1-osobowa, o powierzchni 9,50 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(1-osobowa, o powierzchni 7,20 m ²),

- od (...)do(...)na oddziale (...)cela (...)(5-osobowa, o powierzchni 15,60 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(3-osobowa, o powierzchni 11,20 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(5-osobowa, o powierzchni 16,40 m ²),

- od (...)do (...)na oddziale (...)cela (...)(5-osobowa, o powierzchni 15,20 m ²),

(dowody: zaświadczenia k. 5, 6,

wyjaśnienia k. 36-38, 40,

zeznania świadków K. Z. k. 93v,

J. R. k. 94v)

W celach mieszkalnych nr (...)w pawilonie (...)kącik sanitarny jest zabudowany parawanem wykonanym ze stelażu z kątownika metalowego, wypełnionego płytą pilśniową. Między sufitem a zabudową występuje około 90 cm prześwitu. Wysokość parawanu wynosi około 2 m. Wejście do kącika przesłania zasłonka materiałowa. Osoba korzystająca z kącika nie jest widoczna., dla innych osób w celi, ewentualnie widać jej tylko stopy. W celach nr(...)i (...)w pawilonie (...)kąciki sanitarne są murowane od podłogi do sufitu, posiadają drzwi płytowe przesuwne. W celi nr (...)w pawilonie (...) kącik jest wydzielony z uwagi na to, iż jest to pojedyncza cela izolacyjna. Kąciki są wyposażone w umywalkę i muszlę klozetową. W celach jest bieżąca zimna woda. Z uwagi na brak ciepłej wody, skazani mogą posiadać własne czajniki elektryczne oraz grzałki do jej podgrzania.

Każda cela posiada sztuczne i naturalne oświetlenie. Sztuczne oświetlenie zapewniają punkty świetlne, zaś naturalne oświetlenie zapewniają jedno lub dwa okna, w zależności od wielkości celi. Oświetleniem sztucznym do wiosny 2014 roku były żarówki o mocy 75 W lub oświetlenie jarzeniowe o mocy 36 W. od wiosny 2014 roku wszystkie żarówki zostały wymienione na ledowe o odpowiedniej mocy.

W celach mieszkalnych, w których kącik sanitarny nie jest zabudowany do pełnej wysokości, nie występuje oddzielne oświetlenie kącika sanitarnego. W odległości około 40 cm od kącika znajduje się jeden punkt świetlny. Z uwagi na prześwit około 90 cm od sufitu do parawanu światło dochodzi do wnętrza kącika bez przeszkód. Okna w celach nie posiadają z zewnątrz żadnej osłony, a teren zakładu karnego jest bardzo dobrze oświetlony w porze nocnej, w związku z czym w przypadku wyłączenia oświetlenia w tych celach w godzinach 21:00 – 06:00 (cisza nocna), wewnątrz panuje półmrok, który umożliwia skorzystanie z kącika sanitarnego. Skazani mogą posiadać własne lampki nocne. Poza tym na oddziałach znajduje się informacja, że prąd jest wyłączany ponadto przed obiadem na 2 godziny i po południu na godzinę, dlatego zgodnie z harmonogramem skazani wiedzą z góry, kiedy prądu nie będzie.

Powłoki malarskie są odnawiane w celach, w tym w kącikach sanitarnych m.in. w przypadku zgłoszenia przez wychowawcę, oddziałowego, kwatermistrza oddziałowego lub skazanego, że ich stan jest zły. W razie potrzeby cela poddawana jest przeglądowi i ewentualnie kwalifikowana do remontu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, temperatura w celach zimą powinna wynosić 20 ⁰ C. W okresie grzewczym temperatury w celach były i są na bieżąco monitorowane podczas wizytacji cel, a także po otrzymaniu zgłoszenia o niskiej temperaturze panującej w celi przez samych skazanych. Grzejniki w celach są sprawne, a w przypadku gdyby grzejnik był zapowietrzony na bieżąco przystępuje się do odpowietrzenia go lub instalacji CO. Powód nie był osadzony w celi, w której występował szron i grzyb na całej ścianie.

Okna w celach Zakładu Karnego w K. są drewniane starego typu i posiadają one nieszczelności. W przypadku małych nieszczelności wydawane są skazanym ścinki koców do uszczelnienia okien, zaś w przypadku znacznych nieszczelności okien – wymieniane są całe ich elementy.

W celach, w których przebywał skazany nie było przypadku przecieku instalacji kanalizacyjnej powodującego wyciek nieczystości do celi położonej na niższej kondygnacji. W celach nr (...)i (...)pękła rura instalacji wodociągowej, ale wyciekła z niej czysta woda. Awaria została usunięta.

(dowody : notatka służbowa k.41;

zeznania świadków K. Z. k.93v-94 i

J. R. k.94v)

Skazani mają zapewnioną ciepłą kąpiel raz w tygodniu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności. Od czerwca 2014 roku wprowadzono dodatkową kąpiel i obecnie skazani korzystają z łaźni dwa razy w tygodniu.

(dowody: notatka służbowa k.41;

zeznania świadka K. Z. k.93v)

Powierzchnie cel w Zakładzie Karnym w K. są zgodne z obowiązującymi przepisami. Przebywając w Zakładzie Karnym w K. powód nie był osadzony w warunkach przeludnienia.

( dowody: wyjaśnienia k.38, 40;

zeznania świadka J. R. k.94v)

Każda cela posiada przewód wentylacyjny. W okresie 2011-2013 dokonano okresowej kontroli przewodów kominowo – wentylacyjnych w pawilonach (...), (...), (...). W wyniku kontroli nie stwierdzono żadnych usterek. Stan techniczny przewodów był dobry, nadający się do dalszej bezpiecznej eksploatacji. W przypadku wystąpienia niedrożności w przewodzie wentylacyjnym, jest ona usuwana na bieżąco. Zakład Karny wyposażony jest w urządzenie do pomiaru ciągu powietrza. Ewentualne wykwity wilgoci są usuwane na bieżąco, a w razie potrzeby cela jest kwalifikowana do remontu.

( dowody : protokoły k.48-53;

zeznania świadków K. Z. k.94 i J.

R. k.94v )

W okresie (...)sędzia penitencjarny Sądu Okręgowego w Olsztynie przeprowadził wizytację Zakładu Karnego w K.za okres (...). W protokole pokontrolnym pozytywnie ocenił funkcjonowanie jednostki, co do legalności i prawidłowości przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności, jak też co do warunków bytowych. Ocenił również, iż prawa skazanych były w pełni przestrzegane, a administracja jest zaangażowana w zapewnienie dobrych warunków skazanym i ich resocjalizacji.

( dowód: sprawozdanie k.42-47)

W czasie odbywania kary powód był traktowany zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi odbywania kary pozbawienia wolności, na równi z innymi skazanymi z poszanowaniem godności osobistej. Nie zgłaszał uwag, spraw i skarg dotyczących warunków odbywania kary, w tym warunków bytowych i rozmieszczenia w celi mieszkalnej.

(dowody: wyjaśnienia k.38-40;

zeznania świadków K. Z. k.94 i

J. R. k.94v-95)

W każdej celi, w której powód przebywał, miał zapewnione własne łóżko. Miał możliwość korzystania ze spaceru przez godzinę dziennie. W każdym pawilonie mieszkalnym była dostępna świetlica. Powód korzystał również trzy razy w tygodniu z sali rekreacyjnej (siłowni), obecnie korzysta również z zajęć z piłki siatkowej na świeżym powietrzu, które są organizowane w okresie letnim.

(bezsporne k. 72v-73)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów w postaci zaświadczeń ( k. 5, 6), wyjaśnień ( k. 36-40), notatki służbowej ( k. 41), sprawozdania ( k. 42-47), protokołów ( k. 48-53). Dowody te są ze sobą zgodne, tworząc spójny obraz warunków odbywania kary przez powoda w Zakładzie Karnym w K.. Co do tych dokumentów w trakcie postępowania nie ujawniły się też żadne okoliczności podważające ich autentyczność lub wiarygodność osób je sporządzających.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na zeznaniach świadków K. Z. (k.93-94) i J. R. ( k.94v-95). Treść ich zeznań jest bowiem zgodna z dowodami z dokumentów, a składając zeznania potwierdzili oni autentyczność i treść sporządzonych przez siebie notatki służbowej i wyjaśnienia załączonych wcześniej do akt sprawy. Ich zeznania dotyczyły przy tym spraw, z którymi zetknęli się służbowo i świadkowie ci nie byli osobiście zainteresowani w wyniku postępowania.

Powództwo wniesione w niniejszej sprawie nie było zasadne.

Powód dochodził zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej doznał na skutek warunków odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w K., które według niego naruszały jego godność i były niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Zgodnie z art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02 kwietnia 1997 roku (Dz. U. z 1997 roku, Nr 78, poz. 483 ze zm.), każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej, a ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw. Realizacją tej normy konstytucyjnej na gruncie prawa cywilnego jest art. 417 § 1 k.c. zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Zgodnie z treścią tego przepisu, odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej nie jest oparta na zasadzie winy, a do przyjęcia tej odpowiedzialności wystarczającym jest wykazanie bezprawności podjętego działania lub zaniechania.

Natomiast zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W myśl art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zasady te reguluje art. 448 k.c., według którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Chociaż w chwili obecnej przyjmuje się, że niezbędną przesłanką zastosowania tego przepisu jest wina sprawcy szkody (krzywdy), to Sąd orzekający w sprawie podziela pogląd wskazujący, że z uwagi na treść art. 77 ust. 1 Konstytucji i art. 417 § 1 k.c., w przypadku odpowiedzialności Skarbu Państwa, zasada zawinienia zostaje wyłączona na rzecz obowiązującej w tym zakresie zasady bezprawności działania. Na gruncie konstrukcji ochrony dóbr osobistych w kodeksie cywilnym przyjmuje się przy tym domniemanie bezprawności działania naruszającego te dobra. Przekładając te zasady na realia procesowe trzeba wskazać, że w procesie o zasądzenie od organu władzy publicznej zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego, powód (osoba, której dobro zostało naruszone), będzie musiała udowodnić naruszenie dobra i zaistnienie po jej stronie szkody niematerialnej (krzywdy) uzasadniającej przyznanie zadośćuczynienia, natomiast organ władzy publicznej będzie musiał wykazać, że jego działanie lub zaniechanie ewentualnie naruszające te dobra, było zgodne z prawem. Dodać przy tym należy, iż obecnie w orzecznictwie utrwaliło się stanowisko, że prawo do godnego odbywania kary pozbawienia wolności jest prawem osobistym, zaliczającym się do otwartego katalogu dóbr osobistych z art. 24 k.c. (patrz przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010 roku, II CSK 486/09 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 lipca 2012 roku, IV CSK 603/11).

Na powyższe regulacje nakładają się normy prawa międzynarodowego, a w szczególności art. 3 konwencji rzymskiej o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 04 listopada 1950 roku (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.), ustanawiający tak zwany zakaz tortur i stanowiący, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu. Na gruncie tego artykułu orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stosuje tak zwane podejście kumulatywne, tj. przy ocenie, czy warunki przebywania w jednostkach penitencjarnych osiągnęły poziom nieludzkiego lub poniżającego traktowania, bierze pod uwagę łącznie wszystkie parametry; ocena minimalnego poziomu dolegliwości jest relatywna, tj. zależy od wszystkich okoliczności sprawy, w tym takich jak długość trwania traktowania, następstwa psychiczne i fizyczne oraz - w niektórych przypadkach - płeć, wiek i stan zdrowia ofiary (por. np. wyroki z dnia 6 marca 2001. r., nr 40907/98, Dougoz przeciw Grecji, z dnia 29 kwietnia 2003 r., nr 50390/99, McGlinchey przeciw Wielkiej Brytanii i z dnia 11 marca 2004 r., nr 40653/98, Iorgov przeciwko Bułgarii). Stosowanie podejścia kumulatywnego przyjęło się również orzecznictwie sądów polskich, w tym Sądu Najwyższego i podziela je Sąd orzekający w niniejszej sprawie (patrz m. in. 7 sędziów uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku, III CZP 25/11, OSNC z 2012 roku, Nr 2, poz. 15). Tak więc aby stwierdzić, czy w danej sprawie doszło do naruszenia prawa powoda do godnego odbywania kary pozbawienia wolności należy ocenić całokształt warunków panujących w zakładzie karnym, w którym przebywał, uwzględniający przy tym cechy powoda takie jak wiek i stan zdrowia oraz wpływ tych warunków na jego osobę. Należy przy tym zaznaczyć, że ocena dobra osobistego, a w konsekwencji także jego naruszenia powinna być dokonana według kryteriów obiektywnych. Granicę roszczeń służących ochronie dóbr osobistych wyznaczają nie subiektywne odczucia ze strony danego podmiotu, lecz ramy wytyczone przez obowiązujący porządek prawny. Natomiast ocena stopnia dolegliwości wynikającej z naruszenia dobra osobistego, doniosła dla ustalenia przesłanek przyznania zadośćuczynienia w postaci doznanej krzywdy i jej rozmiaru, ma z natury rzeczy charakter oceny in concreto (patrz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 roku, II CSK 51/12).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy więc przede wszystkim zbadać, czy przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności odbywania kary przez powoda naruszały one jego godność.

Wbrew twierdzeniom powoda w niniejszej sprawie pozwany wykazał, iż powód nie dobywał kary w Zakładzie Karnym w K. w warunkach tak zwanego „przeludnienia”, a więc w warunkach, gdy na osadzonego przypada mniej niż 3 m ² powierzchni celi. Powód nie udowodnił, aby jego twierdzenia co do powierzchni celi mniejszej, niż to podaje administracja zakładu karnego, były prawdziwe. Nie oznacza to jednak automatycznie, że warunki odbywania kary przez powoda były godne. Powód podniósł bowiem jeszcze inne zarzuty dotyczące warunków odbywania kary i również one podlegały badaniu Sądu w niniejszej sprawie.

W każdej celi znajdował się wydzielony z niej kącik sanitarny, sposób wydzielenia którego w ocenie Sądu zapewniał intymność, skoro nie było widać osoby korzystającej z niego (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 lipca 2012 roku, IV CSK 603/11). W celi była dostępna bieżąca zimna woda, a skazani dodatkowo mogli podgrzewać ją w swoich czajnikach lub grzałkach. Do niedawna raz w tygodniu, a obecnie dwa razy w tygodniu, zgodnie z obowiązującymi przepisami powód miał możliwość skorzystania z łaźni. Kąciki sanitarne w nocy nie były bezpośrednio oświetlone, jednak w ocenie Sądu nie uniemożliwia to korzystania z nich celem załatwienia potrzeb fizjologicznych, zaś pozostałe czynności można wykonywać w dzień. W Zakładzie Karnym w K. w celach zapewnione jest oświetlenie naturalne i sztuczne. Ustalony jest sztywny harmonogram przerw w dostarczaniu prądu do cel, który jest z góry znany skazanym, tak więc osadzeni mają świadomość, że nie będzie można w pewnych okresach, nie trwających dłużej niż 2 godziny, korzystać w celi z urządzeń elektrycznych.

Zdaniem Sądu z przedstawionych przez pozwanego dowodów wynika też dobry stan przewodów kominowo – wentylacyjnych, a tym samym nie istniały warunki sprzyjające pojawieniu się wykwitów wilgoci i pojawienia się grzyba. Okna w celach otwierają się swobodnie, w razie potrzeby istnieje więc możliwość wywietrzenia celi w każdej chwili. Z zeznań, wyjaśnień i notatki służbowej pracowników Zakładu Karnego w K. wynikało, że w razie zgłoszenia przez osadzonych pojawienia się w celi wykwitów wilgoci i grzyba, były one usuwane na bieżąco. Jeśli nie było to możliwe, cela była kwalifikowana do remontu i był on przeprowadzany. Z zeznań świadka strony pozwanej wynika też, że nie zanotowano przypadku przecieku nieczystości z wyższych kondygnacji do niżej położonych cel. Potwierdzono jedynie wyciek z kanalizacji, ale czystej wody, a awaria ta, wbrew twierdzeniom powoda, została usunięta.

Temperatura w celach jest utrzymywana na prawidłowej wysokości, zgodnie z obowiązującymi przepisami – 20 ⁰ C, zaś w okresie zimowym, z powodu nieszczelnych okien starego typu, skazani otrzymują ścinki koców dla uszczelnienia szpar, przez które dostaje się zimne powietrze do cel.

Z oświadczeń zatrudnionych w Zakładzie Karnym w K. funkcjonariuszy wynika też, że nie traktowali oni powoda niehumanitarnie i w sposób poniżający oraz inaczej, niż pozostałych osadzonych. Powód nie podał żadnego konkretnego przykładu takiego traktowania go, ani nie wskazał osób, które takich czynów miałyby się dopuszczać. Powód również podczas całego pobytu w Zakładzie Karnym w K. nie wnosił też żadnych skarg, zastrzeżeń, co do warunków odbywania kary, chociaż miał do tego prawo. W czasie pobytu powód miał zapewnioną opiekę wychowawcy, psychologa oraz dostęp do służby zdrowia.

W Zakładzie Karnym w K. została przeprowadzona wizytacja przez sędziego penitencjarnego, który w sprawozdaniu z przeprowadzonej kontroli z okresu osadzenia powoda nie stwierdził żadnych uchybień i nieprawidłowości co do warunków bytowych, naruszenia obowiązujących przepisów prawa dotyczących funkcjonowania jednostki.

Podsumowując należy stwierdzić, iż pozwany zapewnił powodowi godne warunki odbywania kary. Nie zawsze były one komfortowe i spełniały oczekiwania powoda, jednak nie naruszały obowiązujących przepisów i nie przekraczały stopnia dolegliwości, który w obiektywnym odczuciu mógłby stanowić niehumanitarne traktowanie i naruszać jego godność. Skoro więc prawo osobiste powoda, którym jest godne odbywanie kary pozbawienia wolności nie zostało naruszone, nie przysługuje mu zadośćuczynienie w oparciu o art. 448 k.c.

Na marginesie należy jedynie wskazać, iż stwierdzenie naruszenia dobra osobistego nie zawsze skutkuje przyznaniem zadośćuczynienia, w okolicznościach konkretnej sprawy może ono bowiem być uznane za nienależne (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2012 roku, I CSK 489/11). Wskazać należy, że kara z istoty rzeczy musi być dolegliwa i powodować u ukaranego dyskomfort, a warunki jej odbywania nie powinny być na tyle dobre, aby ten dyskomfort równoważyć. W końcu należy wskazać, że warunki odbywania kary są pochodną stanu finansów państwa i kondycji materialnej społeczeństwa. Polska nie należy do krajów bogatych i w dobie kryzysu gospodarczego nie jest możliwe, aby zapewniła skazanym warunki, które by wszystkich usatysfakcjonowały. Z dowodów przeprowadzonych przez jednostkę reprezentującą pozwany Skarb Państwa wynika, iż w miarę możliwości jego pracownicy starają się zapewnić skazanym jak najlepsze warunki odbywania kary, między innymi zwiększając ilość kąpieli, przeprowadzając remonty cel i organizując dodatkowe zajęcia (siłownia, piłka siatkowa), ponad te przewidziane obowiązującymi przepisami.

Powód nie wykazał też, aby w wyniku odbywania kary w Zakładzie Karnym w K. doznał krzywdy (szkody niematerialnej). Nie potrafił również uzasadnić wysokości dochodzonego przez siebie zadośćuczynienia oprócz wskazania, że 50.000 złotych nie jest dla niego znaczną kwotą.

Podsumowując należy wskazać, iż powód nie udowodnił, aby niedogodności związane z warunkami odbywania kary w Zakładzie Karnym w K. przekroczyły stopień pozwalający traktować je jako nadmierne i nieuzasadnione lub aby jego godność jako osoby ludzkiej została przez nie naruszona. Nie wykazał też krzywdy poniesionej w związku z pobytem w Zakładzie Karnym w K.. Dlatego, na podstawie art. 448 k.c., jego powództwo uległo oddaleniu (punkt I wyroku).

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c., na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd obciążył powoda zwrotem na rzecz pozwanego kwoty 2.400 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu – kosztów zastępstwa procesowego. Powód wskazywał bowiem, iż na wolności, po opuszczeniu zakładu karnego ma możliwość pracy, twierdził też, ze 50.000 złotych zadośćuczynienia, nie jest dla niego kwotą znaczną. Koniec kary powoda przypada w (...) roku. W tych warunkach, w ocenie Sadu, brak było podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążenia powoda kosztami procesu, pomimo jego przegrania.

Pozwany reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika będącego radca prawnym. Wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wyniosła 50.000 złotych. Według § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 t.j.) stawki minimalne przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10.000 złotych do 50.000 złotych wynoszą 2.400 złotych (punkt II wyroku).