Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 stycznia 2013 roku

Powód J. H. (1) domagał się ( k. 1-2 ) pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego, tj. aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem A. P. z dnia 30 maja 2011 roku Rep.(...) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przezS. R. w. Z. postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie do sygn. akt I Co 1458/11 oraz zasądzenia od pozwanej A. H. (1) na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu J. H. (1) podał, że wynikająca z w/w aktu notarialnego wierzytelność A. H. (1) wobec niego o zapłatę kwoty 500 000 złotych z tytułu podziału majątku wspólnego została zajęta przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach M. W. w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych na wniosek Banku Spółdzielczego w L. w sprawach KM 1450/11 i KM 141/12.

W dniu 21 marca 2012 roku J. H. (1) dokonał spłaty w postępowaniu egzekucyjnym całej kwoty należnej pozwanej na rachunek bankowy komornika, stąd jego zobowiązanie wobec A. H. (1) wygasło.

Powód wskazał, że wniosek o pozbawienie wykonalności aktu notarialnego jest zasadny, gdyż pomimo wygaśnięcia zobowiązania względem A. H. (1), komornik R. B. przy S. R. d. K. P. w. K. na podstawie wymienionego tytułu wykonawczego w dalszym ciągu prowadzi z wniosku A. H. (1) egzekucję z majątku powoda.

Stanowisko to powód podtrzymał w toku postępowania ( k. 98-99 ).

J. H. (1) w pozwie złożył nadto wniosek o zabezpieczenie powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika Sądowego R. B. z wniosku A. H. (1) na podstawie tytułu wykonawczego, tj. aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem A. P. z dnia 30 maja 2011 roku Rep. (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Nowym Sączu wniosek o zabezpieczenie oddalił ( k. 24 ).

Na skutek zażalenia powoda ( k. 30-31 ) Sąd Apelacyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 02 października 2012 roku w sprawie I ACz 1431/12 zmienił w/w postanowienie i udzielił powodowi zabezpieczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego R. B..

Sąd Apelacyjny wyraził pogląd, że roszczenie powoda zostało uprawdopodobnione oraz że istnieje podstawa do przyjęcia, że J. H. (1) w związku z zajęciem wierzytelności A. H. (1) przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach M. W. w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych na wniosek Banku Spółdzielczego w L. w sprawach KM 1450/11 i KM 141/12 spłacając wierzyciela Bank Spółdzielczy w L. działał nie w charakterze dłużnika, ale w charakterze trzecio dłużnika.

W odpowiedzi na pozew A. H. (1) wniosła ( k. 44-48 ) o oddalenie powództwa za przyznaniem kosztów postępowania.

Pozwana przyznała, że powód na poczet prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach postępowań egzekucyjnych wpłacił łącznie kwotę 706 565,02 złotych, ale zakwestionowała jednak twierdzenia powoda o wygaśnięciu jego długu w stosunku do niej na skutek tych spłat.

A. H. (1) wskazała, że wierzytelności wobec Banku Spółdzielczego w L. wynikały z kredytu, który został zaciągnięty przez nią w trakcie trwania jej związku małżeńskiego z J. H. (1), w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Kredyt ten został poręczony przez powoda.

Podała także, że po rozwodzie w skutek zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej zawarła z J. H. (1) w dniu 17 maja 2011 roku aktem notarialnym sporządzonym przed notariuszem A. P. ( Rep. (...) ) umowę podziału majątku wspólnego.

W umowie tej w § 7 J. H. (1) zobowiązał się opłacić wszystkie kredyty zaciągnięte przez nią w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Zobowiązanie to obejmowało także kredyty zasięgnięte przez pozwaną w Banku Spółdzielczym w L..

W ocenie pozwanej zawierając umowę o podział majątku dorobkowego powód przejął na siebie całkowitą odpowiedzialność wobec banków i w tym zakresie zwolnił A. H. (1) z wymienionych tam zobowiązań.

Dokonując wpłaty na rzecz komornika J. H. (1) spłacił faktycznie własne zobowiązania wobec banku, które wynikały z § 7 zawartej umowy o podział majątku. Pozwana podkreśliła także, z ostrożności procesowej, że zgodnie z art. 451 § 3 k.c. dokonana przez powoda wpłata na rzecz komornika powinna zostać zaliczona na wszystkie jego długi wymagalne wobec pozwanej.

W piśmie procesowym z dnia 12 listopada 2012 roku ( k. 102-106) pozwana zakwestionowała pogląd Sądu Apelacyjnego w Krakowie wyrażony w postanowieniu z dnia 02 października 2012 roku w sprawie I ACz 1431/12, iż powód spłacając wierzyciela Bank Spółdzielczy w L. działał nie w charakterze dłużnika, ale w charakterze trzecio dłużnika.

Zdaniem pozwanej wpłata J. H. (1) powinna zostać zaliczona na wszystkie jego długi wymagalne wobec pozwanej, tj. z tytułu spłaty i sprzedaży przedsiębiorstwa.

Zarzuciła, iż działanie powoda sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego, stanowi nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. i nie powinno podlegać ochronie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Pozwana A. H. (1) i powód J. H. (1) do 03 października 2011 roku byli małżeństwem.

W ich małżeństwie obowiązywał ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej. W trakcie małżeństwa pozwana z powodem w formie spółki cywilnej pod nazwą H. A., H. J. (...) SC w C. prowadziła działalność gospodarczą polegająca na świadczeniu usług turystycznych związanych z prowadzeniem stacji narciarskiej i pensjonatów w B..

Pozwana prowadziła także samodzielnie działalność gospodarczą pod firmą (...).H.P.U. – (...) H. A. polegającą na prowadzeniu restauracji (...) i oraz G. w B..

okoliczności bezsporne:

Dowód: / umowa rozwiązanie spółki cywilnej, zniesienia współwłasności oraz umowa podziału majątku wspólnego zawarta w formie aktu notarialnego dnia 17.05.2011 r. za Rep A numer (...) sporządzona przed notariuszem A. P. – k. 55 – 68

akta Sądu Okręgowego w Nowym Sączu do sygn. akt I C 450/11 – wyrok rozwodowy z dnia 03 października 2011 roku /.

Pozwana A. H. (1) w celu finansowania działalności gospodarczej zawierała w trakcie małżeństwa z powodem umowy kredytowe.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej pozwana za pieniądze uzyskane z kredytu bankowego wybudowała m in pensjonat (...).

Z Bankiem Spółdzielczym w L. A. H. (1) zawarła w dniu 07 lipca 2010 roku umowę o kredyt rewolwingowy nr 003/10/342, na mocy której bank udzielił jej kredytu w maksymalnej kwocie 400 000 złotych na bieżące finansowanie działalności gospodarczej. Jako zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu przewidziano w umowie ustanowienie hipoteki kaucyjnej do kwoty 800 000 złotych na nieruchomości położonej w C., dla której Sąd Rejonowy w Z. prowadził księgę wieczystą KW nr (...) stanowiącej własność J. H. (1), weksel własny in blanco, pełnomocnictwo do rachunku bankowego, oraz poręczenie J. H. (1).

W §12 umowy kredytowej kredytobiorca A. H. (1) oświadczyła, że poddaje się egzekucji w zakresie roszczeń wynikających z tej umowy do łącznej kwoty 800 000 złotych

W związku z poręczeniem zawartym w umowie kredytowej J. H. (1) zawarł z bankiem w dniu 07 lipca 2010 roku umowę poręczenia, w której poręczył za zobowiązania A. H. (1) wskazane w umowie kredytowej oraz poddał się egzekucji w zakresie roszczeń wynikających z tej umowy do łącznej kwoty 800.000,00 zł.

Z Bankiem Spółdzielczym w L. A. H. (1) zawarła także w dniu 07 lipca 2010 roku umowę o kredyt inwestycyjny nr (...) na mocy której bank udzielił jej kredytu w maksymalnej kwocie 4 100 000 złotych na refinansowanie poniesionych kosztów związanych z budową budynku mieszkalno – pensjonatowego.

okoliczności bezsporne

Dowód: / umowa z dnia 30 maja 2011 roku częściowe rozwiązanie umowy podziału majątku wspólnego oraz umowa sprzedaży sporządzona przed notariuszem A. P. Rep (...) – k. 72-80

akta sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Z. do sygn. akt I Co 914/11 - w szczególności: umowa o kredyt rewolwingowy nr(...) z dnia 07 lipca 2010 roku zwarta pomiędzy A. H. (1) a Bankiem Spółdzielczym w L. – k. 3-4; umowa poręczenia zawarta w dniu 07 lipca 2010 roku zawarta pomiędzy J. H. (1) a Bankiem Spółdzielczym w L. – k. 25 /.

W związku z toczącą się sprawą o rozwód przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu do sygn. akt I C 450/11 J. H. (1) i A. H. (1) w dniu 17 maja 2011 roku zawarli przed notariuszem A. P. do Rep A Nr (...) umowę majątkową małżeńską o rozdzielności majątkowej.

Następnie notarialną umową z dnia 17 maja 2011 roku do nr Rep A numer (...) sporządzoną przed notariuszem A. P. powód i pozwana rozwiązali ( § 4 ) spółkę cywilną (...), H. J. (...) SC w C., dokonali zniesienia współwłasności ( § 5 ) oraz dokonali podziału majątku wspólnego ( § 6 ).

W umowie tej strony porozumiały się między sobą w ten sposób, że powód miał przejęć prowadzenie działalności gospodarczej realizowanej przez małżonków w ramach spółki cywilnej i cały majątek za wyjątkiem jednego samochodu, który otrzymała A. H. (1) a w zamian za to miał dokonać spłaty na rzecz powódki łącznej kwocie 1 160 000 złotych ( § 9 ).

Zapłata tej kwoty miała następować w ratach przy czym kwota 500 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2011 roku, kwota 330 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2012 roku, kwota 330 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2013 roku.

W związku z przejęciem przez powoda prowadzenia działalności gospodarczej i majątku dorobkowego J. H. (1) w akcie notarialnym zobowiązał się wobec A. H. (1) ( § 7 ), do spłaty wszystkich kredytów zaciągniętych przez nią ramach prowadzonej wcześniej działalności gospodarczej, w tym kredytów: rewolwingowego nr (...) i inwestycyjnego nr (...) zaciągniętych w Banku Spółdzielczym w L..

J. H. (1) przejął na siebie całkowitą odpowiedzialność wobec banków z tytułu ich ewentualnych roszczeń dotyczących terminowych spłat rat kredytowych i w tym zakresie nieodwołalnie zwolnił A. H. (1) z wymienionych zobowiązań.

okoliczności bezsporne

Dowód: / umowa rozwiązanie spółki cywilnej, zniesienia współwłasności oraz umowa podziału majątku wspólnego zawarta w formie aktu notarialnego dnia 17.05.2011 r. za Rep A numer (...) sporządzona przed notariuszem A. P. – k. 55 – 68;

akta Sądu Okręgowego w Nowym Sączu do sygn. akt I C 450/11 – wyrok rozwodowy z dnia 03 października 2011 roku /.

W dniu 30 maja 2011 roku umową notarialną zawartą przed notariuszem A. P. do Rep A Nr (...) strony dokonały częściowego rozwiązania umowy podziału majątku wspólnego z dnia 17 maja 2011 roku w ten sposób ( § 3 ) że odstąpiły w tej części od postanowień umowy z dnia 17 maja 2011 roku w zakresie rozporządzenia składnikami przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. prowadzonego przez A. H. (1) w ramach działalności gospodarczej pod firmą (...).H.P.U – (...) H. A. w C..

Strony ustaliły ( § 5 ), że w skład przedsiębiorstwa wchodzą między innymi ściśle określone nakłady inwestycyjne dokonane przez A. H. (1) oraz kredyty zaciągnięte przez nią w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ( § 5 litera h ), w tym zobowiązania względem Banku Spółdzielczego w L. zaciągnięte w dniu 07 lipca 2010 roku na podstawie umowy o kredyt rewolwingowy nr (...) na mocy której bank udzielił A. H. (1) kredytu w maksymalnej kwocie 400 000 złotych i umowy o kredyt inwestycyjny nr (...), na mocy której bank udzielił A. H. (1) kredytu w maksymalnej kwocie 4 100 000 złotych.

Następnie A. H. (1) sprzedała ( § 7 ) J. H. (1) przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych – działające pod firmą (...).H.P.U (...) H. A. za kwotę 2 872 073 złotych.

Strony w umowie z dnia 30 maja 2011 roku postanowiły ( § 9 ), że cała w/w kwota zostanie zapłacona pozwanej jako sprzedającej przez powoda jako kupującego, przelewem ze środków pozyskanych przez kupującego z kredytu w terminie do 16 września 2011 roku i zostanie przeznaczona przez A. H. (1) na spłatę części zadłużenia.

J. H. (1) co do obowiązku zapłaty całej ceny poddał się ( § 9 ) rygorowi egzekucji wprost z aktu notarialnego w trybie art. 777 §1 pkt 4 k.p.c.

W zakresie spłaty z majątku dorobkowego w kwocie 1 160 000 złotych określonej w § 9 umowy z dnia 17 maja 2011 roku strony postanowiły w umowie z dnia 30 maja 2011 roku ( § 3 ), że spłata tej kwoty ma następować w ratach przy czym kwota 500 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2011 roku, kwota 220 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2012 roku, kwota 220 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2013 roku i kwota 220000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2014 roku.

Również w tym zakresie J. H. (1) co do obowiązku zapłaty poddał się ( § 3 ) rygorowi egzekucji w trybie art. 777 §1 pkt 4 k.p.c.

Dowód: / umowa rozwiązanie spółki cywilnej zniesienia współwłasności oraz umowa podziału majątku wspólnego zawarta w formie aktu notarialnego dnia 17 maja 2011 r. Rep A (...) sporządzona przed notariuszem A. P. – k. 55–68; umowa z dnia 30 maja 2011 roku częściowe rozwiązanie umowy podziału majątku wspólnego oraz umowa sprzedaży sporządzona przed notariuszem A. P. nr Rep A (...),k. 72-81; zeznania pozwanej A. H. (1) - płyta CD – k. 111 od 00:10:23 /.

A. H. (1) w związku z brakiem wpłaty przez pozwanego w terminie do 16 września 2011 roku kwoty 500 000 złotych wystąpiła w dniu 15 grudnia 2011 roku do Sądu Rejonowego w Z. o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A nr (...).

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie do sygn. akt I Co 1458/11 Sąd Rejonowy w Zakopanem nadał temu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności w zakresie § 3 litera a, z treści którego wynika, że J. H. (1) ma dokonać spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego kwoty 500 000 złotych w terminie do 16 września 2011 roku

Dowód: / akta sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy wZ. I Co 1458/11 – w szczególności: wniosek, k. 1; ant notarialny, k. 509; postanowienie Sądu Rejonowego wZ. z dnia 19 grudnia 2011 roku - k. 14 /.

W oparciu o uzyskany w sprawie I Co 1458/11 tytuł wykonawczy A. H. (1) wszczęła przeciwko powodowi J. H. (1) egzekucję przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w Nowym Targu R. B.. Sprawę prowadzono do sygn. akt KM 61/12.

W związku ze zmianą siedziby komornika R. B. i jego przeniesieniem służbowym do K. akta tej sprawy przeniesione zostały następnie do K. a egzekucja jest prowadzona do sygn. KM 294/12.

Dowód: / informacja komornika R. B. z dnia 12 listopada 2012 roku, k. 117

akta sprawy KM 294/12 i KM 61/12 /.

W związku z brakiem spłat rat kredytowych Bank Spółdzielczy w L. w dniu 28 lipca 2011 roku wystawił bankowy tytuł egzekucyjny ( (...) ) numer (...), w którym na podstawie ksiąg rachunkowych banku wykazał że A. H. (1) i J. H. (1) zobowiązani są zapłacić solidarnie na rzecz Banku z tytułu umowy o kredyt reolwingowy z dnia 07 lipca 2010 roku nr (...) kwotę 420 747,86 złotych w tym należność główną 400 000 złotych wraz z odsetkami od dnia 27 lipca 2011 roku w kwocie 20 747,86 złotych.

Na podstawie w/w (...) Bank Spółdzielczy w L. wystąpił do Sądu Rejonowego w Z. z wnioskiem o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Postanowieniem z dnia 6 września 2011 roku do sygn. akt I Co 914/11 Sąd Rejonowy wZ. nadał temu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

W dniu 13 stycznia 2012 roku Bank Spółdzielczy w L. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny ( (...) ) numer (...) w którym na podstawie ksiąg rachunkowych banku wykazał, że A. H. (1) i J. H. (1) zobowiązani są zapłacić solidarnie na rzecz Banku z tytułu umowy o kredyt inwestycyjny z dnia 07 lipca 2010 roku nr (...) kwotę 128 602,57 złotych z tytułu odsetek.

Na podstawie w/w (...) Bank Spółdzielczy w L. wystąpił do Sądu Rejonowego w Z. z wnioskiem o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2012 roku do sygn. akt I Co 93/12 Sąd Rejonowy w Z.nadał temu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

Dowód: / bankowy tytuł egzekucyjny nr (...)– k. 51; postanowienie Sądu Rejonowego w (...) z dnia 6 września 2011 roku sygn. akt. 914/11- k. 52; bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) – k. 53; postanowienie Sądu Rejonowego wZ.z dnia 27 stycznia 2012 roku sygn. akt. 93/12- k. 54;

akta sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Z. I Co 914/11 – w szczególności bankowy tytuł egzekucyjny nr (...)– k. 2; postanowienie Sądu Rejonowego w Z. z dnia 6 września 2011 roku - k. 27 /.

Bank Spółdzielczy w L. na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego w sprawie do sygn. I Co 914/11 wszczął przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym wW. M. W. egzekucję przeciwko A. H. (1) i J. H. (1) w sprawie KM 1450/11.

Na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego w sprawie do sygn. I Co 93/12 Bank Spółdzielczy w L. wszczął przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w W. M. W. egzekucję przeciwko A. H. (1) i J. H. (1) w sprawie KM 141/12.

W toku postępowań egzekucyjnych w tych sprawach Komornik dokonał szeregu zajęć, a w dniu 09 lutego 2012 roku w sprawie KM 1450/11 tdokonał zajęcia wierzytelności A. H. (1) w kwocie 500 0000 złotych wobec J. H. (1) wynikającej z aktów notarialnych sporządzonych przed notariuszem A. P. w dniach 17 maja 2011 roku i 30 maja 2011 roku .

Dowód: / akta Komornika Sądowego przy sądzie Rejonowym w W. sygn. KM 1450/11 w szczególności zajęcie wierzytelności z dnia 09 lutego 2012 roku, k. 50;

akta Komornika Sądowego przy sądzie Rejonowym wW. sygn. KM KM 141/12 /.

Powód J. H. (1) w związku z zajęciem wierzytelności A. H. (1) w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego w sprawie KM 1450/11 wpłacił na rzecz komornika sądowego przy Sadzie Rejonowym w W. w dniu 22 marca 2012 roku kwotę 557 735,55 złotych i wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

J. H. (1) w dniu 22 marca 2012 roku powiadomił komornika, że spłaca dług wynikający z zajętej wierzytelności służącej A. H. (1) w kwocie 500 000 złotych na podstawie aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku Rep A Nr (...)

W dniu 21 marca 2012 roku wpłacił tytułem zadłużenia w sprawie KM 141/12 kwotę 148 829,47 złotych.

Komornik w związku z zapłatą dokonaną przez J. H. (1) umorzył postępowania egzekucyjne w sprawach KM 1450/11 i KM 141/12.

Dowód: / polecenia przelewu, k. 4:

akta Komornika Sądowego przy sądzie Rejonowym w W.sygn. KM 1450/11 w szczególności: zajęcie wierzytelności z dnia 09 lutego 2012 roku, k. 50; pismo J. H. (1), k. 54; potwierdzenie przelewu, k. 55; postanowienie z dnia 22 marca 2012 roku, k. 56;

akta Komornika Sądowego przy sądzie Rejonowym w W. sygn. KM 141/12 w szczególności: potwierdzenie przelewu, k. 21; postanowienie z dnia 22 marca 2012 roku, k. 22 /.

Powyższy stan faktyczny między stronami nie był sporny a został ustalony w oparciu o przedłożone dokumenty jak też dokumenty znajdujące się w aktach spraw prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Z. sygn. akt I Co 1458/11 i I Co 914/11 oraz aktach komorniczych w sprawach KM 1450/11, KM 141/12, KM 294/12 i KM 61/12.

Z treści aktu notarialnego dnia 17 maja 2011 roku Rep A (...)sporządzonego przed notariuszem A. P. ( k. 55 – 68 ) wynika, że strony będąc w trakcie rozwodu, zawarły umowę małżeńską majątkową i wprowadziły z tym dniem ustrój rozdzielności majątkowej

Następnie zdecydowały o rozwiązaniu łacącej ich umowy spółki i dokonały między sobą wzajemnych rozliczeń. Rozliczenia te nie były kwestionowane.

Z treści tego aktu notarialnego wynika także, iż pozwana A. H. (1) z racji prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zaciągnęła szereg zobowiązań bankowych, w tym względem Banku Spółdzielczego w L..

Zgodnie z w/w umową notarialną ( § 7 i 9 ) powód miał przejąć całość prowadzonej przez spółkę cywilną i powódkę działalności gospodarczej, w zamian za to miał dokonać na rzecz powódki spłaty pieniężnej. Zobowiązał się również do przejęcia odpowiedzialności za zasięgnięte w ramach prowadzonej przez powódkę działalności gospodarczej kredyty bankowe przeznaczona na finansowanie tej działalności.

W dniu 30 maja 2011 roku umową notarialną Rep A Nr(...) strony dokonały częściowego rozwiązania umowy podziału majątku wspólnego z dnia 17 maja 2011 roku ( k. 72-81 ) w ten sposób ( § 3 ) że odstąpiły w tej części od postanowień umowy z dnia 17 maja 2011 roku w zakresie rozporządzenia składnikami przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. prowadzonego przez A. H. (1) w ramach działalności gospodarczej pod firmą (...).H.P.U – (...) H. A. w C. i A. H. (1) sprzedała ( § 7 umowy ) J. H. (1) przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych – działające pod firmą (...).H.P.U (...) H. A. za kwotę 2 872 073 złotych.

Strony w umowie z dnia 30 maja 2011 roku postanowiły ( § 9 ), że cała w/w kwota zostanie zapłacona pozwanej jako sprzedającej przez powoda jako kupującego, przelewem ze środków pozyskanych przez kupującego z kredytu w terminie do 16 września 2011 roku i zostanie przeznaczona przez A. H. (1) na spłatę części zadłużenia.

J. H. (1) co do obowiązku zapłaty całej ceny poddał się ( § 9 ) rygorowi egzekucji wprost z aktu notarialnego w trybie art. 777 §1 pkt 4 k.p.c.

W zakresie spłaty z majątku dorobkowego w kwocie 1 160 000 złotych określonej w § 9 umowy z dnia 17 maja 2011 roku strony postanowiły w umowie z dnia 30 maja 2011 roku ( § 3 ), że spłata tej kwoty ma następować nadal w ratach przy czym kwota 500 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2011 roku, kwota 220 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2012 roku, kwota 220 000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2013 roku i kwota 220000 złotych miała zostać spłacona do dnia 16 września 2014 roku.

Również w tym zakresie J. H. (1) co do obowiązku zapłaty poddał się ( § 3 ) rygorowi egzekucji w trybie art. 777 §1 pkt 4 k.p.c.

Bezspornie J. H. (1) w terminie do 16 września 2011 roku nie zapłacił pozwanej kwoty 500 000 złotych z tytułu spłaty pierwszej raty za podział majątku dorobkowego, a A. H. (1) do Sądu Rejonowego w Z. o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A nr (...)

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie do sygn. akt I Co 1458/11 Sąd Rejonowy wZ. nadał temu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności w zakresie § 3 litera a, z treści którego wynika, że J. H. (1) ma dokonać spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego kwoty 500 000 złotych w terminie do 16 września 2011 roku.

W oparciu o uzyskany w sprawie I Co 1458/11 tytuł wykonawczy A. H. (1) wszczęła następnie przeciwko powodowi J. H. (1) egzekucję przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym wN. T. R. B., którą prowadzono do sygn. akt KM 61/12. W związku ze zmianą siedziby komornika R. B. i jego przeniesieniem służbowym do K. egzekucja jest prowadzona obecnie do sygn. KM 294/12.

Kwestią bezsporną w sprawie było również to, że w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego Komornik przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach egzekwujący od A. H. (1) i J. H. (1) wierzytelności Banku (...) w L. z tytułu kredytów zaciągniętych przez A. H. (1) w sprawie KM 1450/11 zajął wierzytelność pozwanej służącą jej względem powoda a objętą tytułem wykonawczym ze sprawy I Co 1458/11.

Bezspornie powód dokonał dwóch wpłat na konto komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w W.. Wpłacił tytułem zadłużenia w sprawie KM 141/12 kwotę 148 829,47 złotych, a w związku z zajęciem wierzytelności A. H. (1) w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego w sprawie KM 1450/11 wpłacił na rzecz komornika sądowego przy Sadzie Rejonowym w W. w dniu 22 marca 2012 roku kwotę 557 735,55 złotych.

J. H. (1) w dniu 22 marca 2012 roku powiadomił komornika, że w sprawie KM 1450/11 spłaca dług wynikający z zajętej wierzytelności służącej A. H. (1) w kwocie 500 000 złotych na podstawie aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku Rep A Nr (...)

Zeznania pozwanej złożone na rozprawie w dniu 08 stycznia 2012 roku zasługiwały na wiarę o ile potwierdzają ustalony stan faktyczny. Co do istotnych szczegółów wiedza pozwanej była ograniczona a pozwana odwoływała się wprost do dokumentów, które jak wskazano nie budziły wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo J. H. (1) zasługuje na uwzględnienie.

J. H. (2) w niniejszej sprawie domagał się pozbawiania wykonalności tytułu wykonawczego, tj. aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem A. P. z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A Nr. (...).

Bezspornym jest, że Sąd Rejonowy w Z. postanowieniem dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie do sygn. akt I Co 1458/11 zaopatrzył wskazany akt notarialny w zakresie § 3 litera a w klauzulę wykonalności.

Klauzula wykonalności nadana przez Sąd odnosi się do wymagalnej na dzień 16 września 2011 roku wierzytelności A. H. (1) względem J. H. (1) w kwocie 500 000 złotych należnej jako spłata pierwszej raty z tytułu rozliczeń wynikających z podziału majątku wspólnego.

Skoro pozwana uzyskała tytuł wykonawczy względem powoda i nie otrzymała od niego dobrowolnie należnej kwoty 500 000 złotych, to oceniając tylko z tego punktu wiedzenia wszczęcie przez A. H. (1) egzekucji przed komornikiem Sądowym R. B. w sprawie KM 61/12 było uzasadnione.

Ustalone w sprawie fakty wskazują jednakże, że pozwana oraz powód niezależnie od umownych ustaleń z dnia 17 maja 2011 roku i 30 maja 2011 roku w zakresie realizacji zaciąganych przez A. H. (1) zobowiązań bankowych nadal w stosunkach zewnętrznych pozostawali względem Banku Spółdzielczego w L. dłużnikami solidarnymi.

Nie budzi wątpliwości, iż Bank Spółdzielczy w L. który wystawił (...) i przed Sądem Rejonowym w Z. uzyskał w sprawach Co 914/11 i Co 92/12 klauzule wykonalności wszczął i prowadził względem A. H. (1) i J. H. (1) postępowania egzekucyjne przed komornikiem sądowym.

Względem banku strony poznosiły zatem odpowiedzialność solidarną, choć na innych podstawach prawnych. A. H. (1) jako dłużnik osobisty, zaś J. H. (1) jako poręczyciel i dłużnik rzeczowy.

Z punktu widzenia interesów Banku Spółdzielczego w L. umowne ustalenia stron z dnia 17 maja 2011 roku i 30 maja 2011 roku nie miały i mają żadnego znaczenia.

Bezspornie w sprawie KM 1450/11 Komornik Sądowy na poczet zaspokojenia wierzytelności Banku Spółdzielczego w L. zajął w dniu 09 lutego 2011 roku ( k. 50 akt KM 1450/11 ) jedynie wierzytelność A. H. (1) względem J. H. (1) jo zapłatę kwoty 500 000 złotych stwierdzoną w § 3 litera a aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A Nr. (...).

Zajęcie dotyczyło faktycznie tylko takiej wierzytelności, gdyż klauzula wykonalności nadana przez Sąd w sprawie Co 1458/11 odnosiła się jedynie do § 3 litera a aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A Nr. (...).

Stąd komornik w dniu 09 lutego 2012 roku nie mógł faktycznie zająć innych wierzytelności A. H. (1) względem J. H. (1) określonych w tym akcie notarialnym i w akcie notarialnym z 17 maja 2011 roku.

Zajęcie wierzytelności w sprawie KM 1450/11 było skuteczne, gdyż wierzytelność A. H. (1) względem J. H. (1) w dacie zajęcia przez komornika była wymagalna i istniała ( tak: wyrok SN z dnia 11 stycznia 2006 r., III CK 335/05, publ. LEX nr 176064).

Z tego tytułu wskutek zajęcia wierzytelności A. H. (1) przez komornika w sprawie KM 1450/11 J. H. (1) znalazł się w pozycji tzw. dłużnika zajętej wierzytelności w rozumieniu art. 896 § 1 pkt. 2 k.p.c.

J. H. (1) nie mógł już zatem spełnić świadczenia do wysokości zajętej wierzytelności wprost do rąk swojej wierzycielki, tj. A. H. (1) będącej względem banku w tym momencie dłużnikiem egzekwowanym.

Wskazać trzeba, iż niewykonanie przez komornika obowiązku z art. 896 § 1 pkt 2 k.p.c. polegającego na wezwaniu poddłużnika egzekwowanej wierzytelności, aby nie uiszczał objętego nią świadczenia dłużnikowi głównemu, lecz przekazał to świadczenie komornikowi może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą ( tak: wyrok SN z dnia 14 stycznia 1998 r., I CKN 406/97, publ. LEX nr 50606).

Musiał zatem J. H. (1) zastosować się do wezwania komornika ( k. 50 i 53 akt KM 1450/11 ) i złożyć świadczenie na konto komornika sądowego.

Zgodnie z oświadczeniem ( k. 54 akt KM 1450/11 ) J. H. (1) jako dłużnik zajętej wierzytelności wpłacając na konto komornika w sprawie KM 1450/11 kwotę 557 735,55 złotych faktycznie do wysokości kwoty 500 000 złotych spłacił zajętą wierzytelność służącą względem niego A. H. (1).

Oznacza to, że w ten sposób J. H. (1) - skoro określił, przed komornikiem ( k. 54 akt KM 1450/11 ) i w tytule zapłaty ( k. 4 akt sprawy ) że spłaca dług z zajętej wierzytelności - zwolnił się względem A. H. (1) z zobowiązania zapłaty na jej rzecz kwoty 500 000 złotych określonej w § 3 litera a aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku Rep. A Nr. (...).

W ocenie Sądu J. H. (1) miał prawo jako dłużnik zajętej wierzytelności wskazać przed komornikiem że płaci za tę konkretnie zajętą wierzytelność.

Zważyć bowiem trzeba, iż w dniu 20 marca 2012 roku A. H. (1) na podstawie aktu notarialnego z 30 maja 2011 roku miała już względem J. H. (1) dalsze wymagalne wierzytelności pieniężne – choć nie przedstawiła na nie klauzuli wykonalności - z tytułu ceny za sprzedaż przedsiębiorstwa i z tytułu dalszych rat ze spłaty z majątku dorobkowego.

Z treści art. 451 § 1 k.c. wynika zaś wyraźnie, że dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić.

Zgodnie z tym przepisem to dłużnik w pierwszej kolejności (przed wierzycielem) ma uprawnienie do wskazania, który ze swoich długów chce zaspokoić, a wyborowi dłużnika wierzyciel nie może się sprzeciwić.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd, że wola dłużnika zaliczenia spełnionego przez niego świadczenia na poczet określonych długów może być wyrażona w dowolny sposób, a jej interpretacja podlega zasadom określonym w art. 65 § 1 k.c.

W szczególności o zamiarze dłużnika może świadczyć także wysokość spełnionego świadczenia. W przypadku spełnienia świadczenia odpowiadającego wysokością jednemu z dwóch świadczeń głównych można domniemywać - wobec braku innych okoliczności - że zamiarem dłużnika było zaspokojenie tego długu, który wysokością odpowiada spełnionemu świadczeniu ( tak: wyrok SN z dnia 16 lutego 2012 roku IV CSK 233/11, publ. LEX nr 1164749 ).

Stąd w ocenie Sądu nie jest trafna argumentacja pozwanej z odpowiedzi na pozew i pisma procesowego ( k. 102-106 ), że powód J. H. (1) płacąc komornikowi w sprawie KM 1450/11 kwotę 557 735,55 złotych powinien był ja zaliczyć proporcjonalnie na poczet wszystkich swoich długów względem A. H. (1).

Bez znaczenia jest również i to, że w sprawie KM 141/12 prowadzonej przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. z wniosku Banku Spółdzielczego w L. J. H. (1) wpłacił kwotę 148 829,47 złotych co doprowadziło do umorzenia postępowania egzekucyjnego.

W tym zakresie J. H. (1) podając w tytule płatności ( k. 4 akt sprawy ), że płaci „zadłużenie w sprawie KM 141/12” faktycznie dokonywał zapłaty jako jeden z dłużników egzekwowanych przeciwko, którym komornik łącznie prowadził egzekucję.

Kwota ta nie podlegała zatem już zaliczeniu na poczet jakichkolwiek wierzytelności A. H. (1) służących jej względem J. H. (1).

Mając powyższe na względzie wskazać trzeba, iż zgodnie z treścią art. 840 §1 pkt. 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

Powód J. H. (1) słusznie i skutecznie twierdzi że zobowiązanie stwierdzone tytułem wykonawczym, tj. § 3 litera a aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku ( k. 76 ) zaopatrzonym przez Sąd Rejonowy w Z. w sprawie I Co 1458/11 w klauzulę wykonalności wygasło wobec spełnienia przez niego przedmiotu świadczenia na rzecz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. w sprawie KM 1450/11.

Stąd prowadzona nadal wobec J. H. (1) egzekucja przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) R. B. w sprawie KM 294/12 z wniosku A. H. (1) jest bezpodstawna i bezprzedmiotowa z uwagi na fakt, iż zobowiązanie zapłaty kwoty 500 000 zostało spełnione, wygasło i nie może być egzekwowane.

Nie można z tego względu zarzucać powodowi, że jego roszczenie zgłoszone w pozwie stanowi nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c.

J. H. (1) w pozwie nie odwołuje się do tego przepisu i art. 5 k.c. nie stanowi samoistnej podstawy jego powództwa ( tak: postanowienie SN z dnia 27 listopada 2003 r., III CZP 78/03, publ. Prokuratura i Prawo 2004, nr 6; wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 r., II CKN 943/00, niepubl. )

Powoływanie się na art. 5 k.c. jest wszakże niedopuszczalne wtedy, gdy inny przepis odwołuje się do zasad współżycia społecznego w taki sposób, że określa granice ochrony konkretnego prawa podmiotowego ( tak: wyrok SN z dnia 04 listopada 2010 roku IV CSK 141/10, publ. LEX nr 898264 ).

Takim przepisem był, mający zastosowanie w niniejszej sprawie, art. 451 § 1 k.c.

Brak jest podstaw aby uznać, iż zawarte w akcie notarialnym z dnia 17 maja 2011 roku ( § 7 k. 66 ) zobowiązanie powoda względem pozwanej do przejęcia wszelakich zobowiązań z tytułu zaciągniętych przez pozwaną kredytów bankowych w tym długu wobec Banku Spółdzielczego w L. spowodowało przejęcie długu przez powoda na zasadzie art. 519 k.c.

Zgodnie z tym przepisem osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela, Przy czym oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron i jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. Dla skuteczności przejęcia długu a co za tym idzie zwolnienia pierwotnego dłużnika z długu i wygaśnięcia jego zobowiązania wobec wierzyciela wymagana jest zgoda tego wierzyciela. Pozwana nie wykazała tymczasem, aby Bank Spółdzielczy w L. wyraził zgodę na przejecie jej długu przez powoda.

Stąd wskutek zawarcia notarialnych umów przez strony w dniu 17 maja 2011 roku i 30 maja 2011 roku zobowiązanie pozwanej A. H. (1) wobec Banku Spółdzielczego w L. nie wygasało.

Bank ten był zatem uprawniany do dochodzenia swojej wierzytelności przy czym z uwagi na solidarność tego zobowiązania mógł dochodzić zapłaty tej wierzytelności zarówno od pozwanej jak i powoda.

Brak zgody banku na przejecie całości długu przez powoda wskazuje, że zobowiązanie powoda zawarte w aktach notarialnych o przejęciu wszelkich zobowiązań powódki i zwolnieniu jej z odpowiedzialności traktowane powinno być zatem na podstawie art. 392 k.c. co najwyżej jako umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią od obowiązku świadczenia.

Umowa o zwolnienie dłużnika ma charakter zobowiązujący.

Rodzi ona po stronie osoby trzeciej obowiązek doprowadzenia do rezultatu w postaci powstrzymania się wierzyciela przed dochodzeniem od dłużnika świadczenia Nie kreuje taka umowa zatem trójstronnego stosunku obligacyjnego w ramach którego doszłoby do zwolnienia z długu pierwszego z dłużników, gdyż podstawowy stosunek prawny pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem nie ulega zmianie.

Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia, ponieważ zawarta jest pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią (a wierzyciel nie bierze w niej udziału), nie tworzy więc żadnych zmian w stosunku prawnym pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem. Jednocześnie umowa ta nie daje żadnych uprawnień wierzycielowi w stosunku do osoby trzeciej. Wierzyciel nadal ma tylko roszczenie o spełnienie świadczenie w stosunku do dłużnika.

Z drugiej strony w takim przypadku obok pierwotnego stosunku między dłużnikiem i wierzycielem powstaje faktycznie niezależnie od tego stosunku zobowiązanie gwaranta do tego, że wierzyciel nie będzie od dłużnika żądał spełnienia świadczenia.

Niewykonanie przez osobę trzecią (w konkretnym wypadku przez powoda ) obowiązku umownego, który zobowiązała się spełnić może rodzić obowiązek odszkodowawczy względem pozwanej ( tak: wyrok SN z dnia 17 czerwca 1996 roku I CR 8/93, publ. LEX nr 750257 ).

Stąd jeśli zdaniem A. H. (1) po jej stronie nastąpiła szkoda na skutek nieosiągnięcia gwarantowanego przez powoda umową rezultatu, to ma ona prawo żądać od powoda naprawienia szkody.

Takie roszczenie A. H. (1) może dochodzić w odrębnym postępowaniu sądowym.

Wygaśnięcie zobowiązania powoda względem pozwanej o zapłatę na jej rzecz kwoty 500 000 złotych powoduje, że zasadne jest żądanie J. H. (1) co do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, tj. aktu notarialnego sporządzonego w K. przed notariuszem A. P. w dniu 30 maja 2011 roku rep. A(...) w zakresie § 3 lit.a, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z dnia 19 grudnia 2011 roku sygn. akt. I Co 1458/11.

Z tych względów Sąd orzekł jak w pkt. I wyroku.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, gdyż powód w pozwie domagał się pozbawienia w całości wykonalności aktu notarialnego z dnia 30 maja 2011 roku rep. A 1639/2011.

Akt ten zaopatrzony został tymczasem w klauzulę wykonalności tylko w zakresie § 3 lit.a i w tym zakresie powództwo było zasadne.

W pozostałym zakresie z braku klauzuli wykonalności w/w akt notarialny stanowi jedynie tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 1 pkt. 4 k.c. i nie może być przedmiotem badania w niniejszej sprawie.

Z tych względów Sąd orzekł jak w pkt. I wyroku.

Na zasadzie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył pozwanej kosztami procesu.

Sąd uznał bowiem, iż mimo przegrania procesu pozwana znajduje się w szczególnej sytuacji materialnej, a nie dała podstaw do wytoczenia powództwa. Pozwana podejmuje zaś środki obrony w procesie jedynie po to, aby uzyskać swoje świadczenia.

Faktycznie w ramach rozliczeń z powodem pozwana wyzbyła się majątku a oczekuje póki co bezskutecznie na spłatę od powoda i ma na utrzymaniu po rozwodzie małoletniego syna stron.

Pozostaje zatem A. H. (1) w trudnej sytuacji majątkowej tym bardziej, że powód nie realizuje należycie obowiązku alimentacyjnego.

Zachodzą zatem szczególne okoliczność które, pozwalają na nieobciążanie pozwanej kosztami procesu.

W pozostałym zakresie nieopłaconymi kosztami sądowym Sąd obciążył Skarb Państwa zgodnie z treścią 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. 2005 rok Nr 167, poz. 1398 ) w zw. z art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c.

Skoro powód był zwolniony od kosztów sądowych ( k. 25 ) a pozwana nie została obciążona kosztami procesu to brak jest również podstaw do obciążania pozwanej kosztami sądowymi.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w pkt. IV wyroku.

O zwrocie kwoty 200 złotych na rzecz powoda Sąd orzekł jak w pkt V wyroku na zasadzie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. 2005 rok Nr 167, poz. 1398 ) w zw. z art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c.

SSR ( del ) Paweł Poręba