Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2014 r.

sprawy z wniosku U. S.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej Oddział w T.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 5 czerwca 2014 r.

sygn. akt XI Ns 1661/12

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić apelację;

2.  ustalić, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie w postępowaniu odwoławczym.

VIII Ca 527/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 5 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie z wniosku U. S.z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w G. Oddział w T. o ustanowienie służebności przesyłu postanowił:

1. wniosek oddalić,

2. ustalić, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy zauważył, że U. S. wniosła o ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości położonej w T., działka ewidencyjna numer (...) , dla której Sąd Rejonowy w Toruniu, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela urządzenia przesyłowego linii energetycznej średniego napięcia zlokalizowanej na wyżej wymienionej działce, służebności przesyłu polegającej na utrzymywaniu linii energetycznej110 kV., prawie do jej konserwacji i napraw. W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania (...) S.A. w G. wniosła o oddalenie wniosku.

Sąd Rejonowy ustalił, że postanowieniem z dnia 27 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie XI Ns 2309/12 stwierdził, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu z dniem 1 stycznia 1985 r., co do linii 110 kV na nieruchomości stanowiącej własność U. S. położonej w T. przy ulicy (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka numer (...), dla której Sąd Rejonowy w Toruniu, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych w postaci opisanej wyżej linii oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontu i modernizacji tych urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, wzdłuż pasa eksploatacyjnego o długości 1 metra i szerokości 84 metry. Orzeczenie uprawomocniło się 27 listopada 2013 r.

Zdaniem Sądu Rejonowego treść ww. rozstrzygnięcia prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż ograniczone prawo rzeczowe, którego ustanowienia domagała się wnioskodawczyni, w chwili obecnej już istnieje, gdyż powstało w wyniku nabycia przez zasiedzenie. Z tych powodów w ocenie Sądu a quo na podstawie art. 305 k.c. a contrario wniosek podlegał oddaleniu; o kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 k.p.c.

Sąd Rejonowy dodał, iż po prawomocnym zakończeniu sprawy XI Ns 2309/12 wnioskodawczyni w dalszym ciągu podtrzymywała swoje stanowisko o ustanowienie służebności - co do strefy nie objętej zarzutem zasiedzenia – podkreślając, iż zakres wniosku o ustanowienie służebności jest szerszy aniżeli zasiedzianej służebności.

W ocenie Sądu Rejonowego stanowisko takie jest błędne, skoro służebność określona w sprawie XI Ns 2309/12 powstała ex lege z chwilą upływu terminu zasiedzenia i co trzeba zaznaczyć w konkretnym kształcie. Zdaniem Sądu I instancji postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia służebności ma charakter deklaratoryjny. a jego funkcją jest usankcjonowanie służebności zgodnie z jej istniejącym przebiegiem i zakresem. Ewentualne korekty w tym zakresie mogą nastąpić w trybie art. 291 k.c., w razie zaistnienia po stronie uczestników ważnej potrzeby gospodarczej.

Apelację od powyższego postanowienia złożyła wnioskodawczyni. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie prawa materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 305 ¹ k.c. w zw. z § 55.1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych poprzez jego niezastosowanie i oddalenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu na skutek orzeczenia w sprawie XI Ns 2309/12, w którym to postanowieniu na rzecz Skarbu Państwa ustanowiona została służebność przesyłu na obszarze o szerokości 84 m i o długości 1 m, podczas gdy z ww przepisu sfera oddziaływania linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia – a taka znajduje się na działce wnioskodawczyni – wynosi 15 m od skrajnych przewodów w obie strony i o ustanowienie takiej służebności przesyłu wraz ze sferą wnioskodawcy wnosili. Doprowadziło to do nierozpoznania istoty sprawy co do strefy ograniczonego użytkowania objętej wnioskiem; strefa oddziaływania nie została zasiedziana, ani przez uczestnika, ani przed jego poprzedników prawnych, więc Sąd I instancji winien orzec o ustanowieniu służebności przesyłu na tej powierzchni.

W oparciu o tak sformułowany zarzut skarżąca wniosła o:

- uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

- zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów zastępstwa procesowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego,

ewentualnie:

- zmianę zaskarżonego postanowienia przez ustanowienie na rzecz uczestnika służebności przesyłu co do strefy ograniczonego oddziaływania określonej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych o szerokości odpowiadającej strefie nie zasiedzianej przez uczestnika, tj. ponad strefę 1 m na całej długości linii za wynagrodzeniem,

- zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację uczestnik (...) S.A. w G. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania dwuinstancyjnego, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżone postanowienie było zgodne z prawem.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż przyjęte przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne były prawidłowe. Sąd Okręgowy podziela te ustalenia i przyjmuje za swoje, czyniąc je podstawą własnego rozstrzygnięcia. W związku z tym nie istniała już potrzeba ich szczegółowego powtarzania (por. postanowienie SN z dnia 19 czerwca 2013 r., I CSK 156/13, LEX nr 1365587).

Przechodząc natomiast do kwestii stricte merytorycznych, wskazać należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał właściwej subsumpcji przepisów prawnych pod ustalony stan faktyczny i z powyższego wyciągnął prawidłowe i w pełni uzasadnione wnioski. Zarzut apelacyjny zawarty w środku zaskarżenia nie zasługuje na uwzględnienie.

Dokonując jego oceny należy na wstępie zauważyć, że skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego. Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 305 ¹ k.c., gdyż brak było podstaw do ustanowienia dodatkowo nowej rozszerzonej służebności przesyłu w zakresie strefy oddziaływania linii energetycznej wysokiego napięcia w wymiarze 15 m od skrajnych przewodów w obie strony w oparciu o przepis 55 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z 2003 r., nr 47, poz. 401).

Jak trafnie przyjmuje się w judykaturze zarówno w sprawie o zasiedzenie, jak i ustanowienie służebności, które toczą się w trybie postępowania nieprocesowego, sąd związany jest wprawdzie żądaniem nabycia (ustanowienia) prawa, ale jednak już samodzielnie – niezależnie od treści żądania - ustala przesłanki i zakres tego nabycia (ustanowienia). W szczególności sąd nie jest związany datą nabycia, czy osobą nabywcy (por. postanowienie SN z dnia 7 października 2005 r., IV CK 133/05, LEX nr 399747). Zatem odpowiednie w rozumieniu art. 13 § 2 k.p.c. stosowanie art. 321 § 1 k.p.c. w tych sprawach musi uwzględniać istotę i charakter ww. postępowań.

W opinii Sądu Okręgowego, istota zarzutu skarżącej sprowadza się do twierdzenia, że Sąd nie orzekł o części żądania, skoro uznał, że doszło już do zasiedzenia całej służebności, będącej przedmiotem postępowania ( nota bene Sąd Rejonowy w sprawie XI Ns 2309/12 stwierdził nabycie przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu). Zarzut ten nie zasługuje na akceptację. Jak trafnie przyjął Sąd Rejonowy nie można ustanowić służebności nabytej przez zasiedzenie. Wnioskodawczyni nie wykazała w żaden sposób, że służebność nabyta przez zasiedzenie w dniu 1 stycznia 1985 r. jest inną służebnością, niż ta której ustanowienia domaga się obecnie. Słusznie zatem Sąd Rejonowy zaznaczył, powołując się na utrwalone orzecznictwo sądowe, że zmiana tej służebności może nastąpić tylko w trybie art. 291 k.c., w razie zaistnienia po stronie uczestników ważnej potrzeby gospodarczej. Sąd Okręgowy w pełni podziela ten pogląd. Trudno bowiem znaleźć jakiekolwiek argumenty przemawiające za jego podważeniem, zaś przytaczane w apelacji orzeczenia nie dotyczą zarzutów podnoszonych w apelacji, nie ma więc potrzeby odnoszenia się do nich.

Z przedstawionych powodów na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji w punkcie 1 (pierwszym).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., jak w sentencji w punkcie 2 (drugim) uznając, że brak podstaw do odstąpienia od zasady orzekania o kosztach postępowania nieprocesowego, zgodnie z którą każdy uczestnik ma obowiązek ponosić koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.