Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód – S. Ł., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w I. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 40.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 października 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przypisanych.

W dniu 25 czerwca 2012 roku powód zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia w zakresie: mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, wartości pieniężnych w zakresie rozboju w lokalu, wartości pieniężnych w transporcie, odpowiedzialności cywilnej za wadliwe wykonanie pracy oraz za szkody wyrządzone w mieniu powierzonym. Powód wskazał, iż w dniu 27 sierpnia 2012 roku w trakcie realizacji prac przy budowie bloku mieszkalnego w I. doszło do omyłkowego wyznaczenia przez pracowników powoda osi stóp fundamentowych F – 2 w ilości 6 sztuk w segmencie Z. W wyniku tego zdarzenia trzeba było rozkuć beton B – 25 w ilości 29,3 m ³, usunąć zbrojenia w ilości 1,5 t, a następnie z wykopu wywieźć skruszony beton wraz z odpadami. Pozwany dokonał zgłoszenia szkody. Powód przesłał pozwanemu kosztorys wykonanych prac. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania. Powód odwołał się od decyzji pozwanego.

W odpowiedzi na pozew wskazano na wstępie, iż z dniem 28 grudnia 2012 roku nastąpiło przejęcie spółki (...) S.A. przez spółkę (...) S.A. poprzez przeniesienie całego majątku spółki (...) S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 w związku z art. 506 § 4 k.s.h.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Pozwany potwierdził zawarcie umowy ubezpieczenia z powodem.

Wskazał, iż koszty naprawy wadliwie wykonanej usługi nie stanowią szkody wynikłej z wadliwego wykonania usługi powstałej po wykonaniu i przekazaniu przedmiotu usługi do odbiorcy.

Pozwany podniósł, że powód nie wykazał w żaden sposób, aby doszło do powstania szkody w majątku osoby trzeciej na skutek zdarzenia, którego dotyczy postępowanie. Powód domagał się zwrotu kosztów poniesionych przez samego powoda, podczas, gdy w ocenie pozwanego szkoda winna pojawić się w majątku osoby trzeciej nie zaś w majątku ubezpieczonego.

Pozwany podniósł nadto, iż w przypadku wypłaty odszkodowania, zgodnie z § 26 ust. 3 ogólnych warunków ubezpieczyciela, od wysokości odszkodowania odliczyć należy tzw. „franszyzę redukcyjną w wysokości 300 zł.” Stwierdził jednocześnie , iż powód nie wykazał wysokości zgłoszonego roszczenia. Kosztorys przedłożony do akt sprawy nie może stanowić takiego dowodu, a strona pozwana kosztorys w całości kwestionuje.

Dnia 12 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy na wstępie wskazał , iż w wyniku połączenia spółek i sukcesji generalnej doszło do zmiany po stronie pozwanej i w miejsce (...) S.A. w W. wstąpiło (...) S.A. w W..

Dalej Sąd zważył, iż nie budziło wątpliwości , że strony postępowania łączyła umowa ubezpieczenia zaś stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. w wykonaniu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany przyjął odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim przez ubezpieczonego. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 § 1 i 2 k.c.). Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: wystąpienie zdarzenia, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą (art. 361 k.c.). W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela aktualizuje się z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody.

Sąd I instancji nie miał wątpliwości, iż na podstawie umowy ubezpieczenia dopuszczalna jest sytuacja, gdzie roszczenie poszkodowanego zaspokaja sam ubezpieczony, ponoszący odpowiedzialność cywilną za szkodę. Wówczas ma on prawo kierować do ubezpieczyciela roszczenie o zapłatę z zakresie, w jakim sam szkodę naprawił (tak: J.Orlicka, Roszczenie regresowe ubezpieczonego do zakładu ubezpieczeń w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej (w:) Prawo wobec wyzwań współczesności, Poznań 2006).

Uznanie jednak roszczeń ubezpieczonego za zasadne jest możliwe tylko wówczas, gdy zostaną spełnione (oraz procesowo wykazane) przesłanki odpowiedzialności ubezpieczyciela w oparciu o umowę łączącą zakład ubezpieczeń i ubezpieczonego oraz wysokość poniesionej szkody.

Sąd zważył, iż w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06).

Sąd Rejonowy ustalił, iż zaistnienie zdarzenia polegającego na nieprawidłowym wyznaczeniu osi fundamentowych oraz usunięciu wadliwych fundamentów nie było w niniejszym postępowaniu kwestionowane.

Pozwany w treści odpowiedzi na pozew zakwestionował jednak m.in. przedstawianą przez powoda wysokość szkody.

Sąd Rejonowy podzielił stanowisko pozwanego, iż na podstawie dokumentacji przedłożonej przez powoda nie sposób ustalić rzeczywistej wysokości szkody naprawionej przez powoda. W pierwszej kolejności Sąd wskazał , iż powód w zgłoszeniu szkody wskazał wysokość roszczenia jako kwotę 21.144,81 złotych. Według treści zgłoszenia (karta 18 akt) należność ta obejmowała wartość materiałów i robocizny. Jednocześnie do pozwu powód dołączył dokument „Kosztorys”, w którym zawarto wyliczenia wykorzystania materiałów i kosztów robocizny na kwotę 6.379,87 złotych. Tymczasem sam powód na rozprawie w dniu 12 grudnia 2013 roku wskazywał, iż wskazywane przez niego koszty na poziomie około 20.000,00 złotych nie obejmują kosztów robocizny.

Jednocześnie powód nie wykazał, że np.: wszystkie prace objęte dokumentem „Kosztorys” to wyłącznie prace mające na celu naprawienie szkody wyrządzonej wadliwie posadowionymi fundamentami.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji stwierdził, iż nie jest możliwym ustalenie uzasadnionego zakresu żądania powoda., co powodował, iż na podstawie
art. 822 § 1 k.c. a contrario w związku z art. 6 k.c. powództwo oddalił.

O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W myśl tego artykułu strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, które po stronie pozwanej wyniosły 2.417,00 złotych. W powyższej kwocie mieściła się kwota 17,00 złotych stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa, kwota 2.400,00 złotych stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Apelację od przedmiotowego rozstrzygnięcia wywiódł powód, zaskarżając wyrok w całości . Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił;

Naruszenie przepisów prawa procesowego a w szczególności;

-art. 277 k.p.c. poprzez sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na błędnym przyjęciu , iż z dokumentacji przedstawionej przez powoda nie sposób ustalić rzeczywistej wysokości szkody naprawionej przez powoda podczas gdy powód złożył m.in. kosztorys na kwotę 6.379,87 zł. a nadto powód podczas swoich zeznań wskazał, iż same koszty naprawienia szkody wynosiły 20.000 zł.

-art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów i wyciągnięcie z nich nieuzasadnionych wniosków poprzez błędne przyjęcie, że z dokumentacji przedstawionej przez powoda nie sposób ustalić rzeczywistej wysokości szkody naprawionej przez powoda podczas gdy powód złożył m.in. kosztorys na kwotę 6.379,87 zł. a nadto powód podczas swoich zeznań wskazał, iż same koszty naprawienia szkody wynosiły 20.000 zł.

-art. 232 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.c. poprzez błędną jego wykładnie oraz niezastosowanie polegające na nie dopuszczeniu przez Sąd I instancji dowodu z opinii biegłego z urzędu w sytuacji gdy rozstrzygniecie przedmiotowej sprawy wymagało wiadomości specjalnych co tym samym doprowadziło do wydania wyroku z rażący naruszeniem prawa, w szczególności z naruszeniem zasady prawdy materialnej oraz ogólnej zasady sprawiedliwości i zaufania do wymiaru sprawiedliwości.

Naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności;

-art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnie oraz niezastosowanie polegające na nie dopuszczeniu przez Sąd I instancji dowodu z opinii biegłego, w sytuacji gdy powód nie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika , nie posiadał wiedzy dotyczącej przepisów postępowania , w szczególności, iż złożona przez niego dokumentacja a także jego zeznania nie są wystarczające do uznania jego twierdzeń za zasadne, a tym samym powinien on wnieść o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego

-art. 822 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie faktu, iż w przedmiotowej sprawie zaszły przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, w szczególności wystapiło zdarzenie, z którym przepis prawny łaczy odpowiedzialność odszkodowawczą , powstała szkoda a nadto zaszedł adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.

Ponadto apelujący na podstawie art. 381 k.p.c. wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa na okoliczność zakresu robót budowlanych wykonanych przez powoda, wartości wykonanych robót, powstania szkody na mieniu osoby trzeciej, powstania szkody w wyniku wadliwie wykonanej usługi przez powoda, naprawienia szkody przez powoda, w szczególności na okoliczności wartości poniesionej szkody, w tym wartości materiałów oraz robocizny niezbędnych do naprawienia szkody i wszystkich okoliczności z tym związanych.

W konsekwencji apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 40.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 października 2012 r. do dnia zapłaty oraz zasadzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych i zwolnienie powoda od kosztów sądowych w całości. Względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sadowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Apelacja była nieuzasadniona i w związku z tym podlegała oddaleniu.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy są prawidłowe i znajdują odzwierciedlenie w zgromadzonych dowodach, zatem Sąd Odwoławczy przyjmuje je za własne i czyni podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie ocena zgromadzonego materiału dowodowego i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne zostały dokonane przez Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i zgodny z wytycznymi art. 233 § 1 k.p.c. i brak jest podstaw do podzielenia stanowiska apelującego odnośnie przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie w stanie faktycznym sprawy, że powód nie udowodnił wysokości poniesionej przez siebie szkody. W konsekwencji za nieuzasadniony uznać należy zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, iż dla skuteczności zarzutu naruszenia tego przepisu konieczne jest wykazanie, że sąd pierwszej instancji uchybił podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów, tj. zasadom logicznego myślenia, doświadczenia życiowego, właściwego kojarzenia faktów lub też nie uwzględnił całokształtu zebranego materiału dowodowego bądź przeprowadził dowody z naruszeniem przepisów procedury cywilnej (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05,Lex nr 172176 i z dnia 13 października 2004 r., III CK 245/04, Lex nr 174185). Należy przy tym podkreślić, że kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (zob.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2013 r., I ACa 221/13, LEX nr 1353604 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99, Lex nr 53136).

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy w sposób należyty ustosunkował się do całego materiału dowodowego w sprawie, nie pomijając żadnego z dowodów przedstawionych przez strony, a jego ocena w tej mierze zasługuje na akceptację.

Apelacja jest chybiona także w części, w której zarzuca nie przeprowadzenie z urzędu dowodu z opinii biegłego na okoliczność wysokości szkody powoda.

Na sądzie rozpoznającym sprawę nie spoczywa bowiem powinność zarządzania dochodzeń mających na celu uzupełnienie i wyjaśnienie twierdzeń stron oraz poszukiwanie dowodów na ich udowodnienie. Do sądu nie należy też przeprowadzenie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( zob. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 5-6, poz. 76, wyrok SN z dnia 11 lipca 2001 VCKN 406/00, Lex). Zatem działalność sądu z urzędu powinna być podejmowana tytko w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach , m.in. w razie nieważności czynności prawnej, gdy sąd dojdzie do przekonania, że strony prowadzą proces fikcyjny czy też w sytuacji, gdy w procesie występuje strona nieporadna działająca bez adwokata czy radcy prawnego, która bez własnej winy nie potrafi realizować przysługujących jej uprawnień procesowych ( tak H. Dolecki, komentarz do art. 232 k.p.c., Lex).

W realiach przedmiotowej sprawy żadna z tego typu sytuacji, która uzasadniałaby dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z urzędu nie zachodziła. Powód co prawda występował przed Sądem I instancji bez fachowego pełnomocnika, jednakże jest on przedsiębiorcą , prowadzącym działalność gospodarczą od wielu lat tj. od roku 2003 r. Nadto co w niniejszej sprawie jest bardzo istotne powód został prawidłowo pouczony w trybie art. 210 k.p.c. zarówno w sposób pisemny przy zawiadomieniu o terminie rozprawy ( k 101,103 akt) jak i na rozprawie przez Sąd w dniu 12 grudnia 2013 r. ( k 107 akt) . Zatem nie sposób w niniejszej sprawie przyjąć aby powód był osobą nieporadną.

Odnosząc się zaś do wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego przez sąd II instancji zważyć należy, iż był spóźniony w myśl art. 381 k.p.c. i w oparciu o powyższy przepis został przez Sąd Odwoławczy oddalony .Sąd Okręgowy podziela przy tym pogląd wyrażony w orzecznictwie, iż potrzeba nowych faktów i dowodów w postępowaniu odwoławczym powinna być następstwem zmienionych okoliczności sprawy, które są niezależne od zapadłego rozstrzygnięcia pochodzącego od sądu I instancji albo otwarcia się możliwości dowodzenia okoliczności faktycznych wcześniej niemożliwych do wykazania z przyczyn obiektywnych. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku nie uwzględni( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2013 r. I ACa 1191/12).

Z opisanych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.200 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję ( art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 5 i § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu).