Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 25 MARCA 2010 R.
I KZP 37/09
Przepis art. 180a ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo
telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) nakłada na operato-
rów publicznej sieci telekomunikacyjnej oraz dostawców ogólnie dostęp-
nych usług telekomunikacyjnych obowiązek udostępniania, to jest wyszu-
kiwania, tworzenia stosownych zestawień i przesyłania za pomocą sieci
telekomunikacyjnej uprawnionym podmiotom, w tym sądowi i prokuratorowi
danych, o których mowa w art. 180c ust. 1 ustawy. Tak rozumiane koszty
udostępniania tych danych obciążają operatora lub dostawcę i nie mogą
wchodzić w skład kosztów sądowych, a zatem nie stanowią wydatków, o
których mowa w art. 618 k.p.k.
Przewodniczący: sędzia SN E. Strużyna.
Sędziowie SN: M. Laskowski (sprawozdawca), J. Matras.
Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Herzog.
Sąd Najwyższy – Izba Karna w sprawie Polskiej Telefonii Komórko-
wej Centertel Sp. z o.o. w Warszawie po rozpoznaniu przedstawionego na
podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Rejonowy w K., postanowieniem z
dnia 16 grudnia 2009 r., zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej
wykładni ustawy:
„Czy udostępnianie danych wynikających z art. 180c ustawy z dnia
16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz.
1800 ze zm.) na własny koszt operatora publicznej sieci telekomunikacyjnej
2
oraz dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, o jakim
mowa w art. 180a ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy obejmuje również wyszukiwanie
tych danych (ich zbieranie), tworzenie zestawień (baz) tych danych (opra-
cowywanie danych), przedstawianie (przesyłanie) tych danych uprawnio-
nym podmiotom?”
p o s t a n o w i ł odmówić podjęcia uchwały.
U Z A S A D N I E N I E
Przedstawione zagadnienie prawne wyłoniło się w trakcie rozpozna-
wania przez Sąd Rejonowy w K. zażalenia na postanowienie prokuratora
Prokuratury Rejonowej z dnia 25 września 2009 r. Postanowieniem tym
prokurator odmówił PTK Centertel sp. z o.o. wypłaty wynagrodzenia w
kwocie 39,55 zł za wykonanie usługi związanej z prowadzonym postępo-
waniem karnym, polegającej na ustaleniu połączeń do wskazanego nume-
ru oraz abonentów, elementów sieci i usług. Prokurator uznał, że zgodnie z
obowiązującymi po dniu 5 lipca 2009 r., zmienionymi przepisami prawa te-
lekomunikacyjnego (ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy –
Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. Nr 85, poz. 716), w szczególności przepi-
sami art. 180a i art. 180d tej ustawy, udostępnianie danych gromadzonych
przez operatorów rozmów telefonicznych odbywa się na koszt przedsię-
biorcy telekomunikacyjnego (operatora). W tej sytuacji, zdaniem prokurato-
ra, brak podstaw do uwzględnienia wniosku i przyznania wynagrodzenia za
wykonaną usługę.
Postanowienie prokuratora zaskarżył w całości operator telefonii ko-
mórkowej PTK Centertel sp. z o.o. zarzucił postanowieniu obrazę:
3
● przepisów prawa materialnego, to jest art. 179 ust. 3 pkt 2, art. 180a i
art. 180d ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, po-
przez bezzasadne przyjęcie, iż przedsiębiorca jest zobowiązany do po-
krywania kosztów związanych z wyszukiwaniem, utrwalaniem na nośni-
kach i przesyłaniem informacji na rzecz Prokuratury, zawierających da-
ne objęte tajemnicą telekomunikacyjną, bez prawa żądania zwrotu od
Skarbu Państwa poniesionych kosztów oraz
● przepisów prawa procesowego, to jest art. 618 k.p.k., poprzez przyjęcie,
iż koszty poniesione przez PTK Centertel w związku z żądaniem proku-
ratora nie stanowią kosztów postępowania i nie podlegają zwrotowi na
rzecz operatora.
W uzasadnieniu zażalenia podkreślono, że w treści art. 180a, a
zwłaszcza w treści art. 180d prawa telekomunikacyjnego, ustawodawca
różnicuje sytuację uprawnionych podmiotów, co do których istnieje obowią-
zek udostępniania danych na koszt przedsiębiorcy telekomunikacyjnego
oraz sądu i prokuratora, w odniesieniu do których zastosowanie znajdują
przepisy odrębne, to jest art. 618 k.p.k. Dodatkowo w zażaleniu podkreślo-
no, że nawet w wypadku uznania, iż udostępnianie danych na rzecz sądu i
prokuratora ma być wykonywane bezpłatnie, to w pojęciu udostępniania
nie mieści się wyszukiwanie, utrwalanie i przekazanie (doręczenie) kopii
danych prokuratorowi lub sądowi.
Autor zażalenia wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w try-
bie określonym w art. 463 § 1 k.p.k. lub o jego zmianę przez sąd i przyzna-
nie kosztów.
Po zapoznaniu się z zażaleniem, na podstawie art. 626a k.p.k., pro-
kurator Prokuratury Okręgowej w K., w piśmie z dnia 24 listopada 2009 r.,
podzielił w całości argumentację zawartą w postanowieniu prokuratora
Prokuratury Rejonowej. Dostrzegając różnicę w interpretacji wskazanych
przepisów, przedstawionej w zaskarżonym postanowieniu i zażaleniu,
4
uznał, że wykładnia przepisów dokonana przez operatora telefonii komór-
kowej jest w sposób oczywisty bezzasadna. Wobec nieprzychylenia się do
zażalenia przez prokuratora nadrzędnego, zażalenie skierowano do sądu.
W trakcie rozpoznawania zażalenia Sąd Rejonowy w K. uznał, że w
sprawie wyłoniło się zagadnienie prawne wymagające dokonania zasadni-
czej wykładni ustawy. Sąd ten przyznał, że przedstawione zagadnienie nie
było dotąd omawiane w opracowaniach o charakterze naukowym, nie sta-
nowiło również przedmiotu rozważań Sądu Najwyższego ani sądów po-
wszechnych, przynajmniej w opublikowanych orzeczeniach. Sąd wskazał
na związaną z zadanym tzw. „pytaniem prawnym” uchwałę Sądu Najwyż-
szego z dnia 22 stycznia 2003 r., I KZP 45/02 OSNKW 2003, z. 1, poz. 27,
w której uznano, że „koszty wydruków połączeń telefonicznych wykonywa-
nych na potrzeby postępowania karnego na polecenie sądu lub prokurato-
ra, należą do wydatków wykładanych tymczasowo przez Skarb Państwa w
rozumieniu przepisów art. 618 § 1 k.p.k. w zw. z art. 619 § 1 k.p.k.”. Sąd
Rejonowy podkreślił jednak, że uchwała ta wydana została przez Sąd Naj-
wyższy na podstawie poprzednio obowiązującego prawa telekomunikacyj-
nego i nie można poglądu w niej wyrażonego przenieść na grunt aktualnie
obowiązującej ustawy.
Szczególne wątpliwości Sądu Rejonowego budzi znaczenie sformu-
łowania „udostępnianie danych”, zawartego w art. 180a ust. 1 pkt 2 ustawy.
Sąd podkreślił, że w ustawie brak definicji legalnej tego pojęcia i ani wy-
kładnia językowa, ani systemowa nie wyjaśniają w pełni zakresu znacze-
niowego „udostępniania danych”. Dodatkowym utrudnieniem, zdaniem są-
du, jest przy tym ustalenie wzajemnego stosunku zakresów znaczeniowych
„udostępniania” i „przetwarzania” danych, przy czym to drugie sformułowa-
nie ustawowe zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w art. 161 ust. 1
ustawy – Prawo telekomunikacyjne. Sąd Rejonowy dodał, że wykładni nie
ułatwia lektura uzasadnienia projektu ustawy, w którym brak jakiegokolwiek
5
wyjaśnienia rozwiązań dotyczących kosztów czynności operatorów ani też
badanie zgodności ustawy z prawem wspólnotowym, które nie zajmowało
się przedstawionym zagadnieniem.
Sąd Rejonowy, przekazując zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi
Najwyższemu, przedstawił własne stanowisko, zgodnie z którym, w pojęciu
„udostępnianie danych” mieszczą się czynności polegające na wyszukiwa-
niu i zebraniu danych oraz ich przesłaniu uprawnionemu organowi, i czyn-
ności te wykonywane być powinny na koszt operatora sieci. Natomiast, o
ile samo opracowywanie danych obciąża operatora, to koszty pracownicze
związane z obsługą oprogramowania i wydrukiem danych nie powinny go
obciążać.
Prokurator Prokuratury Krajowej wniósł o odmowę podjęcia uchwały.
W uzasadnieniu wniosku prokurator podkreślił, że sąd odwoławczy może
wystąpić do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego
wtedy, gdy u podstaw takiej decyzji leżą wątpliwości, których sąd odwoław-
czy nie potrafi samodzielnie wyjaśnić. Tymczasem z uzasadnienia posta-
nowienia sądu wynika, że pytający sąd posiada własny pogląd na kwestie
podniesione w pytaniu i stanowczo go wyraża, przedstawiając rozbudowa-
ną argumentację. W tej sytuacji, zdaniem Prokuratora Prokuratury Krajo-
wej, zwrócenie się Sądu odwoławczego do Sądu Najwyższego wydaje się
mieć na celu jedynie upewnienie się co do zasadności własnego stanowi-
ska, co powoduje, że brak jest podstaw do dokonania przez Sąd Najwyż-
szy zasadniczej wykładni ustawy i podjęcia uchwały.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga, czy przedstawione za-
gadnienie prawne spełnia warunki do dokonania zasadniczej wykładni
ustawy i udzielenia odpowiedzi w formie podjętej uchwały. W orzecznictwie
i doktrynie wypracowano utrwalone stanowisko co do bliższego określenia
warunków, jakie powinny być spełnione, aby „skutecznie” wystąpić do Sądu
6
Najwyższego z tzw. „pytaniem prawnym” w trybie określonym w art. 441 §
1 k.p.k.
Po pierwsze, przedstawiane zagadnienie wyłonić się musi przy roz-
poznawaniu środka odwoławczego i to przez sąd odwoławczy. Ten waru-
nek został spełniony. Sąd Rejonowy, rozpoznając zażalenie na postano-
wienie wydane przez prokuratora w toku postępowania przygotowawczego
działa, zgodnie z art. 465 § 2 k.p.k., jako sąd odwoławczy.
Po drugie, sposób rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia de-
cydować powinien o rozstrzygnięciu środka odwoławczego w danej spra-
wie. Innymi słowy, zadane pytanie wyłonić się musi podczas rozpoznawa-
nia środka odwoławczego i nie może mieć charakteru abstrakcyjnego. Tak-
że ten warunek uznać można za spełniony, albowiem wyjaśnienie przed-
stawionego zagadnienia jest niezbędne dla rozstrzygnięcia zażalenia.
Po trzecie, zagadnienie prawne przedstawiane przez sąd odwoław-
czy powinno wymagać dokonania zasadniczej wykładni ustawy. Zagadnie-
nie to stanowić powinno zatem istotny problem interpretacyjny dotyczący
przepisu lub przepisów ustawy, które najczęściej są rozbieżnie rozumiane
w praktyce orzeczniczej i literaturze. Związane jest to przeważnie z wadli-
wą lub niejasną redakcją przepisu, który może być interpretowany w różny,
czasem przeciwstawny sposób. Podkreśla się przy tym, że sąd odwoław-
czy powinien zawsze podjąć próbę wyjaśnienia nasuwających się wątpli-
wości i dopiero wówczas, gdy nie jest w stanie ich rozwiązać, przedstawić
zagadnienie Sądowi Najwyższemu. Innymi słowy, Sąd Najwyższy nie może
zastępować sądów w dokonywaniu wszelkiej wykładni ustawy, a powinien
jedynie dokonywać wykładni zasadniczej, to jest takiej, która ma charakter
wyjątkowy, często precedensowy, odnoszący się do zagadnień dotąd nie-
wyjaśnionych, budzących spory i kontrowersje (zob. R. A. Stefański: Insty-
tucja pytań prawnych do Sądu Najwyższego w sprawach karnych, Kraków
2001 r., s. 253 – 257, 289 – 291 i cytowane tam orzecznictwo Sądu Naj-
7
wyższego oraz m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 1999
r., I KZP 23/99, OSNKW 1999, z. 9-10, poz. 50; postanowienie z dnia 26
stycznia 2007 r., I KZP 33/06, OSNKW 2007, z. 2, poz. 11; postanowienie z
dnia 24 maja 2007 r., I KZP 10/07, OSNKW 2007, z. 6, poz. 47).
Rozważając spełnienie tego trzeciego warunku skutecznego wystą-
pienia z pytaniem prawnym w trybie z art. 441 § 1 k.p.k. podkreślić trzeba,
że przedstawione zagadnienie prawne jest zagadnieniem nowym w tym
sensie, iż związane jest z nowelizacją ustawy – Prawo telekomunikacyjne,
której zmienione przepisy, wskazane przez Sąd Rejonowy, obowiązują po
dniu 5 lipca 2009 r. W związku z tym, co podkreślono w uzasadnieniu po-
stanowienia przekazującego Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia za-
gadnienie prawne, brak jest opracowań w doktrynie i jakichkolwiek, a nie
tylko rozbieżnych, orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów powszechnych w
tej materii.
Ponadto zauważyć trzeba, że Sąd Rejonowy cytuje w uzasadnieniu
postanowienia orzeczenia Sądu Najwyższego, w których wskazano, iż za-
sadność wystąpienia z pytaniem prawnym, zależy m. in. od wykazania te-
go, że sąd odwoławczy ma takie wątpliwości, których samodzielnie nie po-
trafi wyjaśnić (m. in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca
2008 r., I KZP 14/08, R-OSNKW 2008, poz. 1360). Tymczasem w dalszej
części uzasadnienia sąd dokonuje samodzielnie wykładni wskazanych
przepisów i formułuje stanowcze wnioski, przy czym przedstawiona argu-
mentacja jest rozbudowana i odnosi się zarówno do reguł wykładni języko-
wej, jak i systemowej. W tej sytuacji rzeczywiście odnieść można wrażenie,
że Sąd odwoławczy oczekuje od Sądu Najwyższego jedynie potwierdzenia
zajętego stanowiska. Tymczasem przedmiotem pytania nie może być spo-
sób rozstrzygnięcia danej sprawy.
W dalszej kolejności rozważenia wymaga, czy wskazane przez Sąd
odwoławczy przepisy zostały sformułowane w sposób wadliwy lub niejasny,
8
co powodować może rozbieżną ich interpretację. Na wstępie zauważyć
trzeba, że przepis art. 180a ust. 1 ustawy – Prawo telekomunikacyjne
skonstruowany jest w taki sposób, że ustawodawca zobowiązuje operatora
publicznej sieci telekomunikacyjnej oraz dostawcę publicznie dostępnych
usług telekomunikacyjnych do dokonywania na własny koszt czynności
wymienionych w punktach 1, 2 i 3. Po zawartym w tekście ustawy zwrocie
„na własny koszt”, wymieniono obowiązki: w punkcie 1 – zatrzymywania i
przechowywania opisanych w dalszej części przepisu danych, w punkcie 2
– udostępniania tych danych i w punkcie 3 – ich chronienia. Z takiej kon-
strukcji przepisu wnioskować należy, że zarówno zatrzymywanie i prze-
chowywanie, jak i udostępnianie oraz chronienie danych odbywać się ma
na koszt operatora lub dostawcy.
Istotne w kontekście przedstawionego zagadnienia jest ustalenie
znaczenia wyrażenia zawartego w art. 180a ust. 1 pkt 2 ustawy
„...obowiązani na własny koszt: udostępniać dane, o których mowa w pkt. 1
...”. Dane te opisane zostały w treści art. 180c ust. 1 ustawy. Koniecznym
przy tym wydaje się porównanie omawianego wyrażenia z zawartym w po-
przednio obowiązującym, to jest do dnia 5 lipca 2009 r., przepisie art. 179
ust. 3 pkt 2 ustawy – Prawo telekomunikacyjne. Wówczas ustawodawca
zobowiązywał przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do zapewnienia na jego
koszt utrwalania treści i danych, o których mowa w art. 179 ust. 3 pkt 1 lit.
a, na rzecz sądu i prokuratora. Na tle tego przepisu i wcześniejszych ure-
gulowań zawartych w ustawie z dnia 21 lipca 2000 r. – Prawo telekomuni-
kacyjne – art. 40 ust. 1 i 2, w których operatorzy zobligowani byli do za-
pewnienia możliwości wykonywania w sieci telekomunikacyjnej zadań na
rzecz prokuratury i sądów, ukształtowała się praktyka orzecznicza, zgodnie
z którą poniesione przez operatorów sieci telekomunikacyjnych koszty wy-
druków połączeń telefonicznych, wykonywanych na potrzeby postępowania
karnego na polecenie sądu lub prokuratora, należą do wydatków wykłada-
9
nych tymczasowo przez Skarb Państwa, w rozumieniu przepisów art. 618 §
1 k.p.k. w zw. z art. 619 § 1 k.p.k. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia
22 stycznia 2003 r., I KZP 45/02, OSNKW 2003, z. 1-2, poz. 7). W uzasad-
nieniu uchwały Sąd Najwyższy stwierdził, że operatora sieci telekomunika-
cyjnej obciążają koszty stworzenia warunków technicznych i organizacyj-
nych do wykonywania ustawowo określonych zadań na rzecz obronności,
bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego
określonych w ustawie – Prawo telekomunikacyjne i w innych ustawach.
Operator zobowiązany był między innymi do zakupu, wdrożenia i utrzymy-
wania systemu billingowego. Tymi kosztami nie mogły być obciążone orga-
ny prowadzące postępowanie karne. Natomiast rzeczywiste koszty zwią-
zane z realizacją zadania zleconego przez prokuratora lub sąd, to jest
koszty osobowe związane z nakładem pracy i koszty materiałowe, powinny
być zaliczone do wydatków Skarbu Państwa w rozumieniu przepisu art.
618 § 1 k.p.k.
Przedstawiony powyżej pogląd Sądu Najwyższego spotkał się z ak-
ceptacją w orzeczeniach sądów powszechnych (zob. np. postanowienie
Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 maja 2003 r., II AKz 386/03,
KZS 2003, nr 7-8, s. 99) oraz w piśmiennictwie (zob. S. Hoc: Glosa do
uchwały z dnia 22 stycznia 2003 r., PS 2003, nr 11-12, s. 201 – 206 oraz
M. Rogalski: Koszty wykonywania przez operatorów telekomunikacyjnych
zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa i porządku publicz-
nego, Prok. i Pr. 2004, nr 1, s. 82 – 90).
Sąd Rejonowy w K. w uzasadnieniu swego postanowienia stwierdził,
że poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w omawianej uchwale z dnia
22 stycznia 2003 r. nie można przenieść na grunt aktualnie obowiązujące-
go stanu prawnego. O braku takiej możliwości świadczy, zdaniem sądu
odwoławczego, odmienna stylizacja istotnie zmienionych przepisów art.
180a i 180d prawa telekomunikacyjnego.
10
Dokonując porównania przepisów obecnie obowiązujących z przepi-
sami ustawy – Prawo telekomunikacyjne z dnia 21 lipca 2000 r. (zwłaszcza
art. 40 ust. 1 i 2), które stanowiły podstawę rozważań Sądu Najwyższego
przedstawionych w uzasadnieniu uchwały z dnia 22 stycznia 2003 r., przy-
znać trzeba, że redakcja przepisów w obu ustawach jest inna. Inaczej
skonstruowane były także przepisy ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo
telekomunikacyjne w kształcie, w którym obowiązywała do dnia 5 lipca
2009 r. Do tego dnia bowiem przedsiębiorcy telekomunikacyjni zobowiąza-
ni byli na swój koszt jedynie do utrwalania treści i danych na rzecz sądu i
prokuratora – art. 179 ust. 3 pkt 2. Obecnie obowiązek ten jest utrzymany
w przepisie art. 179 ust. 3b. W obowiązującej ustawie uszczegółowiono i
rozbudowano jednak czynności, które operatorzy i dostawcy mają wykony-
wać na własny koszt, dodając nowe przepisy m. in. art. 180a – 180d. Prze-
pisy art. 179 ust. 3b i art. 180a ust. 1 pkt 2 prawa telekomunikacyjnego na-
kazują obecnie nie tylko utrwalanie danych na rzecz sądu i prokuratora, ale
także udostępnianie na rzecz tych organów, na własny koszt, określonych
w art. 180c danych.
Przyjmuje się, że proces ustalania znaczenia treści przepisu, rozpo-
cząć należy od metody językowej, to jest od ustalenia sensu danego wyra-
żenia poprzez analizę znaczenia poszczególnych słów (zob. P. Hofmański,
S. Zabłocki: Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Kra-
ków 2006, s. 220; L. Morawski: Wykładnia w orzecznictwie sądów, Toruń
2002, s. 115 – 117; M. Zieliński: Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wska-
zówki, Warszawa 2002, s. 242 – 243).
W języku ogólnym słowo udostępniać rozumieć należy jako „umożli-
wiać korzystanie z czegoś” (zob. M. Bańko, red.: Słownik języka polskiego,
Warszawa 2007, tom 6, s. 441) lub „umożliwiać odbiór, przyswojenie, po-
znanie czegoś” (zob. M. Szymczak red.: Słownik języka polskiego, War-
szawa 1981, tom 3, s. 582) czy „czynić dostępnym, ułatwić, umożliwić od-
11
biór” (zob. S. Dubisz, Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa
2003, t. 4, s. 954). Tak ustalone znaczenie tego słowa należy odnieść do
elementów zawartych w wystawionej przez operatora fakturze.
W wystawionej przez Polską Telefonię Komórkową Centertel spółkę z
o.o. fakturze VAT za usługę wykonaną zgodnie ze zleceniem prokuratora
wyszczególniono, iż na ogólną kwotę 39,55 zł składają się:
- 25,67 zł jako koszt czasu pracy w wymiarze 0,55 godz. (pomnożone
przez stawkę godzinową), która polegała na ustaleniu wszystkich połączeń
wskazanego abonenta oraz ustaleniu i sprawdzeniu danych abonenta i ak-
tywności numeru,
- 2,85 zł koszty materiałowe,
- 3,90 zł zryczałtowany koszt przesyłki poleconej,
- 7,13 zł podatek VAT.
Ujęte w tej fakturze elementy, za wyjątkiem kosztów przesyłki pole-
conej, składają się na pojęcie „udostępnianie”, o którym mowa w art. 180a
ust. 1 pkt 2 prawa telekomunikacyjnego. Uznać trzeba, że po dniu 5 lipca
2009 r. doszło do istotnej zmiany obowiązujących przepisów. Obecnie, to
operatorzy publicznej sieci telekomunikacyjnej oraz dostawcy publicznie
dostępnych usług telekomunikacyjnych obowiązani są na własny koszt za-
równo wyszukiwać dane, jak i tworzyć ich zestawienia. Czynności te wyko-
nać mogą bowiem jedynie pracownicy operatora lub dostawcy. Rozważać
należy, czy udostępnianie obejmuje także koszty wydruków i przesyłania
danych uprawnionym podmiotom drogą pocztową, czy też wystarczy zgło-
sić gotowość ich udostępnienia w innej dowolnej formie, na przykład przez
przeniesienie na nośniki elektroniczne lub odbiór w siedzibie operatora czy
dostawcy, tym bardziej, że w art. 180a ust. 7 prawa telekomunikacyjnego
ustawodawca przewidział możliwość udostępniania danych za pomocą sie-
ci telekomunikacyjnej. Podkreślić należy, że tylko w tej formie ustawodaw-
ca uznał wyraźnie, że przekazanie (przesłanie) tych danych stanowi ich
12
udostępnianie w rozumieniu art. 180a ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy. Pogląd, że
także inne, nieprzewidziane w ustawie, formy przekazania tych danych, np.
drogą pocztową mają obciążać operatora nie wydaje się uprawniony, al-
bowiem przekazanie nie jest synonimem udostępniania, a reguła exceptio-
nes non sunt extendendae nie pozwala na obciążenie operatora kosztami
związanymi z innymi sposobami przekazania tych danych.
Wracając do istoty zagadnienia stwierdzić trzeba, że takie wyniki pro-
cesu wykładni językowej trudno podważyć wynikami innych metod wykład-
ni. To, że ustawodawca nie zamieścił w ustawie definicji udostępniania da-
nych, a także to, że w uzasadnieniu projektu zmiany ustawy – Prawo tele-
komunikacyjne nie poruszono w ogóle kwestii kosztów wyszukiwania,
utrwalania i przesyłania danych dla prokuratora lub sądu, nie może prowa-
dzić do wniosku, że ustawodawca nie zamierzał zmieniać istniejącej prak-
tyki w tej materii. Treść omawianych przepisów jednoznacznie świadczy o
woli ustawodawcy w tym zakresie.
W tym stanie rzeczy uznać należy, że po pierwsze, przedstawione
zagadnienie nie wymaga dokonania przez Sąd Najwyższy zasadniczej wy-
kładni ustawy, po drugie, że nie zachowuje już aktualności pogląd wyrażo-
ny przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 stycznia 2003 r. (I KZP
45/02, OSNKW 2003 r., z. 1-2, poz. 7), po trzecie zaś, że przepis art. 180a
ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz.
U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) nakłada na operatorów publicznej sieci tele-
komunikacyjnej oraz dostawców ogólnie dostępnych usług telekomunika-
cyjnych obowiązek udostępniania, to jest wyszukiwania, tworzenia stosow-
nych zestawień i przesyłania za pomocą sieci telekomunikacyjnej upraw-
nionym podmiotom, w tym sądowi i prokuratorowi danych, o których mowa
w art. 180c ust. 1 ustawy. Tak rozumiane koszty udostępniania tych danych
obciążają operatora lub dostawcę i nie mogą wchodzić w skład kosztów
13
sądowych, a zatem nie stanowią wydatków, o których mowa w art. 618
k.p.k.