Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 538/09
POSTANOWIENIE
Dnia 15 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem Sądu Rejonowego w Ł.
z dnia 6 lutego 2007 r., sygn. akt II Ns (…) wydanego w sprawie
z wniosku Z.(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł., E. L., S. P., J. P., M. L. i M.
L.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 kwietnia 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 26 marca 2009 r., sygn. akt III (…),
oddala skargę kasacyjną i zasądza od Z.(...) Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w K. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej kwotę
2700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 26 marca 2009 r. oddalił apelację
Zakładów Usługowych „P.(…)” - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K., następcy
prawnego Przedsiębiorstwa Mechanizacji Budownictwa „Z.(...)” w Ł., od postanowienia
Sądu Rejonowego z dnia 21 listopada 2008 r. Postanowieniem tym Sąd Rejonowy po
rozpoznaniu skargi Prezydenta Ł. o wznowienie postępowania zmienił swoje
postanowienie z dnia 6 lutego 2007 r. i oddalił wniosek Przedsiębiorstwa Mechanizacji
Budownictwa „Z.(...)” o stwierdzenie nabycia przez nie w drodze zasiedzenia własności
nieruchomości położonej w Ł. przy ul. T.
Przyczyną wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem z dnia 6 lutego 2007 r. było nieuczestniczenie Skarbu Państwa –
Prezydenta Ł. w tym postępowaniu, a oddalenie wniosku, wskutek którego
to postępowanie zostało wszczęte, nastąpiło ze względu na to, że wnioskodawca władał
nieruchomością objętą postępowaniem nie jak właściciel, lecz jak użytkownik wieczysty.
Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że działki nr 103/3, 108/33 i 108/45,
składające się na nieruchomość przy ul. T., były własnością E. L., S. P., J. P., M. i M. L.
– wszystkich o nieznanych miejscach pobytu. Decyzją z dnia 23 czerwca 1972 r.
nieruchomość przy ul. T. została przekazana w odpłatne użytkowanie Zakładom
Mechanizacji i Budownictwa „Z.(...)”, które najpierw weszły w skład Przedsiębiorstwa
Państwowego Kombinat Maszyn Budowlanych „Z.(...)”, a następnie zostały z niego
wyodrębnione jako Przedsiębiorstwo Mechanizacji Budownictwa „Z.(...)”. Decyzjami z
dnia 5 marca 1992 r. i z dnia 25 stycznia 1995 r. stwierdzono, że Przedsiębiorstwo to
nabyło z dniem 5 grudnia 1990 r. prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego
przy ul. T., lecz Minister Infrastruktury decyzją z dnia 4 marca 2008 r. stwierdził ich
nieważność w części odnoszącej się do działek 108/3, 108/33 i 108/45. Wniosek o
stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie nieruchomości przy ul. T. Przedsiębiorstwo
Mechanizacji Budownictwa „Z.(...)” złożyło w dniu 17 marca 2006 r. W toku
postępowania wywołanego tym wnioskiem zobowiązało się uregulować zalegle opłaty z
tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości objętej wnioskiem.
Skarżąc postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 26 marca 2009 r. Zakłady
Usługowe „P.(...)” w K. przytoczyły jako podstawy kasacyjne: naruszenie art. 233 § 1 w
związku z art. 328 § 2, art. 391 § § 1, art. 401 pkt 2 i art. 382 k.p.c., naruszenie art. 510
§ 2 i art. 609 § 2 k.p.c., naruszenie art. 6, 140, 176 i 172 w związku z art. 336 k.c.,
3
naruszenie art. 5 u.k.w.h., naruszenia art. 37 ustawy z dnia 6 maja 1945 r. o majątkach
opuszczonych i porzuconych (Dz. U. nr 17, poz. 97) oraz naruszenie art. 12 w związku z
art. 34 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz.
U. nr 13, poz. 87).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 524 § 2 k.p.c., zainteresowany, który nie był uczestnikiem
postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty
sprawy, może żądać wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego
prawa; w takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu
pozbawienia możności działania.
Nie ulega wątpliwości, że Skarb Państwa – Prezydent Ł. nie był uczestnikiem
zakończonego prawomocnym postanowieniem z dnia 6 lutego 2007 r. postępowania o
stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości położonej w Ł. przy ul.
T.. Nie powinno też budzić wątpliwości, że postanowienie z dnia 6 lutego 2007 r.
naruszało prawa Skarbu Państwa – Prezydenta Ł. Był on samoistnym posiadaczem
nieruchomości, której dotyczyło to postanowienie. Z tym łączyły się korzystne dla niego
skutki prawne, np. możliwość nabycia własności posiadanej nieruchomości przez
zasiedzenie. Wskazane postanowienie godziło więc w tę jego pozycję prawną.
W konsekwencji należało przyjąć, że w sprawie wystąpiła przyczyna wznowienia
postępowania przewidziana w art. 401 pkt 2 w związku z art. 424 § 2 k.p.c. Tej oceny
nie mogą podważyć zarzuty strony skarżącej, które odwołują się do dokonanych w toku
postępowania o zasiedzenie, przewidzianych prawem publicznych ogłoszeń oraz do
przepisów art. 510 § 2 i art. 609 § 2 k.p.c. Całkowicie gołosłowną polemikę ze
stanowiskiem Sądu Okręgowego stanowią także zarzuty podnoszące w związku ze
stwierdzoną w sprawie przyczyną wznowienia naruszenie pozostałych, wymienionych w
skardze kasacyjnej przepisów postępowania.
Nieodzowną w świetle art. 172 k.c. przesłanką nabycia własności określonej
nieruchomości przez zasiedzenie jest posiadanie samoistne tej nieruchomości.
Z dokonanych w sprawie ustaleń, wiążących stosownie do art. 39813
§ 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej, wynika, że poprzednik prawny
strony skarżącej władał nieruchomością objętą wnioskiem o zasiedzenie jak użytkownik
wieczysty, a takie władanie nie jest – jak trafnie wyjaśnił Sąd Okręgowy - posiadaniem
samoistnym w rozumieniu art. 336 i tym samym nie może, zgodnie z art. 172 k.c.,
prowadzić do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. Skutkiem władania
4
nieruchomością w granicach użytkowania wieczystego może być, co najwyżej, nabycie
przez zasiedzenie użytkowania wieczystego nieruchomości, jednak w niniejszej sprawie
nie chodziło o nabycie przez zasiedzenie tego prawa, lecz o nabycie przez zasiedzenie
prawa własności nieruchomości.
W sytuacji, w której poprzednik prawny strony skarżącej nie był posiadaczem
samoistnym nieruchomości objętej wnioskiem o zasiedzenie, nie mogło dojść do
doliczenia wymaganego do zasiedzenia czasu posiadania na podstawie art. 176 k.c. Z
unormowanej w art. 176 k.c. instytucji doliczenia czasu posiadania na potrzeby nabycia
własności określonej nieruchomości przez zasiedzenie może bowiem w okolicznościach
przewidzianych w tym przepisie skorzystać tylko posiadacz samoistny tej
nieruchomości. Skarżący niewłaściwie zrozumiał – jak trafnie wyjaśnił w zaskarżonym
orzeczeniu Sąd Okręgowy – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2006
r., I CSK 11/05 (LEX 181257).
Tym bardziej za bezprzedmiotowe należy uznać w tej sytuacji pozostałe
podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną,
a o kosztach postępowania kasacyjnego rozstrzygnął zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c.