II CZ 118/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 118/09
POSTANOWIENIE
Dnia 15 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. J.
przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego w P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 kwietnia 2010 r.,
zażalenia pełnomocnika powoda
na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Powód, D. J., w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi
Aresztu Śledczego w P. wniósł o zasądzenie kwoty 60 000 000 zł tytułem
zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych oraz
pogwałceniem art. 102 pkt 9 k.k.w.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2009 r. oddalił powództwo, a ponadto
zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. T.-G. kwotę 8 784 zł tytułem zwrotu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.
2
Także apelacja powoda od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2009 r.
została oddalona, wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 17 września 2009 r.
Jednocześnie Sąd Apelacyjny postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 17 września
2009 r. przyznał adwokat A. T.-G. od Skarbu Państwa tytułem nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powodowi z urzędu kwotę 659 zł. W uzasadnieniu wyjaśnił, że kwota
ta stanowi 10% stawki minimalnej właściwej opłaty, należnej adwokatowi. Jako
podstawę zasądzenia tej kwoty Sąd Apelacyjny podał § 2 w związku z § 6 pkt 5 oraz §
13 ust. 1 pkt 2 i § 2 ust. 3 oraz § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr
163, poz. 1348 ze zm.).
A. T.-G. wniosła zażalenie na to postanowienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., dodany przez ustawę z dnia 19 marca 2009 r. (Dz. U.
Nr 69, poz. 592), rozszerza krąg wyjątków od zasady niedopuszczalności zażalenia do
Sądu Najwyższego na postanowienia sądu drugiej instancji niekończące postępowania
w sprawie. Zgodnie z tym przepisem, zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje
również na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
Rozstrzygnięcie sądu o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie
z urzędu nie jest jednak orzeczeniem co do kosztów procesu. W razie przegrania przez
stronę korzystającą z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z
urzędu powstaje subsydiarny, publicznoprawny obowiązek Skarbu Państwa wypłacenia
temu adwokatowi wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną (art. 29 ust.1 ustawy z
dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, jedn. tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz.
1188 ze zm. i §§ 19-21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Obowiązek ten ma na względzie interes
publiczny, służy realizacji zasady równości w postępowaniu cywilnym oraz
urzeczywistnieniu prawa do sądu.
W związku z tym, że rozstrzygnięcie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej stronie z urzędu nie jest orzeczeniem co do kosztów procesu, nie ma do
niego zastosowania nie tylko art. 102 k.p.c., ale i art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. W rezultacie
także na gruncie przewidzianej w tym przepisie nowej regulacji niedopuszczalne jest
3
zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do
przyznania od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie
z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 17
listopada 2009 r., III CZ 53/09, Biul. SN 2010, nr 2, s. 11, i z dnia 25 czerwca 2009 r., III
CZP 36/09, OSNC 2010, nr 2, poz. 24).
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39821
i art. 373 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. J.
przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego w P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 kwietnia 2010 r.,
zażalenia pełnomocnika powoda
na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Powód, D. J., w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi
Aresztu Śledczego w P. wniósł o zasądzenie kwoty 60 000 000 zł tytułem
zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych oraz
pogwałceniem art. 102 pkt 9 k.k.w.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2009 r. oddalił powództwo, a ponadto
zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. T.-G. kwotę 8 784 zł tytułem zwrotu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.
2
Także apelacja powoda od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2009 r.
została oddalona, wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 17 września 2009 r.
Jednocześnie Sąd Apelacyjny postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 17 września
2009 r. przyznał adwokat A. T.-G. od Skarbu Państwa tytułem nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powodowi z urzędu kwotę 659 zł. W uzasadnieniu wyjaśnił, że kwota
ta stanowi 10% stawki minimalnej właściwej opłaty, należnej adwokatowi. Jako
podstawę zasądzenia tej kwoty Sąd Apelacyjny podał § 2 w związku z § 6 pkt 5 oraz §
13 ust. 1 pkt 2 i § 2 ust. 3 oraz § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr
163, poz. 1348 ze zm.).
A. T.-G. wniosła zażalenie na to postanowienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., dodany przez ustawę z dnia 19 marca 2009 r. (Dz. U.
Nr 69, poz. 592), rozszerza krąg wyjątków od zasady niedopuszczalności zażalenia do
Sądu Najwyższego na postanowienia sądu drugiej instancji niekończące postępowania
w sprawie. Zgodnie z tym przepisem, zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje
również na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
Rozstrzygnięcie sądu o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie
z urzędu nie jest jednak orzeczeniem co do kosztów procesu. W razie przegrania przez
stronę korzystającą z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z
urzędu powstaje subsydiarny, publicznoprawny obowiązek Skarbu Państwa wypłacenia
temu adwokatowi wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną (art. 29 ust.1 ustawy z
dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, jedn. tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz.
1188 ze zm. i §§ 19-21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Obowiązek ten ma na względzie interes
publiczny, służy realizacji zasady równości w postępowaniu cywilnym oraz
urzeczywistnieniu prawa do sądu.
W związku z tym, że rozstrzygnięcie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej stronie z urzędu nie jest orzeczeniem co do kosztów procesu, nie ma do
niego zastosowania nie tylko art. 102 k.p.c., ale i art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. W rezultacie
także na gruncie przewidzianej w tym przepisie nowej regulacji niedopuszczalne jest
3
zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do
przyznania od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie
z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 17
listopada 2009 r., III CZ 53/09, Biul. SN 2010, nr 2, s. 11, i z dnia 25 czerwca 2009 r., III
CZP 36/09, OSNC 2010, nr 2, poz. 24).
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39821
i art. 373 k.p.c. orzekł jak w sentencji.