Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 5/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu
w O. o zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 7 października 2009 r.,
1) odrzuca zażalenie w części dotyczącej punktu 1
(pierwszego) zaskarżonego postanowienia,
2) oddala zażalenie w pozostałej części,
3) nie obciąża powoda kosztami postępowania
zażaleniowego poniesionymi przez pozwanego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 7 października 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił
wniosek powoda o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
doręczenie odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt I
ACa …/09 wraz uzasadnieniem (pkt 1) oraz odrzucił wniosek o sporządzenie i
doręczenie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem. Według ustaleń tego Sądu
po ogłoszeniu wyroku przez Sąd Apelacyjny adw. Z. K., reprezentujący powoda
przebywającego z zakładzie karnym, pismem z dnia 5 sierpnia 2009 r.
poinformował powoda o treści wyroku. Pełnomocnik powoda nie złożył wniosku o
sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem.
Powód w dniu 13 sierpnia 2009 r. złożył wniosek o przywrócenie terminu wraz z
wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie wyroku wraz z
uzasadnieniem. W ocenie Sądu Apelacyjnego wniosek o przywrócenie terminu do
złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie wyroku wraz
z uzasadnieniem był niezasadny i podlegał oddaleniu. Powód nie wykazał, że nie
dokonał czynności procesowej bez swojej winy. Ustanowiony dla powoda
pełnomocnik z urzędu był umocowany, według art. 91 pkt 1 k.p.c., do złożenia
wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenia wraz
z uzasadnieniem, gdyż czynność ta jest czynnością kończącą postępowanie
w danej instancji, w tym przypadku w instancji odwoławczej. Żądanie doręczenia
orzeczenia z uzasadnieniem nie jest czynnością procesową związaną
z postępowaniem przed Sądem Najwyższym podejmowaną przed sądem niższej
instancji, o której stanowi art. 871
§ 1 zd. 2 k.p.c. W konsekwencji wniosek powoda
o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz
z uzasadnieniem, jako złożony po terminie podlegał odrzuceniu.
Powyższe postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem przez powoda,
który wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Powód zarzucił, że umocowanie jego pełnomocnika, ustanowionego z urzędu,
wygasło z chwilą prawomocnego zakończenia sprawy w postępowaniu
odwoławczym. Ponadto skoro powód dowiedział się o treści wyroku dopiero w dniu
13 sierpnia 2009 r., gdyż dopiero wówczas doręczono mu pismo jego pełnomocnika
z dnia 5 sierpnia 2009 r. informujące powoda o treści zapadłego wyroku, to tym
samym wniosek o przywrócenie terminu do dokonania spóźnionej czynności
3
procesowej powinien zostać uwzględniony skoro tego samego dnia powód złożył
wniosek o przywrócenie terminu i dokonał spóźnionej czynności procesowej, do
czego był osobiście również jako strona uprawniony.
Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia oraz zasądzenie na rzecz Skarbu
Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego (por. uzasadnienie
postanowienia SN z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 367/99, OSNC z 2000 r., nr 3,
poz. 48, postanowienie SN z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 413/99, nie publ.,
postanowienie SN z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 389/99, nie publ., uzasadnienie
uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNAPiUS
z 2000 r., nr 24, poz. 887, postanowienie SN z dnia 17 lipca 2003 r., II UZ 36/03,
OSNP z 2004 r., nr 10, poz. 178) postanowienie sądu oddalające wniosek strony
o przywrócenie terminu do dokonania spóźnionej czynności procesowej nie jest
orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, a w konsekwencji, według art.
394 § 1 k.p.c., nie przysługuje na to postanowienie zażalenie. Rozstrzygnięcie
w przedmiocie wniosku strony o przywrócenie terminu do dokonania spóźnionej
czynności procesowej jest jedynie przesłanką rozstrzygnięcia sądu o spóźnionej
czynności procesowej, w rozpoznawanym przypadku, odrzucenia wniosku
o sporządzenie i doręczenie powodowi uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji.
To ostatnie postanowienie, jako kończące postępowanie w sprawie podlega
zaskarżeniu zażaleniem.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c., zażalenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego
w punkcie pierwszym postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 7 października
2009 r., podlegało odrzuceniu jako niedopuszczalne. Nie oznacza to jednak, że nie
podlega kontroli zasadność rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego oddalającego
wniosek powoda o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i
doręczenie uzasadnienia wyroku tego Sądu. Postanowienie to podlega kontroli w
ramach rozpoznania zażalenia na rozstrzygnięcie kończące postępowanie w
4
sprawie, w trybie przewidzianym w art. 380 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. (por.
uchwałę SN z dnia 16 listopada 2004 r., III CZP 62/04, OSNC z 2005 r., nr 11, poz.
181). Z tych przyczyn podlegały rozważeniu zarzuty podniesione w zażaleniu
powoda kwestionujące zasadność rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego
oddalającego wniosek powoda o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o
sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku.
Bezzasadny był zarzut kwestionujący stanowisko Sądu Apelacyjnego,
że umocowanie pełnomocnika powoda wyznaczonego z urzędu obejmowało –
zgodnie z art. 91 k.p.c. w zw. z art. 118 k.p.c. - również prawo do złożenia wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji.
Wprawdzie jest to czynność procesowa podejmowana po ogłoszeniu wyroku Sądu
drugiej instancji, ale funkcjonalnie związana z postępowaniem przed tym Sądem.
Czynność ta warunkuje możliwość, ale nie powoduje wszczęcia postępowania
przed Sądem Najwyższym na skutek skargi kasacyjnej. Nie jest to więc czynność
procesowa, o której stanowi art. 871
§ 1 k.p.c., związana z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowana przed sądem niższej instancji
(por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07, OSNC
z 2008 r., nr 11, poz. 122). Skoro więc ustanowiony z urzędu dla powoda
pełnomocnik procesowy był uprawniony do złożenia wniosku o sporządzenie
i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego, to tym samym zaniechania
tego pełnomocnika w zakresie złożenia w terminie tego wniosku obciążają
bezpośrednio reprezentowanego przez niego powoda. W konsekwencji prawidłowo
przyjął Sąd Apelacyjny, że brak było podstaw do uwzględnienia wniosku
o przywrócenie powodowi terminu do dokonania spóźnionej czynności procesowej
w sytuacji, gdy w okresie biegu tego terminu nie zachodziły jakiekolwiek przeszkody
do jej dokonania przez pełnomocnika powoda. Jest rzeczą oczywistą, że wniosek
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku mógł złożyć osobiście również
powód. Czynności tej jednak powód powinien był dokonać w terminie liczonym
od dnia ogłoszenia wyroku Sądu drugiej instancji skoro w sprawie reprezentował go
pełnomocnik procesowy, który miał wiedzę o tym, że wyrok Sądu Apelacyjnego
został ogłoszony.
5
Ocena, że Sąd Apelacyjny zasadnie oddalił wniosek powoda o przywrócenie
terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku
tego Sądu, przesądzała o tym, że dokonana wraz z wnioskiem o przywrócenie
terminu czynność procesowa powoda, w postaci wniosku o sporządzenie
i doręczenie uzasadnienia wyroku, została dokonana po terminie przewidzianym
dla tej czynności procesowej. Uzasadniało to, na podstawie art. 328 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c., odrzucenie wniosku jako spóźnionego, jak orzekł Sąd
Apelacyjny.
Biorąc powyższe pod uwagę zażalenie w pozostałej części jako bezzasadne
podlegało oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c. uwzględniając
szczególnie trudną sytuację materialną powoda oraz okoliczności faktyczne, które
były podłożem sporu sądowego.
jz